Pela Vêri       Nustey      Kýlami       Sanýki     Lawýki     Kýtavi     Perlodi     Pelga Meymanu      Alaka   

NUSTOÐÝ
H. Torncêngi
 Sait  Çiya
Usen Laser
K.Xamirpet
Mehmet Doðan
X.Çelker
Baki Ýþçi
U.Pulur
            

SAYUSUN 'VE TAYQEMERÝ

Arekerdoð: Mehmet Tülek

Zamanê pasaê beno, cýra domon çine beno. Pasa zof dewletýn beno. Bêdomanen na pasay re beno derdo de gýran. Rozê, pasa ve cênia xora pia qesey kenê. Pasa vano:

- Erê cênik Haqi hondê mal u mýlki do ma, az ma nêdo, rozê ke ma býmýrime, hondê mal u mýlkê ma werte de sono. No çý halo ma tey rime? Se kerime, çýtur kerime ke na derdê xorê çarê bivinime?

Na qesunê pasay ser cêniye vana:

- Pasaê mý so Haqi býfeteliye! Belka Haqi derdê marê derman bivino.

Pasa vano:

- Cênik tu qesê de rýndi vake. Ma ez þêri Haqi koti býfeteline. Haqi koti vênon.

Cêniye vana:

- Pasaê mý torê rovarê to kon, kýncunê to kon hazýr, nunê tuye rae ki torê pozon, xorê so. Belka ki tu cae Haqi vênena. Marê yeno comerdiye.

Pasa fýkýrino, fýkýrino, vano:

- Ole cêniki raþti ki marê zovi çare çino. Uyo ke tu na vake, mýrê ke va vad vo ke, ez ki þêri Haqi býfeteline. Mý xora Haqi di di. Eke nêdi ke kot ke merdune þine.

Cênike kýncunê pasay þüna, ðue kena pýro, nunê rae ki cýrê pozena, xýzmeta pasay qedenena, jumin ra helalen wazenê. Pasa vano, "Ya Xýzýr" çê ra beno tever.

Çê ra beno tever sono. Zof sono, tof sono, Haqi pê býzono êndi çýqaþ ke sono. Verê ju koê de mordemo de kokýmo herdýsê sýpi rastê cý beno. Kokým pasay ra pers keno:

- Býraê mý tu ita se kena, çý fetelina?

Pasa vano:

-Ole ez Haqi fetelin.

Kokým vano:

- Ma tu Haqi fetelina, Haqi ra çý wazena, Haqi ra sa vana.

Pasa vano:

- Ma Haqi ra sa vaji. Haqi ra xorê lazê wazon.

Kokým vano:

- Dê tu ke lazê wazena, ez xozoo, kýtav dan ra, torê qaite kýtavi beno. Thowa torê laz oseno ya ki nêoseno.

Dê ke výnde. Xoze býnê çengê xora kýtavê xo vezeno, dano ra, qayýtê cý beno. Vano:

- Kýtav de torê lazê oseno.

Do dýma ki kokým cêvê xora ki ju soe vezeno, dano pasay. Cýra ki vano:

- Na soe býzê, berê çê. Tholunê na soe pak ke, tholunê soe berê mayýna xo de. Soe ki dý lete ke, lete eve xo buye, leteo bin ki hermeta tu boro. Na soe ra dýme, hermeta tu pê manena, lazê de sýma beno. Hata ke ez nêamune, namê lazê xora pa mene. Rozê ez yon, namê lazeki nan pa.

Pasa qesunê na kokým ser soa xo xorê cêno, terkneno cereno ra, yeno çê. Çê de cênýk ve pasay ra hal xatýrê jumin pers kenê. Do dýme cênike vana:

- Lao tu se kerd, thowa Haqi di...

Pasa vano:

- Ole mý thowa Haqi nêdi. Mordemo de kokýmo herdisê sýpi verê ju koyi de rastê mý bi, mýrê kýtav da ra, qayýtê cý bi. Vake, "torê lazê oseno, torê yamu yamu namê na lazekê xo hata kê ez nêamune pýra mene". Hal mezalê mý ve kokým nao.

Pasa cêvê xora soa ke kokým do cý ae vezeno, tholunê seri keno pak, tholu cýra cêno, beno dano mayýna xo. Soe ki keno dý letey, lete eve xo weno, leteo bin ki dano hermeta xo, vano:

"býzê buye".

Cênika xo vana:

- Teyuu!... sayý ke thowa baxçunê made soy çinê, tu hondê roji þiya feteliya, ju soe arda, a ju soe ki kena dý letey. Lete wena, lete ki dana mý. Ez soa tu nêwon. Tu xorê buye. Ez ke soe bori, son baxçe ra wenu.

Pasa cereno ra ver, cereno ra ser, hermeta xora vano:

- Ez qedaê hermeta xo býjeri. Mý na letê soê werde, gunê na leteo bin ki tu bore. Kokýmo ke rastê mý bi vi, ey mýra vake, "letê soe tu, lete hermeta to boro ke hermeta to pê býmano, lazê de sýma bývo".

Na qesu ser cêniya pasay letê soe wena. Hetê Haqi ra beno pê manena. Pê manena, sat u waxtê xo ke yeno, kuna ra laekê beno. Laekê beno, u waxti a mayýna pasay ra ki tay beno. Zomonê ra têpia laekê pasay beno pil, kuno hot serre. Hot serre de rusnenê mektev. Laek sono mektev, yeno çê, domonê mala ve domonê mektevi laeki mektev de qarnenê. Vanê:

"Bêname, bêname".

Laek ýzrav dest dero. Se kero, berveno yeno çê. Çê de vano:

"Bao!".

Pi vano:

"Çýko."

-"Bao" vano, "domoni pêro pia pê mý kaykenê. Ez lazê pasao de pili vine, ni çýtur roza haqi pê mý kaybýkerê. Mýra vazê ke, 'bêname, bêname'. Hondê ke mýra vato bêname, êndi beso. Name mýrane, ni çýtur mý býqarne".

Pasa vano:

- Buko, ez besenêkon name tora ne. Gunê uyo ke tu da, u bêro, name tora no. Tenena sabýr ke, ey vake, "ez yon".

Lazek vano:

- Bao, name nana mýra mýrane. Eke name mýra nênane, ez ki êndi Haqi ver de tove vo, ne êndi son mektev, ne ki êndi vejun tever. Hondê ke domoni kotê ra mý besiyo. Êni do ra mý aste, sabýr mýde nêmendo.

Laek inat keno, nêsono mektev. Rozê nêsono, dý roji nêsono, hirê roji nêsono, tesela pi kuna. Kot ki zonoði estê cýre xevere rusneno. Mordemunê zonoðu pêrune pia ano ju ca. Êndi des tene benê, des u phonc tene benê, êndi çond tene benê, zonoðu têdine ano têare. Zonoðu ra vano:

- Hal mezalê mý ve kokýmo herdýsýnê sýpi nao. Halê lazê mý ke nao. Kokým nêame. Êndý sýma zonoði name lazê mý panê.

Zonoði non monê xo wenê. Ziyafet ke qediya, sofre mofre ke da are. Pasa zonoðu ra vano:

- Êndi namê laeki pane.

Yekde mordemê kuno zere. Herdýsýn beno. Vano:

-Namê laeki Sayusuno, namê tay ki, Tayqemero.

Vano, çêver de beno tever, sono. Kunê ra dýme. Vanê, nu kam vi, kata þi, pê býjerê biyarê. Dýma vejinê tever. Hondê niadanê ke bi ra vindi, þi. Mýlet kokým dýma bervenê, veyn danê Haqi. Paso ano dý qýrvanunê xuyê bini sare býrneno. Uza ra dýme, êndi namê lazê pasay Sayusun maneno. Namê tay ki Tayqemer maneno. Sayusun êndi sono mektevi. Xýzmeta Tayqemer ki eve xo keno, keþi nêverdano nejdiye Tayqemeri. Eve xo býnê Tayqemeri keno pak, eve xo werdene dano cý. Tayqemer ki Sayusun ra qeyir destê keþi ra thowa nêweno. Rozê Sayusun mektev ra yeno lewê Tayqemeri, býnê fino ta, cýrê sýmer keno are, cew keno ser. Niadano ke Tayqemer ne sýmer, ne ki cew de niadano. Serê are ki nêno. Ne cew weno, ne ki vas weno, tholavê cý nêbeno. Sayusun niadano ke Tay qemer berveno. Sayusun vano:

- Ya Tayqemer torê se vi? Tu ça bervena, ça werdena xo nêwena?

Tayqemer hetê Haqi ra yeno ra zon, vano:

- Tewww thowa qal meke, ez derdê xorê nê, derdê torê bervon.

Sayusun vano:

- Tayqemer derdê mý çýko ke, ezo wen, sýmon, cên pýra son mektev, kêf kêfê mýno. Nýka derdê mý çýko ke?

Tayqemer vano:

- Hêni mevaze! Derdê tuyo gýrs esto. Mua to êndi tu nêwazena, torê biya dýsmene.

Sayusun vano:

- Tayqemer mua mý çýtur mýrê biya dýsmene, hala hala..

Tayqemer vano:

- Êndi Haqi ra vi çýk vi nêzon. Mua to êndi merdena tu wazena.

Sayusun vano:

- Ezi se kerine?

Tayqemer vano:

- Tu ke nýka þiya çê, mua to torê werdene ana, zerrê werdene de zehir esto, kena ke tu býkýso. Tu ke nýka þiya, torê werdene arde, vaze, dae hona rewo. Werdena mý uza rone, badone pêde pêde wen. Tu xorê kar u gurê xode nia de. Xora ke mua to þiye, tu a werdena xo bêre caê pak de, -Ya Xýzýr vaze- de verde. Xora mua to ke nêþiye karê xo ser, ma êndi se kerine, tu êndi wena.

Sayusun xorê urzeno ra terkneno sono oda xo. Mae cýrê non ana. Mua xora vano:

"Dae hona vêsan niyo. Dest riyê xo þün, xorê gýran gýran wen. Tu so karê xode nia de".

Mae urzena ra sona. Nu werdena xo cêno xo dest, ano tevera cao de pak de, - vano "Ya Xýzýr" verdano de, sono mektev. Sono mektev, mua xo dýma sona, vana, "þêri nia deri thowa lazê mý merd, ya ki nêmerd". Niadana ke teww... Sayusun ra merdene çýka. Eke dest erzeno kamci domon, eyi dêm dano. Haylemeo domonu de kay keno, erjino we, erjino we. Nae ser mae terknena yena çê. Xo xode ðeal kena, vana, "hala, hala demake mý zehýr senýk kerd cý. Cýrê thowa nêbi. Gunê ez mestê zehir jêde cý keri, lewe de ki výnderi. Ala no weno, ya ki verdano de, se keno? Belka ki verdo de".

 

Sayusun o son de mektev ra yeno, sono lewê Tayqemeri. Çiyê Tayqemer dano cý. Tayqemer oncia nêweno, oncia berveno. Sayusun vano:

"Ya Tayqemer nara çýko, nara ça bervena"?

Tayqemer vano:

"Ez xorê nê, torê bervon".

Sayusun vano:

"Na eylem se bi"?

Vano:

"Na aylem mua to zaf zeyir kena werdena tu. Nara lewê tora ke caê nêsona".

Sayusun vano:

"Ma ez se kerine?"

Tayqemer vano:

"Tu ke sodýr uste ra, mua to torê ke non arde, vaze, 'dae tu su ez wen'. Eke nêþiye, vaze, 'ya Xýzýr' khoçýka výrendiye çhip bere fekê xo buye. Ý khoçýkunê binu ke, vaze, 'Ya Xýzýr' çhip bere fekê xo, torê thowa nêbeno, meterse bore. Býterkne so mektev".

Beno sodýr, mae Sayusun rê non cêna ana. Sayusun vano:

"Dae tu xorê so, dest u riyê xo þün, gýran gýran nonê xo wen, tu karê xode nia de".

Mae vana:

"hele hele de býko býko çý kar u gurê mý esto. Xorê lewê tode tenê nisen ro. Tu ke ret nonê xo buye".

Sayusun ke se keno, mua xo nêsona. Sayusun dest u riyê xo þüno, yeno non ser vano, "Ya Xýzýr" khoçýke beno fekê xo, nêterseno khoçýkunê binu ki beno fekê xo, werdena xo weno, urzeno ra terkneno sono mektev. Mae dýma qavu kena top, sýfre dana we, Sayusun dýma niadana, vana, "Na rae Sayusun re xelese çina, mýreno. Oncia ke zerrê mý thowa ret niyo. Dýma þeri mektev, nia di".

 

Sona mektev ke, çý þêro! Niadana ke lazek ra merdene çina. Haylemeo kay kaykeno, oncia dest ke erzeno kamci domon, ey dêm dano. Nae ser, sas bena manena. 'Mý hondê zeyir da ney, nu nêmerd. Nu çý halo? Vajine, roza výreni zeyir senýk do ney, ya ki ney nêwerd, berd verda de. Hama na roze mý jêde zeyir da cý. Mý 've destunê xo ardi, mý 've çýmunê xo di, ney werdi. No lazek ça nêmerd? Nu çý iso?', vana. Êndi terknena yena çê. Xo xo de ðeale kena, se býkeri, se nêkeri? Fýkýrina, fýkýrina, vana: "Nu ke çý iso, nu karê Tayqemeriyo. Uyo aqýl dano Sayusuni. Ez narae gunê Tayqemer hal kerine. Tayqemer geverkerine, do dýma Sayusun kýson". Tenê ðeyal kena, vana: "Tayqemeri ra çýtur býxeleþine?". Do dýma vana, "ez xo 'ro nêweþiye ni, cýle ra nêvijine. Tenê zernu dan doxtori. Van, 'Doxtor mêrdê mýra vaze, ‹‹hermeta torê xelese çina. Xora ju çarê xo esto. U ki sýma vênenê, nêvênenê, tayo ke des u çar serre dero sare bývýrnê, çerme kerê, postê dey ki biya xanýma xo once ke wes vo! Zovi derman çino, na ra nêxeleþina››"

 

Rozê eve yaraniye xo nana ro nêweþiye. Zernu ke dana doxtori. Mêrdê xo yeno çê ke hermeta xo nêwesa. Cêniye vana, "So mýrê filan doxtor biya". Pasa sono, veyn dano doxtori. Doxtor yeno. Xora cênýke ra rew ra pa imis biyê. Zuro ke cênike imis kerdo, mêrdê cênike ra hevê 've hevê vano. "Tu gereke ostorê des u çar serre çerme kerê, çerme ki xatuna xo oncê. Zovi riyê na dina de derman çino".

Pasa vano:

- Doxtor na derman qolayo. Ostorê ma Tayqemer des u çar serre dero. Qedaê hermeta mý býjero. Ey nýka çerme kon.

Cênike vana:

- Dê výnde, ez xorê býmýri býxeleþi na nêweþiye ra. Thowa nýka Sayusun ke ame, qe verdano tu peskarê Tayqemer vê!? Xo kýseno.

Pasa vano:

- Erê cênik, ez Sayusun ra zovi ostor con. Nýka ke mektev ra ame, tey qesey kon, thowa nêkeno.

Sayusun mektev ra yeno. Mektev ra ke yeno, raver sono lewê Tayqemeri. Sono axure de niadano ke, teww Tayqemer na rae zof berveno. Sayusun vano:

"Ya Tayqemer, nu çý halo tu tey ra? Na rae tu zof jêde bervena, se vi? Ça bervena?".

Honde vano, nevano, Tayqemer vano:

- Na rae hem derdê xorê, hem ki derdê torê bervon. Mua to xo naro nêweþiye, veyn da ju doxtoro fýzýlbekoy. Zerni day cý. Pia zuri imiþ kerdi. Mua to piyê to rusna, o doxtoro fýzýlbeko da ardene. Ey ki zuru hevê 've hevê piyê tora vake. Piyê to ki vake, 'Tayqemeri çerme keme'. Nýka ke ez çerme kerdune, ez ki mýron, tu ki mýrena.

Sayusun vano:

- Ma se kerime, çýtur na hali ra býxeleþime Ya Tayqemer?

Tayqemer vano:

- Çare? Piyê tu hao oda xode gurino. Tu ke nýka þiya çê, so oda piyê xo, zerrê oda de pay ra výnde. Qe romenise! O tu ferq nêkeno. Tenê pay ra výnde, axýri tu ferq keno. Eke tora vake, 'cigeram hondê waxto ça pay rao, ronise'. Tu ki vaze, 'Bao, wastena de mý tora esta. Eke ana hurendi, vadê mý vad vo ke roniþine'. Piyê tu ke vake, 'wastena tu çýka'. Vaze, 'sýma xora Tayqemeri sarebýrnene, ez thowa nêvon. Honde mý emek tey ver do, reyê vejine baxçe, cýnýsine'. Ek piyê tu bi razý, mý veze baxçe. Mýser nise, gosunê mýde nia de. Gosunê mý ke kef da, rýnd pê mý býzê, vaze, 'Ya Xýzýr' dêsê baxçey sero erjime doyem, rememe some, xeleþime.

Sayusun sono oda piyê xo, oda de tenê pay ra maneno. Axýri pi ferq keno. Vano, ça pay rawa? Ça nênisena ro? Ronise cýgera m'? Sayusun vano:

- Bao, wastena de mý tora esto, eke ana hurendi nisen ro.

Pasa vano:

- Bao qeda! Qedaê lazê xo býjeri, ma tu lazê mýna, ez wastena tu tavi ki an hurendi. Ele mýrê vaze, wastena to çýka?

Sayusun vano:

- Bao, mua mý biya nêwese, sýma serva nêweþiya mua mý Tayqemeri sarebýrnenê. Ez thowa nêvan, sarebýrne. Wastena mý, sarebýrnaene ra aver -mý honde xýzmeta i Tayqemeri kerde- reyê vejine tever, xorê mýrdi cýnisine. Uzara têpia ostoro de jê dey mýrê býzê, ey ki sare bývýrne.

Tavi pi, wastena Sayusun qewul keno, vano:

- Ez qedaê lazê xo býjeri. Wastena tu ke nao mý výjerena qewul kerde. Tayqemeri bere baxçe, baxçe de cinise, zovi tever meve, remeno sono, mua to mýrena. Lazê xore ki ju nê, dý hirê tenu ostoru cên, vad vo!

Sayusun çêver ra beno tever, sono axure, lewê Tayqemeri. Tayqemeri onceno ano tever, zengi deyi dano pýro, gem keno fek, uzara ki onceno ano baxçe. Nisono ro cý, zerrê baxçey de fino kay. Tenê maneno, niadano ke gosê Tayqemeri hao kef do, rýnd pê cêno qamçiyê dano pýro , vano, 'Ya Xýzýr', Sayusun ve Tayqemeri ra pia dês sero erjinê riyê doyemi, xeleþinê. Vejinê ra piya sonê. Zof sonê tof sonê, êndi Hak pê býzono çýqaþ ke sonê, zomonê ra têpia cao de duz de vejinê. Caê duz de hiniyê beno, Tayqemer lewê hini de výndeno. Sayusun ra vano:

- Bê war, na hini de tenê ðue-muye riyê xora kuye, na dara muriye ra ki tenê muri biya, býþuye bore. Zerrê xo mýrd ke, mý ki raverde tenê na çayýre de býçeri. Ora dýme ki Haq comerdo, xorê some caê.

Sayusun ostor ra yeno war, ostor sono çereno, eve xo ki hini de riyê-miyê xo þüno, sono tenê muri ki keno top, weno xo keno mýrdi. Ostor ki çereno xo keno mýrd, xo ke kerd mýrdi, çerexino yeno lewê Sayusun. Sayusun ra vano:

- Sayusun ma nýka vejime ra some, na hetê ser de koê esto. O ko de dý ordi danê pêro. Hetê jui de ordiyê pasaê de gýrso, eskerê xo ki zof jêdero. Hetê bin de ki ordiyê de pasaê bin esto, ordiyê na pasay jêde senýko. Nýka ma some lewê dine. Ma ke þime lewê dine, tý sýfte selam pasao ke ordiyê xo jêdero ey de. Ey ke selamê to guret ra, tu hetê dey de pêro de. Eke selamê tu ke xora nêguret ra, pêskarê cý meve so pasao ke eskerê xo senýko, selam dey de. Ey ke selamê tu guret ra hetê dey de ceng kuye. Meterse, hetê Haqi ra tý ordiyê pasao bini pêrune qýrr kena. Nê, eke ey ki selamê tu nêguret ra pêskarê cý meve, ma xorê rawa xora some.

Sayusun niseno ro Tayqemeri, vejinê ra sonê. Sonê o ko. Ko de Sayusun výren de sono pasao ke ordiyê xo jêdero, lewê dey. Selam dano cý, pasa selamê Sayusun nêcêno. Eke nêcêno, Sayusun pêskarê pasay nêveno. Tavi lewê dey ra kuno duri, sono lewê pasaê bini. Selam dano pasay, pasa selam cêno. Eke selam cêno, Sayusun vano:

- Pasaê m' eke izna tu esta, ez ki hetê to de ceng kune. Pasa, Sayusun de niadano, niadano ke zof cênco, zerrê xo cýrê zon dano. Cýra vano:

- Xortê mý, tu hona zof cênca, fekê tora boa sýti yena. Ez qemisê to nêbon. Tu xorê rawa xora su, mýrena, se kena?

Sayusun vano:

- Xerê Haqi 've to vo, ez tek teyna na ordi qýrr keno.

Pasa ki vano:

- Ma guna to ê to vo! Xorê sona mýrena, býmýre. Mý torê vatena xo vake. Meydanê cengi hao, sona so, tu thowa lazê piyê mýna.

Tavi Sayusun kuno zerrê cengi. hetê Haqi ra beno, tek teyna ordiyê pasaê zorbaji qýrr keno. Eke qýrr keno, tayine hêþir cêno. Ýyê ke hêþir guretê, maven ra tayine gos cýra keno, tayine ki pýrnýke qole keno. Vano, 'dê þêrê reyna mêrê na welati ser, tove kerê. Reyna sýma pêrune qýrr ken'. Pasa ve ordiyê xora sas benê manenê. Na çý heqmete viye!? Ney tek teyna hondê ordi çýtur qýrr kerde. Pasa veyn dano Sayusun, cêno beno qonaðê xo. Vano, 'hondê mýlet sayiya tode canê xo xelesna. Tu, êndi lazê de mýna. Hama derdê de mýno bini esto'.

Sayusun vano:

- Pasaê m' derdê tuyo bini çýko ke? Mýrê vaze.

Pasa vano:

- Sayusun, hirê çênê mý bi, dý teney zewejia vi, en qýza xo ozove viye, dêvo de hirê sare ame, qonaðê mýra hirê çênê mý ki remnay berdi. Ma kes tersu ra tholavê dêvi nêvime. Tora qeyýr kes çênunê mý dêv ra bese nêkeno býjero biyaro.

Sayusun vano:

- Na dêv kotiyo. Veyn dayia zamaunê xo býde, mýde bêrê, hurendia dêvi mý mýsnê, Haqi comerdo.

Veyn danê zamaunê pasay, yenê. Yi ki kunê ra Sayusun, pia kunê ra rae. Sonê, sonê, verê qonaðê dêvi de vejinê. Yek de aqýl yeno Sayusun ke, 'mý xelefe kerde, hata nýka mý ke çý kar ke kerdêne, Tayqemeri ra perskerdêne. Mý thowa pers 'ra Tayqemer nêkerd'. Nafa Sayusun vano:

"Tayqemer?".

Tayqemer vano:

"Çýko!"

Vano:

"Tayqemer, ma vejiayime amayime verê qonaðê dêvi. Hona ame aqýlê mý ke xelefe kerde, tora pers nêkerd. Ez nýka se keri? Bese kon dêvi kýson? Ya ki nêkýson?".

Tavi Tayqemer vano:

'Teww výneta, hona pers kena'.

Vano:

'Tu ke zerrê qonaðê dêvi býkuyê ki phosemena, pêyser býcêrê ra, þêrê ki phosemena'.

 

Sayusun xo xode ðeyal keno, vano, 'uyo ke ez þêri dêvi býkisýne ki phosemanu, pêyser racêri þêri ki phosemanu. Ez ki son kun zerrê qonaðê dêvi. Xora ya o mý kiseno, ya ki ez dêvi kison, çênunê pasay xelesnon ra'. Reyê lewê xode zamaunê pasay de niadano ke, çý niado! Tersu ra lewê zamau qýlaþiyê ra, goni tey nêvýndena. Sayusun vano:

"Teww, sýma na hali ra, na tersi ra yenê dêvi kisenê..! Ma, nao sýma tersu ra ita merdi. Sýma xorê ita tevera výnderê, ez son zerê qonaðê dêvi, ya o mý kiseno, ya ki ez ey kison".

Zamaê pasay Sayusun ra vanê:

"Haq tora raji vo. Ma ita výndeme, tu so".

Sayusun vano, 'Ya Xýzýr',  kuno zerrê qonaðê dêvi. Xo xode vano, 'azlanê mý ke çýko, xora hên beno'. Kuno zerrê qonaði, nerdivanu ro vejino taa qatê seri. Niadano ke, çý niado! Dêvo de hirê sare hewn dero. Çênunê pasay ra Qýze ke haylemeo výzýku 've mêsu dêvi sera kena düri. Çêna pasay çýtur ke Sayusun vênena, cýra vana:

"Býra býra tu ina-cina? Sene qula, sene mordema? Xorê býterkne so. Xora nýka ke dêv hêþiya pê, tu ju loqme de weno!".

Sayusun vano:

"Ez ne inu, ne ki cinu. Ne ki loqmê de qolayiu. Ezo kun gula dêvi, dêvi oncia xeneknon. Tu ala tenê bota výnde, tenê ki ez výzuku dêvi sera dür keri!".

Çêna pasay vana:

"Býraê m' ala tenê výnde. Qesê de mý tora esto. Tu bese nêkena na dêvi býkýse. Tenê mý gos de, niade sandýqe hawa uza ra. Zerrê a sandýqa de kýlýtê çêveri estê. Eke tu ke pê kýlýtu çewres çêver kerd ra, zerê ju qafese de roê dêvi zerê mýrçýke dero. Eke tu ke výlê a mýrçýke cýra kerd, o mýreno. Ju ki u ke hêþiya pê, ju reyê ra qeyr zovi pýro mede. Dý rey ke da pýro, oncia beno wes".

Tavi Sayusun gos dano, badona çêneke ra vano:

"Tu xo yan de".

Sayusun eve gýlê þýmþêrê xo kuno dêvi ra, dêvi hêþino pê. Mýlqi keno, vano:

"Çêna heri, výzýku 've mêsu ra gureto mýra, tu mýra dür nêkena!".

Tavi Sayusun vano:

"Lazê heri tý 'be xuya, bêra xo, ezune amune!".

Dêv reyê yeno 'ra xo ke, çý bêro ra xo! Cênco de henên amo ke! Beno sa, vano:

 "Haqo! Ez çý dêvo de rýndune. Tu mýrê na cênci rusno ke xorê bori".

Dêv výren de pers keno, vano:

"Cênco mýra çý wazena? Ça ama qonaðê mý?".

Sayusun vano:

"Amune ke tu býkiþi, tora meydan wazon".

Dêv vano:

"Þertê de mý esto. Výrende tu eve þýmþêrê xo hirê rey mýro de, ez ki to dýma pê gurzê xo dan toro".

Sayusun qewul nêkeno. Vano:

"Výrende tu eve gurzê xo ke besekerd mýro de, tora dýma ez dan toro".

Dêv qewul keno. Gurzê xo saneno ra ke Sayusuni ro do, Sayusun xýl dano, gurz gýneno nerdivanu ro, hirê qati nerdivani rýjinê sonê. Sayusun vano:

"Na-rae ki sýra mý dera".

Þýmþêrê xo fino hawa, dano výlê dêvi ro, ju sare cýra keno. Dêv vano:

"De dý þýmþêrunê binu ki mýro de".

Sayusun qesê çêneke ano 'ra xoviri, vano:

"Nê, a dýrvete torê besa".

Vozeno sono sandýqe ra kýlýtunê çewres çêveri cêno. Çêveru keno ra, niadano ke mýrçýke hawa qefese dera. Qefese ra vezeno, výle cýra keno. Çýtur ke cýra keno, dêv mýreno.

 

Çêna pasayia qýze 've Sayusuni ra veyn danê zamaunê pasay  've çênunê binu. Tavi nerdivan rýjiyê, çênê pasay ve Sayusuni ra qatê cori de mendê. Zamay ki qatê býni de viyê. Tenê kotê zerê ðeyali. Axýri çêna pasayia qýze vato, 'rêsen ita ra jumini ra gýredime, þime cêr'. Rêseni ardê, jumin ra gýredê. Výrende dý çênê pasayê ke zewejiyaiyê gýredê, rusnê cêr. Uza ra zern u þêmi ki estê cêr. Cor, Sayusun ve çêna pasayia qýze mendê. Çêna pasayia qýze vato, 'Sayusun, waunê mý 've zamaunê mý þeytanê, fýzýlê. Výrende tu so war. Ez ke þerine war, ni rêsen oncenê, tu ita de caverdanê, zern u þêmi cênê, sonê çê. Tu ki ita de mýrena'. Sayusun qewul nêkerdo. Vato, 'ez çýtur tu ita caverdine, þêrine cêr. Nêê, gunê tu þêre cêr'. Tesela çêneke kuna, êndi niadana ke nêsono war. Sayusun çêneke ano war. Çêneke çýtur ke yena war, hurdi zamay desýnde kenê ra rêseni, erzenê cêr, Sayusun cor de maneno.

 

Çêneke ke çýxa zýrçena, dana xoro, rêseni ontê estê cêr. Êndi çare çino. Hurdi zamay, hurdi way, wua xuya qýze 've zern u þêmi barkenê, terknenê cerenê ra sonê.

 

Sonê çê. Pasa vano:

"Sayusun kuyo"?

Hurdi zamay 've hurdi wayi vanê:

"Ýta tu Sayusun goynêne. Ma ke çýtur þime verê qonaðê dêvi, Sayusun tersu ra merd. Ma ki dêv kist, zern u þêmê dêvi ki gureti ardi".

Çêneka qýze kuna qese, vana:

"Bao ni zur kenê. Ni tersu ra qonaðê dêvi ra düri mendi. Sayusun ame zere, dêvi de da pêro, dêv ame ke gurze Sayusuni ro do, Sayusuni xýl da, xeleþiya. Çýtur ke gurz gýna nerdivanu ro, nerdivan pêro rýjiay, rae biye qapa. Sayusun zern u þêmê dêvi eþti cêr, veyn da zamaunê to, výrende hurdi waê mý ardi war, uza ra ez 've dey  cor mendime. Mý vake: Tu so war, tý ke výrende nêþiya, waunê mý 've zamaunê mara fýzýlê. Rêsen oncenê, tu ita caverdanê. Mý ke se kerd, çare nêdi. Ey ez ardune war. Waunê mý 've zamaunê tora rêsen ont, Sayusun cor de mend. O nýka vêsan-têsan mýreno. Þime, raxeleþnime".

Hurdi way 've zamau ra vanê:

"Na zur kena bao. Sayusun tersu ra merd".

Pi niadano ke ni çor teneyê, na juya. Çêna xuya qýze ra vano:

"Tu verva mýde zur kena. Tu layeqa qonaðê mý ki niya. Qonaðê mýra tever ve. Juyo de xýzmetkarê kokými ki dan tu, nae ra têpia qonaðê mýra dür, filan qonað de ronise".

Çêneke 've ju xýzmetkarê kokými ra pia rusneno o qonað. Tavi Sayusun serê qonaði de maneno. Zovi caê rae çina, se býkero? Se nêkero? Cam ra niadano ke, çý niado! Gemê ostori fek ra nêveto. O ki bese nêkeno býçero. Tayqemer ki Sayusun ra herediyo, þiyo düri ra dür Sayusuni de niadano. Sayusun ki berveno, berveno.... Vano, 'ya Haq u talâ, mý çýtur xovira kerde, gemê Tayqemeri fek ra nêvet. Uza vêsan-têsan honde mend'. Ju roze vêrena ra, dý roji vêrenê ra, roza hirêyine, Sayusun niadano ke, hao Tayqemer gýran gýran yeno. Yeno verê qonaði, nêjdiyê dêþi, veyn dano Sayusuni. Vano:

"Sayusun!".

Sayusun vano:

Çýko?"

Tayqemer vano:

"Çýturo, biya phosema, ya ki nêbiya phosema? Niade tu honde zerni, þêmi cýrê ardi war, cêni xelesnay, en peyniye de ki ine tu caverda þi! Tu uza výnde, ezi ki ita výndon. Xorê uza mýrdi býberve!".

Sayusun vano:

"Ez xorê nê, torê bervon. Mý ke gemê to fekê tora bývetêne, mýrê qýsawete çine viye. Tu þiyêne çerdêne, ðua xo ki sýmýtêne, mýrê thowa nêbeno. Ýta non u ðua mý esto. Tu uza vêsana. Ez torê bervon!".

Tayqemer vano:

- Sayusun a odawa ke tu pê çewres kýlýtu kerde ra, zerê a oda de kýlýtê des u phonc çêveru estê. Ý kýlýtu býzê, i des u phonc çêveru rake. Tu yena en cêr de bodrum de vejina. O bodrum de xora jê sýren dý ostori teyrê. Lewê dine de ki qamçiyê esto. Tu ke ama lewê dinu, qamçi býzê inero de. Ý ostori yenê ra zon, vanê, 'hey azê isoni ça dana maro? Derdê tu çýko? Mara çý wazena?' Tý ki vaze, 'derdê mý nao. Sýma nata eve pasqulu dês ro dê, ostorê mý ki dota dês ro do, eve pasqulu dês býrýjiyo. Ez sýma ki raxeleþni, xo ki raxeleþnine. Zovi rae çina. Hem sýma, hem ki ez ita maneme".

Tavi Sayusun terkneno sono a oda ra kýlýtu cêno saneno çêveru, pêroyine keno ra, yeno cao ke ostori teyrê, çêver u pençere çino, yeno a oda de lewê ostoru. Lewê ostoru ra qamçi cêno dano pýro, i yenê ra zon. Vanê:

"Ey azê insoni mara çý wazena, ça dana ma ro, derdê tu çýko?".

Sayusun vano:

"Hal u mezalê mý nao. Sýma eve pasqulu nata dês ro dê, ostorê mý ki dot ra dês ro do, dês býrýjýyo, hem sýma, hem ki xo xelesnon ra".

Ostori nata eve pasqulu danê dês ro, dota ki Tayqemer pasqulu dano pýro, dês qurfino sono rýjino, Sayusun 've dý ostoru ra pia vejinê tever sonê. Sonê ju suke. Na suke de xorê hirê qati kýncu 've hirê heku cêno, hekunê xo 've kýncunê xora zovi keno torvu, erzeno terkiyê ostoru. Rasta-rast qonaðê pasay tý kotiya, vejinê rae. Rae ra Sayusun vano:

"Tayqemer?".

Tayqemer vano:

"Çýko?".

Vano:

"Tayqemer ma vejiayime rae, ma þêrime çê pasay, ya ki raverime þêrime çê xo?".

Tayqemer vano:

"Uyo ke tu mýra pers kerd, þime qonaðê pasay, uza ra dýme oncia some çê piyê to".

Sayusun vano:

"Ya hên býkeme".

Tayqemer vano:

"Tu nýka sona çê pasay, ma hirê ostoru bena se kena? Bê ma raverde, ma hirê muyunê xo dame to, tu mara ke kamci ostor wazena, muya i ostori, hurdi muyunê ostorunê binura ke, tu ke kamci ostor wasto, mavenê ju deqa de lewê to derime".

Hirê muyunê xo danê Sayusun. Sayusun vano:

"Tayqemer, sýma xorê þêrê býçerê. Ez xorê gýra gýra son suka pasay".

Nu terkneno sono. Rae ra verê saraye de ju þüane rastê cý beno. Sayusun þüaney ra vano:

"Ez na kýncunê xuyê newu dan tu, tu ki i kýncunê  xo 've ju miya zare biya sare býbýrne, postê dae býde mý".

Tavi þüane vano:

"Pasaê m', tý pê mý kayê xo kay kena, i kýncê to des male kenê, xorê raa xora so, pê mý kay meke".

Sayusun vano:

"Ez pê to kay nêkon, ez raþti van".

Sayusun kýncunê xo dano dey, kýncunê ey ki cêno pýra, postê miye ki cêno oncêno qafýka xo, sono suka pasay. Suka pasay de fetelino, fetelino, peyniye de qonaðê çêna pasayia qýze doz keno. Tavi ravêr pers keno, her çi museno. Museno ke çêna pasayia qýze de xelefe çina. Serva Sayusuni saraya pasay ra erjiya, ama na qonað. Sono dormê qonaðê çêneke de fetelino. Niadano ke verê qonaði de ju kokým roniþteo. Sono lewê kokými. Selam dano cý. Vano:

"Apo wayirê na qonaði kamo?".

Kokým vano:

"Qonaðê çêna pasayio. Ça pers kena?".

- "Ma" vano, "Apo reyê cýra vaze, ez ki gure fetelin, ma pia býgurime".

Çýtur ke hêni vano, ap dota heredino. Vano:

"Khýrro boyýno qefçýl, uza ra raurze so! Tu kama ke qonaðê xatune de gurina. Kar çino ke ez býgurine. Koti ra ke ama, uza ra so!".

Tavi kokým ke hêni çikeno, Sayusuni ra qesey keno, vengê dine çêna pasay heþina pê. Vana:

"Apo o çý haylemeo? Tu 've kamiyo nanê hurê".

Ap vano:

"Ju khýrro kutýko! Amo vano, ezi ki bon xýzmakarê çêna pasay".

Çêna pasay vana:

"Apo, i mordemi mýrê býrusne cor, bêro ez tey qeseykerine".

Tavi Sayusun terkneno sono cor; lewê çêna pasay. Çêna pasay qayýtê benzê betê ney kena. Niadana ke benzê ney þiyo'ro benzê Sayusuni. Vana:

"Wiyy Sayusun nu tiya!"

Výrare fina pa. Vano:

"Hala hala, nê wua m' wua m' tenê bota výnde, tý qeda belawa! Tý mýra çý wazena? Çý Sayusun-Mayusuno?! Ez Sayusun niyu. Ne mý Sayusun diyo, ne mý name heþiyu pê. Mý xatýrê Haqi sane. Tu mýra sa vana?".

A oncia vana:

"Nê tu Sayusuna, xo mýra inkar kena. Ha torê hirê zerni. Ninê býzê bere i sarê xo wes ke bê".

Tavi Sayusun postê miye onto qafýka xo ke vazê, 'khýrro'. Mýlet ki hên zoneno ke Sayusun khýrro. Sayusun hirê zernunê xo cêno, yeno lewê kokými. Vano:

"Apo?".

Ap vano:

"Çýko?".

Vano:

"Apo hala reyê bê lewê mý, Xatune cor hirê çiyê dê mý, ala bê ez nas nêkon, reyê qayýtê nine ve. Ni çýkê?".

Ap yeno, qayýtê cý beno ke, zernê! Kokým cýra vano:

"Ero ap qeda býjero, ine býde mý, torê çý ke wazena, ey anu".

Sayusun vano:

"Apo ni ke çýkê, nine býzê, mýrê hirê azunê rýndu biya".

Ap vano:

"Ma tu hirê azu se kena?".

Vano:

"Ben baxçe de dan we. Çêna pasay ez ke guretune kar, rozê mýrê lazým benê. Ez hêni hêþunê pê ke, vanê, i hurdi çênunê pasayê ke dêvi remnay vi, pasa i çênunê xorê newede veyve keno. Eke raþtiya, xorê ez ki þêri, rýnd pizê xo mýrd kerine, do dýma yen".

Kokým vano:

"Khýrro, ya raþtiya, veyve esto. Ý çi-mi býde mý, ezo son torê azunê rýndu ra hirê tenu býrnen an".

Tavi, kokým azu ano. Sayusun ine beno baxçe de nano ro. O sodýr ki sono veyve. Rae ra kýncunê xuyê khanu vezeno, newu cêno pýra, sarê xora ki postê miye vezeno. Hirê muyu ki vezeno, dý muyu keno ju muye ra. Hirê ostoru ra ju yeno. Sayusun niseno cý, sono hurendia veyvey. Niadano ke hao veyve de cirte kay kenê. Sono lewê cirtcu, selam dano cý, vano:

"Býraenê, ez ki sýma de cirte kay kerine?".

Cýra vanê:

"Tu hona domona. Tu çý bese kena cirte kay kerê, caê to þikino".

- "Ê" vano, "xêr! can canê mýno, thowa canê sýma zon dano, çýko?".

-"Ma" vanê, "hêniyo, bê kay ke".

Kay keno. Zamaunê pasay ra juy keno xo çým ra, cirte erzeno boji; sýkneno, ostor ra demdino. Ey cênê benê. Axýri tenê maneno, zamaê bini ki ano doraðe cirte erzeno, kuno qorê dey ra, yê dey ki qorê dey sýkneno.

Cêreno ra yeno baxçê çêna pasayia qýze. Ostori baxçe de fino kay. Ap vêneno, vozeno yeno. Vano:

"La-lao tu kamciya o baxçe mýlamet kerd, vejiye tever!".

Sayusun dota yeno, azê ke baxçe de dardê we, i azu api sero sýkneno. Vano:

"Xýlemalê apo, mýra zernu cêna, hirê azu ana, pê mý qan kena!"

Dê bê ke ap çý werdo. Dýma ostor fino kay, rameno çýmu vera kuno düri.

Düri ke kuno, kýncunê xuyê khanu cêno pýra, oncia postê miye onceno qafýka xo, yeno qonaðê çêna pasay. Verê qonaði de rastê kokými beno. Apo kokým vano:

"Khýrro çiyê boyýn, tý þiya veyve, ez ki ita çý heþirên de vine!.

Khýrr vano:

"Nê apo se vi?".

Ap vano:

"..... Tu serva vêrê xo þiya veyve. Reyê ki vana, 'apo se vi?' Mý i azê ke torê ardi vi, tu cao de rýnd de nêdardê we, mordemê ame, eve ostorê xo kot baxçe, baxçe kerd mýlamet. A, mý ki vake, la-lao tu kama? Baxçe ra vejiye! Azê tu mý sero sýkýti, terkna þi, tu ki olvoza ne?".

Sayusun vano:

"Ma apo ez se keri! Mý ki xorê þine pizê xo kerd mýrd. Xêylê waxt vi, mý nonê veyvey nêwerd vi".

Çêna pasay niadana ke oncia haylemeo. Vana:

"Apo i xorti ra vaze bêro cor".

Sayusun sono cor. Çêna pasay vana:

"Mý rýnd gos de! Piyê mýra, mý xevere gurete. Meste bêro yeno, mýra vano, 'býzevejiye'. Ez zonon ke tu Sayusuna, bê inat meke, xo eskera ke, ez tode býzevejine".

Sayusun vano:

"Nê, ez Sayusun niyu. Sayusun ki nas nêkon".

Çêneke vana:

"Nêê nê, tu Sayusuna. Se kerine, de xorê so!"

Maneno. Badona piyê çêneke ve mua çêneke kunê zere. Mae çêna xo oncena çengê boni. Vana:

"Erê dikê! Waê tu reþti muradê xo, tý menda. Zerria to keþi de esta çina? Xorê tu býdime mêrde".

Çêneke vana:

"Nê, zerria mý keþi de çina".

Mua xo yena, Pasay ra vana. Pasa ðeal keno. Vano:

"Cênik! Býnê bandýra mýde çýqa ke ca esto, uzau ra çýqa ki xorti estê bêrê. Dý roji ra têpia verê qonaðê çêna mýra þêrê. Çêna mý tey niado. Kamci ke zerri kerde, cam ra soe dey sano. Vad vo ke, ezi ki çêna xo dey dine. Na çýmê weþiye de murodê çêna xo bivine".

Delalci delal dano pýro. Xevera Pasay sona her çenge. Êê, çêna pasayia. Pêro ki zerri kenê. Awo ke ju manga xuya, beno roseno. Çutê kýncunê rýndu cêno. Awo ke dý miyê xo estê, roseno. Awo ke dêndaro, reyna dên keno, kýncu cêno. Têde vanê, çêna pasayia, qolay niya. Reyê ke mara kam de ke zewejiye, o xeleþino. Na çêna pasayia, dên çýko? Xortu ra dewletýn, feqýr, êndi kam ke esto sonê xorê qatê kýncu cênê. Yenê a roze verê qonaðê çêna pasay de kunê têdust. Ju be ju têdýma verê pencerey ra vêrenê ra. Ap, Khýrri ra vano:

"Ero mý hên doz kerd vi ke çýmê çêna pasay mýde bi. En peyniye de ezi ki verê cami ra yen son. Belkia mýde mêrdê kena".

Ap ke Sayusuni ra nia vano, Sayusun vano:

"Nê apo apo tu ke verê cami ra vêrena ra, ma ez ki vêron ra".

Ap vano:

"Khýrro de boyýn eke hêniyo mý dýma bê, mý ver mekuye".

Mýlet pêro yenê verê cami ra sonê. Çêneke soe erzena, sanena Khýrri. Xorti pêro sas benê. Pasa ki sas beno. Vano:

"Çêna mý eve xeletiye soe este xorti. Pêro reyna bêrê verê cam ra þêrê".

Tavi ju ve ju reyna verê cami ra yenê sonê. Dýma Ap oncia yeno, nara heredino Sayusuni ra. Vano:

"Khýrro de boyýn, hot gami mý dýma bê. Soe estê ke mý sano, tu mý dýme viya, gýne tu".

Reyna pêro yenê sonê. Çêneke oncia soe erzena sanena Sayusuni. Pêro oncia sas benê. Pasa ki sas beno. Vad kerdo, oncia ki zere dest nêdano ke çêna xo ju khýrri do, zamaê xo ki khýrr vo. Heredino, vano:

"Reynia bêrê þêrê".

Pêro-pia reyna yenê sonê. Çêneke ke soe reyna sanena khýrri, êndi teseliya pi kuno. Vano, dêmake zerria xo ney dera. Vadê xo ser, çêna xo dano khýrri. Dano khýrri hama, çêna xora ki heredino. Vano:

"Tu sene qula? Awo ke dêndar vi, awo ke ju manga xo biye, awo ke dý miy çêver de vi, pêro þi xorê qatê kýnci guret amey. Qe ke nê, nine ra juy býguretêne; ez honde nêqariyêne, nêdezêne. Tý þiya wertê nine ra khýrr guret. De eke hêniyo sýma layeqê na qonaðê mý niyê. Qonað ra vejiye, nara têpia na bonê xýravey de ronise, belkia aqýl yeno sarê tu.

Khýrr ve Çêna Pasay ra xorê qatê cýlu anê kenê zere. Beno son de tenê ke sewe sona, çêneke khýrri ra vana:

"De êndi tu ke Sayusuna ki, mý tu gureta, Sayusun niya ki, mý tu gureta. Bê mý merax de meverde, tu Sayusuna. Mý xatýrê Haqi sane!".

Çêneke ke hên vana, tavi tesela Khýrri kuna. Postê miye sarê xora dano we, vano:

"Erê meterse, ez Sayusunu".

Êndi xorê piya kunê gerdege. Piya resenê murodê xo.

 

Des, des u phonc roji vêrena ra Pasa beno nêwes. Veyndano zonaoðu. Zonaoðu ra vanê, 'dermanê nêweþiya Pasay çýko?'. Cýrê derman nêvinenê. Her caê Pasay zerê khul u rêm de mendo. Cýrê anê kýtav de niadanê. O sýre de taxmýnki Kýtavê Ýncili beno. Ýncili anê nanê ro. Ýncile de hêni oseno ke, sýtê þêre ve postê khudiyê þêre biyarê ke, pasa rýnd vo. Zovi derman çino. Vanê, kam sono þêri kiseno, kam sono sýtê þêre ano, kam sono postê khudiyê þêre ano? Kam keno, kam nêkeno, nia pers kenê. Vanê, hurdi zamaê pasay dêvi kýsti, hermetê xo xelasnay gureti ardi, ine ra qeyr kes bese nêkeno! Xevere danê zamaunê pasay.

Zamaê pasay yenê. Vanê:

"Ma bese nêkeme".

Pasa vano:

"Ya sonê mýrê dermanê mý anê, eke nêanê ki sarê sýma dan pýro".

Zamay tersu ver terknenê sonê. Zof sonê, tof sonê, xorê caê mýðare vinenê, vanê:

"Ýta xorê maneme. Hata ke merdime. Eke peyser racerime þime, namê ma xerepino. Hem ki Pasa qafýkunê ma dano pýro. Ýta de hata merdene výndeme".

Adýr kenê we, ver de výndenê. Vanê:

"Ma koti ra, sýtê þêre ardene, postê khudiyê þêre ardene koti ra. Xorê ita výndeme".

Tavi Çêna Pasayia qýze ki hêþina pê ke, piyê xo nêweso. Cýrê derman ki sýtê þêre ve postê khudiyê þêre rao. Sayusun ra vana:

"Piyê mý nêweso. Nêweþiya xorê derman ki sýtê þêre ve postê khudiyê þêre rao. Tora qeyr kes bese nêkeno derman biyaro. Çýqa ke piyê mý ma kerdime na qulýk, oncia ki piyê mýno. Hem ki tu xo eskera nêkena. Qeweta piyê mý çina, bê so nêweþiya piyê mýrê derman biya".

Tavi Sayusun qewul keno. Vano:

"De eke hêniyo, so lewê piyê xo, ostorê to do, býzê biya, ez þerine".

Çêna Pasay sona çê piyê xo. Vana:

"Bao! Zamaê tuyo qýz ki vano, ez son cýrê derman an".

Pasa huyuno. Vano:

"O Khýrr çý besekeno sýtê þêre ve postê khudiyê þêre mýrê biyaro".

Xorê tenena huyuno. Vano:

"De hêniyo ostoro de kokým dey de, o ki þero".

Ostoro de kokým cênê anê danê çêna pasay. A ki cêna Sayusun rê ana. Taê xorti heþinê pê ke, Khýrr ki sono. Vanê:

"Berê ma rae ra výreniya ney kume, ney býkýsime, çêna pasay belka made zewejina".

Sonê raa Sayusuni sero xo danê we, výndenê. Tavi Sayusun ki eve i ostorê kokými vejino 'ra rae. Taê ca sono, çýtur yeno verê ju gavani, ni vejinê werte, yenê ke Sayusuni býkisê. Sayusun ostor ra xo erzeno cêr, pasqule kuno ostori ra, ostor týrr ra dêmdino dine ser, býn de manenê. Tayine ki eve kemeru kiseno. Uza ra dýme muyunê ostoru vezeno. Muya Tayqemere keno hurdi muyu ra, Tayqemer yeno.

Sayusun vano:

"Hal mezal nia nia. Sýtê þêre 've postê khudiyê þêre dermanê pasayiyê".

Tayqemer vano:

"De hayde þime. Karê ma zoro. Oncia ke Haq pilo, comerdo".

Kunê 'ra rae sonê. Sonê, caê de hiniyê raste cý beno. Tayqemer vano:

"Sayusun, Þêri badena pêro yenê na hini ser. Pêro têdýma ðue sýmenê, sonê. Tu tenê hini ra düri çole býkýne, xo wedare; xo cý memýsne. Eke tu diya, tora parçýkê nêverdanê, parçe u purçe kenê.

En peyniye de Þêra juye yena, teli þiyo lýnge ra, lýnge gureto xo ver, eve rêmi mosa. Tu xo rýnd wedare, pêro Þêri ke amey þiye, ine dýme ki a Þêra. Mua Þêruna ke khudiyê xo ki estê, a ke amê ðua xo werde, biye rast, a lýnga xuya rêmýne veznena ra. A eke a lýnga xo veznê ra, tý vaze 'ya Xýzýr!' týrkemani ita ra cý sane. Tu ke týrkeman çýtur sana cý, výrende canê xo zof dezeno, yena ra xo. Vana: 'Wuyy na dýsmenê mý kam vi! Reyê mý býdiyêne, xusur-pusur ra mý býwerdêne'. Nêvo nêvo tu bývejiyê. Badena gon u rêm ke lýnge ra þi, canê xo beno ret, lýnga xo êndi nêdezena. Narae ki vana: 'Wuyy Haqo! No kam vi, na xêr mýrê kerd. Nýka býdiyêne Heqi ra negar vo eke býdiyêne, ey murodê mý kerd, ez na ýzrav ra xelesnune, vad vo ke Heq saidê mýno ke, mý ki, -murodê dey ke çýko-, biyardêne hurendi. Tu ki o sýre vejiye. Vaze, hal mezal niaro.

Tavi Sayusun çole kýneno, týrkemanê xo ki cêno, xo dano we výndeno. Niadano ke Þêri amey. Xo rýnd dano we. Ju ve ju ðue sýmenê sonê. En peyniye de Þêra wayira khudiye lengena yena. Ðua xo sýmena, cêrena ra. Lýnga xo ke veznena ra, Sayusun vano: "Ya Xýzýr!" cao ke gureto we, uza de saneno cý. Canê Þêre zon dano, yena ra xo, vana:

"Wuyy no kam vi, no dýsmenê mý kam vi, reyê mý býdiyêne, xusur-pusur ra býwerdêne".

Tenê maneno, narae ki vana:

"Haqo no kam vi murodê mý kerd, canê mý kerd ret, ez na derd ra xelesnune. Vad vo ke ez ki murodê dey biyari hurendi".

Tavi o sýre Sayusun vejino. Vano:

"Ez vine, murodê to mý ardi hurendi".

Þêre ki vana:

"Mý vad kerd, de murodê tu ke çýko vaze, ez biyari hurendi".

Sayusun vano:

"Tenê sýtê tu, tenê na gon-rêmê tu, ju ki postê khudiyê tu murodê mý ano hurendi".

Þêre vana:

"Sýtê mý, gon-rêmê mý rýnd, hama postê khudiyê mý murodo de gýrano. Ma, mý reyê vad kerd. Se býkeri? De bê sýtê mý, gon-rêmê lýnga mý býzê. Khudiyê mý ki haê uza derê, cýra juyê býzê, bêre peyê hot kou de býkýse, post býzê bêre. Eke vengê khudiyê mý ame gosunê mý, yen tu fitil ve fitil wen. Hên býke ke vengê khudiyê mý, mý mêro".

Sayusun yeno, tenê sýt, tenê ki gon-rêmê lýnge cêno, sono khudiyu ra juy ki cêno, sono peyê hot kou de dest keno býnê gula khudi kiseno, post vezeno, kunê rae. Kunê ke rae Tayqemer vano:

"Sayusun, hurdi zamaê pasay haê filan mýðara de adýr kerdo we, ver de výnetaiyê. Hayde þime. Ma ke kotime verê mýðarey tu vaze, sýtê þêre roson, sýtê þêre roson. Ý tora vanê: 'Ý sýti býde ma, mara çý wazena býwaze'. Tu ki vaze: 'Ez sýt dan sýma, hama eve pere nêroson. Þartê mý esto, eke anê hurendi, dan sýma.' Ýne ke vake: 'Þartê tu çýko?' Tý ki vaze: 'Þartê mý na nalê ostorê xo adýr de ken sur, nan qýnestunê sýmaro. Eke na deze oncenê, dan sýma'.

 

Badena Sayusun yeno verê mýðarey. Zamaê pasay pers kenê, vanê:

"Býra tu ita çý fetelina?"

Vano:

"Ez hekimune".

Eke vano 'ez hekimune', vanê:

"Tode sýtê þêre esto?"

Vano:

"Ya".

Vanê:

"Sýtê þêre ma de, mara çý wazena, býwaze".

O ki vano:

"Þartê de mý esto".

Zamay ki vanê:

"Býra þartê tu çýko?"

Sayusun vano, 'hal mezal nao'. Ý ki qewul kenê. Xo xode vanê, 'uyo ke mýreme qewul keme'.

Sayusun nalê de ostorê xo vezeno, adýr de keno sur, .... nano ro qýnestunê zamaunê pasay. Uza ra dýme, hurendia þýtê þêre ver, gon-rêmê lýnga þêre dano cý. Ni hên zonenê ke sýto. Thowa sýtê þêre diyo, çýko?

Cêrenê ra terknenê yenê qonaðê pasay. Pasay re vanê:

"Ma honde feteliayme khudiyê þêre cae nêdi. Ama torê sýtê þêre ard".

Ni gon-rêmi cýra cênê, anê kenê khulunê pasay ra. Nêbeno wes, her ke þi peyser sono. Tavi kýtav anê nanê ro ke, nu sýtê þêre niyo. Gon-rêmê þêriyo. Pasa veyn dano zamaunê xo, vano:

"Bêrê, reyna þêrê mýrê sýtê þêre ve postê khudiyê þêre biyarê. Eke nêard, na rae sarê sýma dan pýro".

Ni vejinê ke þêrê. Çêna pasayia qýze kuna zere. Vana:

"Bao mêrdê mý tore sýtê ve postê khudiyê þêre nao ard".

No oncia pê huyino. Vano:

"Zamaunê mýnê wesu mýrê ard, zamaê mýno khýrr mend".

Zonoði vanê:

"Pasaê mý biyarime kýtav ronime. Belka ki sýtê þêre ve postê khudiyê þêre raê".

Kýtav anê nanê ro ke, raþt ki raþtiya. Cênê kenê khulunê pasay ra. Pasa beno wes. Zamaê pasay ki reyna xeleþinê.

 

Zomonê ra têpia o ordiyo ke ravêr amey vi ke suka pasay býjero, o ordi oncia biyo sýlxet, reyna amo suka pasay ser. Xevere rusnenê Pasay rê:

"Sýmarê xeleþiye çina, suke ma dê".

Pasa nae qewul nêkeno. Vano:

"Ma erzeme xover, dame pêro".

Tey danê pêro. Roza juyine, roza dýyine xeyle mýlet cýra mýreno. Ordiyê zorbazu jêde zor keno. Çêna Pasay cêrena ver, cêrena ser. Sayusuni ra vana:

"Bê so tu ki pêrode, tu ke nêþêre piyê mý kisenê!".

Sayusun tavat nêkeno, urzeno ra sono pêrodayis. Roza juyine ordi keno xo ver suke ra keno tever. Pasa sas beno. Vano:

"No xort kamo, reyê rýnd tey niaderê!".

Beno sonde kes rae nêbeno i xorti ser. Roza dýyine oncia ordi de dano pêro, boji ra beno dýrvetýn. Pasa vano:

"Dýrveta dey pê pêskýra mý gýredê, ma reyê doz kerime no kamo".

Pê pêskýra pasay dýrveta Sayusuni gýredanê. Beno son, pêro sonê çê. Pasa ve Lelê xora çê be çê fetelinê. Fetelinê ke, xorto ke dýrvetýno, dýrveta xo pê peskýra pasay gýredayia, doz kerê. Her ca fetelinê, caê ki doz nêkenê. Verê qulýkê çêna pasayia qýze ra ke vêrenê ra, Lele vano:

"Pasaê mý, na cam ra reyê niadine, Khýrr se keno".

Cam ra niadano ke pêskýra pasay bojiyê Khýrri ra gýredayia. Vano:

"Pasaê mý, o xort zamaê tuyo Khýrro. Nawa pêskýra tu bojiya Khýrri ra gýredayia".

Pasa vano:

"Nêê pêskýre pêskýra mý niya. O xort ki Khýrr niyo".

Lele ke se keno, pasa vano, 'nê'. Vejinê yenê. Roza hireyine Sayusun verva eskerê zorbazu de kuno ra ser. Tayine heþir cêno. Cýra vano:

"Mý sýmarê nêvake reyna mê'rê na hetu ser?".

Her juy caê ra sýngýr keno, rusneno. Pasa Lelê xora vano:

"Lewê dey ra caê meso, býzê biya sarayia mý".

Pêrodayis qedino. Lele Sayusuni ra vano:

"Pasa vano ke yamu yamu bêro qonaðê mý".

Sayusun sono qonað; huzurê Pasay. Pasa vano:

"Namê tu çýko, tu kama"?

Sayusun vano:

"Pasaê mý, ez ke namê xo vajine ki tu ima nêbena, kes ki ima nêbeno".

Pasa vano:

"Nêê namê tu çýko?".

Sayusun ki vano:

"Namê mý Sayusuno".

Pasa ima nêbeno. Veyn dano dý zamaunê xo ve dý çênunê xo, yenê. Vano:

"Sýma vake: Sayusun merdo. No xort ki vano: ez Sayusunune".

Zamay vanê:

"Pasaê mý, nêê, Sayusun merd, no zur keno".

Sayusun vano:

"Pasaê mý, ez ke zur kon, eke hêniyo na mýlet tever vejiyo, zamaê tu tumonunê xo xora býkerê, qýnestê dine ra nisangê mý esto. Eke çino, ez xora zur kon".

Ni tumonu xora nêkenê. Pasa heredino pýro. Axýri tumonu xora kenê. Raþt ki nisangê Sayusuni qýnestunê hurdi zamau rao. Pasa tenê ðeyalino. Vano:

"Serva zurunê sýma mý çêna xuya qýze rê honde heþirên kerde".

Heredino, vano:

"Nine berê. Sarê zamaunê mý pýrodê, hurdi çênunê mý ki b'erzê zýndan".

Sayusun ra ki vano:

"Haq tora raji bo. Tu na suka mý nao dý reyê beno xelesnena. Êndi ez kokýmune. Na qomi rê tu pasayên býke. Honde mýlet býnê bandýra tode bo. Hem ki nýka zof binu sa ke, tu zamaê mýna".

Tavi Sayusun qewul nêkeno. Vano:

"Pasaê mý, piyê mý ki jê tu pasao. Hao çon serriyo mý nêdiyo. Weso, merdo? Reyê þeri, piyê xo bivini. Eke oncia çýmê mý nêbýrna, peyser yon lewê tu".

 

Tavi Pasa qewul keno. Sayusun sono çê, hirê muyu vezeno keno jumini ra, hirê ostori yenê. Eve xo niseno ro Tayqemeri, cêniye ki nisena ro ostorê juyi, ostorê bini ki bar kenê, vejinê 'ra rae sonê. Çýtur ke kunê nejdiyê suka piyê xo, mýlet niadano ke Sayusun yeno. Vozenê sonê xevere danê pi. Vanê:

"Mijdana ma býde Pasa, lazê tu Sayusun hao yeno".

Piyê Sayusuni ki biyo korr. Vano:

"Bêro lewê mý, veng pêheþine, mijdana sýma dan sýma".

Rae ra Tayqemer Sayusuni ra vano:

"Piyê tu çýmu ra biyo korr. Mý sera bê war, býnê lýnga mýna raste ra wele býzê pêskýra xo ke, tu ke þiya lewê piyê xo, a pêskýre verê piyê xode rake, wele ser aðme ke. Vaze: 'bao ezune, Sayusun'ne amune'. Piyê tu, vengê tora tu nas keno, dest keno hard ra, keno riyê xora, sýkýr keno. Destê piyê tu beno a wele ra, çýmê xo benê ra. Hem ki beno cênc".

Tavi Sayusun yeno war. Wele býnê lýnga raste ra cêno, keno pêskýre. Cêno sono qonaðê piyê xo. Sono lewê piyê xo. Pêskýre keno rast, wele sero keno aðme. Vano:

"Bao ezune. Ez Sayusun'ne amune".

Pi ke çýtur veng hesneno, vano:

"Haqo 'be tu sýkýr"!

Hirê rey dest keno 'ra wela ke pêskýre seroya, keno riyê xora. Çými benê wes. Beno xorto výren. Sayusun vano:

"Bao torê se vi? Ça nia biya? Çýmu ra biya þefil, mua mý kuya"?

Pasa vano:

"Cigera mý, tý ke þiya nêama, ez tu dýma bervune, bervune bine korr. Bine korr, mua tu ki þiye zovi mêrde. Ez caverdune. Çinebiyena tu ez ardune na hal. Nae rê sýkýr bo, oncia reþtime jumini".

Sayusun vano:

"Bao, tu çý ceza dê mua mý"?

Pasa vano:

"Ez derdê tode, derdê xode vine. Thowa ceza-meza mý nêdê. Ez ke her roz ae ra tike cýra keri, oncia zerrê mý wes nêbeno. Ma, tu nawa ama, eve destunê xo ceza cýde".

Sayusun vano:

"Bao a mua mýna, ez ewladê daune, besenêkon. Tu eve destê xo ceza cýde".

Pi vano:

"Eke hêniyo hirê ostoru biyarê, hot roji juy rê çi cýdê, ðue cýmedê. Juy rê ðue cýdê, çi cýmedê. Juy rê ki sole cýdê, ðue cýmedê".

Anê, pasa ke se vano, hên kenê. Hot roji ra têpia, sonê cênike anê. Ostoru ra gýredanê. Ostoro ke çi do cý, ðue cý nêda, dey ra düri ðue nanê ro. Ostoro ke ðue da cý, çi cý nêdo, dey ra düri çi nanê ro. Ostoro ke sole da cý, ðue cýnêda, dey ra düri ki ðue nanê ro. Ostoru çýtur ke verdanê ra, her ju çiyê ser vozeno, cênike kenê hirê parçey. Uzara dýme resenê mýrodê xo, vejinê selamete.    

 

Vatoð: Çê Aliyê Seydaliye ra A. Karakýlýnç

Ca: Dewa Hengýrvani      

Tija Sodiri Dergisi ve Tij Yayýnlarý online satýþ ve yayýnlama...


Hosted by www.Geocities.ws

1