ปากแหว่ง เพดานโหว่

น.พ.จักรกริช สีห์สุรไกร

เป็นภาวะที่พบได้ตั้งแต่แรกเกิดในอัตราประมาณ 1 ต่อ 700 คน

ของทารกแรกเกิด มีสาเหตุทางพันธุกรรมและ/หรือภาวะแทรกซ้อนใน

ขณะตั้งครรภ์ของมารดาและ/หรือบิดา รวมทั้งญาติพี่น้องทั้งทางฝ่ายบิดา

หรือมารดาที่มีประวัติเป็นปากแหว่งเพดานโหว่ ส่วนภาวะแทรกซ้อนใน

ขณะตั้งครรภ์ของมารดาในช่วง 1-2 เดือนแรก ได้แก่การซื้อยาทานเอง

การใช้ยาที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ ภาวะติดเชื้อใน

ระบบทางเดินหายใจ และระบบทางเดินปัสสาวะ ภาวะแท้งคุกคาม

เบาหวาน เป็นต้น

ภาวะปากแหว่ง เพดานโหว่ ทำให้รูปใบหน้าผิดปรกติไปโดยเฉพาะ

ปากและจมูก นอกจากนั้นยังมีผลกระทบต่อการหายใจในบางราย การ

เลี้ยงอาหารและการเจริญเติบโตของทารกในระยะแรก และมีผลกระทบ

ทางจิตใจของพ่อแม่ในระยะแรก ในระยะยาวนอกจากนี้มีผลกระทบทาง

จิตใจต่อผู้ป่วยและพ่อแม่แล้ว ยังมีผลต่อการพูดทำให้ออกเสียงได้ไม่ชัด

การกินอาหารที่ลำบาก ทำให้มีการสำลักอาหารทางจมูกและการกลืนที่

ลำบาก และมีผลต่อการปรับตัวเข้าสังคมของผู้ป่วย

การป้องกันทำได้โดยการรับคำแนะนำปรึกษาแพทย์ของคู่สมรสที่

มีประวัติปากแหว่งเพดานโหว่ และการฝากครรภ์และดูแลตนเองของผู้ตั้ง

ครรภ์ภายใต้คำแนะนำของสูติแพทย์ ไม่ใช้ยาโดยไม่จำเป็นในขณะตั้ง

ครรภ์ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา

การรักษาใช้เวลานานตั้งแต่แรกเกิด จนกระทั่งผู้ป่วยโตเป็นผู้ใหญ่

เป็นระยะๆ โดยมีแพทย์และผู้เชี่ยวชาญสาขาต่างๆร่วมมือกันให้การดูแล

รักษา ตั้งแต่กุมารแพทย์, ศัลยแพทย์ตกแต่งและเสริมสวย, ทันตแพทย์,

นักฝึกการพูดและบุคลากรทางด้านอื่นๆเท่าที่จำเป็น การรักษาในระยะ

แรกเริ่มตั้งแต่การให้คำแนะนำปรึกษาแก่บิดามารดาของผู้ป่วย ถึงแผน

การรักษาทั้งหมดรวมทั้งปัญหาที่เกิดขึ้นในระยะต่างๆและการแก้ไขให้คำ

แนะนำในการเลี้ยงอาหาร และดูแลเด็กโดยเฉพาะการพัฒนาทางด้านร่าง

กายและจิตใจ ต่อมาเป็นการผ่าตัดรักษาปากแหว่งเพดานโหว่ เพื่อให้ผู้

ป่วยมีรูปใบหน้าที่ปรกติ มีการทานอาหารได้ปรกติมากขึ้น ป้องกันการ

สำลักทางจมูก และมีการพูดออกเสียงได้ใกล้เคียงปรกติ การรักษาใน

ระยะต่อมาและระยะยาว ได้แก่การเฝ้าดูแลพัฒนาการทางด้านร่างกาย

และจิตใจของเด็ก หลังการผ่าตัดรักษาเพื่อให้ริมฝีปาก จมูก ฟัน และรูป

ใบหน้าเป็นปรกติในระยะต่างๆระหว่างการเฝ้าดูแลรักษา เพื่อให้มีพัฒนา

การทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจที่ปรกติ

หน่วยศัลยกรรมตกแต่งและเสริมสร้าง รพ.ภูมิพลอดุลยเดช ได้จัด

บริการทางด้านนี้ไว้เพื่อบริการผู้ป่วยและผู้สนใจที่ห้องตรวจโรคผู้ป่วยทาง

ศัลยกรรม

(จากหนังสือ “สาระน่ารู้ทางศัลยกรรม” 50ปี รพ.ภูมิพลดุลยเดช พ.ศ.2542)