De Angelsaksische landen hebben een jarenlange traditie
om hun misdaadschrijvers te bekronen: de Amerikaanse Edgar Allan Poe Awards
deelden hun eerste prijs al uit in 1946, hun Engelse tegenhangers De Gold Dagger
Awards startten in 1955. In ons taalgebied is het, na een korte aanloop met
de Havank Trofee, wachten op het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs
die in 1986 hun Gouden Strop instelden, de meest prestigieuze prijs tot nu toe.
De Vlamingen waren er snel bij: de eerste Havank was voor Holsters maar ook
de eerste Gouden Strop verhuisde naar het Zuiden: Jef Geeraerts had de primeur.
Ondertussen is er in Nederland en Vlaanderen heel wat gebeurd.
De Havank Trofee
In 1984 door uitgeverij Bruna & Zoon uitgeschreven prijsvraag ter gelegenheid
van het twintigste sterfjaar van de schrijver Havank. Zowel amateurs als professionals
werden uitgenodigd een misdaadroman of een misdaadverhaal in te sturen. De prijs
bestond, naast een geldbedrag van 5000 gul-den, uit een bronzen beeldje van
Charles C.M. Carlier (de Schaduw in Havanks verhalen) en de publicatie van het
manuscript. De inzenders van de vijf beste verhalen ontvingen een verkleinde
versie van de Havank-trofee, een geldprijs van 500 gulden en publicatie van
hun verhalen in het Crimejaarboek 1985.
De prijs was een eenmalige aangelegenheid.
De enige Vlaamse winnaar was
1985 | Bart Holsters | Blokje om, hoekje om |
De Gouden Strop
Op initiatief van Tomas Ross stichtten dertien schrijvers in 1986 het Genootschap
der Nederlandstalige Misdaadauteurs. Hun jaarlijks toe te kennen prijs werd
genoemd naar een boek van Joop van den Broek, peetvader van de Nederlandse thriller.
De prijs werd een tijdje toegekend (én recht-streeks uitgezonden op TV)
in november maar verhuisde later weer naar de Maand van het Spannende Boek.
De prijs bestaat uit een geldbedrag en een tastbaar aandenken.
De Vlaamse winnaars zijn
1986 | Jef Geeraerts | De zaak Alzheimer |
1993 | Bob Mendes | Vergelding |
1997 | Bob Mendes | De kracht van het vuur |
2005 | Johanna Spaey | Dood van een soldaat |
Andere Vlaamse genomineerden waren
1989 Bart Holsters Koude Kunstjes
1991 Jef Geeraerts Double Face
1993 Jef Geeraerts Het Rashomon complex
2001 Jef Geeraerts De ambassadeur
2002 Rudy Soetewey Inbraak
2003 Max Moragie Bezettingsgeld
2004 Patrick de Bruyn Verminkt
De Zilveren Vingerafdruk
In 2002 organiseerde Crimezone, Nederlandse website voor en door thrillerfans,
voor het eerst haar publieksverkiezingen. De duizenden abonnees van hun Nieuwsbrief
konden stemmen voor de Beste Thriller van het Jaar, het Beste Debuut van het
Jaar en, belangrijker voor ons, de Beste Ne-derlandstalige Thriller van het
Jaar. Meer info op www.crimezone.nl
De enige Vlaamse winnaar is
2002 | Pieter Aspe | De vijfde macht |
De Schaduwprijs
Deze prijs (ook van het Genootschap der Nederlandstalige Misdaadauteurs) beloont
jaarlijks de beste debuutroman van een Vlaamse of Neder-landse auteur. De laureaat
krijgt een geldprijs van € 500 en een zeefdruk van Dick Bruna. De wisselende
jury bestaat uit auteurs, recensenten en fans. De prijs werd voor de eerste
keer uitgereikt in 1997 en is genoemd naar de legendarische figuur van Havank.
De Vlaamse winnaars zijn
2003 | Bavo Dhooge | Smak |
2004 | Freddy Michiels | Het Hollywood complot |
Trofee van de Grote Jury
In 1986 was Antwerpenaar Danny De Laet de drijvende kracht achter deze eerste
Vlaamse Prijs waarmee jaarlijks het beste Vlaamse misdaad- speurders- of spionageverhaal
van een Vlaamse auteur zou worden bekroond. De jury, samengesteld uit auteurs,
journalisten, recensenten (waar-onder ondergetekende), fans en sympathisanten,
had een tweeledig doel: enerzijds de waardering uitspreken voor een bepaald
boek en anderzijds het genre propageren naar pers en publiek toe. De prijs werd
uitgereikt op 19 januari (geboortedag Edgar Allan Poe) tijdens een informeel
mossel-souper met alle betrokkenen. De prijs bestond niet uit een geldbedrag
maar uit een pistool en een oorkonde. Opvallend is dat de enige twee winnaars
(Bart Holsters en John Vermeulen) hun Trofee binnenhaalden met een boek dat
bij onze Noorderburen werd gepubliceerd. Een serieus ethisch en deonto-logisch
conflict tussen de onwrikbare De Laet en uitgeverij Manteau zorgde voor
tweespalt binnen de jury zodat de Trofee na goed twee jaar en een bekroning
in mineur, definitief in de kast verdween.
1986 | Bart Holsters | Blokje om, hoekje om |
1987 | John Vermeulen | Solorace |
1988 | Guy Didelez | Raspoetin |
Hercule Poirotprijs
In 1998 stampten enkele misdaadliefhebbers, in samenwerking met het weekblad
Knack een misdaadweekend aan de Vlaamse kust uit de grond. Daarbij werd de Hercule
Poirotprijs in het leven geroepen. De prijs beloont jaarlijks de beste
Vlaamse misdaadroman die verscheen tussen twee Boekenbeurzen. De laureaat krijgt
een gegraveerde pen en een geldprijs van 1.500 euro.
De jury bestaat uit iemand van het organiserende Weekend Knack, recensenten
en jour-nalisten. Éminence grise van de Vlaamse Misdaadliteratuur Fred
Braeck-man is juryvoorzitter maar ook toprecensent en literair journalist John
Vervoort is van de partij. De bedoeling van de prijs is de Vlaamse misdaadauteurs
een steuntje in de rug te geven. De prijs werd voor de eerste keer uitgereikt
in Blankenberge op 7 november 1998 en bestond uit een kunstwerk uit de collectie
van Val St.-Lambert. Vanaf 2002 bestaat de prijs uit een kunstwerk en een geldprijs
ter waarde van € 1240,00. In 2004 kreeg de winnares € 1.500 en een
gegraveerde pen.
1998 | Staf Schoeters | De schaduw van de adelaar |
1999 | Jef Geeraerts | De PG |
2000 | Piet Teigeler | De zwarte dood |
2001 | Pieter Aspe | Zoenoffer |
2002 | Stan Lauryssens | Zwarte sneeuw |
2003 | Jonathan Sonnst | Razborska |
2004 | Mieke de Loof | Duivels offer |
2005 | Johanna Spaey | Dood van een soldaat |
2006 | Herman Portocarero | New Yorkse nachten |
De Diamanten
Kogel
De prijs van het Genootschap van Vlaamse Misdaadauteurs beloont jaarlijks de
beste oorspronkelijke Vlaamse misdaadroman die verscheen tussen 1 juni en 31
mei van het daaropvolgende jaar. De laureaat krijgt een exclusief voor de gelegenheid
ontworpen kunstwerk van Wim Delvoye, een diamanten boksbeugel. De klemtoon ligt
op uitstraling en prestige. De driekoppige jury wordt voorgezeten door Henri-Floris
Jespers. De prijs werd voor de eerste keer uitgereikt in Antwerpen op 18 december
2002 en wordt gesponsord door een Antwerps diamantbedrijf. Sinds 2004 staat
de Prijs ook open voor Nederlandse auteurs.
De Vlaamse winnaars zijn
2002 | Benny Baudewyns | De Emerson Locomotief |
2003 | Jef Geeraerts | Dossier K. |
2004 | Bob Mendes | Medeschuldig |