|
สังคายนา - สังคีติ
สังคายนา การสวดพร้อมกัน,
การร้อยกรองพระธรรมวินัย, การประชุมตรวจชำระสอบทานและจัดหมวดหมู่คำสั่ง
สอนของพระพุทธเจ้าวางลงเป็นแบบแผนอันหนึ่งอันเดียว; สังคายนาครั้งที่ ๑ ถึง
๕ มีดังนี้:
ครั้งที่ ๑ ปรารภเรื่องสุภัททภิกษุผู้บวชเมื่อแก่กล่าวจ้วงจาบพระธรรมวินัย
และปรารภที่จะทำให้ธรรมรุ่งเรือง
อยู่สืบไป พระอรหันต์ ๕๐๐ รูป มีพระมหากัสสปะเป็นประธาน และเป็นผู้ถาม พระอุบาลีเป็นผู้วิสัชนาพระวินัย
พระ
อานนท์เป็นผู้วิสัชนาพระธรรมประชุมสังคายนาที่ถ้ำสัตตบรรณคูหาภูเขาเวภารบรรพต
เมืองราชคฤห์ เมื่อหลังพุทธ
ปรินิพพาน ๓ เดือน โดยพระเจ้าอชาตศัตรูเป็นศาสนูปถัมภ์ สิ้นเวลา ๗ เดือนจึงเสร็จ
ครั้งที่ ๒ ปรารภพวกภิกษุวัชชีบุตรแสดงวัตถุ ๑๐ ประการนอกธรรมนอกวินัย
พระยศกากัณฑกบุตรเป็นผู้ชัก
ชวน ได้พระอรหันต์ ๗๐๐ รูป พระเรวตะเป็นผู้ถาม พระสัพพกามี เป็นผู้วิสัชนา
ประชุมทำที่วาลิการาม เมืองเวสาลี
เมื่อ พ.ศ. ๑๐๐ โดยพระเจ้า�กาลาโศกราช เป็นศาสนูปถัมภก์ สิ้นเวลา ๘ เดือนจึงเสร็จ
ครั้งที่ ๓ ปรารภเดียรถีย์มากมายปลอมบวชในพระศาสนาเพราะมีลาภสักการะเกิดขึ้นมาก
พระอรหันต์
๑,๐๐๐ รูป มีพระโมคคัลลีบุตรติสสเถระเป็นประธาน ประชุมทำที่อโศการามเมืองปาฏลีบุตร
เมื่อประมาณ พ.ศ.
๒๓๔ (พ.ศ. ๒๑๘ เป็นปีที่พระเจ้าอโศกขึ้นครองราชย์) โดยพระเจ้าอโศก หรือ ศรีธรรมาโศกราชเป็นศาสนูปถัมภก์
สิ้นเวลา ๙ เดือนจึงเสร็จ
ครั้งที่ ๔ ปรารภจะให้พระศาสนาประดิษฐานมั่นคงในลังกาทวีป พระสงฆ์
๖๘,๐๐๐ รูป มีพระมหินทเถระ
เป็นประธานและเป็นผู้ถาม พระอริฏฐะเป็นผู้วิสัชนา ประชุมทำที่ถูปาราม เมืองอนุราธบุรี
เมื่อ พ.ศ. ๒๓๖ โดยพระ
เจ้าเทวานัมปิยติสสะ เป็นศาสนูปถัมภก์ สิ้นเวลา ๑๐ เดือน จึงเสร็จ
ครั้งที่ ๕ ปรารภพระสงฆ์แตกกันเป็น ๒ พวกคือ พวกมหาวิหารกับพวกอภัยคีรีวิหาร
และคำนึงว่าสืบไปภาย
หน้ากุลบุตรจะถอยปัญญา ควรจารึกพระธรรมวินัยลงในใบลาน พระอรหันต์ ๕๐๐ รูป
ประชุมกันสวดซ้อมแล้วจาร
พุทธพจน์ลงในใบลาน ณ อาโลกเลณสถาน ในมลยชนบท ในลังกาทวีป เมื่อ พ.ศ. ๔๕๐ (ว่า
๔๓๖ ก็มี) โดยพระเจ้า
วัฏฏคามณีอภัย เป็นศาสนูปถัมภก์(ครั้งที่ ๔ และ ๕ ไม่เป็นที่รับรองทั่วไป)
สังคีติ 1.
การสังคายนา ดู สังคายนา 2. ในคำว่า บอกสังคีติ ซึ่งเป็นปัจฉิมกิจอย่างหนึ่งของการอุปสมบท
ท่าน
สันนิษฐานว่า หมายถึงการประมวลบอกอย่างอื่นนอกจากที่ระบุไว้ เช่น สีมาหรืออาวาสที่อุปสมบท
อุปัชฌายะ
กรรมวาจาจารย์ จำนวนสงฆ์