Murat Çelikkan

15/11/2003 (299 kişi okudu)

Türkiye Ocak 2001'de il ve ilçelerde insan hakları kurulları oluşturmaya başladı. Amaç, vatandaşın şikâyetini almak ve çözüm bulmak; devletin ve emniyet güçlerinin insan hakları ihlalleri konusunda bir sivil denetim ve yaptırım uygulaması başlatmak; bu kurullarda yer alan devlet görevlileri ve sivil toplum temsilcilerinin insan hakları konusunda işbaşı eğitimini sağlamaktı. Niyet iyiydi, ama uygulama öyle olmadı. Kurulların oluşumunda jandarma komutanları, emniyet müdürleri ve kamu görevlileri yer aldı. Kurullardaki bazı akademisyen ve avukatların seçiminde yanlı davranıldı.
İşkencecilerin avukatlarının kurullarda temsili, devletçe tercih edildi. İHD ve Mazlum-Der, oluşumundaki yaklaşım nedeniyle bu kurullarda yer almayacağını bildirdi. 81 il ve 849 ilçede 930 kurul oluştu.
İstanbul'da ilk bir yıl boyunca kurullara sadece 21 başvuru yapıldı. Dönemin TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili Emre Kocaoğlu, "Bu kadar başvuru, rekor. Hiç başvuru gelmeyen iller var" dedi.
Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı, bir süredir bu kurullarla toplantı, eğitim çalışması düzenliyor. İnsan Hakları Üst Kurulu yaptığı 91. toplantıda, kurulların sivil bir yapıya kavuşturulması kararını aldı. Başbakanlık Kurulu Başkanı Vahit Bıçak, "Kurullar kamu ağırlıklı birer yapı gösteriyordu. Bu da rahat ve özgür çalışma prensibini bozuyor. Taşra teşkilatına sivil bir yapı kazandırılması yönünde kararlar alındı" dedi.
Bu, önemli bir gelişme. İnsan hakları kuruluşları ve sivil toplum örgütleri, birçok insan hakkı ihlalinde devletin de çözüme doğrudan katılacağı bu kurulların yeniden oluşturulmasını iyi izlemeli. Kurulların işlerliği, herkesin yararına olacak.

Düzcelilere bir umut
Ankara'da taleplerini iletmek ve sonuç almak için 73 gün Güvenpark'ta imza toplayan ve sonunda gözaltına alınan, ancak ertesi gün bırakılan Düzceli depremzedeler için umut doğdu. Depremzedeler, örgütlenerek imece usulüyle yaptıkları ve devletin harcadığının üçte biri fiyata mal olan kalıcı konutlar için destek istiyordu. Devlet 40 milyarı aşkın bir tutara, onlar ise inşaatında hep birlikte çalıştıkları bu konutları 12 milyara mal ediyor, bunun gerçekleşmesi için de Hazine'nin arazi tahsisini ve devletin bu alana ayırdığı krediyi kendilerine vermesini talep ediyorlardı. Ancak uygulama bu konutların müteahhit eliyle yapılması olduğundan, gerek devlet politikası gerekse bu alandaki rant, bu girişimi engelliyordu. Önce onları dinleyen olmadı. Ancak özel bir arsa üzerinde yaptıkları uygulama, projelerinin ne kadar inandırıcı olduğunu gösterdi.
Gözaltına alınmaları sonrasında medyanın ve bakanlığın ilgisi, şimdi onlar için bir umut doğurdu. Kendilerine, arazi tahsisi için başvurabilecekleri belirtildi. Dört yıldır süren mücadelelerinin sonucunu almaya, kalıcı konutlara kavuşmaya şimdi çok yaklaştılar.

Kıbrıs'tan uygulamalar
Kıbrıs'ta, Kıbrıs'ın ve Türkiye'nin AB macerasında tayin edici etkisi olan seçimler öncesinde, baskıcı uygulamalar tırmanmış vaziyette. Bu uygulamalara bir örnek de gazeteci ve köşe yazarlarına karşı açılan
'yargılama kampanyası'. Günlük Kıbrıs gazetesi editörü Başaran Düzgün,
'Kimin garantörü' adlı yazısı nedeniyle 10 yıl; Kıbrıs gazetesi köşe yazarı Hasan Hastürer, 'Doğancı'da Coplu Demokrasi' adlı yazısı nedeniyle 11 yıl; gazetenin yayın yönetmeni Süleyman Ergüçlü bu makaleleri yayımladığı için; Ortam gazetesinden Hasan Kahvecioğlu, Doğancı'daki aynı protesto gösterisiyle ilgili yazısı nedeniyle 11 yıl hapis cezası istemiyle
ve Ortam'ın yayın yönetmeni Mehmet Davulcu, Kahvecioğlu'nun makalesini yayımladığı için yargılanıyor. Afrika gazetesi çalışanları zaten mahkeme ve cezaevine abone. Kıbrıs'a yavru vatan diyorduk değil mi!