Dr.sinan DOĞANTÜRK

Zekai Tahir Burak

Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma

Hastanesi

Ankara

 

 

KAN TRANSFÜZYONU

 

 

 

Kan transfüzyonu özel bir doku transplantasyonu olarak tanımlanacağı gibi ,alıcıyı metabolik ve endokrin sorunlarla karşı karşıya bırakan bir ilaç yada sıvı elekrtolit verilmesi şeklindede kabul edilebilir.Kan transfüzyonu çoğu kez hayat kurtarıcı olurken bazan gereksiz yere uygulanarak hasta yaşamını etkileyici hata öldürürcü bir nitellik kazanabilir.Bu needenle transfüzyon kararı verilirken sağlanacak yarar ile transfüzyonun doğuracağı sorunların  titiz bir şekilde değerlendirilmesi yapılmalıdır.

       Bilinen ilk kan transfüzyonu 300 yıl kadar önce Jean Baptiste Denis ve Emmerez tarafından koyundan insana yapıldı.1900 yılında Landsteiner ve arkadaşları kan grubu kavramını getirdiler Aynı araştırıcılar sonraki yıllarda     ABO gruplarını,1939 yılındada Rh faktörünü ortaya çıkardılar.Daha sonrada çeşitli araştırıcılar tarafından sub gruplar keşf edildi.Kanın dönörden alınmasından saklanmasında ve verilmesinde yeni yöntemler geliştirildi 2. dunya savaşının da etkisiyle kan transfüzyonu ,kullanımı giderek yaygınlaşarak bir tedavi yöntemi haline geldi.

KAN TRANSFÜZYONU

ENDİKASYONLARI

Kan transfüzyonlarının ana amacı kayb edilen kanın yerine konmasıdır,küçük ve klinik yönden önemi bulunmayan kan kayıplarında sıklıkla transfüzyona baş vurulduğu görülmektedir.Araştırmalar tüm kan transfüzyonlarının %35-50 sinin gereksiz yere yapılmış olduğunu ancak %1 kadarının hayat kurtarıcı nitelik taşıdığını ortaya koymuştur. Bir unite kan verilerek yapılan transfuzyonların herhangi bir yarar sağlamadığı bilinen bir gerçektir.Bir unite kan normal bir erişkinde hemoglobin düzeyini yaklaşık % 0.5 -1g.,hematokriti % 2 artırır,kantransfüzyonu zararsız bir işlem olsaydı gereeksiz transfüzyonlar önemsenmeyebilirdi ancak her bir transfüzyon hastayı çeşitli risk faktörleri ile karşımkarşıya getirdiğinden transfüzyon endikasyonun yerinde konması gerekmektedir.

 

Kan Transfüzyonu için Ana

Endikasyonlar

1-Kan hacimindeki eksikliğin giderilmesi

2-Kanın oksijen kapasitesinin düzeltilmesi

3-Eksik pıhtılaşma faktörleri veya kan elemanlarının yerine konulmasıdır

 

1-Kan hacimindeki eksikliğin giderilmesi:Kronik kan kayıplarında ortaya çıkan anemi transfüzyonun taşıdığı tehlikelerden daha önemli olmadıkça transfüzyon endikasyonu yoktur.Sağlıklı bir insan 20 dk. içinde 400-500 ml kanı normal kan vericilerde görüldüğü gibi arterial kan basıncında ve nabızda değişiklikler olmadan kayb edebilir Transfüzyon endikasyonu doğması için kan hacminin en az % 20-25 ini akut olarak kaybı gerekir.

2-Kanın oksijen taşıma  kapasitesinin düzeltilmesi:Kanın oksijen taşıma görevi eritrositlerin fonksiyonudur.Transfüzyon gereksinimi için hemoglobin düzeyinin 10 g. altına inmesi ve doku hipoksisinin klinik belirtilerinin (nefes darlığı,çarpıntı,halsizlik) gibi ortaya çıkması şarttır.

3-Yetersiz pıhtılaşma faktörlerinin veya kan elemanlarının yerine konulması:Örneğin hipofibrinojenemide fibrinojen verilmesi gibi.

Tam Kanın Nitelikleri

Bir ünite  tam banka kanı içerisinde 300-350 ml kan ve pıhtılaşmayı önleyen 75-175 ml asit sitrat dekstroz (ACD) solusyonu bulunur.Hematokrit değeri % 30-40 olup yaklaşık 200 mg.demir içerir.ACD li kanlar 4 c de en çok 21 gün saklanabilir 21 güne kadar kullanılmayan kandan plazma elde etmek için kullanılır.

Kan Ürünleri

1-Eritrosit suspansiyonu

2-Yıkanmış eritrosit suspansiyonu

3-Trombosit suspansiyonu

4-Taze dondurulmuş plazma

5-Kuru plazma

6-Sıvı plazma

7- Albumin solusyonu

 

Transfüzyon ilkeleri

Buzdolabından çıkarılan kanın kullanılmadan önce vucut ısısına yakın bir dereceye getirilmesi gerekir.kanın ısıtılması özellikle büyük miktarlardaki transfüzyonlarda önem kazanır.kan setinden herhangi bir ilaç verilmez ve kanın içine herhangi bir ilaç konulmaz.,aynı setten kan bittikten sonra serum verilecekse calsiyum içermemesi gerekir.Transfüzyon hızı rutin uygulamalarda 4-5 ml/dk.olmalıdır yaklaşık 10 damla kan 1 ml dir.

Transfüzyon komplikasyonları

1-hemolitik reaksiyon

2-allerjik reaksiyon

3-pirojen reaksiyon

4-bakterial sepsis

5-hava embolisi

6-tromboflebit

7-dolaşım yüklenmesi

8-hastalık iletimi

Büyük çapta transfüzyonların yol açtığı sorunlar

1-kanamalar

2-asidoz

3-sitrat toksisitesi

4-hiperpotasemi

5-hipotermi

Ototransfüzyon

Ameliyat öncesi hastanın bir kısım kanı damarından alınarak saklanması bunun yerine izoonkotik bir solusyon verilerek kanın sulandırılması ve ameliyat sonunda hasta kanının yeniden verilmesi yöntemidir.

http://www.geocities.com/sinandoganturk/kadindogum1.html