Stanowisko Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w sprawie wymordowania żydowskich mieszkańców w Jedwabnem 10 lipca 1941 r.

Wypełniając swoją powinność Instytut Pamięci Narodowej wszczął śledztwo w sprawie wymordowania w jednym z pierwszych dni okupacji niemieckiej żydowskich mieszkańców miasteczka Jedwabne. Jest to pierwsze w wolnej Polsce postępowanie w sprawie, poprzednie zakończyło się prawomocnym skazaniem w 1949 i 1953 roku łącznie 12 Polaków. Nie wyjaśniło ono wszystkich okoliczności zbrodni. Brak było dokładnych informacji o udziale okupacyjnych sił niemieckich. Materiały archiwalne oraz dane historyczne znane w chwili podjęcia śledztwa wskazywały na udział w tej zbrodni Polaków.

Zadaniem Instytutu Pamięci Narodowej jest ustalenie wszystkich okoliczności zbrodni w Jedwabnem i wskazanie jej sprawców. Instytut kieruje się przekonaniem, że wymordowanie żydowskich sąsiadów nie zostało dokonane w imieniu naszego Narodu. Instytut Pamięci Narodowej uczyni wszystko, aby ustalić prawdę.

Musimy nazwać tę zbrodnię jej własnym imieniem. Przynależność do rodziny narodów cywilizowanych wyklucza jakiekolwiek usprawiedliwienia dla mordowania dzieci, kobiet i mężczyzn z powodów narodowych, politycznych, społecznych, rasowych lub religijnych, nakazując traktowanie takich czynów jako skierowanych przeciwko całej ludzkości.

Zakończone śledztwo ukaże rzeczywisty przebieg tej tragedii, nastąpi to po wykorzystaniu każdego dostępnego jeszcze dziś dowodu. Materiały śledztwa zostaną opublikowane, by opinia publiczna mogła zapoznać się z rozmiarem tej tragedii. Biała Księga stanie się również dowodem rozliczania się z naszej cząstki odpowiedzialności za wojenny los Żydów, których przodkowie mieszkali z nami od wieków na tej samej ziemi, wnosząc swój wkład we wspólne dobro i wspólną historię. Pragniemy zaznaczyć, że dramat wydarzeń w Jedwabnem nie może być podstawą do krzywdzących uogólnień w ocenie postaw Polaków w czasie tragicznych lat drugiej wojny światowej.

Deklarując wolę upamiętnienia jedwabieńskiego dramatu, wyrażamy nadzieję, że pamięć o nim służyć będzie pojednaniu Polaków i Żydów, narodów tak boleśnie doświadczonych przez ludobójstwo wieku.

Powrot