10. Το ηλεκτρονικό κολάρο εκπαίδευσης

Κατά καιρούς έχουν ακουστεί διάφορες διισταμένες απόψεις από ανθρώπους που ασχολούνται με τα σκυλιά, (εκπαιδευτές ή μη), σχετικά με τη χρήση διάφορων ηλεκτρονικών συσκευών εντοπισμού  και εκπαίδευσης σκύλων όπως το ηλεκτρονικό κολάρο, αλλά και τα μπίπερ ή τους καταπέλτες θηραμάτων, τα οποία έχουν αποκτήσει  φανατικούς πολέμιους, αλλά και σοβαρούς υποστηρικτές στα κράτη που κυκλοφορούν και χρησιμοποιούνται. Αυτό είναι λογικό επακόλουθο. Αυτή η αντιμετώπιση έχει παρατηρηθεί και σε πολλά άλλα μέσα της εξελιγμένης τεχνολογίας, δεν οφείλεται όμως σε καθαυτό το προϊόν, αλλά έχει να κάνει με τη σωστή η λανθασμένη χρήση του.

Συγκεκριμένα το ηλεκτρονικό κολάρο (Η.Κ), είναι μια συσκευή που έχει κατασκευαστεί για να καλύψει συγκεκριμένες ανάγκες στην εκπαίδευση των σκύλων (όπως τη δυνατότητα ελέγχου από μεγάλη απόσταση, ενίσχυση εντολών, αποφυγή φόλας κ.α.), και όχι ως ένα μέσον τιμωρίας όπως νομίζουν μερικοί.

Παρακάτω θα προσπαθήσω να εξηγήσω το σωστό τρόπο χρήσης του Η.Κ. που πρέπει οπωσδήποτε να πηγάζει από μια γενικά θετική νοοτροπία χειρισμού των σκυλιών με βάση πάντα την επιβράβευση, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και το πνεύμα συνεργασίας.

Ας δούμε κατ’ αρχήν μερικά τεχνικά χαρακτηριστικά και στοιχεία των Η.Κ. που υπάρχουν στην ελληνική αγορά, αλλά και τα κριτήρια με τα οποία θα επιλέξουμε ένα Η.Κ.

Το ηλεκτρονικό κολάρο εκπαίδευσης αποτελείται από δύο μέρη:

1. το τηλεχειριστήριο που είναι ο πομπός και .  .  . 2 το περιλαίμιο  (κολάρο), που είναι ο δέκτης.

Το τηλεχειριστήριο λειτουργεί είτε με επαναφορτιζόμενες, είτε με αλκαλικές μπαταρίες (όπως και το κολάρο) και έχει τη δυνατότητα με το πάτημα ενός κουμπιού, να στέλνει στιγμιαία ή συνεχή ραδιοκύματα στο περιλαίμιο, το οποίο με τη σειρά του δημιουργεί αντίστοιχα στιγμιαίες ή συνεχείς ηλεκτρικές εκκενώσεις.

Στην αγορά κυκλοφορούν αρκετά διαφορετικά είδη και μοντέλα ηλεκτρονικών κολάρων που τα περισσότερα εισάγονται από Ευρωπαϊκά κράτη και την Αμερική, με διάφορες ιδιότητες και δυνατότητες, οι οποίες έχουν να κάνουν κυρίως με την εμβέλεια, τις κλίμακες έντασης, στο αν το τηλεχειριστήριο έχει οθόνη ή όχι, αν υπάρχει προειδοποιητικό σήμα επερχόμενης εκκένωσης κ.τ.λ.

Τα κριτήρια επιλογής, δεν πρέπει να βασίζονται ούτε στην εμφάνιση, ούτε στην τιμή, ούτε στην χώρα προέλευσης, δεδομένου ότι όλα τα προϊόντα μεγάλων και γνωστών εταιριών είναι αξιόπιστα, καλής κατασκευής και συνοδεύονται από γραπτή εγγύηση καλής λειτουργίας.

Αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει πρωτίστως, είναι το κατά πόσο μια τέτοια συσκευή εξυπηρετεί τις δικές μας ανάγκες, ανάλογα πάντα με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που ακολουθούμε, αλλά και τη ράτσα του σκύλου που εκπαιδεύουμε. Π.χ. ένα ηλεκτρονικό κολάρο εμβέλειας 50 μ. σίγουρα δεν είναι κατάλληλο για την εκπαίδευση των λαγόσκυλων, τα οποία έχουν μεγάλη ακτίνα δράσης, αλλά και γενικά για σκυλιά κυνηγίου με ανοιχτή έρευνα.

Συγκεκριμένα για την εκπαίδευση των λαγόσκυλων θα πρότεινα ένα Η.Κ. με εμβέλεια τουλάχιστον 300 μ., με επιλογέα έντασης στο τηλεχειριστήριο, συνεχούς και στιγμιαίας εκκένωσης, με προειδοποιητικό ηλεκτρικό σήμα και όσο το δυνατόν μικρότερου μεγέθους και βάρους, για ευκολία στη χρήση.

Σημαντικό επίσης είναι, να μην χρησιμοποιούμε το κολάρο σε κουτάβια κάτω των 8 μηνών, αλλά να φροντίζουμε να προετοιμάζουμε σωστά τα σκυλιά μας, ξεκινώντας από πολύ μικρή ηλικία την εξοικείωσή τους με το περιβάλλον και τη βασική υπακοή, ώστε να μειώσουμε στο ελάχιστο τις πιθανότητες εμφάνισης προβληματικής συμπεριφοράς στο μέλλον.

Βέβαια πάντα υπάρχουν περιπτώσεις σκυλιών (κυρίως αρσενικών), με έντονα κυριαρχικό χαρακτήρα, που μπορεί να χρειαστούν περισσότερη προσπάθεια, ενίσχυση κάποιων βασικών εντολών, ή ακόμα και διόρθωση της τυχόν προβληματικής συμπεριφοράς. Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις, που επιβάλλεται η χρήση του Η.Κ. θα πρέπει να ενεργούμε προσεκτικά και μετρημένα, χωρίς να δίνουμε την εντύπωση στο σκυλί ότι τιμωρείται άδικα.

Οι δικές μου συμβουλές προς τους νέους και άπειρους χρήστες είναι:

1.         Πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε εκπαίδευση, ενημερωθείτε για τις κλασσικές θετικές μεθόδους εκπαίδευσης. Ρωτήστε επίσης κάποιον αξιόπιστο και έμπειρο εκπαιδευτή σχετικά με τη χρήση του Η.Κ. και κατά πόσο είναι σκόπιμο να εφαρμοστεί στο δικό σας σκυλί.

2.         Μην χρησιμοποιείτε το κολάρο ως υποκατάστατο της κανονικής εκπαίδευσης. Δοκιμάστε πρώτα τις άλλες μεθόδους και χρησιμοποιήστε το κολάρο μόνο σε περιπτώσεις που το σκυλί επιμένει να μην ανταποκρίνεται θετικά στις εντολές, ειδικά σε ανοιχτό χώρο. Οι μόνες εξαιρέσεις είναι η αποφυγή φόλας και επίθεσης σε οικόσιτα ζώα όπου η χρήση του Η.Κ. είναι καταλυτική.

3.         Έχετε υπόψη σας ότι κάθε σκυλί έχει διαφορετική ευαισθησία στα ηλεκτρικά ερεθίσματα.

4.         Διαβάστε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης που παρέχει η κατασκευάστρια εταιρία. Παρακολουθήστε κάποια βιντεοταινία σχετικά με τη χρήση του Η.Κ. (κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά).

5.         Την πρώτη φορά που θα χρησιμοποιήσετε το κολάρο αρχίστε με τη χαμηλότερη ένταση. Αν διαπιστώσετε ότι το σκυλί δεν την αντιλαμβάνεται αυξήστε τη σταδιακά μέχρι που το ερέθισμα να γίνεται αντιληπτό. Προσοχή! Θέλουμε μόνο το σκυλί να νιώσει μια ελαφρή ενόχληση – όχι να σοκαριστεί ή να πονέσει. Αν το σκυλί κλαίει ή «κοκκαλώσει» πρέπει να απορρίψουμε τη χρήση του Η.Κ.

6.         Επίσης την πρώτη φορά διαλέξτε ένα γνώριμο μέρος στο οποίο αισθάνεται περισσότερη σιγουριά. Έτσι η χρήση του Η.Κ. θα γίνει ευκολότερα ανεκτή.

7.         Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης επιλέξτε την χαμηλότερη αντιληπτή κλίμακα ηλεκτρικού ερεθίσματος, με σκοπό να «τραβήξετε» την προσοχή του εκπαιδευόμενου σκυλιού, και να ισχυροποιήσετε τις εντολές, χωρίς να δίνετε την εντύπωση της τιμωρίας. Η ένταση του ερεθίσματος επιτρέπεται να ανέβει μόνο σε περιπτώσεις διόρθωσης σοβαρών προβληματικών συμπεριφορών (όπως η εκδήλωση έντονης επιθετικότητας σε αιγοπρόβατα).

8.         Κάντε εκτεταμένη χρήση του προειδοποιητικού ήχου. Μετά τις πρώτες χρήσεις, το σκυλί θα αντιλαμβάνεται τον ήχο ως προειδοποίηση. Έτσι θα συμμορφώνεται στις εντολές σας με τη χρήση μόνο του ήχου, και όχι της ηλεκτρικής εκκένωσης.

9.         Αμέσως μετά από μια επιτυχημένη προσπάθεια το σκυλί θα πρέπει οπωσδήποτε να επιβραβεύεται θερμά.

10.         Να είστε υπομονετικοί και ψύχραιμοι κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, χωρίς υπερβολές που φέρνουν τα αντίθετα αποτελέσματα. Άλλωστε ο θυμός είναι πάντα κακός σύμβουλος.

11.         Να θυμάστε ότι ένας λάθος χειρισμός αρκεί για να κλονιστεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη που πρέπει να υπάρχει μεταξύ εκπαιδευτή και σκύλου..

12.         Ο προορισμός του ηλεκτρικού κολάρου είναι να συμπληρώνει την κλασσική εκπαίδευση και να δίνει τη δυνατότητα ελέγχου από μακρινή απόσταση, εξασφαλίζοντας το αποτέλεσμα, ενώ σε δεύτερη μοίρα έρχεται η διόρθωση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς.

13.         Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση του Η.Κ.. Επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε: α. σκυλιά υπερευαίσθητα, β. σκυλιά με κακή φυσική κατάσταση γ. καρδιακά προβλήματα, δ. επιληψία

Σε επόμενα άρθρα θα αναφέρουμε αναλυτικά τον τρόπο χρήσης του Η.Κ. σε διάφορες φάσεις της εκπαίδευσης, όπως ενίσχυση βασικών εντολών, αποφυγή φόλας, διόρθωση προβληματικής συμπεριφοράς κ.τ.λ.

Επόμενο Άρθρο