İSPANYOL DEVRİMİ'NDE
SİYASAL PARTİLER, HAREKETLER VE SENDİKALAR
 
Daniél Guérin, "İspanyol Devriminde Anarşizm"
Franklin Rosemont, "1936 İspanyol Devrimi"
İspanyol Devrimi "Propaganda Posterleri"
İspanyol Devrimi "Kronolojisi"
AET
Agrupacion Escolar Tradicionalista
Muhafakazar Öğrenci Birliği
Karlist öğrenci birliği.
ANV
Accion Nacionalista Vasco
Milliyetçi Bask Hareketi
1930'da PNV'den ayrılanlarca kuruldu.
AP
Accion Popular
Halk Hareketi
1932'de kurulan CEDA içindeki parti.
AIT
Asociacion International de Trabajadores
Uluslararası Emekçi Birliği
En önemlisinin CNT olduğu, liberter örgütlerin 1922'de Berlin'de oluşturduğu anarko-sendikalist Enternasyonal.
BOC
Bloc Obrer i Camperol
İşçi ve Köylü Bloku
1931'de PCE'den ayrılan grubun, liderliğini Joaquin Arquer'in yaptığı Partit Cominista Catala (Katalonya Komünist Partisi) ile birleşmesinden meydana gelen, liderliğini Joaquim Maurin'in yaptığı Katalonya muhalif komünist partisi. 1932'de, PCE'in iki eski kurucusu Juan Portela ve Julian Gorkin'in mücadele ettiği Madrid Komünist Grubu'nu da saflarına kattı. Yayın organı La Batalla(Mücadele) idi.
Carlism
Karlizm
Kral Ferdinand'a muhalif olarak Don Carlos'u tanıyan monarşist akımın adlandırılması. İç savaş boyunca milliyetçi güçlerin başlıcalarından birisi. Milisleri Requetees olarak adlandırılır.
Comunion Tradicionalista
Gelenekçi Birliği (Tarikatı)
1931'den itibaren Karlist hareketin politik partisi.
Condor
Nazi Almanyası tarafından Franko'ya yardım etmek ve dünya savaşını "denemek" için İspanya'ya gönderilen tümenin adı. 16.000 insan gücü ve özellikle de hava kuvveti sayesinde önemli rol oynadı.
CEDA
Confederacion Espanola de Derechas Autonomas
İspanyol Özerk Sağ Konfederasyonu
Gil Robles tarafından yönetilen cumhuriyet karşıtı ve anti-demokratik muhafakazar siyasal oluşum. Ramon Serrano Suner'in harekete geçirdiği gençlik örgütü tümüyle Falanj'a katıldı. 1934'te Robles, Avusturya işçi hareketini ezmiş olan Dolfuss'un faşist rejimine hayranlığını alenen açıklamıştı.
CNT
Confederacion Nacional de Trabajo
Ulusal Emek Konfederasyonu
1911'de kurulan anarko-sendikalist sendika. En militan ve devrimci sendikaydı. Bütün işçileri büyük bir sendikada toplamayı hedefliyordu. Fikirlerini anarşizme ve devrimci sendikacılığa dayandırıyordu. Seçimlere katılmasa da, üyelerini serbest bırakarak Halk Cephesi'nin iktidara gelmesinde önemli rol oynadı.
CTV
Corpo Truppe Volontarie
Gönüllü Bölük Müfrezeleri
Franko'nun yanında savaşmak üzere Mussolini tarafından gönderilen İtalyan askeri birlikleri. 1937'de mevcudu ağır silahlarla donanmış 50.000 askere kadar artmıştı.
ERC
Ezquerra Republicana de Catalunya
Katalonya Sol Cumhuriyetçileri
1931'de kurulan, Lliga Catalana'ya katılan, küçük burjuva ve popüler bir tabana sahip, muhalif sol milliyetçi hareket. İç savaş sırasında Katalonya'nın başlıca siyasal gücü haline geldi. Liderleri Macia'idi.
Falange Espanola
İspanyol Falanjı
İtalyan modeline göre, Faşist Jose Antonio Primo de Rivera tarafından 1933'te kurulan, karşı-devrimci öncü örgütü.
FAI
Federacion Anarquista Iberica
İberya Anarşist Federasyonu
1927'de kurulan, İspanya ve Portekiz'de faal olan, gevşek anarşist gruplar federasyonu. Temel amacı CNT'deki reformist eğilimlerle mücadele etmekti. Aynı zamanda CNT'nin "silahlı kanadını oluşturmakta ve onun anarşist profilini korumaktaydı. FAI'nin devrimci organizasyonların rolü hakkındaki teorisi ise, azınlığın bir isyanı ile kitlelerin devrim için ateşlenebileceği şeklindeydi. Ocak 1922'de, Ocak 1923'te ve Aralık 1923'te başarısızlıkla sonuçlanan ayaklanmaları organize etti. Sağ kanat (Garcia Oliver) ve sol kanat (Durutti) olarak ikiye bölündü.
FIJL
Federacion Iberica de Juventudes Libertarias
İberya Liberter Gençlik Federasyonu
Anarşist gençlik organizasyonu.
FNNT
Federacion Nacional de Trabajadores de la Tierra
Toprak İşçileri Federasyonu
UGT'ye bağlı, sosyalistlerin önderliğindeki sendika.
FOUS
Federacion Obrera de Unidad Sindical
Birleşik Sendikal İşçi Federasyonu
POUM'un önderliğindeki sendika.
FUE
Federacion Universitaria de Estudiantes
Üniversite Öğrencileri Federasyonu
1920'lerde diktatörlük ile mücadele etmek için kurulan, 1930'larda daha fazla sola kayan öğrenci birliği.
Flechas
Falanj yanlısı gençlik hareketi.
Friends of Durutti
Durutti'nin Dostları
1937'nin başlarında CNT, FAI ve FIJL içindeki sol muhalefet grubu. CNT'nin hükümete girmesine karşı çıkıyorlar ve Franco'nun yenilmesinin tek yolunun toptan bir sosyal devrim olduğunu savuyorlardı. Kasım 1936'da öldürülen ünlü anarşist milis lideri Durutti'nin adı ile anılıyordu.
Devrimci Gençlik Cephesi
1937'de JCI ve FIJL'nin biraya gelmesi ile oluşan gençlik hareketi.
GEPCI
Gremis e Entitatsde Petits Comerciantse Industrial
Küçük Sanayici ve Tüccarların Birlik ve Derneği
PSUC'un örgütlediği Katalan zanaatkârlar, tüccarlar ve küçük imalatçılar birliği.
GPU
CPE sayesinde cumhuriyet yönetimine (bürokrasi, ordu ve polise) sızan sovyet siyasi polisi.
International Brigades
Uluslararası Tugaylar
Cumhuriyeti savunmak için İspanya'ya gelen anti-faşist militanların oluşturduğu askeri birlikler. 10-15.000 Fransız, 5.000 Alman ve Avusturyalı, 3.350 İtalyan, 2.800 Amerikalı, 2.000 Britanyalı, 1000'er Belçikalı, Kanadalı, Yugoslav, Macar ve İskandinav ve değişik milletlerden 5.000 kişi olmak üzere toplam 40.000 gönüllüden oluşuyordu. Uluslararası Tugaylar yapılan anlaşma ile ülkeyi 1938 sonunda terk ettiler. Bu tugaylarda Malraux, Hemingway, Caudwell, Orwell gibi yazarların yanısıra, sonradan ülkelerinde önemli roller oynayacak Lukacs, Tito, Ulbricht gibi komünist liderler debulunuyordu.
ICE
Izquierda Comunista Espanola
İspanyol Sol Komünistleri
Andreu Nin önderliğinde PCE'den ayrılan Troçkist grup. Comunismo adlı yayınları vardı. Troçki ile uyuşmazlığa girerek POUM'u kurmak üzere BOC ile birleşti.
IR
Izquierda Republicana
Cumhuriyetçi Sol
1934'de Azana başkanlığında, Accion Republicana (1925), Partido Republicano Radical-Socialista (1929), ORGA (Organizacion Republicana Gallega Autonoma) ve MAOC (Milicias Anti-fascistas Obreras Campesinas - Örgütlü Komünist İşçi ve Köylü Anti-faşist Milisleri) gibi örgütlerden kuruldu.
JAP
Juventudes de Accion Popular
Halk Hareketi Gençliği
Katolik gençlik örgütü.
JONS
Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista
Ulusal Sendikalist Saldırı Juntaları
1931'de kurulan ve 1934'de Falanj'a katılan faşist örgütü.
JC
Juventudes Comunistas
Komünist Gençlik
JCI
Juventudes Comunista Iberica
İberya Komünist Gençliği
POUM'un gençlik hareketi.
JS
Juventudes Socialistas
Sosyalist Gençlik
JSU
Juventudes Socialistas Unificadas
Birleşik Sosyalist Gençlik
JC ile JS'in 1936'da birleşmesinden oluşan gençlik örgütü.
Lliga Catalana
Katalan Ligası
Büyük burjuvazinin Katalan milliyetçi partisi. 1933'te Lliga Regionalista'nın devamı olarak kuruldu.
Mujeres Libres
Özgür Kadınlar
Anarşist kadınlar organizasyonu.
PA
Partido Agrario
Tarımsal Parti
Esas olarak Kastilyalı toprak sahiplerini temsil eden CEDA'nın müttefiki parti.
PCE
Partido Communista de Espana
İspanya Komünist Partisi
PSOE'den gelen PCOE ileSosyalist Gençlik'ten (Andrade, Portela vd.) gelen bir grubun kaynaşması sonucunda 1921'de kurulan Rusya-taraftarı Komünist Parti.
PNV
Partido Nacionalista Vasco
Bask Milliyetçi Partisi
Sabino Aranae tarafından 1896'da kurulan katolik ve muhafazakar eğilimli örgüt, başlıca Bask milliyetçi partisi. Bir dizi tereddütten sonra Cumhuriyetin yanında yer aldı.
POUM
Partido Obrero de Unificacion Marxista
Marksist Birleşik İşçi Partisi
PCE'deki muhalefet (ICE) ile Troçkist grupların (özellikle BOC) biraraya gelerek, 1935'te kurdukları anti-Stalinist komünist partisi. Pekçok devrimciyi barındırmaktaydı, ama asıl olarak reformizm ile devrim arasında gidip gelen bir partiydi. Yazar George Orwell milisleri arasında bulunduğu POUM, başta gelen önderleri Andreu Nin ve Joaquim Maurin'di. Temelde Katalonya'da (BOC'un egemenliğindeki bölge) yerleşik olmakla beraber Valencia, Madrid, Estramadura ve Asturya'da da etkinlikleri vardı.
PSOE
Partido Socialista Obrero Espanol
İspanyol Sosyalist İşçi Partisi
Fransız Guesdist modeline göre 1879'da kurulmuş olan bu parti, sağ cumhuriyetçi (Prieto ve Besterio) ve tabanının çok geniş kesimlerinin radikalleşmesini yönlendirmeye çalışan bir sol (Largo Caballero) arasında derinden parçalanmıştı. İşçi hareketinde, Azana'nın çeşitli hükümetlerinin başlıca desteğini oluşturuyordu.
PSUC
Partido Socialista Unificado de Cataluna
Katalonya Birleşik Sosyalist Partisi
Sosyalist ve Komünist grupların (Unio Socialista - Katalan PSOE federasyonu - Partit Comunista de Cataluna - Partit Catala Proletari) birleşmesi ile 1936'da kuruldu. Komintern'le yakın ilişki içinde olduğu için, fiilen Katalonya'daki komünist partiydi (CPE paralelinde olan).
PR
Partido Republicano
Cumhuriyetçi Parti
1934'de kurulan radikal orta sınıfın partisi.
RE
Renovacion Espanola
İspanyol Yenilenmesi
1933'te kurulan monarşist yanlısı örgüt.
SEU
Sindicato Espanol Universitario
İspanyol Üniversiteli Sendikası
Falanjist öğrenci birliği.
SIM
Servicio de Investigacion Militar
Cumhuriyetçi gizli polis.
STV
Solidaridad de Trabajadores Vascos
Bask Emekçilerinin Dayanışması
PNV'ye bağlı, 1911'de kurulan katolik eğilimli Bask sendikası.
UGT
Union General de Trabajadores
Genel İşçi Sendikası
1879'da Garcia Qejido ve Pablo Iglesias tarafından kurulan, PSOE ile bağlantılı olan işçi sendikası, CNT'den sonra en büyük ikinci sendikaydı.
UME
Union Militar Espanola
İspanyol Askeri Birliği
Sağ-kanat subayların resmi olmayan birliği.
UMRA
Union Militar de Republicanos Anti-fascistas
Anti-faşist Cumhuriyetçilerin Askeri Birliği
Resmi olmayan, ordu içindeki sol eğilimli birlik.
UR
Union Republicana
Cumhuriyetçi Birlik
1933-35'de hükümetteki partiden ayrılanlar.

Kaynaklar:
  • Workers Solidarity Movement
  • İspanya 1936 Baharı, Charlie Hore ve Duncan Hallas, çeviri: Melike Çakırer, Z Yayınları, 1995 (1986).
  • İspanya İçi Savaşı, Miguel Romero, çeviri: Masis Kürkçigil, Yazın Yayıncılık, 1996 (1990).
  • İspanya'nın Kanı: İç Savaş Deneyimi, 1936-1939, Ronal Fraser, çeviri: Yavuz Alogan, 1995 (1981).


  • Anarşist Yazın Ana Sayfa --->
    1