Αρχική Κυνηγετική Εκπαίδευση

Η εκπαίδευση του λαγόσκυλου (5): Αρχική κυνηγετική εκπαίδευση

Η άποψη που θέλει τα κουτάβια να ξεκινούν την εκπαίδευση της βασικής υπακοής και της ιχνηλασίας μετά τον 6ο μήνα της ζωής τους, με βρίσκει εκ διαμέτρου αντίθετο. Ο εκτροφέας και ο εκπαιδευτής πρέπει να έχει επαφή με τα κουτάβια του από πολύ νωρίς.

Αυτό θα βοηθήσει αφενός να κοινωνικοποιηθεί ευκολότερα το κουτάβι και αφετέρου να δημιουργηθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης, κάνοντας ευκολότερη και πιο παραγωγική τη διαδικασία της εκπαίδευσης. Όπως έχω αναφέρει και σε προηγούμενο άρθρο (βλ. Κ&Κ Ιουνίου 2002), στη ζωή των κουταβιών υπάρχουν 5 κρίσιμες περίοδοι, δηλαδή 5 κρίσιμες φάσεις διανοητικής ανάπτυξης κατά τη διάρκεια των οποίων οι αρνητικές ή θετικές εμπειρίες θα επιρρεάσουν καθοριστικά τη μετέπειτα εξέλιξη της προσωπικότητάς τους. Ειδικότερα κατά τη διάρκεια της 4ης και 5ης περιόδου ( 8η– 16η εβδομάδα) ότι μάθουν τα σκυλιά θα μείνει ανεξίτηλο στη μνήμη τους και θα τα χαρακτηρίζει σε όλη τους τη ζωή

Οι εντολές της βασικής υπακοής, όπως «Έλα», «Μη», Κάτσε», «Κάτω» και «Μείνε», (οι οποίες θα αναλυθούν σε επόμενα άρθρα), θα πρέπει να διδαχτούν ξεκινώντας από την 8^η εβδομάδα, χωρίς όμως αυστηρότητα και με βάση την επιβράβευση και όχι την τιμωρία.

Παρότι η εκπαίδευση των εντολών της βασικής υπακοής σε αυτή την ηλικία είναι πολύ σημαντική, η εκπαίδευση στο «φέρ’το» είναι πραγματικά ανεκτίμητη. Αυτό μπορεί να φαίνεται λίγο παράδοξο, για την εκπαίδευση των λαγόσκυλων, αλλά πιστέψτε με δεν υπάρχει σπουδαιότερο πράγμα από το να μάθει ένα νεαρό σκυλί να «φέρνει». Η προθυμία ενός κουταβιού να ανταποκριθεί, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια από μέρους μας, στην εντολή «φέρ’το», εκφράζει την επιθυμία του σκυλιού να συνεργαστεί μαζί μας και δηλώνει το επίπεδο της εκπαιδευσιμότητάς του. Για αυτό το λόγο τα κουτάβια που προορίζονται για σκυλιά εργασίας και αρνούνται να «φέρνουν», απορρίπτονται από όλα τα σοβαρά εκπαιδευτικά προγράμματα στο εξωτερικό. Συνεπώς η εκπαίδευση στο «φέρ’το» θα ενισχύσει τη διάθεση του σκυλιού να δουλέψει για μας, θα βοηθήσει στη βελτίωση της συμπεριφοράς του στην εκπαίδευση, και ταυτόχρονα θα χρησιμεύσει στην επαναφορά του θηράματος στο κυνηγετικό πεδίο. (Η εντολή «φέρ’το» θα είναι το θέμα ενός ξεχωριστού άρθρου με αναλυτικές πρακτικές και επεξηγήσεις για τη σχέση της με την καταδίωξη και την ιχνηλασία).

Από την ηλικία των 9 εβδομάδων, μπορούμε να ξεκινήσουμε τα μαθήματα καταδίωξης χρησιμοποιώντας ένα μικρό κουνέλι. Με αυτό τον τρόπο θα πετύχουμε την πρώιμη εκδήλωση των κυνηγετικών ενστίκτων του κουταβιού, αλλά και την εξοικείωσή του με το τριχωτό θήραμα.

Αναμφισβήτητα το στοιχείο της επιθετικότητας προς το θήραμα και το ένστικτο της ιχνηλασίας είναι κληρονομικά, και πρέπει να εκδηλώνονται από αυτή την ηλικία σε όλα τα αξιόλογα κουτάβια. Κάθε σημάδι παρατεταμένου φόβου αλλά και αδιαφορίας προς το θήραμα είναι κακό δείγμα για την εξέλιξη του κουταβιού και αυτού του είδους η συμπεριφορά είναι σαφώς απορριπτέα.

Η εκπαίδευση σε αυτή τη φάση σκοπό έχει να δώσει στο κουτάβι την ευκαιρία να εκδηλώσει τα κυνηγετικά του χαρακτηριστικά, κάνοντάς τα εντονότερα και κυριαρχικά.

Πριν ασχοληθούμε με την πρακτική της εκπαίδευσης, θα ήθελα να σημειώσω ότι κατά τη διάρκεια των μαθημάτων – αλλά και γενικά – πρέπει να έχουμε θετική και ήρεμη διάθεση ανεξάρτητα του αποτελέσματος. Απαγορεύονται αυστηρά οι φωνητικές και σωματικές επιπλήξεις, που μόνο κακό θα κάνουν στην εκπαίδευση και θα άρουν την εμπιστοσύνη του σκυλιού προς τον εκπαιδευτή. Είναι μεγάλο λάθος να εξαντλούμε όλη την αυστηρότητά μας σε ένα κουτάβι που μόλις τώρα ξεκινά τα πρώτα του βήματα.

Η υπομονή, η επιμονή, η εφευρετικότητα και το πνεύμα συνεργασίας είναι μερικά από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα καλό εκπαιδευτή. Άλλωστε ποτέ κανένα κακοποιημένο σκυλί δεν έγινε κορυφαίο και ας είχε όλες τις προδιαγραφές.

Βασική επίσης προϋπόθεση στα αρχικά στάδια κάθε εκπαίδευσης είναι, να δουλεύουμε σε ήσυχα μέρη, χωρίς την παρουσία άλλων σκυλιών ή ανθρώπων, για να μην αποσπούν την προσοχή του εκπαιδευόμενου με αποτέλεσμα να χάνει την συγκέντρωση του.

Επισημαίνουμε εδώ, ότι αν η ηλικία του κουταβιού είναι τέτοια, ώστε να συμπίπτει η εκπαίδευση της ιχνηλασίας με το φθινόπωρο ή το χειμώνα, τότε σίγουρα η δουλειά μας θα είναι ευκολότερη, σε αντίθεση με την άνοιξη και το καλοκαίρι όπου οι συνθήκες είναι πολύ πιο δύσκολες ακόμα και για τα μαθημένα σκυλιά.

Στο πρώτο στάδιο της εκπαίδευσης απελευθερώνουμε ένα κουνέλι, φροντίζοντας να περάσει μπροστά από τα μάτια του κουταβιού. Στη συνέχεια παροτρύνουμε το σκυλί να το κυνηγήσει, λέγοντας κάποια λέξη (όπως «πάρ’ το», ενώ τρέχουμε και εμείς μαζί του. Ένα αξιόλογο κουτάβι σίγουρα θα τρέξει πίσω από το κουνέλι, και στην περίπτωση που το φτάσει θα προσπαθήσει να το δαγκώσει. Εδώ τον πρώτο ρόλο έχουν τα ένστικτα, που μέσω του γενετικού κώδικα έχουν περάσει στο κουτάβι και του υπαγορεύουν να κάνει αυτό που έκαναν και οι πρόγονοί του εδώ και πολλά χρόνια πριν.

Αυτό το σκηνικό πρέπει να επαναληφθεί κατά διαστήματα, έως ότου το κουτάβι «παθιαστεί» με την καταδίωξη και εξοικειωθεί με το δάγκωμα της γούνας του κουνελιού. Ο χώρος που θα γίνεται αυτή η εκπαίδευση πρέπει να έχει πολύ αραιά βλάστηση, ώστε να είναι εύκολη η οπτική επαφή με το θήραμα. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι οποιαδήποτε θετική προσπάθεια του σκυλιού πρέπει να επιβραβεύεται θερμά.

Κατά τη διάρκεια αυτής της πρώτης φάσης της εκπαίδευσης, και μετά τις 2-3 πρώτες καταδιώξεις, πιστεύω ότι είναι η καταλληλότερη στιγμή να εξοικειώσουμε το σκυλί με τον κρότο του όπλου, συνδυάζοντας τον με την ευχάριστη διαδικασία της καταδίωξης του θηράματος.

Ένα ισορροπημένου χαρακτήρα και καλής γενεαλογίας κουτάβι, που δεν έχει στα γονίδιά του, το στοιχείο της κροτοφοβίας, θα συνηθίσει πολύ γρήγορα τον κρότο του όπλου.

Χρησιμοποιώντας ένα αεροβόλο πιστόλι (χωρίς βολίδες), ή ένα πιστολάκι κρότου για εκπαιδευτές, αρχικά πυροβολούμε μία φορά κατά τη διάρκεια της καταδίωξης. Στις επόμενες καταδιώξεις, και εφόσον το σκυλί δεν έχει αντιδράσει αρνητικά στον πρώτο πυροβολισμό, επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία με δύο ή τρεις πυροβολισμούς σταδιακά. Οι πυροβολισμοί είναι καλό να ρίχνονται σε διαφορετικές φάσεις κάθε φορά, δηλαδή είτε στην αρχή της καταδίωξης, είτε στο μέσο, είτε όταν το σκυλί πλησιάζει ή συλλαμβάνει το θήραμα.

Η γνωστή πρακτική που λέει ότι πρέπει να συνδυάσει το σκυλί τους κρότους με τη χορήγηση τροφής, δεν με βρίσκει σύμφωνο, ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με ένα κυνηγετικό σκυλί και θα σας εξηγήσω γιατί.

Πρώτον, εάν δεν γίνει απόλυτα σωστά, δηλ. σε σχέση με τη χρονική στιγμή που θα πέσει ο πυροβολισμός, την απόσταση, αλλά και την ηλικία του κουταβιού, μπορεί να έχουμε τα αντίθετα αποτελέσματα.

Δεύτερον: Αρνητικά αποτελέσματα επίσης μπορεί να έχουμε και εξαιτίας της ψυχολογικής κατάστασης που θα βρίσκεται τη δεδομένη στιγμή το κουτάβι, ενώ αυτό δεν μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της καταδίωξης, που βρίσκεται σίγουρα σε μια φάση έντονης ευχαρίστησης, ενθουσιασμού και πάθους.

Τρίτον: η πρακτική του «φαγητού», δεν είναι καθόλου λειτουργική, ειδικά για τους κυνηγού που ζουν και διατηρούν τα σκυλιά τους σε κατοικημένες περιοχές ή μεγάλες πόλεις. Σκεφτείτε σε μια έξαρση εκπαιδευτικού οίστρου, να βγουν μερικές χιλιάδες κυνηγοί και να πυροβολούν στα μπαλκόνια, στις ταράτσες ή στην καλύτερη περίπτωση στις αυλές των σπιτιών τους. Οι μόνοι που θα κερδίσουν σε αυτή την περίπτωση θα είναι οι δικηγόροι, αυξάνοντας το εισόδημά τους, από παραστάσεις σε δικαστήρια.

Τέλος ακόμα και αν δεχτούμε ότι αυτού του είδους η εκπαίδευση είναι αποτελεσματική, ποιος μας εγγυάται ότι στον κυνηγότοπο το σκυλί δεν θα προσπαθήσει να φάει το θήραμα που μόλις τουφεκίσαμε ανακαλώντας στη μνήμη του την προηγούμενη εκπαίδευση.

Με βάση την προσωπική μου εμπειρία και όχι τις εικασίες και την θεωρητική προσέγγιση των πρακτικών της εκπαίδευσης, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η καλύτερη και ασφαλέστερη μέθοδος εξοικείωσης των κουταβιών με τους κρότους γίνεται με την πρακτική που προανέφερα.

Κλείνοντας το κεφάλαιο για την εξοικείωση του κουταβιού με τους πυροβολισμούς περνάμε στο 2^ο στάδιο, που μπορεί να ξεκινήσει από τη 12^η εβδομάδα:

Σε αυτή τη φάση και αφού το σκυλί έχει καταλάβει το είδος του θηράματος που μας ενδιαφέρει, και έχει παθιαστεί με την καταδίωξη, θα πρέπει να μάθει ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα και ότι για την ανακάλυψη του θηράματος θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τις οσφρητικές του ικανότητες.

Δένουμε λοιπόν το σκυλί με ένα μακρύ κορδόνι ή ένα flexi μάκρους 4-6 μέτρων, και το πηγαίνουμε στην προεπιλεγμένη περιοχή που σε αυτή τη φάση χρειάζεται να έχει αρκετή βλάστηση, αλλά και ορισμένα σημεία με ξέφωτο. Στη συνέχει βάζουμε το σκυλί στη θέση «κάτσε» και γνέφουμε σε ένα φίλο «βοηθό» που θα βρίσκεται μερικά μέτρα μακρύτερα, να απελευθερώσει ένα ζωηρό κουνέλι, φροντίζοντας όμως να χαθεί πολύ γρήγορα από το οπτικό πεδίο του σκυλιού μέσα στο πυκνό.

Μετά από λίγο λύνουμε το σκυλί και παρατηρούμε τις κινήσεις του, ενώ είμαστε έτοιμοι να διορθώσουμε οποιαδήποτε λάθος συμπεριφορά. Αν το κουτάβι πάει στο σημείο από όπου έχασε τα μάτια του το κουνέλι και αρχίζει να ιχνηλατεί προς τη σωστή κατεύθυνση, το επιβραβεύουμε λεκτικά δίνοντάς του να καταλάβει ότι αυτό είναι το ζητούμενο.

Στην αντίθετη περίπτωση που το σκυλί τρέχει δεξιά και αριστερά μακριά από τα ίχνη, το δένουμε ξανά με το μακρύ λουρί και το πηγαίνουμε στο σημείο από το οποίο έχει περάσει το κουνέλι. Στη συνέχεια του δείχνουμε με το ελεύθερο χέρι μας το έδαφος και του λέμε «ψάξε!» κ.τ.λ.

Αν δείξει ενδιαφέρον για την οσμή και ιχνηλατήσει για μερικά μέτρα, ή ακόμα καλύτερα καταφέρει να ξεφωλιάσει το κουνέλι, το επιβραβεύουμε έντονα με χάδια και απομακρυνόμαστε από το χώρο της εκπαίδευσης.

Στην περίπτωση που το μάθημα δεν έχει επιτυχία ξαναπροσπαθούμε μετά από μερικές μέρες

Σημείωση: Πριν από οποιοδήποτε εκπαιδευτικό μάθημα φροντίζουμε το σκυλί να έχει κάνει την ανάγκη του και να έχει εκτονωθεί για λίγα λεπτά της ώρας παίζοντας. Αυτό γίνεται για να πετύχουμε την καλύτερη δυνατή συγκέντρωση του κουταβιού.

Αργότερα και όταν το κουτάβι θα έχει μάθει να βρίσκει με ευκολία τα ίχνη, για να δυσκολέψουμε λίγο περισσότερο τις συνθήκες της ιχνηλασίας, καλό είναι να απελευθερώνουμε το κουνέλι κάποια ώρα πριν, έτσι ώστε να χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια για τον εντοπισμό των ιχνών.

Στη συνέχεια θα χρειαστεί να κάνουμε και κάποιες άλλες παραλλαγές ανεβάζοντας έτσι το βαθμό δυσκολίας της εκπαίδευσης. (συνεχίζεται)

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΙΚΑΣ

Πίσω

Επόμενο Άρθρο