กลับที่เดิม
[ แบบทดสอบ online ]
ใบความรู้ ที่ 1 ( เรื่องประเภทของเพลงไทย )ชั้น ม.2
เพลงไทย หมายถึง เพลงที่ประพันธ์ ตามหลักของดนตรีไทย ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ประจำชาติ เป็นศิลปะและวัฒนธรรมของชนชาติไทยซึงมีมาแต่สมัยโบราณ เพลงที่ประพันธ์ขึ้นมาโดยมากเลียนสำเนียงภาษาอื่น มักจะมีชื่อเรียกนำหน้าเพลงตามสำเนียงภาษา เช่น เพลวลาวดวงเดือน เขมรไทรโยค มอญท่าอิฐ แขกสาหร่ายพม่าเห่ จีนขิมเล็ก ฯลฯ
ประเภทของเพลงไทย
แบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ คือเพลงบรรเลง และเพลงขับร้อง
เพลงบรรเลง หมายถึง เพลงที่ใช้เครื่งดนตรีบรรเลงล้วน ๆ ดังนี้
1. เพลงโหมโรง เป็นเพลงที่ใช้บรรเลงก่อนการแสดงโขน-ละคร และพิธีกรรม ต่าง ๆ โดยมีความเชื่อว่า.
- ใช้ประกาศ หรือประโคมให้รู้ว่ากำลังจะเเรริ่มแสดง หรือ เริ่มพิธี
- เพื่ออัญเชิญเทพยดาและสิ่งศักดิ์สิทธิ์์ใให้มาประชุมพร้อมกันในบริเวณงาน
เพลงโหมโรงจะใช้เพลงสาธุการบรรเลงนำทุกครั้ง มี 3 ประเภท คือ
1.1 โหมโรงพิธีกรรม บรรเลงก่อนพิธีกรรมต่าง ๆ มี 3 ฃุด คือ
1.1.1 เพลงโหมโรงเย็น
1.1.2 เพลงโหมโรงเช้า
1.1.3 เพลงโหมโรงเทศน์
1.2 เพลงโหมโรงการแสดง บรรเลงก่อนการแสดงต่าง ๆ
1.3 เพลงโหมโรงเสภา บรรเลงก่นการขับเสภา
2. เพลงหน้าพาทย์ ใช้บรรเลงประกอบอิริยบท อารมณ์ และการเปลี่ยนแปลงของตัวละคร หรืออัญเชิญฤาษีเทวดา และครูอาจารย์ให้มาร่วมในพิธีใหว้ครูหรือพิธีมงคลต่างๆ มี 2 ชนิด
2.1 เพลงหน้าพาทย์ธรรมดา ประกอบอริยบทตัวละครธรรมดา เช่น ร้องให้ ใช้ เพลงโอด , ต่อสู้ ใช้เพลงเชิด
2.2 เพลงหน้าพาทย์ชั้นสูง ประกอบอิริยาบทของเทพต่างๆ ได้แก่ พระอินทร์ พระพรหม เทวดา เช่น การเดินทางไปมา ใช้เพลงกลม
3. เพลงเรื่อง คือเพลงชุดที่นำเอาเพลงที่มีลักษณะไกล้เคียงกันมารวมกันบรรเลงติดต่อกันเป็นชุด ดังนี้
3.1 เพลงเรื่องประเ ภทเพลงช้า เช่นเรื่องเต่ากินผักบุ้ง เรื่องจีนแส
3.2 เพลงเรื่องประเ ภทเพลงเร็ว เช่น เรื่องแขกมัดตีนหมู เรื่องแขกบรเทศ
3.3 เพลงเรื่องประเ ภทเพลงฉิ่ง เช่น เรื่องมุล่ง เรื่องช้างประสานงา
3.4 เพลงเรื่องประเ ภทเพลงสองไม้เช่นเรื่องสีนวล เรื่องทยอย
3.5 เพลงเรื่องประเ ภทเพลงที่เกี่ยวกับพิธีกรรม เช่น เรื่องทำขวัญ
4. เพลงหางเครื่อง เปป็นเพลงบรรเลงที่บรรเลงต่อท้ายเพลงเถา เป็นบทเพลงสั้นๆ ในอัตราจังหวะชั้นเดียว เพื่อให้สนุกสนาน ครึกครื้น
5. เพลงออกภาษา เป็นเพลงที่นำเพลงสำเนียงภาษาต่าง ๆมารวมเป็นชุดเดียวกัน การบรรเลงจะต้องออก 4 ภาษาก่อนคือ จีน เขมตร ตะลุง พม่า
6. เพลงเดี่ยว เป็นเพลงพิเศษ ใช้สำหรับ บรรเลงเดี่ยว อวดฝีมือนักดนตรี
เพลงขับร้อง หมายถึงเพลงที่นิยมนำมาร้องประกอบดนตรีตามแบบของไทย มีดังนี้
1. เพลงเถา เป็นเพลงที่มี อัตราจังหวะ 3 ชั้น 2 ชั้น และชั้นเดียว ในเพลงเดียวกัน เช่น เพลงแขกบรเทศ เพลงแสนคำนึงหา
2. เพลงตับ เป็นเพลงชุดที่นำเอาเพลงหลายเพลงมาบรรเลงติดต่อกัน มีอยุ่ 2 แบบ คือ
2.1 ตับเรื่อง ( เอาเนื้อร้องเป็นเกณฑ์ )
2.2 ตับเพลง (เอาแบบแผนการบรรเลงเป็นเกณฑ์ )
3. เพลงเกร็ด เป็นเพลงที่ใช้บรรเลงและขับร้องทั่วไป เพื่อความสนุกสนาน จะชมความงามของหญิง ชมธรรมชาติ บรรยายความรัก เช่นลาวดวงเดือน
ใบงานที่ 1 (ใบงานเดี่ยว)
เรื่อง ประเภทของเพลงไทย
แผนการสอนที่ 1 รายวิชา ศิลปะกับชีวิต 3 ( ศ203 ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ชื่อ
.ชั้น
เลขที่
คำชี้แจงให้นักเรียนค้นหาคำตอบจากใบความรู้จุดที่1 มาเติมคำต่อไปนี้
1..เพลงไทยหมายถึง
..
..
..
2. เพลงไทยมีกี่ประเภท อะไรบ้าง
..
3. เพลงโหมโรงเป็นเพลงประเภทใด
..
4. การบรรเลงเพลงโหมโรงจะใช้บรรเลงก่อนการแสดงเพราะมีความเชื่อว่า
..
..
5.การบรรเลงเพลงโหมโรงจะใช้เพลงอะไรบรรเลง
6.การโหมโรงจะเลือกเพลงบรรเลงเพื่อให้เหมาะสมกับงานมี 3 ประเภท อะไรบ้าง
..
..
..
..
..
..
7. เพลงหน้าพาทย์เป็นเพลงประเภทใด
8. เพลงหน้าพาทย์ ใช้บรรเลงเพื่ออะไร
..
..
9. เพลงหน้าพาทย์มีกี่ชนิดอะไรบ้าง
.
..
..
..
..
10 เพลงเรื่อง คือ
.
..
11.เพลงเรื่องมีกี่ชุดอะไรบ้าง
..
..
..
..
..
..
12. เพลงหางเครื่อง คือ
..
13. เพลงออกภาษา คือ
..
14.เพลงเดี่ยวคือ
..
15 เพลงเถาเป็นเพลงประเภทใด
.
16.เพลงเถาคือ
17เพลงตับเป็นเพลงประเภทใด
.
18.เพลงตับคือ
..
..
..
19.เพลงเกร็ดเป็นเพลงประเภทใด
20.เพลงเกร็ดคือ
..
..
การตรวจเช็คคำตอบ เมื่อนักเรียนทุกคนเสร็จแล้ว ครูจะรวบรวมใบงานและแจกให้เพื่อนร่วมห้อง ตรวจเช็คคำตอบ
โดยมีนักเรียนและครูร่วมกันสรุป คำตอบให้ถูกต้อง แล้วรวมเป็นคะแนน เต็ม 20 คะแนน
ลงชื่อผู้ตรวจเช็ค
.
