|
|
|
Η πρόοδος της Ιατρικής δεν είναι τόσο σύγχρονη όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Ίσως θα ήταν σκόπιμο να μιλάμε για απλή αναγέννηση της ιατρικής... Σαν πρώτος ιατροφαρμακοποιός βοτάνων αναφέρεται ο Κένταυρος Χείρωνας στο Πήλιο. Τα άπαντα του Ιπποκράτη (460-377 π.Χ.) εξάλλου ήταν η βασική ιατρική βιβλιογραφία επί σειρά αιώνων, και τα χειρουργικά εργαλεία της εποχής που διασώθηκαν είναι σχεδόν όμοια με πολλά από αυτά που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα. Πολλοί μελετητές εξακολουθούν και σήμερα να αναζητούν την αρχαία εμπειρία και γνώση σε βιβλία όπως η «βοτανική του Διοσκορίδου» που αν και γραμμένο πριν από 1000 χρόνια συλλέγει πολύτιμη ακόμα πιό αρχαία γνώση.
Πέρα από την χρήση φαρμακευτικών βοτάνων που οι προφορικές και γραπτές παραδόσεις μας έχουν μεταφέρει μέχρι σήμερα έχουμε και χρήση ασυνήθιστων τακτικών. Παυσίπονα φυτικής βάσης, συχνά ιδιαίτερα αποτελεσματικά, βρίσκονται στις παραδόσεις πολλών λαών. Αρκετά αντιπυρετικά, αντιφλεγμονώδη ακόμη και ναρκωτικά από διάφορα φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία μέχρι σήμερα. Αξεπέραστα παραμένουν τα οπιοειδή στην καταπολέμηση των ισχυρών πόνων, γνωστά από τους αρχαίους Πέρσες ήδη και μόνο πρόσφατα παρασκευάστηκαν συνθετικά παυσίπονα με παρόμοια δράση (στους οπιοειδείς υποδοχείς) και ανάλογη ισχυρή ενέργεια.
Παρόλα αυτά σε όλη την πορεία της Ιστορίας η τοξικομανία και η χρήση «απαγορευμένων» ψυχεδελικών, ευφορικών, διεγερτικών η κατασταλτικών οπιοειδών ουσιών περιορίστηκε σε θρησκευτικές τελετές και μάλιστα συνήθως με την καθοδήγηση μυητικών ιερατείων η σε ιατρική χρήση. Η τοξικομανία αυτή καθεαυτή εξαπλώθηκε στον Δυτικό κόσμο και δημιουργήθηκε τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα την περίοδο του Μεσοπολέμου, γνώρισε δε ταχύτατη διάδοση, φτάνοντας σήμερα να θεωρείται το #1 «πρόβλημα», γιατί; Σε τι διέφεραν οι αρχαίοι και δεν αισθάνονταν την ανάγκη της κατάχρησης; Μήπως αυτό που άλλαξε δεν ήταν η φύση του ανθρώπου αλλά οι οικονομικές σκοπιμότητες της χρήσης;
Επίσης αναφέρονται τόσο από την αρχαιότητα όσο και από αλχημιστές αλλά και από παραδόσεις λαών χρήσεις φαρμάκων σε πάρα πολλούς τομείς. Μερικοί γνωστοί είναι:
 |
| άνθος υπερικού το Prozac ίσως να είναι δεκαετίας αλλά το υπερικόν, γνωστό στην δύση σαν St. Johns Wort και στην Ελλάδα σαν σπαθόχορτο, είναι παμπάλαιο φυτό με αντικαταθλιπτικές ικανότητες SSRI - Selective Serotonine Re-uptake Inhibitor |
Υπήρξε φυσικά και χρήση δεκάδων άλλων ουσιών που σήμερα θεωρήθηκαν αναποτελεσματικά από τις φαρμακευτικές βιομηχανίες των συμφερόντων δισεκατομμυρίων δολαρίων και αντικαταστάθηκαν με τοξικότατες ουσίες που περνάνε από την πίσω πόρτα της όποιας FDA και φτάνουν μέχρι τα σωθικά των βρεφών.
Η ευρέως σήμερα διαδεδομένη ως παυσίπονο ασπιρίνη (ακετυλοσαλικυλικό οξύ), ξεκινά την ιστορία της από τον 5ο αιώνα π.Χ. την εποχή που ο Ιπποκράτης την συνιστούσε σαν αντιπυρετικό και παυσίπονο στην μορφή του εκχυλίσματος της φλούδας της ιτιάς.
Σήμερα η Ασπιρίνη βρίσκεται σχεδόν σε κάθε σπίτι σαν μικρό χαπάκι μετά από την εφεύρεση του Σπήλιου Οικονομίδη στα εργαστήρια της Bayer στο Μόναχο στα τέλη του περασμένου αιώνα . Ο ίδιος ανακάλυψε και το λουλάκι που χρησιμοποιείται σαν βαφή όλων των jeans. Έχει κανείς περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά;
Για περισσότερα : περιοδικό Experiment No 4.
Οι Ινδιάνοι του Αμαζονίου γνώριζαν και χρησιμοποιούσαν δεκάδες παρόμοια θεραπευτικά φυτά και ζώα μεταξύ των οποίων και εκχυλίσματα σαλικυλικού, φαρμακευτικά βότανα αλλά και εκχυλίσματα από ζώα και έντομα. Η αφάνιση του δάσους του Αμαζονίου εκτός από τους άμεσους και έμμεσους κινδύνους όπως οι άγνωστοι ιοί (Ebola) και η οικολογική καταστροφή οδηγεί και στην απώλεια ενός τεράστιου ποσού σχετικής γνώσης.
Γνωστές ήταν και οι βλαβερές συνέπειες ορισμένων άλλων φυτών και οι ιδιότητές τους χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή δηλητηρίων. Η ταξίνη ήταν γνωστό δηλητήριο στην εποχή του Ιουλίου Καίσαρα και παραγόταν από ένα είδος του ήμερου έλατου «τάξος».
Ευτυχώς σήμερα η ταξόλη χαρίζει ζωή χρησιμοποιούμενη για την καταπολέμηση καρκίνων, όπως εργαστηριακά κατάφερε να την ανασυνθέσει ο Ελληνοκύπριος επιστήμονας Κ.Νικολάου.
Οι Aυστραλοί ιθαγενείς (Aborigines) χρησιμοποιούσαν ένα είδος ναρκωτικού που έριχναν σε πηγές ώστε να μπορούν ευκολότερα να πιάσουν τα ζαλισμένα ζώα που θα έπιναν νερό από εκεί. Στην Σαμόα κάνανε το ίδιο με ναρκωτικό για ψάρια.
Ο άνθρωπος δεν είχε πάντα τις καλύτερες σχέσεις με όλα τα έντομα και προσπαθούσε να τα κρατήσει όσο το δυνατόν μακριά του. Παρατηρήθηκε ότι κοντά σε κάποια δέντρα όπως ευκαλύπτους δεν υπήρχαν μύγες, κουνούπια κλπ. και τα δένδρα των ευκαλύπτων φυτεύτηκαν σε αρκετές περιοχές παρέχοντας σχετική προστασία. Ο βασιλικός επίσης έχει παρόμοιες ιδιότητες, αλλά πιο περιορισμένες λόγω μεγέθους φυσικά, και βρήκε ευρεία χρήση σαν εντομοαπωθητικό. Το ίδιο κάνει και η γαριφαλιά, ενώ το αγγούρι και ιδιαίτερα η φλούδα του απωθεί τις κατσαρίδες.
Όποτε οι αρχαίοι χρειαζόταν πρόσθετη προστασία από έντομα αρκούσε να βρέξουν την επιδερμίδα τους με ξύδι! Αν όμως το δοκιμάσετε και δεν δουλέψει και τόσο αποτελεσματικά, θυμηθείτε ότι οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν φυσικό ξύδι σταφυλιού και όχι τα βιομηχανικά υποκατάστατα τα οποία χρησιμοποιούμε συνήθως... Όποιος είχε την τύχη να δοκιμάσει πραγματικό ξύδι δεν ξεχνάει την τεράστια διαφορά τόσο στην οξύτητα όσο και στο άρωμα.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν πρωτοπόροι και στην παθολογία. Ο αρχαιότερος γνωστός παθολόγος θεωρείται ο Imhotep το 2725 π.Χ. Ήταν επίσης κατασκευαστής πυραμίδων αστρολόγος και αξιωματικός. Η διαδεδομένη κάποτε αντίληψη ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι γνώριζαν ελάχιστα για την ανατομία του σώματος έχει καταρριφθεί με τις τελευταίες ανακαλύψεις και αποκρυπτογραφήσεις παπύρων.
 |
| τμήμα αρχαίου πάπυρου |
Οι γιατροί στην Αρχαία Αίγυπτο ειδικεύονταν με πολύχρονες σπουδές σε ναούς / σχολές. Γνώριζαν πως να κολλάνε σπασμένα κόκαλα, μελέτησαν τη δομή του εγκεφάλου και ήξεραν ότι ο παλμός προκαλείται από την καρδιά. Μπορούσαν να θεραπεύσουν πολλές ασθένειες και συνταγογραφούσαν ανάλογα. Δεξιά, συνταγή στα ελληνικά, αναφέρεται το μονοξείδιο του μολύβδου.
Χρησιμοποιούσαν επίσης το καστορέλαιο, το ταννικό οξύ και τον κορίανδρο. Είχαν μια μανία με την καθαρότητα του εντέρου και την σωστή λειτουργία αυτού που έφτανε σε βαθμό μονομανίας και σχολιάστηκε ειρωνικά από μεταγενέστερους Έλληνες ιατρούς και φιλοσόφους.
Στον πάπυρο Edwin Smith που γράφτηκε το 1700 π.Χ. αλλά βασίστηκε σε κείμενα του 2650 π.Χ. διαβάζουμε για τις πληγές και την θεραπεία τους. Λίγα γράφονται για ασθένειες.
Ο πάπυρος Ebert θεωρείται πιο ολοκληρωμένος και αποτελείται από 110 σελίδες με συνολικά περίπου 877 θεραπείες. Δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος αλλά υιοθετεί μια ολιστική αντίληψη και έχει τμήματα που καλύπτουν οτιδήποτε, από τα δάκτυλα των ποδιών μέχρι το κεφάλι, από τα δάχτυλα των χεριών μέχρι τα μάτια. Διαθέτει επίσης συνταγές για την θεραπεία των παρασιτικών ασθενειών του στομάχου και ένα τμήμα του αναφέρεται στην καρδιά.
Στην αρχαία Αίγυπτο δεν επιτρεπόταν σε κανένα γιατρό να έχει και δεύτερη ειδικότητα. Ο καθένας έπρεπε να γνωρίζει ένα αντικείμενο αλλά όσο τελειότερα γινόταν. Αυτό εξασφάλιζε την βέλτιστη δυνατή ειδίκευση και ποιότητα. Οι περισσότεροι άλλοι λαοί χρησιμοποιούσαν γιατρούς «πανεπιστήμονες» που ήξεραν ότι προλάβαιναν από όσα περισσότερα μπορούσαν.
Τα ιαματικά λουτρά σε θερμές πηγές πλούσιες σε περιεχόμενο ήταν γνωστά από την αρχαιότητα μιας και σε πολλές πηγές παρατηρούνται ερείπια αρχαίων λουτήρων. Σήμερα αν και αμφισβητούνται από ορισμένους γιατρούς ενώ από άλλους συνιστώνται, εξακολουθούν να ανακουφίζουν εκατοντάδες χιλιάδες ασθενών ετησίως. Νερά πλούσια σε θειούχα, ασβεστούχα αλλά και ραδιενεργά άλατα βρίσκονται παντού στον κόσμο, αρκετά και στην Ελλάδα, και σε πολλές χώρες συνταγογραφούνται από τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά μόνο στην Ελλάδα του 2000 κλείνουνε με παράδοξες αιτίες...
Σε κάποιες περιοχές υπάρχουν βράχοι που απ' την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ο κόσμος πιστεύει ότι έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. Συνηθισμένο είναι το φαινόμενο το πέρασμα μέσα από κάποιο τρύπιο βράχο να θεωρείται ιαματικό. Αυτό το συναντάμε και στο Χρυσοβίτσι Αρκαδίας. Το ίδιο συμβαίνει και στην Καστάνιστσα Αρκαδίας στην θέση Γερότρυπα.
για περισσότερα: Η άγνωστη Πελοπόννησος - Αρκαδία - Μ.Τσικλίδης
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή αναφορά γίνεται στον 'Αντυλο που λέγεται ότι είχε προχωρήσει σε οφθαλμολογικές εγχειρίσεις καταρράκτη στην αρχαία Αθήνα.
Πρόσφατες ανασκαφές στην Βαβυλώνα, Ελλάδα και Αίγυπτο αποκάλυψαν μπρούτζινα εργαλεία που μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί για εγχείριση καταρράκτη. Είναι το πιθανότερο να ήταν οι αρχαίοι Ινδοί αυτοί που πρώτοι ασχολήθηκαν με το θέμα αλλά μέχρι την εποχή που ο Μ.Αλέξανδρος έφτασε στην Ινδία οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν λιγότερα για την Ινδία από όσα γνωρίζαμε εμείς για τους Κινέζους πριν τον Μάρκο Πόλο. Παρ' όλα αυτά υπάρχει αναφορά ότι ο Μ. Αλέξανδρος συνάντησε στην Ινδία περιοχή με Έλληνες που προερχόταν από αρκετά παλιότερο ξεχασμένο αποικισμό.
Η αρχαιότερη γραπτή αναφορά σε εγχείριση καταρράκτη υπάρχει σε Σανσκριτικά κείμενα από τον 5ο αιώνα π.Χ.. Φημολογείται ότι τα έγραψε ο Ινδός χειρουργός Susruta. Εξασκούσε ένα είδος χειρουργικής επέμβασης (reclination) κατά την οποία αλλάζουν θέση στον θολωμένο φακό και ο ασθενής βλέπει καλύτερα αλλά η όραση παραμένει θολή χωρίς διορθωτικά γυαλιά. Μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα (!) αυτή η τεχνική εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται στην Αίγυπτο, Ινδία και Θιβέτ.
 |
| ενχείριση ματιού |
Για τους αρχαίους Αιγυπτίους και την συμβολή τους στην οφθαλμολογία λίγα είναι γνωστά. Θεωρούμε ότι γνώριζαν και περιέγραψαν τον καταρράκτη αλλά δεν διέθεταν χειρουργική θεραπεία παρά μόνο βάμματα και ξόρκια. Η ιατρική γενικότερα είχε γνωρίσει ιδιαίτερη ανάπτυξη στην αρχαία Αίγυπτο και δεν περιοριζόταν πάντα σε μεταφυσικές θεωρήσεις των αιτιών. Η πρώτη καταγεγραμμένη ιατρική στην αρχαία Αίγυπτο χρονολογείται το 2600 π.Χ. και ο αρχαιότερος οφθαλμίατρος μέχρι σήμερα θεωρείται ο Iry που έζησε κατά την περίοδο της 6ης Δυναστείας (2400 π.Χ.). Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι από το 2000 π.Χ. και μετά ο πολιτισμός των αρχαίων Αιγυπτίων ήταν ήδη αρχαίος και σημαντικά κομμάτια γνώσης προφανώς έχουν χαθεί αντί να μεταφερθούν σε άλλους πολιτισμούς όπως οι αρχαίοι Έλληνες. Στην εικόνα πάπυρος που χρονολογείται από το 1342 έως το 1200 π.Χ.
 |
| το μάτι κατά τον Δημόκριτο τον Αβδηρίτη |
Παρόλη την συμβολή της σχολής του Ιπποκράτη στην ιατρική ο καταρράκτης δεν αναφέρεται σαν θεραπευόμενη ασθένεια αναφέρονται όμως άλλες επεμβάσεις.
Με την δημιουργία της Αλεξανδρινής σχολής της Ιατρικής (300 π.Χ.) τα πράγματα άλλαξαν δραματικά. Τότε είχαν ήδη δημιουργηθεί οι μεγάλες βιβλιοθήκες της Αλεξανδρείας και της Περγάμου και η ανατομία είχε ήδη δημιουργηθεί σαν επιστήμη. Οι Αλεξανδρινοί επιστήμονες αναθεώρησαν και ξανάγραψαν όλα τα πεδία των επιστημών που τους ενδιέφεραν: φυσική, και ιδιαίτερα οπτική, εμπειρική χημεία (ή σωστότερα «χυμεία» κατά την τότε γραφή μιας και αναφερόταν σε χυμούς), ανατομία, φυσιολογία, παθολογία, θεραπεία και εγχείριση. Είναι πιθανό αυτή η επιστημονική συγκέντρωση να δημιουργήθηκε εκεί γιατί την ίδια εποχή η Ελλάδα ήταν απασχολημένη με πολέμους και αναταραχές, αλλά και γιατί βρισκόταν κοντύτερα στην αρχαία γνώση της Αιγύπτου και Μεσοποταμίας. Θεωρείται δεδομένο ότι η συμβολή της Βιβλιοθήκης ήταν τεράστια - κατά το 47 π.Χ. η βιβλιοθήκη αριθμούσε περισσότερα από 700.000 συγγράμματα. Σημαντικοί για την ανάπτυξη της οφθαλμολογίας ήταν ο Ηρόφιλος ο Χαλκηδών (344 - 280 π.Χ.) και ο Ερασίστρατος της Χίου (309 - 260 π.Χ.). Από τους μεταγενέστερους 'Αραβες και φυσιολόγους της Αναγέννησης δεν προστέθηκε σχεδόν τίποτα μιας και οι περισσότεροι δείχνουν να βασίστηκαν στην φαρμακολογία του Διοσκορίδου μεταφρασμένη στα Ισπανικά.
Η Αλεξανδρινή σχολή έδωσε μια πολύ λεπτομερή περιγραφή του καταρράκτη αλλά είναι απίθανο αυτοί να ανέπτυξαν τις μεθόδους - θεωρείται πιθανότερο να εξέλαβαν γνώση από αλλού παραμένει άγνωστο όμως από πού και πώς αφού ούτε ένα αυτούσιο σύγγραμμα ή πάπυρος της Βιβλιοθήκης δεν επέζησε ως τις μέρες μας και τεράστια ποσά γνώσης έχουν χαθεί.
Το 30 π.Χ. με τον θάνατο της Κλεοπάτρας, τελευταίας των Πτολεμαίων, η Ρώμη επικράτησε στην Αίγυπτο και αλλού και ο σκοταδισμός επικράτησε πάλι. Ελάχιστη έως και καθόλου από την Ρωμαϊκή ιατρική ήταν εγχώρια. Υπήρξαν πάντως αρκετοί γνωστοί Ρωμαίοι ιατροί και μεγάλη ανάπτυξη γνώρισε η φαρμακολογία και η καλλιέργεια φαρμακευτικών φυτών. Υπήρχαν δημόσιες ομιλίες επί των ιατρικών θεμάτων αλλά το λειτούργημα δεν υπόκειντο σε έλεγχο ούτε οι ιατροί ήταν επιφορτισμένοι με ιδιαίτερες ευθύνες και πολλοί κομπογιαννίτες και άσχετοι εξασκούσαν την τέχνη τους. Το εισόδημα των μεγαλοϊατρών ήταν αρκετά υψηλό δίνοντας αφορμή για ποικίλα καυστικά σχόλια και επικρίσεις από καλλιτέχνες και ιστορικούς (Πλίνιος). Σας θυμίζει τίποτα;
 |
| το μάτι κατά τον Κορνήλιο Κέλσο. |
Μεταξύ των Ρωμαίων, που ήταν περισσότερο επιρρεπείς στα μεταφυσικά ακόμα και από τους Αιγυπτίους, η ανατομία και πάλι πέρασε στην αφάνεια. Παρόλα αυτά κράτησαν κάποια στοιχεία από τα έργα της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης και ό,τι διασώζεται μέχρι σήμερα σε μεταφράσεις μεταφράσεων οφείλεται σε αυτούς. Ο Aurelius Cornelius Celsus (25 - 50 μ.Χ.) συνέγραψε το De Medicina και θεωρείται ο πρώτος που ανέφερε την λέξη κολλύριο αλλά η άποψή του για την ανατομία του ματιού ήταν περίεργη και μάλλον οφείλεται σε κακή μετάφραση και αντίληψη αρχαιότερων Ελληνικών κειμένων.
Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος (29-79 μ.Χ.), περισσότερο ντιλετάντης και ενθουσιώδης παρά γνώστης των πραγμάτων δεν προσέφερε κάτι το ιδιαίτερο στο χώρο. Παρόλα αυτά στο Historia Naturalis βρίσκεται μια παράγραφος της οποίας η ουσία φαίνεται ότι ξέφυγε από τον Διοσκουρίδη και τον Celsus: « Το εκχύλισμα της αναγαλίδος διαστέλλει την κόρη και θα πρέπει να δίνεται σε ένα ασθενή πριν πραγματοποιηθεί εγχείριση καταρράκτη....». Αυτή η σημαντική παρατήρηση εξαφανίστηκε πάλι μέχρι τον 19ο αιώνα όπου αναβιώθηκε από τον Himly. Μια δεύτερη παράγραφος αναφέρει την « χρήση ενός φυτού που μερικοί αποκαλούν έφεδρον...».
(Περισσότερα για τον Πλίνιο και την ιστορία με το σμαράγδι του Νέρωνα....)
 |
| το μάτι κατά τον Γαληνό. |
Ο Rufus της Εφέσου έδωσε αργότερα μια λεπτομερέστερη περιγραφή του εσωτερικού του ματιού και ακολούθησε ο Γαληνός (128-200 μ.Χ.), γιος του μορφωμένου και πλούσιου αρχιτέκτονα Νίκωνος. Συγκεντρώνοντας την δουλειά των πρωτοαλεξανδρινών και με τις δικές του ανατομικές μελέτες και έρευνες έγραψε περισσότερα από 250 συγγράμματα. Τα συγκεκριμένα συγγράμματα του Γαληνού έχουν χαθεί αλλά 6 από τις ανατομικές του μελέτες βρεθήκανε σε μια Αραβική μετάφραση. Έστω και έτσι, το μάτι όπως το περιέγραψε ο Γαληνός ελάχιστα απέχει από την αλήθεια αλλά και αυτός συνέχισε να πιστεύει ότι η κύρια λειτουργία του ματιού ήταν να εκπέμπει ακτίνες σε μορφή κώνου που αγκάλιαζαν τα αντικείμενα και τα αισθήματα από αυτές μεταφέρονταν στο τρίτο μάτι, στο κέντρο του κεφαλιού, το κέντρο της ψυχής.
Παρόλο που αυτή η Πυθαγόρεια άποψη είχε ήδη απορριφθεί τόσο από τον Αριστοτέλη και τον Δημόκριτο όσο και τον Al-Hazen αργότερα στον Μεσαίωνα, κυριάρχησε στις οφθαλμολογικές έρευνες τις οποίες και καθυστέρησε μέχρι τον 17 αιώνα και τον Johannes Kepler. Το δογματικό στυλ του Γαληνού ταίριαξε πολύ βολικά με τις ευρύτερες δογματικές τάσεις αυτών των 15 αιώνων ικανοποιώντας τόσο τις Ισλαμικές όσο και τις Χριστιανικές τάσεις. Όπως και να έχει, μετά την σύνθεση της γνώσης και της υπόθεσης από τον Γαληνό στο τέλος του 2ου αιώνα το πνεύμα της έρευνας διακόπηκε απότομα στον Δυτικό κόσμο καθώς ο ανατολικός παγανισμός και η αδιαλλαξία, χαρακτηριστικά του Χριστιανισμού όπως αυτός επικράτησε στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, αντιπαθούσαν την επιστημονική έρευνα. Με την ηθική και οικονομική παρακμή της Ρώμης και την παράδοση στους Τεύτονες βαρβάρους το 455 μ.Χ. ο Μεσαίωνας δεν άργησε να επέλθει.
Στους μεταγενέστερους χρόνους αξίζει να αναφερθεί ο Οριβάσιος της Περγάμου. Το 355 έγινε προσωπικός ιατρός του Ιουλιανού και επηρέασε σημαντικά τα πράγματα. Έγινε Μάγιστρος στην Κωνσταντινούπολη αλλά οι Χριστιανοί μεταγενέστεροι του Ιουλιανού τον εξόρισαν στην Γερμανία όπου συνέχισε να ασκεί την ιατρική και έγινε διάσημος. Επιστρέφοντας στον «πολιτισμό» παντρεύτηκε μια ευγενή και αφιέρωσε το υπόλοιπο της ζωής του συγγράφοντας 3 ιατρικά εγχειρίδια εκ των οποίων το ένα είναι ένα γιγάντιο έργο 70 τόμων μεγάλης σημασίας για τις μοναδικές του αναφορές.
Βοηθήματα για βελτίωση της ακοής χρησιμοποιήθηκαν από αρκετά παλιά. Γνωστά είναι κούφια κέρατα ζώων και όστρακα ψαριών που χρησιμοποιήθηκαν σαν ενισχυτές των ήχων. Αργότερα κατασκευάστηκαν μεταλλικά αντίστοιχα. Κάποιοι βασιλείς και αυτοκράτορες λέγεται ότι είχαν θρόνους κατασκευασμένους με τέτοιο τρόπο που από τα ανοίγματα στην βάση του θρόνου κάποιοι σωλήνες οδηγούσαν τον ήχο ενισχυμένο πολύ κοντά στα αυτιά του βασιλιά. Έτσι ο βαρήκοος βασιλιάς δεν έχανε κουβέντα απ' όσα λεγόταν γύρω του!
Η επίδραση του ήχου πάνω στο σώμα ήταν γνωστή από την αρχαιότητα με διάφορους τρόπους. Οι διάφοροι παιάνες στον στρατό κατάφερναν να εμψυχώνουν το στράτευμα και να το οδηγούν σε νικηφόρες μάχες. Η ιστορία του Ορφέα που αναζητούσε την Ευριδίκη, κάνει γνωστό ότι το τραγούδι του μπορούσε να ημερώσει μέχρι και άγρια θηρία. Ο Πυθαγόρας μελετώντας την αρμονία των ήχων κατάφερε να βρεί την επίδρασή τους στην αρμονία του σώματος και να δώσει την μουσικοθεραπεία. Σε κάποια θεραπευτήρια - ασκληπιεία, οι εφαρμοζόμενες θεραπευτικές αγωγές περιελάμβαναν και την χρήση της κατάλληλης μουσικής.
Σε αρκετά σημεία της Ιλιάδας και της Οδύσειας, αναφέρονται ειδικές επωδές που συνδυασμένες με την επίδεση πληγών, συντελούσαν στην θεραπεία.
Σήμερα υπάρχει προσπάθεια αναβίωσης της μουσικοθεραπείας από διάφορους επιστημονικούς φορείς που καταφέρνουν ήδη να χρησιμοποιούν τα θεραπευτικά αποτελέσματα σε διάφορους τομείς. Δείτε ενδεικτικά:
music therapy research center
music therapy world
music as medicine
Βασικό πρόβλημα πολλών ασθενειών αλλά και των χειρουργικών επεμβάσεων παραμένει ο πόνος. O μανδραγόρας, φυτό με ανθρωπόμορφη ρίζα και θρυλικές ιδιότητες που φτάνουν μέχρι την σφαίρα του μύθου εικάζεται ότι προκαλούσε κατάσταση ύπνου παρόμοια με κώμα και από εκεί και η αρχαία Ελληνική φράση «υπό μανδραγόρα καθεύδειν».
Πέρα από διάφορα παυσίπονα φυτά που είχαν βρεθεί και συνιστώνταν απ' τους γιατρούς της εποχής έχουμε και κάτι εντυπωσιακότερο. Τόσο ο Διοσκουρίδης όσο και ο Πλίνιος αναφέρονται στο «Λίθο της Μέμφιδος». Αυτό το μικρό λείο και λαμπερό είδος πέτρας όταν γινόταν σκόνη και διαλυόταν σε κάποιο υγρό που θα έπινε ο ασθενής μπορούσε να διώξει κάθε πόνο. Όταν η σκόνη γινόταν αλοιφή μπορούσε να αναισθητοποιήσει επιλεκτικά το σημείο που θα γινόταν η εγχείριση.
Για περισσότερα: «Ίσις αποκαλυμμένη» της E.P.Blavatsky τόμος Α κεφ. ΧΙV
 |
| Ο Ασκληπιος εξάγεται από την κοιλιά της μητέρας του, Κορωνίδος, από τον πατέρα του, Απόλλωνα. Ξυλογραφία από την έκδοση του 1549 του De Re Medica του Alessandro Beneditti. |
Η καισαρική τομή στον τοκετό είναι παμπάλαια τακτική, ακόμη παλιότερη των ρωμαϊκών χρόνων που ο Ιούλιος Καίσαρας γεννημένος με αυτόν τον τρόπο της χάρισε το όνομά του. Εθεωρείτο φυσικά ένα μέτρο έσχατης ανάγκης για την επιβίωση του βρέφους από μια ετοιμοθάνατη ή ήδη νεκρή γυναίκα και δεν έχουμε ενδείξεις ότι καταβαλλόταν προσπάθεια να κρατηθεί και η μητέρα στη ζωή.
Παρ' όλα αυτά χρειάστηκε να φτάσουμε στα 1500 για να τολμήσει να επανεφεύρει ο Γ. Νούφερ στην Ελβετία την καισαρική τομή για να ξαναγίνει αποδεκτή πρακτική στον σύγχρονο κόσμο μας.
Κοντά στο Σαιντ Λούις του Μισούρι (ΗΠΑ) βρέθηκαν κρανία ινδιάνων με σφραγίσματα στα δόντια από κάποιου είδους τσιμέντο! Αυτό το ξανακαταφέραμε σχετικά πρόσφατα... Κάποιοι σύγχρονοι μελετητές επιμένουν ότι ήταν απλά μια παράξενη μόδα των ινδιάνων που επέμεναν να τρυπάνε τα δόντια τους...
Στην Αιγυπτιακή κοιλάδα των βασιλέων βρέθηκαν μούμιες με γέφυρες στα δόντια τους σχεδόν ίδιες με αυτές που κατασκευάζονται και σήμερα.
Από την αρχαία Αίγυπτο βρέθηκε πάπυρος γραμμένος στα Ελληνικά που περιγράφει συνταγή οδοντόκρεμας. Είναι από τον 4ο αιώνα μ.Χ. και περιγράφει σκόνη πλυσίματος των δοντιών αποτελούμενη από αλάτι, μέντα, ίριδες και πιπέρι. Ο πάπυρος βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Βιέννης.
Σφραγίσματα δοντιών έχουν βρεθεί σε σκελετούς των Ίνκας και μάλιστα με ανοξείδωτο σίδηρο! Αυτό δεν το έχουμε ξανά καταφέρει έκτοτε...
Από το Chicago Dental society μαθαίνουμε για το αρχαιότερο ανευρεθέν τεχνητό δόντι: βρέθηκε σε ένα Γαλλικό κοιμητήριο σε κρανίο ανθρώπου που υπολογίζεται ότι έζησε 1900 χρόνια πριν, και η ακτινογραφία αποκαλύπτει ένα θαυμάσιο σιδερένιο δόντι στο πάνω δεξί μέρος της σιαγόνας. Ο άνθρωπος φαίνεται σύμφωνα με τις έρευνες να έζησε τουλάχιστον επί ένα χρόνο μετά την εγχείριση. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι ο κατασκευαστής του δοντιού χρησιμοποίησε το φυσικό δόντι για μοντέλο και ότι τοποθέτησε το τεχνητό πολύ σύντομα μετά την απώλεια του φυσικού. Αν δεν αφαίρεσε πρώτο το δόντι, πώς ήξερε το ακριβές σχήμα; αν το αφαίρεσε, πόσο γρήγορα χρειάστηκε να δουλέψει;
Από τους ιδίους μαθαίνουμε ότι ένα κομμάτι μασέλας ηλικίας 1400 χρόνων που βρέθηκε στην Ονδούρα αποκαλύπτει ότι οι Μάγια χρησιμοποιούσαν μικρά κομμάτια κοχυλιών για να φτιάξουν εμφυτεύματα. Υπάρχουν υποψίες ότι οι αρχαίοι Ετρούσκοι στην Βόρεια Ιταλία φτιάχνανε γέφυρες, κορώνες και εμφυτεύματα εδώ και 2.500 χρόνια!
για περισσότερα: Chicago Dental Society.
Στις αρχές του 2006 ήρθαν στο φως εννέα αρχαία κρανία ενηλίκων, από το Mehrgarh, ένα χωριό του Πακιστάν, που είχαν τεχνητές οπές σε ένδεκα δόντια τους. Ένα δόντι είχε τρυπηθεί δύο φορές. Από την διαμόρφωση της τρύπας μετά το τρύπημα φαίνεται ότι οι άνθρωποι έζησαν αρκετά μετά το τρύπημα του δοντιού τους, μιας και το δόντια συνέχισαν να έχουν την φυσική τους φθορά. Αλλά είναι ακατανόητο το ότι σχεδόν τα μισά δόντια δεν είχαν κάποιο εμφανές πρόβλημα ώστε να χρειαστεί το τρύπημά τους, όπως λέει ο David W. Frayer του πανεπιστημίου του Κάνσας. Εντυπωσιακό είναι ότι η χρονολόγησή τους έδειξε ηλικία 9.000 ετών, δίνοντας μας ενδείξεις για οδοντιατρική από ανθρώπους που θεωρούσαμε 'των σπηλαίων'. Στον ίδιο χώρο βρέθηκαν μικρά λίθινα τρυπάνια με τα οποία υπολογίστηκε ότι σε ένα λεπτό μπορούσε να ανοιχτεί τρύπα σε δόντι. Η διάμετρος της τρύπας ήταν από 1,3mm μέχρι 3,2mm και το βάθος από 0,5mm μέχρι 3,5mm. Εντύπωση προκαλεί ότι βρέθηκαν τρύπες και σε πίσω δόντι, τραπεζίτη, και μάλιστα από το πίσω μέρος πρoς τo εμπρός. Επικεφαλής της ομάδας ήταν ο Roberto Macchiarelli του Γαλλικού πανεπιστημίου του Πουατιέ και αναφέρει ότι δεν βρέθηκαν στοιχεία για πιθανά παυσίπονα αλλά ούτε και για σφραγίσματα στις οπές αυτές, αν και πιθανολογεί χρήση ασφαλτικού υλικού.
για περισσότερα: ScienceNews.org.
Συνταγή οδοντόκρεμας απ' την αρχαία Αίγυπτο βρέθηκε σε πάπυρο του τετάρτου αιώνα μ.Χ. από μελετητές στην εθνική βιβλιοθήκη της Βιέννης. Η συνταγή γραμμένη στα Ελληνικά, περιελάμβανε αλάτι, δυόσμο, πιπέρι και σκόνη ίριδας (είδος κρίνου). Η χρήση της ίριδας μελετάται και πάλι σήμερα για την ευεργετική της επίδραση στα δόντια.
για περισσότερα: εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 26-05-2002
www.news.telegraph.co.uk
Αν και η είδηση της αρχαίας Αιγυπτιακής οδοντόκρεμας προκάλεσε αίσθηση κυρίως στις αρχές 2003, δεν είναι η παλιότερη συνταγή οδοντόκρεμας.
Τον πρώτο και δεύτερο αιώνα μ.Χ. η Ρωμαϊκή αριστοκρατία πρόσεχε αρκετά την εμφάνιση και την υγιεινή των δοντιών με αποτέλεσμα να σώζονται μέχρι σήμερα κάποιες συνταγές στοματικής υγιεινής που έγραφε τότε ο ρωμαίος γιατρός Scribonius Largus. Αλεύρι κριθαριού με ξίδι, μέλι, αλάτι και νάρδο (είδος βαλεριάνας) έφτιαχναν κάτι σαν τσίχλα. 'Αλλες συνταγές είχαν σκόνη από κέρατο ελαφιού και διάφορα άλλα παράξενα.
Αργότερα συναντάμε παρόμοιες συνταγές σε μοναστήρια την εποχή που άγιος Βασίλειος της Καισάρειας προωθούσε την υγιεινή στα μοναστήρια της εποχής.
Οι σημερινές οδοντόκρεμες, περιλαμβάνουν κυρίως σαπούνι, φθόριο, λευκαντικό και πρόσθετα γεύσης.
Φυσικά γνωστή στον αρχαίο μεσογειακό κόσμο και περιζήτητη από τότε ήταν η μαστίχα Χίου. Πέρα από τις ενδιαφέρουσες θεραπευτικές ιδιότητες που της αποδίδονται έχει και ευχάριστη γεύση. Το παράξενο είναι ότι παράγεται μόνο στην Χίο και ειδικότερα μόνο στην νότια πλευρά της Χίου! Μαστιχόδεντρα στην βόρεια Χίο ή και οπουδήποτε αλλού μεταφερθούν δεν είναι σε θέση να παράγουν μαστίχα!
Το 1770 στην Γαλλία ο Α.Ντισατό έφτιαξε οδοντοστοιχία από πορσελάνη.
Το 1863 ο Τζ. Πάρκς Χάρινγκτον στην Αγγλία φτιάχνει τον οδοντιατρικό τροχό.
Το 1873 ξεκινάει η παραγωγή και η μαζική διάθεση της οδοντόκρεμας Colgate.
Σήμερα, τα σφραγίσματα με αμάλγαμα υδραργύρου αμφισβητούνται από πληθώρα επιστημόνων και εγείρονται ζητήματα μακροχρόνιας δηλητηρίασης. Πολλοί ασθενείς ζητούν ακρυλικά και συνθετικά σφραγίσματα. Κάποιες χώρες φτάνουν στην απαγόρευση του αμαλγάματος υδραργύρου για οδοντιατρική χρήση. 'Αλλοι οδοντίατροι έχουν να δείξουν κατεστραμμένα δόντια από την χρήση κάποιων μοντέρνων συνθετικών σφραγισμάτων βασισμένων σε ρητίνες που αποδείχθηκαν ιδιαίτερα όξινα έως τοξικά για το δόντι καταστρέφοντάς το εσωτερικά. Βγαίνει άκρη...;
O Μπ. Λάουφερ απ' το βιβλίο του «Η προϊστορία της αεροπορίας» μας πληροφορεί ότι ο Κινέζος αυτοκράτορας Τσιν Σι (250 π.Χ.) χρησιμοποιούσε ένα «μαγικό καθρέφτη» ώστε να μπορεί να βλέπει μέσα από τις σάρκες των ανθρώπων. Κάποιου είδους ακτίνες Χ;
Από το 1895 η εφεύρεση των ακτινών Χ του Χ.Β.Ρέντγκεν στην Γερμανία μας δίνει και πάλι αυτή την δυνατότητα. Τώρα πια με την χρήση υπερήχων αλλά και αξονικών τομογράφων βλέπουμε πια όλο και ακριβέστερα μέσα μας.
Σε ινδικά έπη αναφέρονται συχνά πλαστικές εγχειρίσεις. Στην αρχαία Ρώμη υπάρχουν επίσης σχετικές αναφορές, αν και ποτέ δεν ήταν σαφές αν οι ανάγκες ήταν περισσότερο ιατρικές ή αισθητικές... Το βέβαιο είναι ότι η ουλή θα ήταν μάλλον ανεπαίσθητη για να τολμάει κανείς τέτοιες επεμβάσεις αισθητικής αποκατάστασης.
Ας πάμε όμως σε κάτι εντυπωσιακότερο. Το 1969 τα πανεπιστήμια του Λένινγκραντ και του Ασχαμπάντ σε μια αρχαιολογική τους αποστολή ανακάλυψαν σε μια σπηλιά 30 σκελετούς σχεδόν 100.000 ετών. 8 σκελετοί είχαν παράξενα ίχνη στα οστά του θώρακα. Πάνω απ' την καρδιά υπήρχε επουλωμένη τομή στο κόκαλο και τα διπλανά πλευρά είχαν μετατοπιστεί και επανέλθει στην θέση τους. Απ' το περιόστεο της τομής φαίνεται ότι ο ασθενής είχε ζήσει τουλάχιστον 3 με 5 χρόνια μετά την επέμβαση.
Παρόμοιες επεμβάσεις έχουν παρατηρηθεί και σε αρκετά νεότερους σκελετούς που βρέθηκαν στην Παλαιστίνη, Μεσοποταμία, Περσία αλλά και στο Ευζί της Γαλλίας.
Απ' τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι με εντελώς άγνωστο τρόπο και για λόγους προφανώς θεραπευτικούς γινόταν επιτυχείς επεμβάσεις στην καρδιά, σε ανθρώπους που μας μάθανε να νομίζουμε ότι ήταν στο μεταβατικό στάδιο πιθήκου - ανθρώπου. Ολοφάνερα κάτι μας ξεφεύγει απ' την ιστορία όπως την ξέρουμε μέχρι τώρα... Πώς καταπολεμούσαν τις μετεγχειρητικές μολύνσεις τόσες χιλιάδες χρόνια πριν την ανακάλυψη της φορμόλης; Είτε οι αρχαίοι λαοί γνώριζαν φυσικά αντιβιοτικά που δεν γνωρίζουμε εμείς, είτε γνώριζαν την παρασκευή αντισηπτικών και αντιβιοτικών. Και τα δύο υποδηλώνουν πολύ μεγαλύτερη επιστημονική εξέλιξη από αυτή που θέλουμε να πιστεύουμε σήμερα ακόμα και αν αγνοήσουμε προβλήματα ραφής κλπ..
To 1950 στις ΗΠΑ ο Ρ.Λόρεν επιτυγχάνει την πρώτη μεταμόσχευση νεφρού.
Στην Αίγυπτο, στην Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, βρέθηκε πάπυρος που περιγράφει μεταμόσχευση καρδιάς κατά την διάρκεια της βασιλείας του Ντζεσέρ (3η δυναστεία). Όταν τραυματίσθηκε στην καρδιά κάποιος φρουρός του Φαραώ, οι γιατροί του παλατιού, μετά από παράκληση του Φαραώ, αντικατέστησαν την καρδιά του στρατιώτη με ενός μοσχαριού. Το κείμενο καταλήγει ότι ο στρατιώτης θεραπεύτηκε! 5.000 χρόνια πριν!
Το 1967 στην Νότιο Αφρική πραγματοποιείται η πρώτη σύγχρονη επιτυχής μεταμόσχευση καρδιάς από τον Κρίστιαν Μπάρναρντ.
Στις Αρχάνες Κρήτης βρέθηκε ανθρώπινο κρανίο από την Μινωική εποχή με σημάδια αφαίρεσης και επανατοποθέτησης στα βρεγματικά του οστά. Είναι προφανές από τα σημάδια στα οστά ότι υπήρξε επούλωση κατά συνέπεια ο ασθενής έζησε μετά την επέμβαση.
για περισσότερα στοιχεία και φωτογραφίες: http://www.ancientgr.com
και στο μουσείο της ανθρωπολογικής εταιρείας Ελλάδος
 |
| ανακατασκευή αρχαίου μηχανισμού τρυπανισμού από φοιτήτρια του Κολεγίου Smith Αρχαίων Εφευρέσεων |
 |
Στην Αίγυπτο έχουν βρεθεί κρανία εγχειρισμένα με επιτυχία μιας και ο ασθενής έζησε αρκετά για να επουλωθεί η τομή όπως δείχνει το περιόστεο γύρω απ' το κομμένο κόκαλο.
Οι αρχαίοι Περουβιανοί μπορούσαν να κάνουν λεπτές εγχειρίσεις κρανιεκτομής, αφαιρώντας μέρος του κρανίου και αντικαθιστώντας το με χρυσή πλάκα. Αναφέρονται και τρυπανισμοί. Πίστευαν ότι με αυτό τον τρόπο μπορούσε ευκολότερα να διευρυνθεί η συνείδηση του ενχειριζόμενου, ίσως λόγω καλύτερης αιμάτωσης.
Είναι εκπληκτικό ότι οι σημερινοί μελετητές θεωρούνε τον τρυπανισμό ως τεχνική που ανάγεται στην ύστερη Λίθινη εποχή! Και με τέτοια πειστήρια πρέπει ταυτόχρονα να δεχτούμε ότι αυτοί οι άνθρωποι που είχαν πέτρινα πρωτόγονα εργαλεία, είχαν ταυτόχρονα και την ικανότητα να κάνουν τόσο λεπτές επεμβάσεις.
Ο τρυπανισμός ως τεχνική έχει επιζήσει σε μερικές φυλές της Ανατολικής Αφρικής σαν μέθοδος παραδοσιακής ιατρικής.
για περισσότερα: WOLFGANG von HAGEN, Victor. THE ANCIENT SUN KINGDOMS OF THE AMERICAS. Cleveland The World Publishing Co., 1961.
Επίσης MEYER, Michael C., Sherman, William L. THE COURSE OF MEXICAN HISTORY. New York Oxford University Press, 1979.
 |
| κρανίο με οπή τρυπανισμού - Χίος - 250 π.Χ. |
Στην Χίο, στην περιοχή Ατσικής όπου έχει βρεθεί η Ελληνιστική νεκρόπολη, σε ανασκαφή οικοπέδου βρέθηκε κιβωτιόσχημος τάφος. Η ηλικία του τάφου προσδιορίστηκε στον 2ο αιώνα π.Χ. Ο άνδρας που είχε ταφεί σε αυτόν, είχε εμφανή σημάδια εγχείρισης στο κρανίο του. Στο αριστερό βρεγματικό οστούν υπάρχει οπή διαμέτρου 1,62 εκατοστών. Ο ανθρωπολόγος συνεργάτης της Κ' Eφορείας Προϊστορικών και Kλασικών Aρχαιοτήτων Αστέριος Αηδόνης επιβεβαίωσε την μέθοδο του τρυπανισμού για την εγχείριση, όσο και την επιτυχή έκβασή της μιας και δεν υπάρχουν ενδείξεις μόλυνσης αλλά και ο 50χρονος ασθενής έζησε τουλάχιστον άλλα 5 χρόνια μετά την εγχείριση.
Το κρανίο εκτίθεται από τις 5 Σεπτεμβρίου 2003 στο αρχαιολογικό μουσείο της Χίου, επιβεβαιώνοντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις αναφορές του Ιπποκράτη για τρυπανισμό.
για περισσότερα: σχετικό δελτίο τύπου του Υπουργείου Πολιτισμού της 3ης Σεπτεμβρίου 2003
Η σύγχρονη ιατρική επανεξετάζει την ιδέα του τρυπανισμού σαν όλο και πιό ελπιδοφόρα λύση. Μετά από εγκεφαλική αιμορραγία το συσσωρευμένο αίμα πιέζει τον εγκέφαλο με τρόπο που πολλές φορές δημιουργεί εκτεταμένα ακόμα και κρίσιμα προβλήματα σε άλλα τμήματα του εγκεφάλου. Η απομάκρυνση του αιματώματος, ή έστω και η αποκατάσταση της πίεσης σε φυσιολογικά όρια ενδοκρανιακά, βοηθάει στην πολύ καλύτερη αποκατάσταση της υγείας του ασθενή μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο.
για περισσότερα: δείτε σχετικά με αποσυμπιεστική κρανιεκτομή στο www.encephalos.gr
Ακούσαμε σχετικά πρόσφατα για την ασθένεια των τρελών αγελάδων που λέγεται ότι προέκυψε γιατί οι αγελάδες κατανάλωναν κρέας αντίθετα με την φυτοφάγο φύση τους. Το ίδιο αναφέρεται ότι έπαθαν στην αρχαιότητα τα άλογα του Γανυμήδη όταν αυτός για να τους αυξήσει τις επιδόσεις τα τάιζε με κρέας.
Αν και η γνώση του προβλήματος που δημιουργεί μία τόσο λάθος διατροφή διασώθηκε μέχρι σήμερα, εμείς την νομίζαμε για αφελέστατο αρχαίο μύθο και δεν δώσαμε σημασία. Τώρα ίσως είναι πια πολύ αργά.
Σύμφωνα με αναφορά του Πλάτωνα, μύθος της Αρκαδίας σχετικά με τον Λυκάωνα αλλά και άλλους, αναφέρει ότι αν κάποιος άνθρωπος έτρωγε κρέας άλλου ανθρώπου μεταμορφωνόταν σε λύκο. Αν για 10 χρόνια δεν ξαναέτρωγε ανθρώπινο κρέας ξαναγινόταν άνθρωπος.
για περισσότερα: Η άγνωστη Πελοπόννησος - Αρκαδία - Μ.Τσικλίδης
 |
| προνύμφες μύγας |
Αυτές τις μέρες συμβαίνει μια αναβίωση μιας εκπληκτικής τεχνικής για την θεραπεία της γάγγραινας κυρίως αλλά και άλλων παρόμοιων καταστάσεων όπως τα έλκη, μιας τεχνικής γνωστής από την αρχαιότητα. Προνύμφες μύγας τοποθετούνται στην προσβεβλημένη περιοχή και αφήνονται να φάνε (στην κυριολεξία) τον κατεστραμμένο σήποντα ιστό. Το εντυπωσιακό είναι ότι ο υγιής ιστός παραμένει άθικτος και η πορεία επούλωσης της πληγής είναι εντυπωσιακά καλή! Κλινικές έρευνες που ξεκίνησαν από το 1989 στο Veterans Affairs Medical Center και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια αποδεικνύουν την πολυτιμότητα της μεθόδου στην αντιμετώπιση των μολυσμένων και γαγγραινωδών περιοχών που μέχρι τώρα αντιμετωπιζόταν με κόψιμο του προσβεβλημένου μέλους. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά παρουσιάζονται τα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της γάγγραινας που προκαλείται από τον διαβήτη, μια πραγματικά φρικτή κατάσταση.
Μυίαση αποκαλείται η προσβολή ενός οργανισμού από τις προνύμφες της μύγας (συγκεκριμένα είδη) οι οποίες τρέφονται από τον ιστό στο στάδιο της προνύμφης. Η τεχνική ήταν σε ευρεία διάδοση κατά τους ιστορικούς στα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά υπάρχουν και άλλες ιστορικές αναφορές. Η τεχνική επέζησε μέχρι και τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο που γλίτωσε αρκετούς τραυματίες από ακρωτηριασμό λόγω της γάγγραινας.
για περισσότερα: Maggot Therapy Project με contacts, λίστα με γιατρούς που ασκούν την τεχνική και εντυπωσιακές (αν και τρομερές) φωτογραφίες.
Επίσης υπάρχει αναβίωση της χρήσης της βδέλλας, γνωστής επίσης από τους πανάρχαιους χρόνους, περισσότερες πληροφορίες στην ίδια παραπάνω σελίδα. Και η χρήση της βδέλλας σαν θεραπευτικής μεθόδου διατηρήθηκε από διάφορους λαούς μέχρι σήμερα.
Ανάμεσα στην Ιταλία και στην Αυστρία στις 'Αλπεις στην κοιλάδα Oetz το 1991 βρέθηκε θαμμένο σε πανάρχαιο παγετώνα το μουμιοποιημένο σώμα ενός ανθρώπου που πέθανε σχεδόν 5.000 χρόνια πριν. Θεωρείται η παλαιότερη ευρωπαϊκή μούμια. Στην πλάτη και στα πόδια του βρέθηκαν δερματογραφίες «τατουάζ» συνολικά σε 15 ομάδες. Τα ίδια σημεία επιλέγονται σήμερα απ' τους βελονιστές γιατρούς. Δεν είναι γνωστό αν χρησιμοποιούταν βελόνες σ' αυτά τα σημεία ή γίνονταν μαλάξεις, αλλά τα σημεία αυτά έχουν να κάνουν κυρίως με παθήσεις ρευματισμών και διάρροιας. 'Αλλοι μελετητές υποστηρίζουν έλκος στομάχου και ρευματισμούς που συμφωνούν περισσότερο τόσο με τα ευρήματα όσο και με τα σημεία που επιλέγουν οι σημερινοί βελονιστές γι αυτές τις θεραπείες.
Η κινέζικη αρχή του γνωστού βελονισμού πάει πίσω μόνο μέχρι το 1.000 π.Χ. αλλά ήταν αυτοί που μπόρεσαν ευτυχώς να διατηρήσουν την γνώση του βελονισμού μέχρι σήμερα.
Ο Ιπποκράτης είχε διαισθανθεί περισσότερο παρά εξακριβώσει την ύπαρξη μικροβίων τα οποία και αποκαλούσε μιάσματα. Και σ' αυτόν τον τομέα κινήθηκε εντυπωσιακά μπροστά απ' την εποχή του. Οι γνώσεις του θεωρήθηκαν τόσο σημαντικές που αρκετούς αιώνες μετά, ένα από τα πρώτα βιβλία που τυπώθηκαν απ' τον Γουτεμβέργιο μετά την Αγία Γραφή ήταν τα άπαντα του Ιπποκράτους!
Οι μολυσματικοί παράγοντες στην Αρχαία Ελλάδα πολλές φορές προσωποποιήθηκαν (Κήρες) και συνδυάστηκαν τόσο με την μόλυνση τροφών ζωικής προέλευσης όσο και με την μόλυνση καλλιεργειών από το χώμα ή από τον αέρα. Για την προστασία του ανθρώπου από τις Κήρες χρησιμοποιούταν η πάμνος (παλιούρι) που το μάσημά της θεωρούταν καθαρτικό. Υπάρχουν αρκετές απεικονίσεις τους σε αγγεία σαν μικρές φτερωτές θεότητες.
Ο Διοσκουρίδης ο Αλεξανδρινός, γιατρός της αυλής του Πτολεμαίου και της κόρης του Κλεοπάτρας, αναφέρεται λεπτομερώς στην βουβωνική πανώλη.
Από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας τα μικρόβια έχουν αποδεκατίσει ολόκληρες φυλές. Γνωστός παραμένει ο λοιμός κατά την πολιορκία της αρχαίας Αθήνας που αντιμετωπίστηκε με απολύμανση από πολλές φωτιές.
Το 1520 οι Ισπανοί μεταφέρουν έναν αφρικανό σκλάβο στην Κούβα άρρωστο με ευλογιά. Ο μισός πληθυσμός των Αζτέκων πέθανε από ευλογιά. Το 1531 οι Ισπανοί μεταφέρουν την ιλαρά, παρόμοια προβλήματα. Το 1545 μεταφέρεται ο τύφος και αργότερα άλλα μικρόβια. Οι αυτόχθονες πληθυσμοί αποδεκατίζονται. Ασθένειες απλές για την Ευρώπη όπως η γρίπη αποδεικνύονται υπερβολικά ισχυρές για τους στερούμενους αντισωμάτων γρίπης Αμερικανούς ιθαγενείς.
Παράλληλα οι Ισπανοί μολύνονται απ' τους ιθαγενείς με αφροδίσια, κυρίως σύφιλη. Αυτό προκαλεί αντίστοιχα σοβαρά προβλήματα με την μεταφορά της σύφιλης στην Ευρώπη.
Η σκόπιμη μόλυνση των Ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής από τον Αμερικάνικο Στρατό με μολυσμένες κουβέρτες «δώρο των λευκών» σε ανυπότακτες φυλές, οδήγησε σε πάμπολλους θανάτους των ανυποψίαστων Ινδιάνων. Βιολογικά όπλα πρώιμης μορφής...
Η Ισπανική γρίπη ήταν από τις τρομερότερες του 20ού αιώνα. Έμοιαζε με χολέρα ή πανούκλα αλλά λέγεται ότι προήλθε από έρευνες Ισπανού γιατρού στην φαρμακολογία των Ίνκας. Απομόνωσε τον τύπο Ελ Σάπο (βάτραχος) που σχετίζεται με το αίμα του βατράχου και έκανε πειράματα σε ζώα. Δεν άργησε να μολύνει κατά λάθος με τον ιό την οικογένειά του και σύντομα το ευρύτερο περιβάλλον του στην Μάλαγκα της Ανδαλουσίας. Το 1918 το μικρόβιο είχε σκοτώσει 25 εκατομμύρια κόσμο κυρίως στην Ευρώπη και στην Απω Ανατολή.
Για περισσότερα: Robert Charoux Η άγνωστη ιστορία των ανθρώπων πριν 100.000 χρόνια
Κατά την διάρκεια της δυναστείας T'ang στην Κίνα, κοντά στο 618 π.X. ανακαλύφθηκε η μοναδικότητα των δακτυλικών αποτυπωμάτων κάθε ανθρώπου. Λέγεται ότι χρησιμοποιήθηκε σαν μέθοδος αναγνώρισης, ίσως και σαν υπογραφή.
Οι ψυχασθένειες, συχνά αποκαλούμενες μανίες ή ιερές ασθένειες όπως η επιληψία, αντιμετωπίστηκαν από την αρχαιότητα με σοβαρότητα από τους γιατρούς της εποχής. Από το 384 π.Χ. σώζονται μελέτες του Αριστοτέλη για νοητικές και σωματικές διαφορές ατόμων, αργότερα ο Διογένης, ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τις παρεκκλίσεις. Εξέταζαν την επιληψία, την άνοια και την νοητική καθυστέρηση, χωρίς να καταλήγουν σε κοινά συμπεράσματα.
Ένα από τα σχετικά παράδοξα της ιστορίας μάλιστα αναφέρει ότι ο Ιπποκράτης είχε προσκληθεί να θεραπεύσει τον φιλόσοφο και επιστήμονα (πατέρα της ατομικής φυσικής) Δημόκριτο από «μανία» γιατί ο Δημόκριτος πολλές φορές ξεσπούσε σε φαινομενικά αδικαιολόγητα ασυγκράτητα γέλια προκαλώντας την απορία των ανθρώπων γύρω του. Φυσικά ο Δημόκριτος δεν χρειαζόταν το «ελλέβορο» που χορηγούσαν οι γιατροί της εποχής για περιπτώσεις μανίας, αλλά αυτό στάθηκε αφορμή να γνωρίσει τον Ιπποκράτη, να γίνουν φίλοι και να ανταλλάξουν πολλές ενδιαφέρουσες επιστολές.
Πρώτη φορά που συναντάμε καταγεγραμμένη νόσο που οφείλεται στο επάγγελμα του ασθενή, είναι όταν ο Ιπποκράτης παρατηρώντας τους εργαζόμενους στα ορυχεία του Λαυρίου, διαπιστώνει κοινά ειδικά συμπτώματα και συμπεραίνει ότι ευθύνεται η εργασία τους.
Αρκετά αργότερα κατά την βιομηχανική επανάσταση στην Ευρώπη, όταν το πρόβλημα των επαγγελματικών ασθενειών πήρε μεγάλες διαστάσεις λόγω των κακών συνθηκών εργασίας και των διάφορων νέων χημικών ουσιών που χρησιμοποιούταν, οι γιατροί αναγκάστηκαν να συσχετίσουν και πάλι νοσήματα με εργασίες.
Από αναφορές του Ξενοφώντα στο βιβλίο του «περί ιππικής» μαθαίνουμε ότι στην αρχαία Ελλάδα οι ανάπηροι πολέμου είχαν ιατρική βοήθεια σε τομείς που δεν θα φανταζόμασταν! Οι γιατροί χρησιμοποιούσαν τα άλογα και τη ιππασία για να βοηθήσουν τόσο την σωματική όσο και την ψυχική αποκατάσταση των αναπήρων πολέμου. Ήταν γνωστό ότι η ιππασία δημιουργώντας ιδιαίτερη σχέση αλόγου και αναβάτη, έχει ευεργετική επίδραση στον άνθρωπο.
Η θεραπευτική ιππασία χρησιμοποιήθηκε στην συνέχεια και από τους Ρωμαίους. Ακόμη και στην μακρινή Κίνα γνώριζαν και χρησιμοποιούσαν την ίδια μέθοδο.
Σήμερα, 25 σχεδόν αιώνες μετά τον Ξενοφώντα, η θεραπευτική ιππασία ξαναβρίσκει τρόπο να βοηθήσει άτομα με ειδικές ανάγκες. 'Ανθρωποι με σωματικά ή νοητικά προβλήματα, δέχονται την ευεργετική επίδραση της ιππασίας, βελτιώνοντας την κατάστασή τους κι όχι απλά κάνοντας ευχάριστες βόλτες όπως κάποιοι από εμάς θα νομίζαμε.
για περισσότερα : δείτε στον σύνδεσμο θεραπευτικής ιππασίας Ελλάδος.
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα τα άτομα με ειδικές ανάγκες είχαν να αντιμετωπίσουν εκτός απ' τις δυσκολίες της όποιας ιδιαιτερότητάς τους και την κοινωνία μέσα στην οποία βρισκόταν. 'Αλλες κοινωνίες είχαν θετική στάση απέναντί τους, άλλες αρνητική, άλλες αδιάφορη και όλα αυτά μεταβαλλόταν και με το πέρασμα των χρόνων.
Οι αρχαίοι Σπαρτιάτες ρίχνανε στον Καιάδα (ένα μεγάλο γκρεμό) όσα παιδιά γεννιόταν με κάποιο εμφανές πρόβλημα, η φυλή των Μασάι θανάτωναν τα παιδιά που γεννιόταν μειονεκτικά, στην φυλή Αζάντ τα προστάτευαν ιδιαίτερα το ίδιο και στην Κίνα που όλη η κοινότητα πρόσεχε και βοηθούσε αυτά τα άτομα, στην φυλή Τσάγκα (ανατολική Αφρική) χρησιμοπούσανε τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες σαν αποτροπή του κακού. Οι Γιουκούν στο Σουδάν πίστευαν ότι κάποιο κακό πνεύμα βρίσκεται μέσα τους και τους εγκατέλειπαν, στην Μαλαισία οι Σεμ Ανγκ θεωρούσαν τους ανάπηρους σοφούς και τους χρησιμοποιούσαν για την επίλυση διαφορών μέχρι και ανάμεσα σε φυλές. Οι κάτοικοι του Μπαλί προσπαθούσαν να τους αγνοήσουν, οι αρχαίοι Εβραίοι θεωρούσαν την διαφορετικότητα ένδειξη αμαρτίας, οι Σκανδιναβοί σχεδόν θεοποιούσαν αυτά τα ιδιαίτερα άτομα! Στην Μεσαιωνική Ευρώπη φοβούταν ότι ο διάβολος δημιούργησε το πρόβλημα σε τέτοια άτομα και τα έκαιγαν, στην Αναγέννηση τους έβαζαν σε ειδικά ιδρύματα.
Ο μέσος όρος του δείκτη εφυίας (Ι.Q.) των σημερινών εναπομεινάντων Μάγια είναι 85.8 για τους άνδρες και 86.8 για τις γυναίκες την στιγμή που στις ΗΠΑ ο δείκτης για τους άνδρες είναι 79 και για τις γυναίκες 80. Αν και ο συγκεκριμένος δείκτης νοημοσύνης και ιδιαίτερα τα συμπεράσματα αξιολόγησής του αμφισβητούνται έντονα, η διαφορά αυτή παραμένει και είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστη προσθέτοντας ένα ακόμη αναπάντητο ερώτημα στο μυστήριο γύρω απ' τους Μάγια.
Αρκετές ενδείξεις από σκελετούς και κρανία που βρέθηκαν δείχνουν ότι οι Μάγια παρέμβαιναν στην ανάπτυξη του κρανίου των παιδιών τους, αλλά και ίσως είχαν δυνατότητες εγχειρίσεων. Αυτό ίσως εντυπωσίασε τους Αζτέκους που διαδέχτηκαν τον πολιτισμό των Μάγια και προσπαθώντας να το αντιγράψουν κατέληγαν σε τελετουργικές ανθρωποθυσίες...
 |
| παιχνίδι των Μάγια με ρόδες |
Παρ' ότι εμείς πιστεύουμε ότι ο πολιτισμός των Μάγια ήταν μια απλοϊκή αγροτική οικονομία όλο και περισσότερα ευρήματα έρχονται να το ανατρέψουν. Οι τεράστιες βιβλιοθήκες τους κάηκαν απ' τους Ισπανούς κατακτητές που έδειχναν έτσι στους «βάρβαρους Μάγια» τα φώτα του «ευρωπαϊκού πολιτισμού», στερώντας μας από πολύτιμες πληροφορίες γι' αυτόν τον άγνωστο πολιτισμό. Μετά από αυτό οι Μάγια χωρίς να πολεμήσουν εξαφανίζονται για σχεδόν 300 χρόνια και επανεμφανίζονται σε σχεδόν αποκομμένη απ' το παρελθόν, μάλλον αδιάφορη πια μορφή. Οι σημερινοί απόγονοί τους μετά από επιμειξίες με τους Αζτέκους, Τολτέκους και άλλους λαούς καταλήγουν ως «Ζαπατίστας» να απαιτούν τα προ πολλού καταπατημένα δικαιώματά τους...
Για την εξαφάνιση των Μάγια έχουν ακουστεί οι πιο παράξενες θεωρίες, όπως μαζική μετακόμιση στο εσωτερικό της γης, μετανάστευση σε άλλους πλανήτες, πέρασμα σε άλλη χωροχρονική κατάσταση, εξέλιξη σε ανώτερη αόρατη μορφή κ.α. χωρίς όμως να βοηθούν καθόλου στην διαλεύκανση του μυστηρίου. Αναλύοντας τα ελάχιστα γραπτά τους που διασώθηκαν, αλλά και τα γλυπτά των ναών τους, φαίνεται ότι κοντά στο 620 μ.Χ. η αύξηση των ηλιακών κηλίδων (των οποίων τον κύκλο παρακολουθούσαν με ξεχωριστό ημερολόγιο) προκάλεσε τόσο ξηρασία όσο και υπογεννητικότητα στο ευαίσθητο κλίμα του Ισημερινού και τους οδήγησε τελικά σε παρακμή και αφανισμό.
Ένας λαός με σχεδόν 120 πολιτείες μέσα στην καρδιά της τροπικής ζούγκλας του Γιουκατάν της Κεντρικής Αμερικής, που δεν είχε δρόμους να τις ενώνουν, που δεν είχε όπλα για την άμυνα του, που τον τροχό τον χρησιμοποιούσε μόνο για παιδικά παιχνίδια (όπως και οι Ίνκα και οι Αζτέκοι) κατάφερε να κατασκευάσει εντυπωσιακότατα κτίσματα με τεράστιους βράχους που μεταφέρθηκαν από την Γουατεμάλα, πρέπει να είχε σίγουρα κάποιο αποτελεσματικότερο τρόπο μεταφορών και επικοινωνιών! Ποιόν όμως;
 |
| ιατρικά εργαλεία από αρχαία Αιγυπτιακή τοιχογραφία |
Απ' ότι συμπεραίνουμε και από τα υπόλοιπα ιατρικά επιτεύγματα της αρχαίας χειρουργικής, υπήρχαν διάφορα εξειδικευμένα χειρουργικά εργαλεία και πολλά μάλιστα ήταν ιδιαίτερα εξελιγμένα. Πολλά απ' αυτά έχουν διατηρήσει την αρχική τους μορφή μέχρι και σήμερα.
Ο Ήρων χρησιμοποιούσε πρώτος σύριγγα για να αφαιρεί το πύον από πληγές. Είχε μάλιστα παρόμοιο μέγεθος και σχήμα με τις σημερινές αλλά ήταν κατασκευασμένη από χαλκό.
Εκτός από τα χειρουργικά εργαλεία υπήρχαν και ιατρικά βοηθήματα όπως διάφοροι νάρθηκες για την προστασία αλλά και για βοήθεια αποκατάστασης τραυματισμένων μελών.
Στην αρχαία Αίγυπτο και μόνο, 17 χειρουργικά εργαλεία περιγράφονται μαζί με την χρήση τους (εικόνα δεξιά).
Στην αρχαία Ινδία η ιστορία αναφέρει ότι κάποιοι γιατροί εκτός των διαφόρων άλλων εργαλείων χρησιμοποιούσαν και ένα κόκκινο ρουμπίνι. Περνούσαν το φως του ήλιου μέσα από αυτό το ρουμπίνι - φακό και φώτιζαν με το κόκκινο φως την πληγή του ασθενή για να την θεραπεύσουν γρηγορότερα. Αυτό σε μας μέχρι πρόσφατα φαινόταν κάτι χωρίς ουσιαστική χρησιμότητα. Τελευταίες όμως ανακαλύψεις της NASA έρχονται να μας ξαναθυμίσουν την Ινδική παραδοσιακή ιατρική!
Ανακαλύφθηκε πρόσφατα, σχεδόν συμπτωματικά, ότι η χρήση του κόκκινου laser, το πέρασμα του φωτός του πάνω από πληγή, βοηθάει στην αρκετά ταχύτερη ίασή της. Πειραματική επανάληψη επιβεβαίωσε την αρχική παρατήρηση. Σήμερα κάποιοι γιατροί το χρησιμοποιούν ήδη για αποτελεσματικότερη επούλωση δύσκολων πληγών. Το φως του κόκκινου laser παράγεται σε ένα ρουμπίνι, αν και βρέθηκαν και άλλοι τρόποι.
για περισσότερα : δείτε το www.laserpath.com
επίσης ενδιαφέρον είναι το : laser healing
Απ' ότι θα έχετε δει το ιατρικό και φαρμακευτικό σύμβολο έχει ένα ή δύο φίδια που ανελίσσονται περιστρεφόμενα γύρω από ραβδί. Ενδιαφέρουσα είναι η ομοιότητα με το σύμβολο του DNA που φτάνει σήμερα να συμβολίζει την ζωή. Υπήρξε στην αρχαιότητα σχετική γνώση ή είναι απλά σύμπτωση;
Το ίδιο σχεδόν σύμβολο συναντάμε και στο κηρύκειο του Ερμή, αλλά και στην πατριαρχική ράβδο σήμερα! Η ιστορία λέει ότι ο Ερμής έριξε το ραβδί του ανάμεσα σε δύο φίδια που μάλωναν και αυτά ηρέμησαν κι έτσι πήρε την μορφή του το σύμβολό του.
Η ηλεκτρική ανακατασκευή του δημιουργεί πηνίο και κεραία με ασυνήθιστες ιδιότητες. Λέτε ο Ερμής να είχε το κηρύκειο σαν κάποιας μορφής κινητό τηλέφωνο; :-)
Σε κάποια απ' τα αρχαιοελληνικά θεραπευτήρια, οι εγκοιμήσεις ήταν μια συνηθισμένη θεραπευτική τακτική. Οι ιερείς των ασκληπιείων ήταν συνήθως και γιατροί. Ο ασθενής κοιμόταν μέσα στο ιερό και πολλές φορές θεραπευόταν απ' την ασθένειά του. Συχνά ακολουθούταν τελετές καθαρισμού και εξαγνισμού πρίν και μετά την εγκοίμιση. Η δύναμη της πίστης συνδυασμένη με την ενέργεια των επιλεγμένων σημείων πάνω στα οποία ήταν χτισμένα αυτά τα ιερά και συχνά με την βοήθεια των ιερέων έφερναν συχνά το θεμιτό αποτέλεσμα.
για περισσότερα : «Η αρχαία ιατρική στην λαϊκή μας παράδοση» των εκδόσεων ΒΗΤΑ
και : «στα μυστικά μέρη της αρχαίας ελληνικής σοφίας» των εκδόσεων διόπτρα
Σήμερα μετά από διάφορες σχετικές μελέτες, γίνεται όλο και πιό ξεκάθαρη η σημασία του ψυχολογικού και του νοητικού παράγοντα τόσο στην εκδήλωση της κάθε ασθένειας όσο και στην πορεία της θεραπείας. Η Ολιστική ιατρική ξαναβρίσκει αρχαίους δρόμους...
Το έθιμο των θεραπευτικών εγκοιμήσεων συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε αρκετούς χριστιανικούς ναούς. Κάποιοι απ' αυτούς είναι χτισμένοι πάνω σε αρχαίους.
για περισσότερα : σχετικά με την ψυχολογία στην αθένεια και την θεραπεία δείτε στο περιοδικό Hellenic NEXUS τεύχος Απριλίου 2004, άρθρο για θεραπεία του Καρκίνου
 |
 |