สภาวะจิตบางอย่าง
ผู้สนใจท่านหนึ่งได้ถามปัญหาเกี่ยวกับเรื่องนี้
ทางผู้ดำเนินการเห็นว่าน่าจะเป็นประโยชน์ แก่ท่านอื่นๆ ด้วย จึงขออนุญาตนำมาลงเอาไว้
ณ ที่นี้ ดังนี้
คำถาม
Sent: Friday, February 08, 2002 12:21 AM
Subject: Dhamma Question
สวัสดีครับ
1. ความเศร้า, ความสงสาร, ความอาลัย, ฯ ความรู้สึก เหล่านี้เป็นอกุศลจิตหรือไม่ครับ
2. ถ้าใช่ เมื่อเกิดกับเราถือว่าเราได้บาปหรือไม่ครับ
ขอบพระคุณมากครับ
ตอบ
สวัสดีครับ ขอบคุณครับที่ให้ความสนใจเว็บไซต์ ธัมมโชติ
-
ความเศร้า ความอาลัย เป็นอกุศลจิตครับ โดยเป็นจิตประเภทโทสะอย่างอ่อน (จิตทุกประเภทที่ประกอบด้วยความทุกข์ใจ
ล้วนจัดเป็นโทสมูลจิตทั้งสิ้น คือเป็นจิตที่มีโทสะเป็นมูล โทสะนั้นไม่จำเป็นจะต้องถึงกับโกรธ
แค่เพียงไม่สบายใจ หรือกังวลใจก็จัดเป็นโทสะแล้ว) โดยความอาลัยนั้นมีสาเหตุมาจากอุปาทาน
(ความยึดมั่นถือมั่น) ซึ่งอุปาทานนั้นเป็นโลภมูลจิต (จิตที่มีโลภะเป็นมูล) คือในกรณีนี้โลภะ
(อุปาทาน) เป็นปัจจัยให้เกิดโทสะ (ความทุกข์ใจขณะเกิดความอาลัย คือเสียใจเพราะความพลัดพรากจากสิ่งที่รัก
ที่พอใจ) คือขณะยึดเป็นโลภะ ขณะทุกข์เป็นโทสะ
ส่วนความสงสารนั้น ถ้ามีความทุกข์ใจประกอบด้วย ในส่วนที่เป็นทุกข์นั้นก็เป็นอกุศลจิต
คือเป็นโทสะอ่อนๆ เช่นกัน แต่ในส่วนที่ไม่ทุกข์ คือส่วนที่เป็นกรุณาจิต (ปรารถนาให้ผู้อื่นพ้นทุกข์)
นั้นเป็นมหากุศลจิตครับ คือบางครั้งจิต 2 ประเภทนี้เกิดสลับกันอย่างรวดเร็วมาก
ก็จะทำให้ความสงสารนั้นมีทุกข์ปนอยู่ด้วย เป็นกุศลและอกุศลสลับกันไป
-
อกุศลจิตนั้นเมื่อเกิดขึ้น ก็จะทำให้จิตเศร้าหมอง ไม่ผ่องใส ก็คือเป็นบาปครับ
(บุญคือเครื่องชำระจิตให้ผ่องใส ประณีต เบาสบาย บาปคือเครื่องทำจิตให้เศร้าหมอง
หยาบกระด้าง) จะมากจะน้อยก็ขึ้นกับความรุนแรง และระยะเวลาที่เกิดขึ้น เมื่อรู้ตัวแล้วก็ควรรีบแก้ไข
โดยคิดถึงเรื่องอื่นที่เป็นกุศลแทน
ถ้ายังไม่กระจ่าง
หรือมีข้อสงสัยอะไรอีก ก็เชิญถามมาได้ใหม่นะครับ ไม่ต้องเกรงใจ
ธัมมโชติ
17 กุมภาพันธ์ 2545
ขอเชิญทุกๆ ท่าน ร่วมลงนามเยี่ยม
และวิจารณ์เว็บไซต์ของเราใน สมุดเยี่ยม ด้วยนะครับ
