"Άρνηση φόλας"

12. Προβλήματα με την αλεπού & τα παραγωγικά ζώα

Πιστεύω πως όλοι συμφωνούμε, ότι ένας από τους εφιάλτες του λαγοκυνηγού, είναι να δει τα σκυλιά του να κυνηγούν αλεπού ή αιγοπρόβατα. Ειδικά η καταδίωξη παραγωγικών ζώων, μπορεί να φέρει τον κυνηγό σε πολύ δύσκολη θέση απέναντι σε κάποιον κτηνοτρόφο με τις γνωστές δυσάρεστες συνέπειες.

Κατά γενική ομολογία αυτών που εκπαιδεύουν ιχνηλάτες, το συγκεκριμένο φαινόμενο δεν αφορά μεμονωμένες περιπτώσεις ή μια συγκεκριμένη ράτσα, αλλά την πλειοψηφία των σκύλων (διαφόρων φυλών), οι οποίοι χρησιμοποιούνται για το κυνήγι του λαγού.

Τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα νεαρά λαγόσκυλα κατά την περίοδο της εκπαίδευσής τους στο ανοιχτό πεδίο, έχουν την τάση να καταδιώκουν όποιο ζώο τρέχει μέσα στο οπτικό τους πεδίο, όπως και να ιχνηλατούν και άλλες οσμές εκτός από εκείνες του λαγού.

Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους:

1. Επειδή η συντριπτική πλειοψηφία των φυλών ιχνηλατών σε παγκόσμιο επίπεδο εκτρέφονταν αλλά και εκπαιδεύονταν εδώ και εκατοντάδες γενεές με σκοπό να χρησιμοποιούνται όχι μόνο στο κυνήγι του λαγού, αλλά και στο κυνήγι διαφόρων άλλων θηραμάτων όπως της αλεπούς, του αγριόχοιρου, του ζαρκαδιού, του αγριοκάτσικου κ.α.. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τέτοια χαρακτηριστικά να μεταφέρονται μέσω του γενετικού κώδικα και στις νεώτερες γενιές.

Αν πάρουμε δηλαδή ένα κουτάβι του οποίου οι πρόγονοι κυνηγούσαν μεγάλα θηράματα ή αλεπούδες, σίγουρα και αυτό θα εκδηλώσει μια παρόμοια συμπεριφορά και θα ενδιαφέρεται για αυτά τα θηράματα εξ αρχής. Σε αυτές τις περιπτώσεις έρχεται η εκπαίδευση να βάλει τα πράγματα στη θέση τους, χωρίς όμως να διαγράφει εντελώς τα χαρακτηριστικά αυτά.

Να σημειώσουμε εδώ ότι εκείνοι οι οποίοι θέλουν να αγοράσουν ένα κουτάβι, θα πρέπει να ελέγχουν το ιστορικό και τις γραμμές αίματος των προγόνων του, αν αυτό είναι δυνατό, και να προτιμούν σκυλιά που έχουν εξειδίκευση στο κυνήγι του λαγού και μόνο. Αυτό βέβαια είναι κάπως δύσκολο για τα ελληνικά δεδομένα, αλλά πιστεύω ότι αν οι εκτροφείς στο μέλλον λειτουργήσουν επιλεκτικά στις γέννες, χρησιμοποιώντας σωστούς γεννήτορες, ίσως πετύχουν ένα καλό αποτέλεσμα.

2. Ένα ανεκπαίδευτο νεαρό σκυλί είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κυνηγήσει οποιοδήποτε ζώο (μεγάλο ή μικρό) το οποίο θα δει να τρέχει μέσα στο οπτικό του πεδίο, επειδή το ένστικτο της καταδίωξης, ως έντονο και κυρίαρχο χαρακτηριστικό των ιχνηλατών, θα του υπαγορεύσει να το κάνει.

3. Πολλοί από τους λαγοκυνηγούς δεν φροντίζουν να εξοικειώνουν τα κουτάβια τους από μικρή ηλικία (έχουμε αναφερθεί στο άρθρο 7/2002) με τα διάφορα παραγωγικά ζώα, εκπαιδεύοντάς τα παράλληλα και στη βασική υπακοή, έτσι ώστε να υπάρχει ένας κώδικας επικοινωνίας, ο οποίος να τους δίνει τη δυνατότητα της διόρθωσης, σε κάθε περίπτωση ανεπιθύμητης συμπεριφοράς

4. Τα κουτάβια που δεν είχαν την ευκαιρία μέσω της εκπαίδευσης να καταλάβουν ποιο είναι το είδος του θηράματος που μας ενδιαφέρει, είναι φυσικό βγαίνοντας ξαφνικά στον κυνηγότοπο να μην ξέρουν τι ψάχνουν και ως εκ τούτου να ιχνηλατούν ή και να καταδιώκουν οποιοδήποτε ζώο συναντήσουν.

Η επαφή με το θήραμα θα πρέπει να γίνεται από την ηλικία των 10-12 εβδομάδων, στην αρχή με κουνέλι και στη συνέχεια με λαγό – αν υπάρχει δυνατότητα – σε περιορισμένο χώρο, ώστε τα κουτάβια να μάθουν τις οσμές αλλά και τη συμπεριφορά του θηράματος και να παθιαστούν με αυτό (άρθρα 8, 9/2002)

Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι παρότι η ιδιοσυγκρασία των ιχνηλατών κατά κάποιο τρόπο «ευθύνεται» για κάποιες ανεπιθύμητες για εμάς συμπεριφορές, η εκδήλωση αυτών των συμπεριφορών είναι ακούσια και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τιμωρούνται άδικα, ειδικά όταν δεν γνωρίζουν ότι κάνουν κάτι κακό.

Τη συνολική ευθύνη της πορεία ενός κυνηγόσκυλου, την έχει εξ’ ολοκλήρου ο εκπαιδευτής, που θα πρέπει να προβλέπει τα προβλήματα και να ενεργεί κατ’ αρχήν προληπτικά προετοιμάζοντας σωστά τα κουτάβια.

Αρκετοί συνάδελφοι κυνηγοί εξαιτίας κάποιας ανεπιθύμητης συμπεριφοράς όπως αυτή που προανέφερα, έχουν απορρίψει (λανθασμένα κατά την άποψή μου) πολύ αξιόλογα κατά τα άλλα σκυλιά τα οποία στη συνέχεια, μετά από μια απλή διαδικασία διόρθωσης, εξελίχθηκαν σε κορυφαία στα χέρια κάποιου άλλου ιδιοκτήτη.

Αυτή τη διαδικασία θα εξηγήσουμε παρακάτω, η οποία είναι σχετικά απλή και θα πρέπει να ακολουθείται σε σκυλιά που έχουν εκδηλώσει τέτοιου είδους συμπεριφορές. Το μόνο που χρειάζεται σε αυτή την περίπτωση είναι ένα ηλεκτρικό κολάρο και λίγος χρόνος

Αιγοπρόβατα

Το Η.Κ. που θα χρησιμοποιήσουμε θα πρέπει να έχει επιλογέα έντασης ηλεκτρικού ερεθίσματος, προειδοποιητικό ήχο επερχόμενης εκκένωσης αλλά και συνεχή εκκένωση.

Ξεκινώντας τη διαδικασία τοποθετούμε το κολάρο στο λαιμό του σκύλου, προσέχοντας να το σφίξουμε όσο πρέπει ώστε να υπάρχει καλή επαφή μεταξύ των ακίδων του κολάρου και του δέρματος. Στη συνέχεια επιλέγουμε ένα κυνηγότοπο στον οποίο θα ξέρουμε ότι σίγουρα υπάρχουν κοπάδια με αιγοπρόβατα και απελευθερώνουμε το σκύλο. Ο χώρος που θα γίνει η συγκεκριμένη εκπαίδευση, θα πρέπει να έχει πολύ καλή ορατότητα επειδή καθ' όλη τη διάρκειά της, θα πρέπει να έχουμε άμεση επαφή με το σκυλί.

Σημείωση: Η συμπεριφορά και οι αντιδράσεις μας θα πρέπει να είναι φυσιολογικές, όπως σε ένα συνηθισμένο κυνήγι, χωρίς υπερβολές.

Στην αρχή κάνουμε μια βόλτα και όταν εντοπίσουμε κάποιο κοπάδι ή κάποια μεμονωμένα ζώα, παίρνουμε πορεία προς αυτά αλλά με το συνηθισμένο ρυθμό κυνηγιού. Πλησιάζοντας κοντά, έχουμε την προσοχή μας πάντα στο σκύλο, παρατηρώντας τις αντιδράσεις του χωρίς να μιλάμε καθόλου.

Στην περίπτωση που το σκυλί δείξει επιθετική συμπεριφορά και καταδιώξει τα ζώα, πατάμε αμέσως το κουμπί με τη συνεχή εκκένωση και ένα μέτριου επιπέδου ερέθισμα. Αν το σκυλί παρ’ όλα αυτά συνεχίσει, αυξάνουμε το ερέθισμα, αν και πιστεύω ότι σπάνια χρειάζεται κάτι τέτοιο, το οποίο αποδεικνύεται απαραίτητο μόνο σε κάποια πολύ ατίθασα και κυριαρχικά σκυλιά.

Τη στιγμή που κατά τη διάρκεια της εκκένωσης το σκυλί σταματήσει την καταδίωξη, αφήνουμε «αυτόματα» και το κουμπί του τηλεκοντρόλ ενώ καθ’ όλη τη φάση παραμένουμε βουβοί χωρίς επιπλήξεις, αλλά ούτε και επιβράβευση στην επιστροφή.

Ο απώτερος σκοπός μας εδώ, ήταν να συνδυάσει το σκυλί την καταδίωξη των κατσικιών με το δυσάρεστο ερέθισμα του κολάρου, και αυτό έγινε. Ακόμα και με τρεις ή τέσσερις επαναλήψεις μπορεί να έχουμε εκπληκτικά αποτελέσματα, αν μιλάμε για κάποιο σκυλί χωρίς ιδιαίτερο και χρόνιο πρόβλημα, ενώ στις πιο σοβαρές περιπτώσεις θα χρειαστούν σίγουρα περισσότερες επαναλήψεις.

Σε περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει υποψία ότι κάποιο σκυλί θα εκδηλώσει ανάλογη συμπεριφορά στο μέλλον, θα πρέπει κάθε φορά που βγαίνει στο βουνό, να φοράει το κολάρο μέχρι να σιγουρευτούμε για το αποτέλεσμα.

Αλεπού

Η πρακτική για να αποτρέψουμε το σκύλο μας να κυνηγάει αλεπούδες ή οποιοδήποτε άλλο ζώο με οπτική επαφή είναι ακριβώς η ίδια όπως παραπάνω. Αν δηλαδή, έρθει το σκυλί μας σε οπτική επαφή με κάποια αλεπού και την καταδιώξει, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το Η.Κ. όπως εξηγήσαμε προηγουμένως, για να του δείξουμε ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κυνηγάει αλεπούδες.

Στην συνέχεια θα αναφέρουμε τη μέθοδο εκπαίδευσης με την οποία μπορούμε να αποτρέψουμε τα σκυλιά από το να ασχολούνται με τα ίχνη της αλεπούς. Σε αυτή τη διαδικασία είναι πολύ σημαντικό, πριν ξεκινήσουμε οποιαδήποτε εκπαίδευση σε ανοικτό χώρο, πρωτίστως να τα έχουμε εκπαιδεύσει σωστά στη βασική υπακοή.

Σε πρώτη φάση θα πρέπει να οδηγήσουμε το σκυλί μας σε ένα σημείο στο οποίο ξέρουμε σίγουρα ότι κυκλοφορούν αλεπούδες, φορώντας του πάντα το ηλεκτρικό κολάρο. Στη συνέχεια απελευθερώνουμε το σκυλί παρατηρώντας τις κινήσεις του. Τη στιγμή που θα ξεκινήσει να ιχνηλατεί την οσμή της αλεπούς, και εφόσον είμαστε απόλυτα σίγουροι για αυτό, φωνάζουμε το σκυλί με το όνομά του και λέμε την εντολή ΜΗ!

Όταν το σκυλί σηκώσει το κεφάλι και κοιτάξει προς το μέρος μας, του λέμε ΕΔΩ, και απομακρυνόμαστε από την περιοχή ψάχνοντας στη συνέχεια για τα ίχνη κάποιου λαγού. Σε αυτή τη φάση θα βοηθούσε επίσης και η συμμετοχή κάποιου έμπειρου λαγόσκυλου, το οποίο δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τα ίχνη της αλεπούς

Αν δεν ανταποκριθεί στις φωνητικές εντολές, και συνεχίσει το ψάξιμο, κάνουμε ακριβώς τα προηγούμενα, με μόνη διαφορά ότι ταυτόχρονα με την εντολή ΜΗ, πατάμε και το κουμπί της στιγμιαίας εκκένωσης στην χαμηλότερη ένταση (που σπάνια σ’ αυτή τη φάση θα χρειαστεί να την αυξήσουμε). Όταν θα έρθει το σκυλί προς το μέρος μας, δεν το επιβραβεύουμε, ενώ φροντίζουμε να απομακρυνθούμε από την περιοχή.

Μερικά μαθήματα σε διαφορετικά μέρη (αν είναι δυνατόν), είναι αρκετά για να σταματήσει το σκυλί να ενδιαφέρεται για τα ίχνη της αλεπούς.

Σε περιπτώσεις σκυλιών όπου θα χρειαστούν περισσότερες από 2 ή 3 επαναλήψεις, καλό θα είναι μετά από τα πρώτα μαθήματα να χρησιμοποιούμε μόνο τον προειδοποιητικό ήχο, στον οποίο με βάση την εμπειρία τα σκυλιά ανταποκρίνονται το ίδιο καλά όπως και στο ηλεκτρικό ερέθισμα.

Στη διάρκεια αυτής της εκπαίδευσης, θα πρέπει κάθε φορά να είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι το σκυλί ακολουθεί ίχνη αλεπούς και όχι λαγού, γιατί ένα τέτοιο λάθος θα αποβεί μοιραίο για την εξέλιξη του σκυλιού.

Ακριβώς την ίδια μεθοδολογία μπορούμε να ακολουθήσουμε και σε περιπτώσεις άλλων ζώων, ή ακόμα και πουλιών, όπως οι πέρδικες κ.α.