นกรูปร่างเล็ก ๆ น่าเอ็นดูแต่ละอย่างมีสีสวย, มีกิริยาปราดเปรียวว่องไว เลี้ยงดูง่ายและ เกือบไม่สิ้นเปลืองอะไร, ที่เลี้ยงและเห็นกันอยู่โดยทั่วไปนั้นส่วนมากมักเป็นนกฟินช์ นกตระกูลนี้แยกพันธุ์ออกไปเป็นชนิดต่าง ๆ เท่าที่นักเลี้ยงทั่วไปได้สะสมกันเอาไว้นั้นมีเกือบ 100 ชนิด ทั้งนี้หมายถึงชีวิตและการเป็นอยู่ได้อย่างแจ่มแจ้งแล้วเท่านั้นถิ่นกำเนิดแต่ดั้งเดิมของนกตระกูลนี้มีอยู่ในเขตร้อยอาทิเช่น แอฟริกา, ออสเตรเลีย และในแถบเอเชีย, ชนิดที่ซื้อขายกันอยู่ในตลาดสัตว์เลี้ยงที่นับว่าคุ้นตาดีนั้นมีชื่อเรียก แยกเป็นชนิดและสี

นกในตระกูลนี้ทุกชนิดเป็นนกซึ่งมีขนาดเล็ก, แข็งแรง และปราดเปรียว, กินอยู่ก็ง่ายเกือบไม่สิ้นเปลืองอะไรเลยฉะนั้นกรงและที่อยู่อาศัยนั้น สำหรับนกฟินช์จึงไม่มีเรื่องยุ่งยากอะไรนัก

ถ้าท่านมีกรงภายนอกซึ่งใช้เลี้ยงนกอื่นอยู่แล้ว เมื่ออยากเลี้ยงนกฟินช์ ท่านก็นำนกฟินช์ไปปล่อยลงได้เลย ถ้าท่านต้องการที่จะเลี้ยงดูภายในกรงแบบแขวน, หรือตั้งขนาดเล็ก ๆ ภายในห้อง นกฟินช์ก็สามารถจะอยู่ได้อย่างมีความสุข

เรื่องง่าย ๆ ที่ท่านไม่ควรลืม ถ้าหากท่านคิดจะเลี้ยงนกด้วยกรงเล็ก ๆ นั้นมีดังนี้

1. โปรดเลือกซื้อกรงที่สามารถดึงพื้นกรง, ถ้วยใส่อาหารและถ้วยน้ำ ออกมาทำความสะอาดได้สะดวกและกรงนั้นต้องมีซี่ลวดกั้นขนาดเล็กอันเป็นกรงของนกฟินช์โดยเฉพาะ
2. โปรดเลือกซื้อกรงที่ชุบโครเมียม ถ้าท่านมีงบประมาณเพียงพอ เพราะกรงธรรมดาที่ใช้สีพ่นหรือทานั้น แม้จะมีราคาถูกกว่า แต่สีก็จะหลุดแตกและเป็นสนิมในเวลาอันสั้น, กรงพลาสติกก็สวยและใช้ได้ดี ถ้ามันไม่เกิดการพลาดตกลงมา
3. โปรดเลือกซื้อกรงที่มีอุปกรณ์ภายในอยู่พร้อมเสร็จ อาทิเช่น คอน, ชิงช้า, ถ้วย, ซึ่งของเหล่านี้ กรงที่มีคุณภาพดี ย่อมมีอยู่พร้อมเสร็จ
4. โปรดตั้งหรือแขวนกรงในที่ซึ่งมีอากาศถ่ายเทได้ มีแสงสว่างพอสมควร, ไม่ถูกลมโกรกหรือถูกแดดจัดจนเกินไป

ในกรณี ที่บริเวณบ้านท่าน มีที่กว้างพอสมควรต้องการจะสร้างกรงภายนอก เพื่อรวบรวมนกฟินช์ ชนิดต่าง ๆ ทำเลที่ตั้งของกรงนั้น โดยทั่วไปแล้ว ขนาดของกรงยิ่งมากเท่าใดนกก็จะยิ่งมีความสุขมากขึ้นเท่านั้น แบบอย่างของกรงรวมนั้นควรสร้างเป็นรูปทรงยาวแบ่งส่วนยาวนั้นออกเป็น 3 ตอน, 2 ตอนแรกควรมีหลังคา, หนึ่งใน 2 ตอนนี้นอกจากหลังคาแล้ว ควรมีฝาปิดกั้นด้านนอกเพื่อจะได้ใช้ตอนนี้เป็นที่กินอยู่หลับนอนของนกอย่างร่มรื่น พื้นกรงของ 2 ตอนที่กล่าวนี้ควรลาดด้วยซีเมนต์, ส่วนของตอนที่ 3 ซึ่งเหลืออยู่นั้นควรให้ได้รับแสงสว่างปลอดโปร่งมากที่สุด พื้นของตอนที่ 3 ซึ่งมิได้ลาดซีเมนต์นั้นควรปลูกต้นไม้ ตกแต่ง บริเวณนี้ให้เป็น ป่าโปร่ง ด้วยพุ่มไม้เตี้ย ๆ ไม้ยืนต้นขนาดเล็ก, และพืชหญ้าต่าง ๆ อาจจะวางโขดหินโบกซีเมนต์โดยขุดให้เป็นแอ่ง หรือสระเล็ก ๆ เพื่อให้น้ำสะอาดแก่นกด้วยก็ยิ่งเป็นการดี

การคำนวณเนื้อที่ของกรงเพื่อให้สมดุลย์กับจำนวนนกที่จะปล่อยลงเลี้ยงนั้น ถ้าเป็นนกขนาดเล็ก เนื้อที่ควรเป็น 1 ตารางฟุต ( วัดจากเนื้อที่ของพื้นกรง ) ต่อนก 1 ตัว และสูงขึ้นไปถึง ตัวอย่าง เช่น ถ้าหากกรงของท่านมีขนาดยาว 8 ฟุต กว้าง 2 ฟุต ก็เท่ากับกรงนั้นมีเนื้อที่ พื้นกรง 16 ตารางฟุต จำนวนนกขนาดเล็กที่ควรปล่อยลงเลี้ยงให้นกได้รับความสบายพอสมควรนั้นก็ควรเป็น 16 ตัว

เมื่อท่านซื้อนก โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือนกซึ่งมีรูปร่างเล็ก ๆ เช่นนกจำพวก ฟินช์ นี้ ท่านจะต้องระมัดระวังในการซื้อเป็นพิเศษ เพราะนกเล็ก ๆ นั้นมีความบอบบางระวังรักษาโรคและความเจ็บป่วยได้ยาก อาการป่วยของนกเล็ก ๆ นั้นอาจหายขาดได้ง่าย เช่นเดียวกับการตายง่ายในระยะเวลาอันสั้น ฉะนั้นก่อนจะซื้อโปรดตรวจตราสุขภาพและกิริยาของนกให้เป็นที่แน่ใจเสียก่อน หลักใหญ่ ๆ ในการเลือกนั้นมีดังนี้

อาหารโดยทั่วไปก็เป็นเมล็ดข้าวชนิดต่าง ๆ ที่มีขนาดเล็ก เช่นข้าวผสมของนกคีรีบูน ข้าวฟ่าง เป็นต้น นกจำพวกฟินช์แม้จะจัดอยู่ในจำพวกกินเมล็ดข้าว แต่ก็มิได้หมายความว่าจะไม่กินแมลงเล็ก ๆ เลย, นกฟินช์บางชนิดในเวลาปกติอาจกันเมล็ดข้าว แต่ในเวลาผสมพันธุ์หรือฟักเลี้ยงก็ต้องให้อาหารจำพวกแมลงเพิ่มขึ้นด้วย มิฉะนั้นการฟักเลี้ยงก็จะเป็นไปอย่างไร้ผล

นอกจากเมล็ดข้าว, แมลง, ดอกหญ้าชนิดต่าง ๆ แล้ว อาหารพวกพืชผักสด เช่นใบผักกาด, ใบหญ้า, หรือผักสวนครัวชนิดอื่น ๆ ก็เป็นสิ่งที่จำเป็นเช่นเดียวกัน

การให้อาหารพวกพืชผักสดนี้โดยทั่วไป มักใส่ไว้ในกรงประมาณ 6 - 8 ชั่วโมงแล้วนำออก ไม่ปล่อยทิ้งให้แห้งหรือเน่าอยู่ภายในจนถึงวันรุ่งขึ้น เพราะหากนกลงมากันอีก จะทำให้ท้องเสียได้ แอปเปิ้ลชิ้นบาง ๆ , กลีบส้ม, สองสิ่งนี้เป็นของโปรดของนก แต่ไม่ควรให้มากหรือบ่อยครั้งจนเกินไปจะทำให้นกท้องเสียได้เช่นเดียวกัน

อาหารทุกชนิดที่ให้แก่นกนั้น ไม่ควรโรยหรือทิ้งไว้ตามพื้น ควรมีถ้วยใส่ หรือมีที่หนีบ เพื่อกันมิให้เปื้อน สกปรก, สรุปแล้วชนิดอาหารที่จำเป็นสำหรับนกฟินช์ มีดังนี้

แบบอย่างของรังฟักสำหรับนกฟินช์นั้น ใช้ทั้งแบบกล่องเจาะรูกลม และแบบรูปทรงค่อนวงกลมปากกว้างเหมือนถ้วย วัตถุที่ใช้ทำนั้นมีทั้งชนิดทำด้วยลวดสาน, ทำด้วยเชือก, และทำด้วยฟาง อุปกรณ์รองพื้นรัง ซึ่งประกอบด้วยเส้นใยอ่อน ๆ, กิ่งและใบไม้แห้งเล็ก ๆ หรือหญ้าแห้งต่าง ๆ นั้นหากมีตกแต่งรองพื้นหรือทิ้งไว้ภายในกรงด้วยก็จะเป็นการสะดวกแก่แม่ยิ่งขึ้น

เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ นกฟินช์ จะช่วยกันตกแต่งพื้นรังทั้งตัวผู้และตัวเมีย ช่วยกันกระจุกกระจิกน่าเอ็นดู

ความสูงในการแขวนรังฟักนั้น เป็นการยากที่จะกล่าวเจาะจงให้แน่นอนลงไปได้ เพราะนกฟินช์บางชนิดก็ชอบสร้างรังฟักในที่ต่ำ ทางที่ดีที่สุดเมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ ท่านควรเลื่อนความสูงต่ำของรังฟักทดลองดู เมื่อเลื่อนขนาดของความสูงแต่ละระดับแล้วควรแขวนรังนั้นไว้ประมาณ 3-4 วัน แล้วจึงเลื่อนขึ้นหรือลดลงอีก การทำเช่นนั้นจะช่วยให้ท่านทราบได้ว่า นกชนิดนั้น ๆ ชอบระดับการแขวนรังฟักสูงหรือต่ำเพียงไหน

โดยประมาณแล้วการแขวนรังฟักนั้น ไม่ควรให้ต่ำกว่า 2 ฟุต ขนาดของกรงสำหรับใช้ฟักและผสมพันธุ์นั้นควรมีขนาดอย่างต่ำ กว้าง 2 ฟุต ยาว 2.5 -3 ฟุต กล่าวกันโดยปกติวิสัยของนกแล้ว ขนาดของกรงฟักนั้นยิ่งท่านให้เนื้อที่กว้างมากขึ้นเท่าใด นกก็จะบินเล่นออกกำลังได้สะดวก มีความสบายใจมากยิ่งขึ้นเท่านั้น

เมื่อถึงฤดูของการผสมพันธุ์นั้น ( เริ่มในฤดูใบไม้ผลิ ) หากเป็นไปได้ ควรแยกคู่นกออกผสมแต่ละคู่ จะทำให้การระวังรักษา, การเลี้ยงดู, ตลอดจนปริมาณและสุขภาพของลูกและแม่นก มีผลเป็นที่น่าพอใจ ที่ตั้งของกรงนั้นไม่ควรมีคนหรือสิ่งเคลื่อนไหวอื่น ๆ คอยรบกวน จะทำให้นกคอยหวาดระแวงและตกใจ, ซึ่งจะเป็นผลให้เวลาที่อยู่ในสภาพพร้อมแล้วนั้นช้าออกไปอีก, หรืออาจยืดเวลาออกไปโดยไม่มีกำหนดเลยก็เป็นได้

เมื่อแม่นกเริ่มวางไข่แล้ว แม่นำจะเริ่มกกฟักติดต่อกันโดยทันที เวลาที่ฟักนั้นประมาณ 15 วัน ปริมาณของไข่นั้นแล้วแต่ความสมบูรณ์, และชนิดของนก จนกระทั่งลูกนกเริ่มออกเป็นตัว แม่นกจึงจะออกมาช่วยหาอาหารบ้าง

ในกรณีที่แม่นกตายในขณะวางไข่ หรือกกฟักอยู่นั้น นกตัวผู้อาจทำหน้าที่กกฟักและเลี้ยงดูลูกแทนได้ คุณประเสริฐของนกในตระกูลฟินช์นั้น เห็นได้เสมอว่าล้วนเป็นบิดา มารดาที่ดี เพราะนอกจากจะฟักเลี้ยงลูกของตนเองได้อย่างวิเศษแล้ว นักเลี้ยงยังใช้นกพวกนี้ฟักเลี้ยงนกชนิดอื่น ๆ ซึ่งมีขนาดเดียวกันด้วย

นกแต่ละคู่เมื่อพ้นฤดูผสมพันธุ์แล้ว ควรปล่อยให้รวมอยู่ในกรงเดียงกัน เพราะเป็นนกซึ่งชอบอยู่รวมกันเป็นฝูง

ข้อควรระวัง ไข่ของนกฟินช์ทุกชนิดอย่าพยายามจับเล่นหรือหยิบมาดูเป็นอันขาด เพราะเปลือกไข่ของนกฟินช์นั้นมีเปลือกเปราะแตกง่ายอย่างที่สุด

อาหารสำหรับลูกนกซึ่งออกเป็นตัวแล้วนั้น จะต้องเป็นอาหารที่มีความนุ่ม, และเมล็ดเล็กย่อยง่าย, อาหารจำพวกผักควรให้เป็นประจำ, ระยะนี้ควรให้ทรายผสมอย่างสม่ำเสมอด้วย

Gouldian Finch

มีถิ่นกำเนิดแถบเหนือของออสเตรเลีย มีสีซึ่งงามเหมือนจัดวางไว้ทั่วตัวนั้นทั้งสีเหลือง แดง น้ำเงิน ม่วง ขาว และดำรวมกันอยู่ การแต่งแต้มสีของธรรมชาติที่วาดระบายให้แก่นกชนิดนี้นั้นเป็นการกระทำที่แสนจะลำเอียง

เป็นนกฟินช์ขั้นปฐม เป็นตัวเล็กที่แข็งแรง ผสมได้ง่ายมีผู้นิยมเลี้ยงกันแพร่หลายมากที่สุดชนิดหนึ่ง มีความปราดเปรียวน่ารักมาก ตัวเมียจะไม่มีลายและจุด ปากไม่มีสีแดงสดเหมือนตัวผู้

กูลเดียน	ซีบรา