By Hüsnü Köktürk [email protected]
Kristal osilatoru modüle yapmak
Kristal osilatorlu vericilerin artık ortadan kalktığı ve yeni PLL sistemine geçildiğini geç te olsa öğrenmişim. Tabii öğrenmek her zaman yeterli olmuyor. Birdünya parçadan oluşan bir sistemi bilseniz dahi ne yapabilirsiniz, Sizin eliniz bu devreyi yapabilmeye yatkın mı?, yaptığınız balet bir şeye benzermi?, malzeme bulabilmek bayağı bir problem ..filan filan. Fakat gerçek şu ki yapamasanız bile amatöre yakışan devre plan ve projeleri iyi tanımak olmalı. Şu an için ben bu devrelere ayıplanacak derecede yabancı biriyim, ancak hiç olmazsa Bu yazıda bir kristal osilatörü nasıl modüle edebiliriz, burada bikaç yeni tecrübemi aktararak elektroniğe azıcık katkım olsun istiyorum.
Kristal osilatörlü cihazlar çok azalmış olsa dahi imkansızlık halinde kullanılmaz da değildirler, tek ve birkaç kanallı da olsa kullanılır, tilki avı yarışmalarında verici olarak kullanılır, Beacon yapılabilir, vesaire. Yukardaki yazılarda kristalin enaz 9uncu alt harmoniğini kullanarak işe başlanması lazım geldiği, kristal üst harmoniklerinin kanal içine değil de frekans kaymalı şekilde kanal kenarına isabet edebileceği fikirlerini dile getiren arkadaşlar oldu. Orijinal devreyi değiştirdiğim e düzeltme yaptığm için şu anda fazla bir tavsiyede bulunmaya gerek görmüyorum. Burada varikap diyot devreye güzel sayılabilecek şekilde yerleştirilmiş. Pozitif uca 100K ohm dirençle ulaşmış, Negatif uca da BC549 transistörünün çıkış ucu olan emiterden girerek ulaşıyor. Bu tip bir bağlama bayağı güçlü bir modülasyon ve hatta stabilize sağladı. Birçok arkadaş da yaşayarak bildiler ki verici güçlendikçe modulasyon zorlaşıyor. Sebebi de güçlü osilasyonların modulator katına negattif baskılarıdır. Bunun bir şekilde çözüm yolu devremizde S anahtarının komuta ettiği L1 bobini. Bu bobinin turlarını osilator frekansına yakın değerlerde tutarsanız, modulator telsiz baskılarından kurtuluyor. Bizim devremizde buna gerek kalmadı. Kristaller hayli stabl bir yapıya sahiptirler, Pekii modulatorumuz kristal üzerinde yeterli sapmayı sağlıyormu? ve de ötesi kayık bir frekansa müdahale edebiliyormuyuz? Cevap olarak diyebilirim ki kristal frekans sapma olayı, matematik değerlerini aşacak kadar fazla, problemimiz sapma değil, ve biz bu sapmayı bir noktada sınırlamak zorunda kalıyoruz. L2 bobini, içindeki hareketli ferit nüve yardımıyla frekans ayarlaması yapıyor. Bu bobin frekansı bir iki kanal aşağı yukarı kaydırabiliyor. Tabii siz nüveyi tam kanal ortasına ve sesin en tatlı sinüsoidal olduğu noktaya ayarlıyorsunuz ve ayarlamanız icabeder, kanal arası ayarlarda elbette pis sesler duymanız tabii olacaktır. Böyle iyi bir ayar yapabildiğinizde kulağın zor işitebildiği duvardaki sessiz çalışan pilli saatin sesi 144 MHz içinden duyulabiliyor. Bunu iki kere denedim. Bobinler içinde turu en fazla olan ise bu L2 bobini, 30 tur filan, acaba kristalin fundamental frekansına mı denk geliyor. Yani ferit nüveyi bilerek ayarlamak lazım geliyor, bir gözünüz frekansmetrede oluyor, nüve hareketiye iki kanal ayarlama hakkınız var. Bu durumda mikrofona uzak bile olsanız sesiniz uzaklara gidecektir. 30 cm mesafeden konuşabilirsiniz. Oda içindeki sesler dahi rahatlıkla işitilebilir, Kullanıcı uyarısı! Devrede vericinin tamamını vermedik, sadece osilatörü gösterdik, devrenin tamamı üstteki sahifelerde mevcut.
Copyright © Hüsnü Köktürk TB6BHK kristal osilator modulatoru modulating xtal oscillator
