Noam Chomsky
20 Eylül 2001
 Chomsky'nin
"Hayatı ve İlgili Linkler" |
SORU: Sayın Chomsky, 11 eylüldeki
terör saldırısının globalleşme karşıtı harekete ve ABD'ndeki sola etkisi
ne olacak?
CHOMSKY: Saldırı, yoğunlaşmış iktidar
yapılarına karşı olan herkes için yıkıcı bir darbe olmuştur. Filistinliler,
yoksullar, ezilenler ve bütün diğerleri için yıkıcı bir darbe --çünkü bu,
onların meşru korku ve şikayetlerini arka plana itti. İnsanlar şimdi dikkatlerini
güncel olaya yöneltiyor ki bu doğaldır.
S: ABD'de kamuoyunun fikri saldırıdan
sonra ne yönde değişti?
C: Medya ile kamuoyu arasında ayrım
yapmamız gerekiyor. Kamuoyunun fikrini, şok, öfke ve korku belirliyor.
Ama kamuoyu gazetecilerin bizi inandırmaya çalıştığı gibi de hiç de tektip
ve histerik değil. Kamuoyunun düşüncesi bambaşka ifadeler de buluyor: Şu
anda bütün ülkede yüzlerce Teach-In yapılıyor (tartışma ve bilgilenme toplantıları).
Yüzeysel anketlere inanırsanız, sanki çoğunluk sonuç ne olursa olsun bombardımandan
yana gibi. Ama ben, çoğunluğun askeri operasyondan yana olduğundan kuşkuluyum.
S: Eğer öyleyse, bunun politikaya
etkisi olabileceği konusunda ümidiniz var mı?
C: Bir terör saldırısından sonra
hemen politikanın yön değiştirmesi beklenemez. Soru şu: Halkın kaygıları,
olup bitenin arka planıyla ilgilenilmesi sonucunu getirecek mi? Bunu şimdiden
bilemiyoruz. 1965'de de Vietnam savaşına karşı ciddi bir muhalefetin doğacağını
kimse tahmin etmiyordu. Daha 1966'da liberal bir kent olan Boston'da
hiçbir kamuya açık toplantı yapamıyorduk, öğrenciler ve başkaları bu toplantıları
basıyordu.
S: ABD ne yapmalı?
C: Bu gibi durumlarda ne yapılacağına
dair açık seçik bir yol vardır. Bir uluslararası hukuk var ve buna başka
ülkeler de uyuyor. Biz daha önce de çok daha kötü terörist acımasızlıklar
yaşadık. Mesela Nikaragua 80'li yılların ortasında ABD tarafından ağır
saldırılara uğradı. Ülke bunun üzerine Lahey'deki Uluslararası Mahkemeye
başvurdu. Mahkeme ABD'yi ölçüsüz şiddet kullanmak suçundan --ki bu, terörün
başka bir ifadeyle söylenmesidir-- mahkum etti ve tazminat ödemesini kararlaştırdı.
ABD bu hükmü hiçe saydı. Bunun üzerine Nikaragua BM Güvenlik Konseyi'ne
başvurdu. Güvenlik Konseyi bunun üzerine, tüm ülkelere uluslararası hukuka
uymaları konusunda bir karar çıkarttı. BM Meclisi bu kararı ezici çoğunlukla
onayladı --tek istisna ABD ve İsrail idi. ABD de aynı yolu izlemeli, kanıt
bulmalı ve bunları Uluslararası Mahkemeye sunmalıdır.
S: Lahey'deki Uluslararası Mahkeme
yalnız devletler hakkında yargılamada bulunuyor. Bu kez düşman bir devlet
değil....
C: ...Bunun hiçbir önemi yok. Olanlar
hakkında kanıt bulmanın çok zor olduğu bir durum bu, tam da bu yüzden kör
bir karşı saldırı yapılmaması gerekiyor. Farzedelim biri kardeşinizi öldürdü
ve kimin yaptığını bilmiyorsunuz. Sokağın karşı tarafında oturan herkesi
tek tek öldürseniz --bu doğru bir reaksiyon mudur?
S: Hayır, tabii ki değil. Ama bu
durumda sanki Afganistan şüpheliyi vermek istemiyor, öyle değil mi?
C: Onlar böyle demediler. Şunu
dediler: Bize kanıt getirin, bunu tartışalım. Bin Ladin'i sınırdışı edecekler,
bundan hiç kuşkum yok.
S: Saldırı tarihsel bir dönüm noktası
mı?
C: Bunun tarihte yeni bir sayfa
açtığını söyleyenlere katılıyorum. ABD'nin tarihine bir göz atın yeter:
Bu, 1812'den bu yana ABD'nin kendi topraklarında saldırıya uğradığı, hatta
tehdit edildiği ilk örnek. O zamandan beri ABD yerli halkın büyük bölümünü
imha etti, Meksika'nın üçte birini işgal etti ve yayıldı; Havai ve Filipinler'i
işgal etti ve yarım yüzyıldır dünya çapında müdehalelerde bulundu. Biz
buna alıştık: Biz başkalarına saldırırız. Şimdi toplar ters yöne çevrildi.
S: Yani siz saldırıyı Amerikan Ortadoğu
politikasına bir tepki olarak mı değerlendiriyorsunuz?
C: Suikastçılar başlıbaşına bir
kategori. Ama büyük bir öfke ve korku nedeniyle hareket ettikleri kuşkusuz.
Örneğin Wall Street Journal saldırıdan birkaç gün sonra, bölgedeki zenginlerin
bakışını yansıtan bir araştırma yaptı: ABD ile ilişkisi olan akademisyenler,
bankacılar, iş adamları. Bu insanlar aslında Amerika'ya fazlasıyla dost.
Ama onlar da ABD'nin bölge politikasına karşı büyük çekincelere sahip.
S: Neden korkuyorsunuz şimdi?
C: Herşey ABD hükümetinin tepkisine
bağlı. Bin Ladin'in dualarını duyar, ve Afganistan'a veya başka bir Müslüman
topluma karşı yoğun bir harekata girişirlerse tam da Bin Ladin ve yandaşlarının
istediği olacak --Batıya karşı topyekün bir seferberlik. Bu dinamiği Kuzey
İrlanda'da, Balkanlarda, Filistinde yaşadık. Her iki taraftaki baskıcı
güçlere yarayacaktır. Terör ve şiddete yanıt olarak, bunların nedenleri
gözardı edilirse, bu sadece bildik şiddet kısırdöngüsüne yarar. Ve Bin
Ladin'i biraz bilen herkes onun tam da bunu istediğini bilir.
S: ABD bu uyarılara kulak verecek
mi?
C: Bahsettiğim Amerikan yanlısı
iş adamlarının sözleriyle aslında şunu soruyorsunuz: ABD baskıcı rejimleri
desteklemekten vazgeçecek mi, ekonomilerin özgür gelişmesinin önünü tıkamaya,
antidemokratik hareketleri desteklemeye, Irak'taki sivil toplumu Saddam'ı
ambargoyla güçlendirerek yoketmeye devam edecek mi, ve aynı zamanda İsrail'in
35 yıldır süren işgal politikasını hala destekleyecek mi? Bunlara devam
ettiği müddetçe şiddetin daha da artacağindan kuşku duymayın.
S: Alternatif stratejiler sabır
gerektiriyor, değil mi?
C: Hayır, hiç de değil. Irak'a
karşı ambargo veya İsrail politikasını alın --uluslararası geniş bir uzlaşma
ile kısa sürede bu konuda çözüm sağlanabilir. Bu hiç radikal olmayan bir
iştir.
S: Ama bu, saldırganların asıl amacı
değil herhalde?
C: Henüz bunun ardında Bin Ladin
ağının olup olmadığını bilmiyoruz, ama makul de geliyor. Saldırganlar kendilerince
bir kategori: Bunlar, 1980'lerde ABD ve Pakistan gizli servisince devşirilen
ve eğitilen, Ruslara karşı en büyük zararı versinler diye finanse edilip
silahlandırılan kişiler. Tabii bu iş için bulabildikleri en iyi katillerle
anlaştılar --bunlar da işte İslamcı köktendincilerdi. Bu Afgani denen insanlar
Rusya topraklarında da bir dizi terörist eylem yaptı. Ama asıl amaçları
Rusları Afganistan'dan atmaktı. Ruslar Afganistan'dan çıkarken ülkeyi yakıp
yıktılar. İşin sonu Taleban'da bitti. Aynı "Afgani"ler sonra Çeçenistan'da
ve başka yerlerde savaştılar. ABD Balkanlarda Bosnalı Müslümanları destekleyince,
ABD desteğiyle orada bulundular --bu Bosnalılar için uzun vadede hiç iyi
olmayacaktı. Bu "Afgani"lerin bugünkü baş düşmanı, Suudi Arabistan ve bölgede
anti-islami olarak gördükleri rejimler. ABD 1990'da birliklerini uzun vadeli
olarak Suudi Arabistan'da konuşlandırdıktan sonra Bin Ladin ve başkaları
bunu mahkum etti --bu onların gözünde Afganistan'ın Rus işgalinden de beterdi,
çünkü Suudi Arabistan İslam'ın kutsal yerlerini barındırıyordu. Bin Ladin
çok açık konuşuyor ve eylemleri sözleriyle örtüşüyor.
S: Onun sözünü dinlemek, bölgedeki
otoriter rejimlerin --mesela Suudi Arabistan'da-- daha da baskıcı rejimlere
yerini bırakması demek olmaz mı?
C: Onun söylediklerini anlamaya
çalışmak, emirlerini uygulamak anlamına gelmez ki. Soru şu: Ne istiyorlar?
S: Ortadoğuyu bir tür İslami kurtarılmış
bölgeye çevirmek istiyorlar --aşırı sağ milislerin, öte tarafta ABD'de
yapmak istedikleri gibi.
C: İdeolojileri arasında kuşkusuz
belli benzerlikler var. Ama bu milislere nasıl davranılmasını bilmek için
ne istediklerini, arkaplanlarını da bilmelisiniz.
S: Bu, onlara davranışı somut olarak
nasıl etkiler?
C: Timothy McVeigh Oklahoma'daki
binayı havaya uçurunca ne yapılmıştı? Onu harekete geçiren şeyler, bu terör
eylemine neden olan öfke ve korkular tartışıldı.
S: Peki gelecekte bu tür saldırılar
nasıl önlenebilir?
C: Bu tür eylemlerde, hemen her
zaman meşru öfkelerin izlerine rastlarsınız. Bu öfkeyi anlamak ve nedenlerini
azaltmak gerekiyor. Tabii saldırganlar da izlenmeli. Her olayda ne yapılıyorsa
burada da aynı şey yapılmalı.
ÇEVİRİ:
Bilinmiyor
Kaynak: Anti-Mai Haber Ağı (03 Ekim 2001).
MİLİTARİZM Ana Sayfa --->
