|
|
ปริญญาของพระพุทธศาสนา
พระไตรปิฎก : พระสุตตันตปิฎก เล่ม ๙
สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค ปริญเญยยสูตร
ว่าด้วยธรรมที่ควรกำหนดรู้
[๓๖๙] พระนครสาวัตถี. ครั้งนั้นแล ท่านพระราธะได้เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ
ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคแล้ว นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง.
พระผู้มีพระภาคได้ตรัสกะท่านพระราธะว่า ดูกรราธะ เราจักแสดงปริญเญยยธรรม
(คือ) ธรรมอันบุคคลควรกำหนดรู้ ปริญญา (คือ) ความกำหนดรู้
และปริญญาตาวีบุคคล (คือ) บุคคลผู้กำหนดรู้ เธอจงฟัง
จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว.
ท่านพระราธะรับพระดำรัสของพระผู้มีพระภาคแล้ว.
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรราธะ ปริญเญยยธรรมเป็นไฉน? ดูกรราธะ รูปแลเป็นปริญเญยยธรรม
เวทนาเป็นปริญเญยยธรรม สัญญาเป็นปริญเญยยธรรม สังขารเป็นปริญเญยยธรรม วิญญาณเป็นปริญเญยยธรรม.
(ดูเรื่องขันธ์ 5 ในหมวดธรรมทั่วไป
ประกอบ - ธัมมโชติ) ดูกรราธะ ธรรมเหล่านี้เรากล่าวว่าปริญเญยยธรรม:
ดูกรราธะ ปริญญาเป็นไฉน? ความสิ้นราคะ ความสิ้นโทสะ ความสิ้นโมหะ.
(ดูเรื่องอุปกิเลส 16 ในหมวดธรรมทั่วไป
ประกอบ - ธัมมโชติ) (ราคะมีความหมายเดียวกับโลภะ
- ธัมมโชติ) นี้เรากล่าวว่าปริญญา.
ดูกรราธะ ปริญญาตาวีบุคคลเป็นไฉน? ผู้ที่เขาพึงเรียกกันว่าพระอรหันต์
คือ ท่านผู้มีชื่ออย่างนี้ มีโคตรอย่างนี้. ดูกรราธะ ผู้นี้เรากล่าวว่าปริญญาตาวีบุคคล.
วิเคราะห์เพิ่มเติม
หลักสูตร หรือเนื้อหาที่สำคัญที่พระพุทธเจ้าทรงสอน ก็คือการกำหนดรู้ หรือการเรียนรู้ธรรมชาติของรูปนาม
หรือขันธ์ 5 นั่นเอง ทั้งนี้ก็เพื่อให้เห็นธรรมชาติที่แท้จริง คือความไม่เที่ยง
แปรปรวนไปตลอดเวลา เอาแน่อะไรไม่ได้ เป็นบ่อเกิดของทุกข์สารพัดอย่าง ไม่เป็นไปตามใจปรารถนา
ยึดมั่นถือมั่นอะไรไม่ได้เลย ฯลฯ
โดยมีเป้าหมายสูงสุดอยู่ที่การพ้นจากความยึดมั่นในสิ่งทั้งปวง อันเป็นผลให้กิเลสทั้งหลายหมดไปอย่างสิ้นเชิง
(ดูเรื่องต่างๆ ในหมวดวิปัสสนา (ปัญญา) ประกอบ) ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นปริญญาของพระพุทธศาสนา
และผู้ที่ได้ชื่อว่ารับปริญญาขั้นสูงสุดแล้ว ก็คือพระอรหันต์ทั้งหลายนั่นเอง
ลองพิจารณาดูกันเถิดว่า การศึกษาของคณะสงฆ์ไทยในปัจจุบันนี้ ทั้งในหลักสูตรที่มีจุดหมายปลายทางเป็นปริญญาบัตร
เปรียญธรรม 9 ประโยค (ปธ.9) อภิธรรมบัณฑิต นักธรรมชั้นเอก ผู้เรียนแต่ละท่านมีจุดหมายปลายทางที่แท้จริงอยู่ที่อะไร
ตรงกับเป้าหมายที่พระพุทธเจ้าทรงมุ่งหวังให้เป็นหรือไม่
(ผู้ดำเนินการไม่ได้มีเจตนาที่จะตำหนิหลักสูตร เพียงแต่ต้องการสะกิดให้แต่ละท่านได้พิจารณาตนเอง
และปรับจุดหมายปลายทางให้เหมาะสมอย่างที่ควรจะเป็นเท่านั้นเอง)
ผู้รวบรวม
ธัมมโชติ
27 กรกฎาคม 2545
ขอเชิญทุกๆ ท่าน ร่วมลงนามเยี่ยม
และวิจารณ์เว็บไซต์ของเราใน สมุดเยี่ยม ด้วยนะครับ
