NHÓM ĐƯỜNG MỚI và HCM, sự thật về thân thế và
sự nghiệp
Năm 1990, nhà xuất bản Nam Á ở Paris phát hành cuốn Hồ Chí Minh, Sự thật về thân thế và sự nghiệp do 9 tác giả đồng soạn, trong đó có 6 người Việt, 2 người Pháp, một người Mỹ. Cuốn sách được viết và dịch ra 3 thứ tiếng Anh, Pháp, Việt xuất hiện vào lúc tổ chức Văn Hóa Giáo Dục của Liên Hiệp Quốc (UNESCO) dự tính vinh danh Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông ta.
Hai tác giả người Pháp là Olivier Todd và Jean-Francois Revel từng có mặt trong số nhà văn và triết gia ngoại quốc đã can thiệp để UNESCO hủy bỏ ý định. Vì vậy UNESCO chỉ cho Cộng Sản Việt Nam mượn trụ sở để tổ chức văn nghệ nhưng không được nhắc tới ngày sinh của Hồ Chí Minh.
7 tác giả còn lại gồm:
– Ralph B. Smith, giáo sư sử học Á Đông tại trường School of Oriental and African Studies (Viện nghiên cứu Á Phi) thuộc đại học Luân Đôn.
– Bùi Xuân Quang, chủ biên, nhà văn, đạo diễn điện ảnh, là người cùng Nguyễn Thế Anh và Huỳnh Bá Yết Dương sáng lập nhóm nghiên cứu và tập san Đường Mới.
– Nguyễn Thế Anh từng là Viện Trưởng Viện Đại Học Huế, giáo sư Đại Học Văn Khoa Sài Gòn, giáo sư thỉnh giảng đại học Harvard, giám đốc CNRS (Trung tâm Quốc Gia Khảo Cứu Khoa Học, Paris) và là một sử gia có uy tín trong giới sử học quốc tế.
– Tôn Thất Thiện, từng là giáo sư Học Viện Quốc Gia Hành Chánh và đại học Vạn Hạnh, Tổng Trưởng Thông Tin VNCH, giáo sư đại học Québec tại Trois Rivières, từng được trao tặng Giải Thưởng Quốc Tế Về Báo Chí (Giải MacSaysay, mang tên tổng thống Phi Luật Tân ) vào thời Đệ Nhất Cộng Hòa Việt Nam.
– Lâm Thanh Liêm, nguyên giáo sư và Trưởng Ban Địa Lý Đại Học Văn khoa Sài Gòn, chuyên gia nghiên cứu CNRS, tác giả nhiều sách về chuyên môn và lịch sử, trong đó có cuốn Từ Sài Gòn đến thành phố HCM, viết chung với Gustave D. Meillon.
– Đinh Trọng Hiếu, chuyên gia nghiên cứu CNRS, giảng sư đại học Paris VII, từng có thời viết cho tập san Đoàn Kết thân cộng.
– Đằng Phương, Nguyễn Ngọc Huy, nguyên giáo sư Học Viện Quốc Gia Hành Chánh Sài Gòn, nguyên chuyên gia khảo cứu tại đại học Harvard, tổng thư ký Phong Trào Quốc gia Cấp Tiến.
Cuốn sách là tập hợp những bài viết của 9 tác giả nói trên, mỗi tác giả một bài.
Trong Lời Nhà Xuất Bản, Mai Trung viết rằng các dân tộc Đông Âu đã ném chủ nghĩa cộng sản vào "thùng rác lịch sử".
Trong lời mở đầu, Vấn đề Hồ Chí Minh, Bùi Xuân Quang viết: "Đời của lãnh tụ
cộng sản Hồ Chí Minh hoàn toàn giả tạo từ ngày sinh cho đến ngày ông mất….Trong
tinh thần đi tìm sự thật, công bằng và nhân ái, chúng ta phải đặt ông Hồ Chí Minh
vào đúng chỗ của ông: một người đã hoàn toàn sai lầm và phải chịu trách nhiệm với
dân tộc, với đất nước." (1)
Bài thứ nhất, Hồ Chí Minh: Lòng yêu nước bị chuyển hướng của Jean-Francois Revel, triết gia, nhà văn và nhà báo, phụ trách mục xã luận các tuần báo Le Point, Giornale và đài Europe I. Tác giả viết: "Đáng lẽ Hồ Chí Minh đã là một vị anh hùng tạo lập một nước Việt Nam tân tiến và dân chủ. Khốn thay, mục tiêu của ông không phải là nền độc lập của Việt Nam mà là việc sáp nhập nước này vào Quốc Tế Cộng Sản ... Hồ Chí Minh là một trong những người thực hiện khắt khe nhất phương pháp mà chủ nghĩa cộng sản đã dùng suốt thế kỷ 20. Đó là dùng sức mạnh nằm trong mong muốn tự nhiên của con người như tự do, độc lập, tiến bộ rồi xoay chuyển sức mạnh đó để phục vụ mục đích trái ngược với mục đích mà những người dân bị lợi dụng đã ước mong và theo đuổi…Dựa vào lòng ước mơ tự do để nô lệ hóa, đó là phương pháp của Hồ Chí Minh theo đúng phương pháp của Lênin gian ác.”
Với tư cách một triết gia, một nhà tư tưởng, Revel đưa ra định nghĩa của lịch
sử rồi căn cứ vào đó và dựa trên kết quả những hành động của Hồ Chí Minh để đưa
ra lời kết tội, dù chấp nhận trường hợp cho rằng buổi ban đầu đã có ý định hết sức
tốt đẹp: “Lịch sử không phải là kết quả do những ý định của người ta mà là kết
quả do những hành động của họ. Thế thì những kết quả còn đó: Nô lệ, xương máu, chết
chóc và đói khát. Đã trưng dụng cuộc chiến đấu chống thực dân để đưa đến một tình
trạng suy sụp như thế thì chẳng còn cách gì chống chế để chạy tội cả. Trái lại,
đây là một trường hợp phạm tội gia trọng, một vụ đánh cắp, một vụ lừa bịp
không hơn không kém.”
Bài thứ hai, Hành trình chính trị của Hồ Chí Minh của Nguyễn Thế Anh. Theo tác giả, những nghi vấn đầy rẫy trong đời Hồ Chí Minh đến nay vẫn chưa được giải tỏa. Chỉ riêng về năm sinh đã khá rắc rối. Năm 1911, Hồ Chí Minh ghi mình sinh năm 1892. Một báo cáo khác ghi: sinh năm1894. Trong chiếu khán thông hành cấp năm 1923 ghi sinh ngày 15-1-1895. Ngày sinh được coi như chính thức là 19-5-1890.
Về cái tên Nguyễn Ái Quốc, tác giả cho rằng "có thể" là tên chung của nhiều người thường lui tới nhà luật sư Phan Văn Trường ở số 6 Villa des Gobelins. Và, hội Người Việt Nam Yêu Nước không phải do Hồ Chí Minh lập nên như ghi trong sử liệu của Cộng Sản Việt Nam. Hội này là của hai nhà cách mạng Phan Chu Trinh và Phan Văn Trường: "Hai chí sĩ họ Phan đã không nề hà dìu dắt những bước đầu của người thanh niên mà không bao lâu hai ông dành cho độc quyền sử dụng tên Nguyễn Ái Quốc. Biết rằng công an Pháp theo dõi chặt chẽ hành vi của mình, nên hai ông còn giao phó cho anh ta vận mệnh Hội Người Việt Nam Yêu Nước, một sự ủy thác mà các sử gia viết tiểu sử Hồ Chí Minh lơ đi để lạm gán cho ông ta công lao lập hội này. Với tư cách tổng thư ký của hội, Nguyễn Ái Quốc được nhận làm hội viên chi nhánh Pháp của Hội Nhân Quyền và Dân Quyền”.
Sự việc trên gợi nhắc trường hợp tương tự sau này khi Hồ Chí Minh chiếm dụng danh xưng và danh nghĩa của Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội (gọi tắt là Việt Minh) của Hồ Học Lãm để rồi biến thành Mặt Trận Việt Minh của ông ta vào năm 1941.
Tác giả nói Hồ Chí Minh đã đến Nga ba lần khi chưa làm chủ tịch vào các thời điểm 1923-1924, 1927-1928, 1934-1938 và phủ nhận tin do Hồ Chí Minh bịa rằng đến Nga lần đầu sau khi Lênin đã chết nên không được gặp. Tác giả khẳng định Hồ Chí Minh đến Nga lần đầu vào tháng 7-1923, dự đại hội Quốc Tế Nông Dân từ ngày 10 đến 15-10 năm ấy. Đó là lúc Liên Xô thay đổi sách lược dành cho nông dân một vai trò quan trọng mới. Năm sau Hồ Chí Minh lại được dự đại hội V Đệ Tam Quốc Tế từ 17-6 đến 8-7-1924 tại Mạc Tư Khoa. Tác giả cho biết thêm: "Đến khi đại hội chấm dứt, một ủy ban tuyên truyền quốc tế được thành lập, mà trọng trách là tuyên truyền chủ nghĩa cộng sản tại các nước thuộc địa… Quốc (HCM) được chỉ định gia nhập ủy ban này, ngang hàng với các ủy viên Pháp: Marcel Cachin; Ấn Độ: M.N.Roy; Nhật-bản: Sen Katayama; Algérie: Hadjali Abdelkader v.v...”
Tác giả gắn liền việc Hồ Chí Minh đến Nga lần thứ 3 từ 1934-1938 với việc Liên Xô thay đổi chiến lược, quay ra thân thiện với Anh – Pháp hòng đối phó với Hitler, chủ trương cần phải liên hệ tốt với họ để "thành lập những mặt trận bình dân, phải liên kết với các đảng phái dân chủ tư sản để chống chủ nghĩa phát xít”. Tại đại hội kỳ 7 (cũng là đại hội chót) của Đệ Tam Quốc Tế, Hồ Chí Minh tham dự với tư cách đại diện bộ Đông Phương. Lê Hồng Phong dự với tư cách đại diện của đảng Cộng Sản Đông Dương. Nguyễn Thế Anh trưng dẫn cuốn Chính giới Pháp và cách mạng Việt Nam (tháng 8-12, 1945) của Alain Ruscio để cho rằng "thỏa hiệp 6-3-1946 bao hàm sự duy trì nước Việt Nam trong khối Liên Hiệp Pháp”. (2)
Tác giả kết luận:"Huyền thoại này (Hồ Chí Minh yêu nước) đã giúp nhiều cho
cộng sản Việt Nam được bên ngoài cũng như bên trong ủng hộ. Nhưng nó đã che lấp
sự kiện chính yếu là nhà lãnh tụ Cộng Sản đã hiến dâng đời ông nhiều nhất cho sự
thắng lợi của Quốc Tế Cộng Sản, và ông đã hoạt động cho sự giải phóng xứ sở cốt
là để đưa một cách hữu hiệu nhất quốc gia ông nhập vào phong trào công nhân và nông
dân quốc tế”.
Bài thứ ba, Cái đúng và cái giả dối về chuyện Hồ Chí Minh, của giáo sư Tôn Thất Thiện là một trong hai bài dài nhất (47 trang), viết về chuyến đi lén lút sang Nga của Hồ Chí Minh năm 1923 và chuyện bị thất sủng ở Komintern năm 1933-1938. Tác giả là một trong những người đầu tiên nói đến 2 tác phẩm do Hồ Chí Minh ngụy trang người khác để kể về mình. Ông cũng nghiên cứu nhiều tác phẩm của các học giả và nhà văn, nhà báo thế giới như Jean Lacouture, Bernard Fall, Michelle Zecchini, Jean Sainteny, Archimedes Patti... và bài phỏng vấn Hồ Chí Minh của ký giả Charles Fourneau. Trong danh mục tài liệu tham khảo còn liệt kê bộ Hồ Chí Minh toàn tập, các tác phẩm của Hồng Hà và của ban nghiên cứu lịch sử đảng do tỉnh ủy Nghệ Tĩnh phổ biến. Ngoài ra là các sách viết về Hồ Chí Minh của những thủ hạ thân cận như Trường Chinh, Phạm Văn Đồng ... và một số sử gia Cộng Sản khác. Một bài viết dài trên bốn chục trang mà có tới 60 chú thích dựa trên số lượng tài liệu tham khảo đó đã phản ảnh thái độ hết sức thận trọng của tác giả.
Khác với Nguyễn Thế Anh, giáo sư Tôn Thất Thiện đã dựa theo các tài liệu Cộng Sản, nhất là của chính Hồ Chí Minh, để ghi rằng Nguyễn Ái Quốc đến Nga, sau khi Lênin đã chết và mục đích chuyến đi Nga là dự đại hội kỳ V của Đệ Tam Quốc Tế (năm 1924) chứ không phải dự hội nghị về Nông Dân (năm 1923). Nhưng, sau đó tác giả viết thêm: "...Cũng ghi nhận rằng, một điều lạ lùng là Nguyễn Khắc Huyên, người đã viết một tiểu sử về Hồ, dựa vào tư liệu vững vàng xuất bản năm 1971, cũng nói rằng Hồ đã tham dự đại hội IV của Komintern vào tháng 11-12 năm 1922, trong đại hội đó ông đã gặp Lênin và Stalin, rồi rời nước Nga để trở lại lần nữa vào năm 1923, ông đến thủ đô Xô Viết ít lâu sau cái chết của Lênin.” (3)
Dù vậy, theo tác giả, những điều do Hồng Hà viết trong cuốn Bác Hồ trên đất nước Lênin, với tài liệu lấy từ văn khố Xô Viết cũ là dễ chấp nhận hơn cả. Do đó, tác giả kể một số sự việc theo Hồng Hà như ngay khi đến Berlin, Hồ Chí Minh đã đi đến trụ sở của phái bộ Xô Viết số 7 Unter den, Linden, do đã có thỏa thuận trước và tác giả cho rằng theo những gì Hồng Hà tường thuật sau đó thì phải hiểu việc Hồ Chí Minh đi Nga đã được Manuilski xếp đặt với đảng Cộng Sản Pháp để được phái sang Nga dự đại hội kỳ V của Đệ Tam Quốc Tế với tư cách đảng viên cộng sản Pháp.
Tác giả nhận định rằng lúc bấy giờ Manuilski rất cần những ý kiến về Phương Đông và các vấn đề thuộc địa, để thay Lênin (đang ốm nặng) tranh luận với M.N. Roy, lãnh tụ Ấn Cộng, về các vấn đề Phương Đông. Do thế mà Hồ Chí Minh trở thành nhân vật quan trọng "được bầu vào chủ tịch đoàn của QT3.” (4) trở thành một thứ Kominternchik – tên gọi của một ủy viên của QT3, một người đã cống hiến hoàn toàn cuộc đời mình để phục vụ cho Quốc Tế Cộng Sản. Nguyễn Ái Quốc là người như thế đó. (5)
Và tác giả kết luận: "Từ đó Hồ không còn là một chiến sĩ bình thường nữa, mà là một cán bộ quan trọng của bộ máy Komintern.” (6) Tác giả cho biết theo các tài liệu của Huỳnh Kim Khánh, có một thời gian dài "…địa vị của Hồ bị giảm suy bởi vì, ngược lại với các người khác, ông từ chối tuân phục theo ý muốn của Mátxcơva, do ông không phải là "quốc tế vô sản" nhưng là cách mạng yêu nước.” (7) Nhưng tác giả dựa vào tài liệu của Hồng Hà để quả quyết, Hồ Chí Minh vẫn là "một Kominternchik phục vụ cho Komintern và được xem như một ủy viên trưởng thành của đảng Cộng Sản Đông Dương” (8) Tác giả cũng dẫn lời Hồ Chí Minh lên án gắt gao nhóm Tờ-rốt-kít để chứng minh Hồ Chí Minh luôn trung thành với đường lối của Stalin: "Hồ làm tất cả để cho các thuộc hạ của mình bám riết chặt chẽ vào đường lối chống Trotsky…Ngay tại nhà ga, trước khi các đại biểu lên xe lửa, lời căn dặn cuối cùng của ông là họ phải chuyển lại cho Lê Hồng Phong mệnh lệnh là bất cứ ở trường hợp nào cũng không được hợp tác với bọn Trotskít.” (9)
Theo tác giả thì người như Hồ Chí Minh và ở vào vị trí đó, "không có quyền
quyết định về mặt chiến lược, mà phải chứng tỏ là khéo léo về mặt chiến thuật.”
Phải chăng quyết định áp dụng đường lối dân tộc là bước chiến thuật để hoàn
thành chiến lược cách mạng vô sản quốc tế mà Hồ Chí Minh theo đuổi đã có một lúc
bị ngờ vực? Để kết luận, tác giả viết: "Ta có quyền nghi ngờ sự khôn ngoan và
lòng trung thực của người đó (ý nói ông Hồ) khi ông ta đã chọn con đường đó mà không
nói cho họ biết ngay từ đầu một cách minh bạch rõ ràng. Những tai họa kinh hoàng
đã dồn dập đè nặng lên dân tộc Việt Nam từ cuộc chiến thắng của cộng sản năm 1975
cho phép chúng ta, còn bắt buộc chúng ta nữa, phải chấp nhận một kết luận như thế”.
Bài thứ tư, Thập niên cuối của cuộc đời Hồ Chí Minh của Ralph Smith do Lê Đình Thông chuyển ngữ chỉ nói về hoạt động của Hồ Chí Minh trong mười năm cuối đời. Ngay trang đầu, tác giả viết: "Một vài chuyên gia tình báo phương Tây có xu hướng tin rằng cuối đời ông, Hồ Chí Minh chỉ còn ngồi làm vì và quyền lãnh đạo đã chuyển sang tay người khác.” (10) Tác giả trưng dẫn tiết lộ của Hoàng Văn Hoan, người bị Lê Duẩn kết án tử hình vắng mặt, để cho rằng chuyện đó có vẻ đáng tin!
Tuy nhiên, tác giả đã ghi lại sự kiện Hồ Chí Minh tiếp đón nhiều phái đoàn quốc tế, chủ trì những hội nghị quan trọng của đảng và nhà nước, cho thấy có thể Hồ Chí Minh còn nắm thực quyền – đặc biệt là việc Hồ Chí Minh có ảnh hưởng lớn đối với thế giới và luôn luôn cố giữ hòa khí với cả Liên Xô và Trung Cộng để nhận được viện trợ của cả đôi bên càng chứng tỏ điều đó. Do đó, tác giả đã đi đến kết luận ngược lại: "Sự việc này là một bằng chứng tỏ rõ Hồ không phải chỉ là một lãnh tụ hoàn toàn bị động trong tình huống khó xử này.” (11)
Về các phe nhóm tại miền Bắc lúc đó, theo tác giả, Lê Duẩn thân Liên Xô. Còn Trường Chinh và Hoàng Văn Hoan thân Trung Cộng. Nhưng tác giả cho rằng Trung Cộng đã không thành công trong việc gây ảnh hưởng quyết định với Hà Nội do sự việc Lê Duẩn (mà tác giả cho là thân Nga) đã nắm được quyền hành tuyệt đối sau khi Hồ Chí Minh chết. Tác giả kết luận: "Nhưng cho tới nay người ta vẫn không biết là quyền hành của Lê Duẩn bắt nguồn từ một quá trình tiệm tiến suốt 4 năm trước đó – theo như Hoàng Văn Hoan đã nêu – hay là xuất phát từ một cuộc đảo chính trong thực tế ngay sau khi Hồ Chí Minh từ trần.”
Với lời kết luận này, tác giả có vẻ vẫn nghĩ Hồ Chí Minh đã nắm trọn thực quyền
tới phút cuối trong đời và ngờ vực là đã có một cuộc đảo chính theo một cách nào
đó của phe nhóm Lê Duẩn sau cái chết của Hồ Chí Minh.
Last Updated Saturday, April 01 2006 @ 12:59 PM EST