NHÂN
VẬT CHÍNH TRONG PHIM
"NHỮNG
CÁNH ÐỒNG GIẾT CHÓC" QUA ÐỜI
Một ngày trong thời gian chế độ
Khmer đỏ đang lên vào cuối thập niên 1970, ký giả Mỹ Sidney
Shanberg hỏi người phụ tá người Cam – bốt tên Dith Pran
một câu hỏi hóc búa như sau :
" Dith sẽ phản ứng với một nhân
viên ngoại giao người Mỹ ở thủ đô phnom Penh như thế nào
khi ông ta công khai phê phán những người dân Cam-Bốt đã
không đứng lên chống lại quân nổi loạn Cộng sản, vốn
đang giết hại những đồng bào vô tội hàng ngày ? Ðó có
phải vì, nhà ngoại giao nói một cách bóng gió, người Cam-
Bốt không tôn trọng mạng sống con người cao như người
Tây phương ?
Câu hỏi treo lơ lửng trên không
một số phút dài trước khi Dith tìm ra những chữ để đáp
ứng một cách nhỏ nhẹ,
" Không đúng như thế đâu. Anh đã
tự mình trông thấy sự đau đớn. Sự khác biệt duy nhất,
có lẽ , là đối với người Cam- Bốt,sự đau khổ tan biến
nhanh chóng ở trên mặt, nhưng nó đi sâu vào nội tâm và ở
đó một thời gian dài."
Với sự tàn sát khủng khiếp do
Khmer đỏ gây ra – ước chừng 1.5 triệu chết vì đói, xử
tử, làm việc quá sức và tra tấn- sự đau buồn có thể
bất động, nhưng đối với Dith thì không như thế. Ông cứu
Shanberg khỏi chết từ bàn tay của bọn du kích trước khi
đối diện với cái chết nhiều lần trong 4 năm cầm quyền
đẫm máu của Khmer đỏ. Khi Schanberg đoạt giải báo chí Pulitzer
về bài tường thuật của Cam – Bot năm 1976 trên báo New york
Times, ông chia sẻ danh dự với Dith.
Làm thế nào mà một người Cam
– Bốt rời rạc tính toán để sống còn là điều khó hiểu,
ngay cả đối với Dith. Nhưng ông vượt lên và với sự giúp
đỡ của Shanberg, ông bắt đầu cuộc đời mới trên đất
Mỹ bằng cách làm phóng viên nhiếp ảnh cho báo Times. Dith
trở thành một người phát ngôn viên lưu loát cho những nạn
nhân Cam- Bốt bị thảm sát, một vai trò ông làm tròn cho đến
khi ông qua đời vì bệnh ung thư tụy tạng vào ngày Chủ nhật
tại một bệnh viện ở New Brunswick, N.J. Shanberg cho biết như
vậy. Dith hưởng thọ 65 tuổi.
Ông Ben Kiernan, giám đốc sáng lập
của Chương Trình Diệt Chủng Cam Bốt tại Ðại học Yale
nói , " Dith là một phóng viên sáng suốt sống qua sự hãi
hùng và sống sót để kể lại câu chuyện của ông bằng
chính lời nói của ông. Trong 30 năm Dith Pran đã đóng một
vai trò quan trọng trong việc mang những tội ác của chế độ
Khmer đỏ Pol Pot tới sự chú ý của thế giới, đặc biệt
là nước Mỹ ."
Sự chiến đấu của Dith Pran để
vượt qua sự tàn bạo để đoàn tụ với gia đình ông và
Schanberg gây cảm hứng làm nên cuốn phim đoạt giải Oscar
năm 1984 " Những cánh đồng chết chóc " ( The killing fields ).
Ông được tôn vinh như một anh hùng, được vinh danh tại
tòa Bạch Ốc và được phong làm đại sứ thiện chí ( goodwill
ambassador) của Văn phòng cao ủy tỵ nạn, nhưng ông không bao
giờ quên những người sống và chết ông để lại phía sau.
Ông thành lập Dự án ý thức nạn
diệt chủng Dith Pran ( Dith Pran Holocaust Awareness Project) để
giáo dục học sinh về sự tàn ác. Ông tìm kiếm để giữ
lại bằng chứng cuộc thảm sát và mang những kẻ tội phạm
ra trước tòa án quốc tế với tư cách là hội viên của
ủy hội tài liệu Cam- Bốt, là một nhóm hội nhân quyền.
Và ông sưu tập và biên soạn lần đầu tiên những tội ác
của Khmer đỏ đối với trẻ con trong cuốn sách xuất bản
năm 1998 " Những trẻ con của những cánh đồng chết chóc
ở Cam- Bốt" ( Children of Cambodia "s Killing Fields".
Ông thường tuyên bố , " Tôi là
một người Cam- Bốt sống sót từ nạn diệt chủng và tôi
phải là người mang thông tin ra thế giới ".
Dith Pran là một trong sáu người
con của một gia đình trung lưu . Ông sinh ngày 27 tháng 9 năm
1942 ở Siem Reap, một thành phố gần đền Angkor ở phía Tây
Bắc Cam –Bốt . Ông học tiếng Pháp ở trường và tự học
Anh văn.
Sau trung học, ông làm thông dịch
viên cho một Nhóm hỗ trợ quân sự Mỹ ở Cam – Bốt trong
5 năm, cho đến khi Cam- Bốt cắt đứt liên lạc với Mỹ năm
1965. Khi cuộc chiến tranh Việt Nam lan qua biên giới Cam –
Bốt và phe Khmer đỏ kiểm soát trọn vẹn vùng quê, ông trở
thành một người hướng dẫn và thông dịch cho những ký
giả nước ngoài. Ðò là vì sao năm 1972 ông gặp Schanberg,
một ký giả đóng đô ở Singapore cho tờ báo Times, là người
nhanh chóng bao dàn bài vở tin tức về cuộc nội chiến ỡ
Cam – Bốt. Người ký giả Mỹ thay đổi thất thường và
người bạn Cam – Bốt sáng láng và sâu sắc trở thành bạn
mau chóng, và giữa năm 1973, Dith làm việc riêng cho Schanberg
như là một nhân viên bán thời gian chính thức của báo New
York Times.
Dù không được huấn luyện như
một ký giả , Dith luôn nhạy cảm phanh phui ra vấn đề bằng
cách dùng bất cứ phương tiện cần thiết nào. Một trong
những câu chuyện lớn nhất mà ông và Schanberg tường trình
chung vơiù nhau là chuyện Dith hối lộ một số nhân viên trên
tàu kiểm tra để mang họ đêán một thành phố nằm trên
sông Cửu Long bị phi cơ B- 52 dội bom lầm, làm cho chừng 400
người vừa chết vừa bị thương. Ông lại hối lộ một
tàu khác để chở họ về Phnom Penh cho người ký giả Mỹ
kịp thời hạn viết bài .
Schanberg sau này viết rằng Dith chứng
kiến quá nhiều những cái chết vô nghĩa đến nổi ông "
bắt đầu nhìn thấy báo chí như là một cách để tiết lộ
cảnh ngộ của dân tộc ông."
Vào năm 1975, hai người gần gũi
nhau như anh em. Vào ngày 17 thang 4 năm 1975, là ngàỳ phe Khmer
đỏ tràn ngập thủ đô Phnom Penh. Schanberg, Dith, người lái
xe của họ và hai ký giả nước ngoài khác bị một băng lính
Khmer đỏ trang bị súng ống đầy đủ chận lại. Schanberg
tin rằng họ sẽ bị giết tại chổ, nỗi sợ càng tăng lên
bởi sự kinh hãi trần trụi hiện trên khuôn mặt vốn bình
tĩnh của Dith.
Họ bị xô đẩy vào trong chiếc
xe tăng của bọn lính – tất cả mọi người ngoại trừ
Dith. Schanberg có thể nghe lời van nài hoảng hốt bằng tiếng
Khmer của Dith và nghĩ rằng ông ta đang mặc cả cho sự tự
do của riêng ông. Chỉ khi cửa xe tăng mở ra và Dith đang loay
hoay thì Schanberg mới hiểu những gì Dith đã nói. Người tài
xế xe người Cam – Bốt nói cho ông nghe là bọn Khmer đỏ
yêu cầu Dith rời đi, nhưng Dith van nài xin ở lại.
" Ông ta biết rằng chúng tôi sẽ
không có cơ hội thoát nếu không có ông ta, nên ông van nài
đừng tách ông ta ra khỏi nhóm chúng tôi. Ông ta dùng chính
cả sinh mạng ông với hy vọng sẽ cứu chúng tôi ." Schanberg
sau này viết lại như thế.
Sau khi " nói năng ngọt ngào " với
bọn lính hơn 2 tiếng đồng hồ, Schanberg nói, Dith thuyết
phục họ để cho mọi người chúng tôi đi.
Họ tập trung đến tòa đại sứ
Pháp, nơi có hàng trăm người nước ngoài đang tỵ nạn. Khi
màn đêm buông xuống, Schanberg lẻn đến tìm Dith và bỏ ra
vài ngày tính toàn kế hoạch cứu ông, trong đó bao gồm chuyện
tính làm thông hành Anh giả . Nhưng những viên chức Pháp dự
đoán thế nào bọn Khmer đỏ cũng bố ráp tòa đại sứ, nên
nói tất cả những người Cam- Bốt phải rời đi. Schanberg
nói ông nhớ hoài cái hình ảnh người cộng sự viên trung
thành bị đẩy vào đám đông hỗn loạn phía bên ngoài và
nó đã ám ảnh ông những năm sau đó.
Ðối với Dith, đời trở thành
một ác mộng không nguôi. Bọn Khmer đỏ rất ngoan cố trong
trong việc tái tạo tận gốc rễ lại cuộc sống của người
dân Cam – Bốt, hủy bỏ tôn giáo, chia cắt gia đình, đẩy
dân thành phố đến những trại lao động ở miền quê, đóng
cửa bệnh viện và trường học, và tiêu diệt tất cả những
người có nghề nghiệp chuyên môn, trí thức hay bất cứ ai
dính líu đến tây phương hay chính quyền Lon Nol do Mỹ ủng
hộ. Ông chứng kiến những chuyện độc ác, đặc biệt là
chuyện giết chóc trẻ em, làm cho ông ray rứt dù sau này được
tự do khá lâu.
Ông sống sót nhờ ăn bận quần
áo như nông dân và đóng vai là tài xế taxi. Bị đầy về
vùng quê, ít lâu sau ông làm việc trên những đồng ruộng
từ 14 đến 18 tiếng đồng hồ mỗi ngày. Bàn chân ông bị
nhiễm trùng vì chỉ bọn Khmer đỏ mới được quyền mang
giầy. Vì thực phẩm khan hiếm, ông ăn vỏ cây, chuột , côn
trùng và hút máu từ bò để có thể chất bổ nuôi sống
cơ thể. Có một dêm vì quá đói ông ăn trộm gạo nhưng bị
bắt. Một tá cán bộ của ủy ban công xã đánh đập hành
hạ ông bằng những dụng cụ sắc bén dùng để cắt tre.
Họ tuyên bố tử hình ông. Là một Phật tử , ông cầu nguyện
suốt đêm và khi trời sáng thì ông được tha mạng vì có
một cán bộ Khmer đỏ mến ông và thuyết phục bọn còn lại
hãy tỏ lòng bác ái.
Vào khoảng đầu năm 1979, khi Việt
Nam xâm lăng Cam – Bốt và đẩy bọn Khmer đỏ ra khỏi quyền
lực, Dith cảm thấy có đủ sự an toàn để trở về làng
của ông. Khi nói ra sự giáo dục và những liên hệ với những
người nước ngoài của ông, dân làng sửng sốt khi thấy
ông còn sống. Cha ông chết vì đói. , ba anh trai và một chị
bị xử tử. Chỉ có mẹ , một em và vài người họ hàng
khác là còn sống.
Sự khám phá ghê rợn đã khẳng
định thêm ông là người may mắn như thế nào. Hai người
đàn bà trong làng dẫn ông tới cánh rừng, nơi xương người
vung vãi tung tóe khắp nơi. Rải đều ởõ những cây và làm
nghẹt cả những giếng là thân thểà rửa nát của chừng
5000 người dân Cam- Bốt. Những người thân thuộc của Dith
nằm trong số những người đó.
Dith sau này có nói đến những cách
đồng giết chóc ( killing fields ), vốn được tìm thấy gần
ở mỗi làng khắp cả nước như sau, " Cỏ mọc cao hơn và
xanh hơn nơi chôn những xác người ."
Dith được đề cử làm xã trưởng
bởi những người giám thị Việt Nam nhưng rồi buộc phải
từ chức vì họ tìm ra ông đã từng làm việc cho một ký
giả người Mỹ. Lo sợ bị buộc tội, ông trốn đi bằng
cách đi bộ chừng 100 dặm tới một trại tỵ nạn nằm dọc
theo biên giời Thái Lan.
Schanberg vẫn tìm kiếm người bạn
Cam – Bốt từ buổi chia tay bắt buộc 4 năm trước, đã tìm
thấy lại người bạn này sau một số ngày Dith vào trại
tỵ nạn. Dith thổn thức nói với Schanberg " Tôi được tái
sinh. Ðây là cuộc đời thứ hai của tôi. "
Ðời sống mới của ông mở ra
đầu tiên ở San Francisco, nơi vợ ông là bà Ser Moeun cùng
4 đứa con định cư sau khi chạy khỏi Phnom Penh trước khi
sụp đổ. Từ một người suy dinh dưỡng , Dith hồi phục
lại sức khỏe, họ dọn nhà đến New York, nơi mà báo Times
huấn luyện ông thành một phóng viên nhiếp ảnh. Ông được
biết đến nhờ những hình ảnh chú tâm đến con người.
Những năm xa cách đã có tác dụng
xấu lên cuộc hôn nhân nên rốt cuộc dẫn đến chuyện ly
dị. năm 1989 ông trở về Cam- Bốt với những thành viên của
Ủy Ban Tài Liệu Cam- Bốt, trong đó có Bác sĩ Haing S. Ngor,
người đã dóng vai Dith trong phim " Những cánh đồng chết
chóc " ( The killing fields ). Ngor doạt giải Oscar với phim này
vì lối diễn xuất mãnh liệt thần sầu của ông, một phần
vì cũng như Dith, ông đã sống qua sự kinh hoàng không thể
tưởng tượng nổi.
Ông cùng với Dith chia sẻ chung một
mục đích : nhìn thấy Pol Pot ra tòa vì tiến hành một trong
những cuộc tàn sát tệ hại nhất của thế kỷ 20. Nhưng
Ngor chết năm 1996 vì bị cướp bắn trên đường phố Los
Angeles. Dith thề sẽ tiếp tục cuộc chiến đấu của họ
để làm cho tên cựu độc tài phải trả lời về những tội
ác của hắn.
Hai năm sau cái chết của Ngor, Pol
Pot chết khi đang bị quản thúc tại gia ở Cam – Bốt chỉ
trong vòng vài giờ sau khi có những thông báo cho biết phe Khmer
đỏ sẽ mang hắn ta ra tòa án quốc tế. Cái chết của hắn
ta có thểã do bệnh tim, có thể do tự tử mà cũng có thể
do phe Khmer đỏ giết đi vì không muốn hắn ta ra tòa án khai
thêm những tội ác diệt chủng ghê tởm của phe Khmer đỏ.
Cái chết của Pol Pot làm ngăn trở hy vọng của Dith trong việc
tìm kiếm công lý và khả năng hòa bình.
Dith nói với báo Los Angeles Times
vài năm trước đây như sau, " Không có bác sĩ nào có thể
chữa lành tôi, nhưng tôi biết có những tên như Pol Pot còn
bệnh hơn tôi nữa. ..bởi vì hắn tin vào chuyện giết người.
Hắn tin vào chuyện bỏ đói trẻ con.
"Chúng tôi đều có sự kinh hoàng
trong đầu. Ở Cam – Bốt , kẻ giết người và nạn nhân
đều có chung một bệnh."
Một điều cần nói rõ ở đây
là Cộng sản Việt nam đã xua quân qua lật đổ chế độ
diệt chủng Pol Pot nhưng không vì thế mà có thể cho rằng
chế độ Cộng sản Việt Nam tốt lành hơn chế độ Pol Pot,
mà thật ra chế độ Cộng sản cũng tàn ác không kém . Sau
ngày chế độ khát máu Khmer đỏ sụp đổ, có những nhà
triển lãm trưng bày hàng núi xương sọ của những nạn nhân
. Nhìn những núi xương sọ này người ta liên tưởng đến
hàng dãy xương sọ của những nạn nhân tết Mậu Thân 1968,
do Cộng sản Việt Nam chôn sống trong những mồ chôn tập
thể và sau đó được khai quật để làm lễ chôn cất tập
thể. Cộng sản Miên hay Cộng sản Việt Nam cũng có chung một
bài bản giết người tập thể kinh tởm . Cộng sản Việt
đổ quân qua tiêu diệt bọn diệt chủng Pol Pot là vũng vì
tranh chấp chính trị chứ không phải qua Miên để cứu dân
tộc Miên bị Pol Pot tàn sát.
Trong suốt bốn năm cai trị tàn
ác của Pol Pot từ năm 1975 đến 1979, một nước đàn anh bảo
hộ và viện trợ tối đa cho bọn diệt chủng Pol Pot chính
là Trung Cộng do Mao trạch Ðông và Ðặng tiểu Bình cầm quyền.
Khi Việt Cộng đem quân qua lật đổ Pol Pot, đại sứ Trung
Cộng và các nhân viên ngoại giao trú đóng tại thủ đô Phnom
Penh đã phải trốn chạy bằng đường bộ qua Thái Lan. Trung
Cộng vì căm thù Việt Cộng đánh đàn em Pol Pot của mình
nên đã xua quân qua biên giới Việt – Hoa để dạy Việt
Cộng một bài học. Ðúng là anh em trong khối xã hội chủ
nghĩa đánh nhau bể đầu sứt trán như thế thì còn lâu nhân
loại còn lâu mới đi đến thế giới đại đồng như tổ
sư Mác tiên đoán !
Bọn Phát – xít Ðức tuy tàn bạo
nhưng chỉ tàn bạo với người khác chủng tộc chứ không
tàn bạo, giết chóc đồng bào chúng. Chỉ có Cộng sản Miên,
Cộng sản Việt mới đang tâm tàn sát đồng bào ruột thịt
của mình. Cộng sản Tàu cũng giết vài chục triệu dân Tàu
trong cuộc cách mang văn hóa dưới thời Mao trạch Ðông. Cộng
sàn Nga cũng giết hàng triệụ người Nga bằng những trại
tập trung dưới thời Stalin. Giết hại đồng bào ruột thịt
của mình một cách tàn bạo đã là đặc tính cố hữu của
bất kỳ Ðảng Cộng sản nào. Tội ác diệt chủng của Cộng
sản Việt nam có thể nói từ cuộc cách mạng ruộng đất
từ thập niên 1950 mà con số nạn nhân lên tới hàng trăm
ngàn, rồi đến vụ thảm sát Mậu thân Hiế với con số nạn
nhân lên tới hàng ngàn người và sau cùng là những trại
cải tạo sau 1975 để trả thù những sĩ quan và nhân viên
chế độ cũ miền Nam. Những trại cải tạo này là những
pháp trường không có tiếng súng vì tù nhân chết vì dói
, vì bệnh tật , vì làm việc quá sức. Cộng sản Việt Nam
đã đạt đến mức độ tinh vi trong việc giết người không
để lại dấu tay thủ phạm. Con số tù nhân chết trong trại
cải tạo Việt Nam sau 1975 cũng lên tới vài chục ngàn người.
Dith Pran là một nạn nhân của chế
độ diệt chủng Khmer đỏ. Khi đến bến bờ tự do , ông
đã mạnh dạn tố cáo tội ác của bọn man rợ này cho thế
giới loài người biết. Nhờ sự tố cáo của ông cũng như
những đồng bào bất hạnh của ông mà thế giới dần dần
ý thức được hiểm họa Cộng sản tàn ác và kinh tởm như
thế nào trong chuyện diệt chủng. Hiên nay đang có một tòa
án thế giới mở ra ở thủ đô Phnom Penh để xử những tên
lãnh đạo Khmer đỏ . Chúng sẽ phải trả giá cho tôi ác giết
người của chúng.
Câu hỏi kế tiếp mà mọi người
đang trông chờ là chừng nào bọn lãnh đạo Cộng sản Việt
Nam phải ra tòa để bị xử tội diệt chủng như bọn Khmer
đỏ đây ?
Los Angeles, một chiều oi bức giữa
tháng 4 năm 2008
TRẦN VIẾT ÐẠI HƯNG
Email: [email protected]
( Muốn đọc tất cả những bài
của Trần viết Ðại Hưng , xin vào www.nsvietnam.com
rồi bấm vào tên Trần viết Ðại Hưng nằm bên trái )
* Viết theo bài " Survived the slaughter
in Cambodia " của Elaine Woo đăng trên báo Los Angeles times ngày
31 tháng 3 năm 2008. |