1931 |
|
PCE'den daha önce ayrılanlarla (Julian
Gorkin ve Joaquin Maurin gibi) biraraya gelen Jose Diaz ve Antonio Mije
önderliğindeki grubun birleşerek Bloque Obrero y Campesino'u (İşçi
ve Köylü Bloku) kurması; Troçkist görüşlere kayan Andres Nin'in, Juan Andrede
ile biraraya gelerek Katalonya ile sınırlı olan Izquierda Comunista'ı
(Komünist Sol) kurması. |
|
12 Nisan
|
Belediye seçimleri. |
|
14 Nisan
|
Cumhuriyet ilanı;
Alfonso XIII'ün sürgüne gönderilmesi. |
|
25 Nisan
|
Azana'nın orduda reform kararı. |
|
10-11 Mayıs
|
Kilise ve manastırların yakılması. |
|
Haziran |
Cumhuriyetçi/Sosyal
Demokrat hükümetin seçilmesi. |
|
Ağustos
|
CNT içinde bölünmeyi haber veren "Otuzlar"
manifestosunun yayınlanması. |
|
Ekim
|
Anayasa'nın 26. maddesi üzerindeki tartışmaların
(dini kuralların öğretimden çıkarılması vb.) ertesinde Alcala Zamora'nın
başbakanlık'tan istifası; Azana'nın başbakan olması. |
|
Aralık
|
Alcala Zamora'nın cumhurbaşkanı olması;
Castilblanco'da köylülerin sivil muhafızları öldürmesi; JONS'un
kurulması; Monarşist yayın organı Accion Espanola'nın ilk baskısı. |
1932 |
Ocak
|
Arnedo'da sivil muhafızların göstericilere
ateş açması; Katalonya'da FAI kaynaklı ilk ayaklanma; CNT genel
grevi; Cizvitlerin dağıtılması. |
|
10 Ağustos
|
General Sanjurjo'nun cumhuriyete karşı
başarısız olan ayaklanması. |
|
Eylül
|
Katalonya'ya özerklik verilmesinin ve
toprak reformu yasasının parlemento'da onaylanması. |
|
Ekim
|
İspanyol Özerk Sağ Konfederasyonu'nun
(CEDA) kurulması; toprak sahiplerinin "köylüleri hizaya getirmek" için
toprak ekmeme kararı almaları. |
|
Kasım |
Sağ'ın seçim zaferi;
Bienno Negro'nun başbakanlığı dönemi. |
1933 |
Ocak
|
FAI'nin esinlediği ikinci ayaklanma;
Anarşistlerin Casas Viejas'da polis güçleri tarafından katledilmesi. |
|
Ağustos
|
Largo Caballero'nun "sosyalist görevlerin"
bir burjuva demokrasisi içinde yerine getirelemeyeceğini ilanı. |
|
Ekim
|
Falanj Espanol'ün Madrid'de Primo
de Rivera tarafından kuruluşu. |
|
Kasım
|
CEDA'nın
seçim zaferi; Devlet Başkanı Alcala Zamora'nın CEDA'lı bakanların kabineye
girmesini onaylamaması; Lerroux'un sağ otonom ve CEDA desteği ile
başbakan olması. |
|
Aralık
|
Aragon'da merkezlenen üçüncü anarko-sendikalist
ayaklanma. |
1934 |
Şubat
|
Valladolid'de Falanj-JONS
birleşmesi. |
|
Mart
|
Asturya'da İşçi İttifakı anlaşmasının
imzalanması. |
|
Nisan
|
Ayaklanmaya yardım için Roma'da Mussolini
ile Monarşist-Karlistlerin anlaşması; Azana önderliğinde Sol Cumhuriyetçi
Parti'nin kurulması; Sanjurjo ve arkadaşlarının affedilmesi. |
|
Haziran
|
Sosyalistlerin önderliğinde tarım işçilerinin
grevi; Lerroux hükümetinin buna dört sosyalist milletvekili ve yüzlerce
köylüyü tutuklayarak cevap vermesi; İspanya Yüksek Mahkemesi'nin Katalonya
için planlanan kısıtlı bir tarım reformu yasasını anayasaya aykırı bularak
iptal etmesi. |
|
Eylül
|
Sosyalist Parti komünistlerle anlaşmayı
reddederken, PCE'nin İşçi İttifakı'na katılması. |
|
4 Ekim
|
Lerroux'un üç CEDA bakanının da
yer aldığı yeni hükümeti kurması. |
|
5 Ekim |
Asturya'da ayaklanma
ve Asturya Komünü'nün ilanı; Onbeş gün süren devrimin Afrika ordu birliklerince
bastırılması (1300 ölü, 3000 yaralı ve 30-40 bin siyasi tutuklu); Katalan
Milliyetçilerinin Federal Katalonya Devleti'ni ilanı ve isyanın ordu tarafından
bastırılması. |
|
6 Ekim
|
Barcelona'da Esquerra önderliğinde başlayan
devrimin yenilmesi. |
|
Kasım
|
Hükümetin ayaklananları ezmesi. |
1935 |
Mayıs
|
CEDA'nın kendi bakanının tarım
reformuna muhalefeti; Gil Robles'in savaş bakanı olması; Franco'nun kurmay
başkanlığına atanması. |
|
Haziran |
Komintern'in 7.
kongresinin Halk Cephesi taktiğini onaylaması; PCE genel sekreteri
Jose Diaz'ın önerisi ile Halk Cephesi'nin kurulması. |
|
Eylül
|
POUM'u (Marksist Birleşik İşçi
Partisi) kurmak üzere, ICE ve BOC'un Birleşme Kongresi'nin
toplanması |
|
Aralık
|
Cumhuriyetçi hükümetin erken seçim kararı;
Genel seçimlere hazırlık amacı ile yeni hükümetin kurulması. |
1936 |
15
Ocak |
Cumhuriyetçi Sol
(başkanı Manuel Azana), Cumhuriyetçi Birlik, Katalonya Cumhuriyetçi Solu
(milliyetçi parti), Bask Ulusal Eylem Partisi, PSOE, PCE, Sol Gençlik,
UGT, POUM ve Sendikalist Parti'nin Halk Cephesi anlaşmasını imzalaması. |
|
16
Şubat |
Seçim Sonuçları;
Merkez Koalisyon 681.000, Halk Cephesi 4.176.000, Sağ Koalisyon 3.783.000
ve Bask Milliyetçileri ise 176.000 oy (CNT seçimlere katılmamasına rağmen
Halk Cephesini destekler); Milletvekili Dağılımı ise, Sağ Koalisyon 132
(88 CEDA) ve Halk Cephesi 286 (99 PSOE - 87 Cumhuriyetçi Sol - 38 Cumhuriyetçi
Birlik - 36 Katalan Cumhuriyetçi Solu - 17 PCE - 1 POUM) milletvekili. |
|
19 Şubat
|
Komünist ve sosyalistlerin dışardan desteklediği
Azana hükümetinin kurulması; Genel Af ile Ekim 1934 mahkumlarının salıverilmesi. |
|
26 Şubat
|
Genaralitat'ın (Özerk Katalan Hükümeti)
yeniden kurulması. |
|
14 Mart
|
Falanj'ın yasadışı ilan edilmesi;
anarşistler üstündeki baskının giderek şiddetlenmesi. |
|
15 Mart
|
J.A. Primo de Rivera'nun tutuklanması. |
|
25 Mart
|
Estramadura'da toprak işgalleri. |
|
1 Nisan |
Sosyalist ve Komünist
gençlik organizasyonlarının birleşerek, Stalinist kontrol altındaki JSU'yu
oluşturması. |
|
1 Mayıs |
Zaragosa'da CNT
kongresi; Prieto'nun şiddet konusunda uyarıda bulunduğu Cuenca konuşması. |
|
10 Mayıs
|
Alcala Zamora'nın Cortes (kurucu meclis)
tarafından elenmesinden sonra Azana'nın cumhurbaşkanı olması. |
|
Haziran |
Madrid inşaat işçileri
grevi; Fransa'da Halk Cephesi'nin hükümete gelmesi. |
|
Temmuz
|
CPE ve PSOE'nin Katalonya'daki
parti örgütleri biraraya gelerek, Katalonya Birleşik Sosyalist Partisi'ni
(PSUC) kurmaları. |
|
12 Temmuz
|
Teğmen Jose Del Castillo'nun (ordu içindeki
sol subayların örgütü UMRA üyesi) öldürülmesi. |
|
13 Temmuz
|
Monarşist lider Calvo Sotelo'nun öldürülmesi. |
|
17-20
Temmuz |
General Mola, General
Francisco Franco ve General Jose Sanjurjo önderliğinde Fas'da askeri ayaklanma;
İç Savaşın başlaması; Ayaklanmanın Sevilla (Endülüs), Navarre, Galiçya,
Cadiz, Jerez de la Frontera, Cordoba, Zaragosa, Oviedo (Aragon) ve Fas'ta
başarı kazanması. |
|
18
Temmuz |
Azana'nın Halk Cephesi
içindeki en sağ parti olan Cumhuriyetçi Birlik lideri Diego Martinez Barrio
önderliğinde bir milli birlik hükümeti kurma teşebbüsü. |
|
19
Temmuz |
Barrio'nun istifası;
Jose Giral'ın (Sol Cumhuriyetçi) Başbakan olması; Halka silah dağıtılması
emrinin verilmesi; Barcelona'da şiddetli çarpışmalardan sonra ayaklanmanın
bastırılması. |
|
20
Temmuz |
Madrid'deki ayaklanmanın
yenilmesi; Afrika ordusunun havadan naklinin başlaması; General Sanjurjo'nun
uçak kazasında ölümü; Barcelona'da liberter liderlerin iktidarı reddetmesi;
Anti-faşist Milisler Komitesi'nin Barcelona'da kurulması; Cumhuriyet hükümetinin
Fransa'dan silah talep etmesi; Milliyetçilerin Kuzeybatı İspanya'daki ana
donanma merkezi olan El Ferrol'ü ele geçirmesi. |
|
24
Temmuz |
Katalan milis birliklerinin
Aragon'a girmesi. |
|
26 Temmuz
|
Hitler'in milliyetçilere
askeri yardım yapma kararı alması; Komintern'in Cumhuriyet'e askeri yardım
yapacağını açıklaması. |
|
30 Temmuz
|
İlk İtalyan birliklerinin İspanyol Fas'ına
ulaşması (savaş sonuna kadar İtalyanların askeri gücü 50.000'e yaklaştı,
763 tane de uçak göndermişlerdi, kayıpları ise 6000'e yakındı). |
|
2 Ağustos
|
Halk Cephesi'nin hükümette olduğu Fransa'nın
savaşın dışında kalacağını açıklaması ve malzeme yardımını kesmesi. |
|
4 Ağustos
|
Afrika ordu birliklerinin Sevilla'dan
Madrid'e doğru harekete geçmesi (savaş boyunca 20.000 kişilik bir güçle
Franco'yu destekleyen Portekiz 8000 kayıp verdi). |
|
6 Ağustos
|
Piskoposların Basklılara ortak bildirgesi. |
|
9 Ağustos
|
Milliyetçilerinİbiza'yı
ele geçirmesi. |
|
14 Ağustos
|
MilliyetçilerinMerida'yı
alması. |
|
14 Ağustos
|
MilliyetçilerinEstramadura'nın
başkenti Badajoz'u alması ve böylece ayaklananların iki ayrı hakimiyet
bölgelerini birbirine bağlamaları; 2000'e yakın kişinin idam edilmesi |
|
26 Ağustos
|
Halk Cephesi mahkemelerinin kurulması. |
|
29 Ağustos
|
Sovyet elçisinin Madrid'de güven mektubunu
sunması. |
|
3 Eylül
|
MilliyetçilerinTalavera'ya
girmesi. |
|
4 Eylül |
Giral hükümetinin
düşmesi; Largo Caballero'nun (PSOE) cumhuriyetçiler, sosyalistler
ve komünistlerden oluşan yeni hükümeti kurması. |
|
5 Eylül
|
Mola önderliğindeki milliyetçilerinİrun'u
alması ve Fransa-Bask sınırını kapatması. |
|
13 Eylül
|
MilliyetçilerinSan
Sebastian'ı alması |
|
25 Eylül
|
Milliyetçilerinbütün
siyasal ve sendikal hareketleri yasadışı ilan etmesi. |
|
26
Eylül |
(PCE ve Cumhuriyetçi
Sol'un tehditleri sonucunda) Bakanlar Kurulu değil de Özerk Bölge Konseyi
(Generalitat) adını almak koşulu ile, CNT'nin Katalonya'daki Halk
Cephesi hükümetine katılma kararı alması. |
|
27 Eylül
|
MilliyetçilerinToledo'yu
alması. |
|
29 Eylül
|
Franco'nun İspanya hükümetinin başkanlığına
ve ordu başkomutanlığına atanması. |
|
30
Eylül |
Milisleri silahlandırma
yasasının kabulü ve Halk Ordusu'nun kurulması (milisler anarşistler tarafından
liberter bir yapı ile oluşturulurken, Halk Ordusu ise PCE'nin Sovyet
desteği sayesinde kazandığı etkinliğin sonucu olarak Kızıl Ordu yapılanması
ve işlevini örnek alıyordu). |
|
1 Ekim
|
Bask özerkliği yasasının parlamento'da
kabulü; Madrid'e ilk hava saldırısı. |
|
4 Ekim
|
Oviedo üzerine Halk Ordusu'nun saldırısı. |
|
7 Ekim
|
Milliyetçileri destekleyenlerin
topraklarının kamulaştırılması yasası; Aguirre'nın Guernica'da Bask başkanı
olarak yemin etmesi. |
|
9 Ekim
|
Yeni "konsey"in, "adı ne olursa olsun
Katalonya'daki yerel komiteleri feshetme" kararını alması. |
|
12
Ekim |
İlk Rus yardımının
ulaşması (savaş sonuna kadar 2000 gönüllü, 772 pilot, 351 tankçı gönderildi). |
|
17 Ekim
|
MilliyetçilerinMadrid'e
37 km mesafedeki Illescas'ı alması; Madrid'e saldırının başlaması. |
|
24 Ekim
|
Katalan kolektifleştirme kararnamesi;
Rus tanklarının ilk kez Madrid cephesinde kullanılması. |
|
4 Kasım |
Milliyetçilerin
Brunete'yi ele geçirmesi; CNT'nin 4 bakanla merkezi hükümete katılması. |
|
6 Kasım |
Hükümet'in Valencia'dan
Madrid'e taşınması. |
|
7 Kasım
|
General Mieja başkanlığında Madrid Savunma
Cuntası'nın kurulması. |
|
8 Kasım
|
Madrid'in savunmasının 3000 kişiden oluşan
birinci (XI) Uluslararası Tugaylar tarafından takviye edilmesi ve saldırının
Casa de Campo'da durdurması. |
|
15-17 Kasım
|
Madrid'e şiddetli hava saldırıları; NaziCondor
birliklerinin harekete geçmesi (savaş sonuna kadar Alman desteği 16.000
askerden oluşuyordu, 300 kayıp verdiler). |
|
18 Kasım
|
Almanya ve İtalya'nın Franco hükümetini
resmen tanıması. |
|
20
Kasım |
Durruti'nin Madrid'in
savunması sırasında ağır yaralanarak ölmesi; Falanj'ın kurucusu J.A. Primo
de Rivera'nın idam edilmesi. |
|
Aralık |
Yeni Halk Ordusu'nun
karma tugaylarının örgütlenmesi. |
|
17
Aralık |
PCE ve PSOE'nin
baskısı ile POUM'un Generalitat hükümetinden uzaklaştırılması. |
|
22 Aralık
|
İlk İtalyan kara gömlekliler birliklerinin
Cadiz'e varışı. |
|
23
Aralık |
Halk desteğinin
etkisi ile hükümetin Aragon Konseyi'ni tanıması. |