Home > Articles > Article

منبع: وبلاگ روزنوشت‌هاى عطا - تاريخ: 9 خرداد 82

سايت‌های ايرانی و بحران مالی

کافی است گشت و گذاری کوتاه در دنيای اينترنت داشته باشيم و با انواع سايت های اينترنتی (خبری، آموزشی، خدماتی، ورزشی و...) آشنا شويم. با کمی تأمل به اين نتيجه خواهيم رسيد که کمتر کسی را (بجز در ايران) در دنيای امروز می توان يافت که برای دل خود و بدون هيچ چشم داشت تجاری، اقدام به ايجاد يک سايت اينترنتی کرده باشد. همه اين سايت ها به نوعی با خرده فروشی در ارتباط هستند. يا موضوع و هدف اصلی ايجاد سايت، خرده فروشی است و يا اينکه اگر سايتی خدمات رايگانی ارائه می دهد، در کنار آن به تبليغ سايت های خرده فروشی ديگر می پردازد. بطور کلی، موضوع ايجاد درآمد در رأس امور قرار گرفته است. به عنوان مثال می توانيم به سايت !Yahoo اشاره کنيم که کم و بيش برای همه ما به واسطه سرويس های مجانی خوبش (مثل پست الکترونيکی) بسيار آشناست (اولين آدرسی را که من برای ورود به دنيای وب، در مرورگر خود، NetScape وارد کردم، آدرس yahoo.com بود). آيا تا بحال به تبليغاتی که در !Yahoo وجود دارد توجه کرده ايد. حال اگر موضوع طراحی کاملاً حرفه ای آنها را بکنار بگذاريم، خواهيم ديد که هيچ يک از اين تبليغات، خارج از مقوله تجارت الکترونيکی نيست و هدف اصلی آنها کسب درآمد است. تنوع تبليغات نيز بسيار جالب است. تبليغ برای مؤسسات توريستی، کرم ضد آفتاب، فيلم های سينمايی، کتاب، خدمات اينترنتی، مؤسسات لاغری و.... همان تبليغاتی که در رسانه های ديگر همچون تلويزيون، مجلات و روزنامه ها می بينيد، در اينترنت نيز خواهيد ديد. در واقع اينترنت به عنوان يک رسانه جديد، جايگاه خود را در مقوله تبليغات و تجارت به خوبی پيدا کرده است. تنها 800،000 نسخه از کتاب جديد هريپاتر، توسط سايت Amazon پيش فروش شده است.
حال نگاهی به سايت های ايرانی می اندازيم. اگر سايت هايی را که وابسته به نهاد، حزب و يا گروهی خاص است و همچنين سايت های شخصی (وبلاگ ها نيز در اين مجموعه قرار می گيرند) را به کنار بگذاريم، تنها چند سايت خبری، فرهنگی-هنری، آموزشی، ورزشی و همچنين چند سايت سرويس دهنده خدمات اينترنتی مجانی باقی خواهد ماند. اگر با پديدآورندگان اين سايت ها، صحبت کوچکی داشته باشيد، به اين نکته پی خواهيد برد که همه آنها با سرمايه ای اندک شروع به فعاليت نموده اند و به کسب درآمد به اندازه ای که هزينه سايت هايشان مرتفع گردد، راضی هستند. برخی از اين سايت ها که مورد توجه واقع شده اند به دليل توقع و نياز بازديدکنندگانشان مجبور به گسترش سايت و امکانات آنها شدند و در نتيجه هزينه بيشتری را نيز به منظور نگهداری و يا امکانات نرم افزاری پرداخته اند. اما موضوع جالبی که می توان به آن توجه نمود، راه های موجود جهت کسب درآمد برای پديد آورندگان اين سايت ها است. در کشور ما به دليل عدم وجود زير ساخت های لازم جهت ايجاد سايت های خرده فروشی (و به صورت کلی تجارت الکترونيکی)، پديد آورندگان سايت های اينترنتی از کسب درآمد مستقيم، محروم شده اند. به نظر می رسد که تنها راه باقی مانده، تبليغات اينترنتی است. اما چه کسانی خواهان تبليغات اينترنتی هستند؟ همانطور که در بالا نيز اشاره کردم، حجم وسيعی از تبليغات اينترنتی موجود، به سايت های خرده فروشی تعلق دارد. به همين دليل سايت های اينترنتی ايرانی (که از داخل کشور هدايت می شوند)، به علت نبود اينگونه سايت ها، از تبليغات آنها نيز محرومند. اما مشتری ديگر تبليغات اينترتی در داخل، شرکت ها و مؤسسات آموزشی مرتبط با امور اينترنتی و رايانه ای و البته کمی ضعيفتر، شرکت های غير مرتبط هستند. من به عنوان کسی که بصورت جدی با تبليغات اينترنتی در ارتباط هستم، می توانم بگويم که حتی شرکت هايی که بصورت مستقيم با اينترنت سرو کار دارند (مانند ISPها، شرکت های ارائه دهنده خدمات ميزبانی وب و...) هنوز با تبليغات اينترنتی آشنايی ندارند و حتی از اصطلاحات و توانايی های موجود در اين زمينه نيز، ناآگاهند (ديگر انتظاری از بقيه شرکت ها و مؤسسات نمی رود). با بررسی سايت ها و شرکت هايی که به سايت پرشين بلاگ تبليغ داده اند، به اين نکته پی خواهيم برد که بيش از 80% از اين تبليغ دهندگان، برای اولين بار بوده است که از تبليغات اينترنتی استفاده نموده اند. و البته نکته جالب ديگری نيز به چشم می خورد. اين شرکت ها سايت های ايرانی را بواسطه موضوع و همچنين تعداد بازديدکنندگان، مناسب تبليغات نمی دانسته اند! (اين موضوع خود جاي بحث جداگانه ای می طلبد)
حال اگر نگاهی به تبليغات موجود در سايت های اينترنتی فارسی زبان داخلی بياندازيم، خواهيم ديد که بيش از 70% اين تبليغات به صورت معاوضه ای (Banner Exchange) است و سايت های اينترنتی برای بالا بردن تعداد بازديدکنندگان خود، همديگر را بدون چشم داشت مالی، تبليغ می کنند.
من معتقدم که سايت های اينترنتی موجود در ايران، به واسطه عدم توجه صاحبان شرکت ها و صنايع به تبليغات اينترنتی (به دليل عدم شناخت کافی از اين حوزه) و همچنين عدم وجود زير ساخت هايی لازم جهت کسب درآمد مستقيم از بازديدکنندگان و يا کاربران خود (نه به دليل عدم وجود تخصص کافی) تونايی گسترش و در يک کلام حرفه ای شدن را ندارند. بدين منظور به نظر می رسد توجه به موارد زير ضروری است:
1) همکاری نهادهای آموزشی و رسانه ای به منظور معرفی توانايی های موجود در حوزه اينترنت و به طور خاص، توانايی های تبليغاتی و درآمدزا
2) لزوم نگاه حرفه ای به مقوله تبليغات اينترنتی از طريق ايجاد گروه های تخصصی جذب تبليغات اينترنتی
3) تبديل موضوع تجارت الکترونيکی از يک خواب و خيال به حرف (کمی محقق شده) و در صورت موافقت به عمل
4) همکاری و حمايت شرکت ها و تشکل های ارائه دهنده خدمات اينترنتی و همچنين شرکت ها و مؤسسات آموزشی مرتبط با سايت های ايجاد کننده محتوا (اين نکته قابل توجه است که فروش شرکت های ارائه دهنده خدمات اينترنتی مانند ISPها، رابطه ای مستقيم با گسترش سايت های ايجاد کننده محتوا دارد!)
در يک کلام، اگر حضور در اين حوزه را ضروری می دانيم (البته در اين مورد هم شبهه وجود دارد)، بايد انگيزه های لازم برای ورود شرکت ها و گروه های تخصصی با نگاهی حرفه ای را فراهم آوريم. اينترنت به زبان فارسی در مرحله ای قرار دارد که لزوم حمايت از آن به شدت احساس می شود. در غير اينصورت، بايد شاهد کمرنگ تر و ضعيف تر شدن سايت های موجود باشيم. بياييد قبل از آنکه حمايت کنندگان از خارج از کشور بيايند، خود دست به کار شويم.