ติมอร์ตะวันออกเดิมถูกผนวกเป็นจังหวัดที่ 27 ของอินโดนีเซีย หลังจากติมอร์ได้รับเอกราชจากโปรตุเกส แต่ชาวติมอร์ได้ต่อสู้เรียกร้องเอกราชเป็นเวลานานจนกระทั่งมีการลงประชามติเมื่อ 30 สิงหาคม 2542 ให้ติมอร์แยกตัวเป็นเอกราชจากอินโดนีเซีย และกลายเป็นประเทศที่ 11 ของภูมิภาคนี้

สหประชาชาติซึ่งเป็นองค์กรที่เข้าไปดูแลติมอร์ตะวันออกตั้งแต่การลงประชามติ การจัดกองกำลังเพื่อฟื้นฟูพัฒนาติมอร์ตะวันออก จนกระทั่งจัดการเลือกตั้ง เป็นผู้ร่างรัฐธรรมนูญให้ติมอร์ตะวันออกและกำหนดรูปแบบการปกครองของติมอร์ให้เป็นแบบกึ่งประธานาธิบดีกึ่งรัฐสภา (Semi President and Semi Parliamentary System) โดยผู้นำคนแรกของติมอร์ตะวันออกคือประธานาธิบดีซานนานา กูสเมาว์ (ผู้นำในการเรียกร้องเอกราช) เวลานี้ประธานาธิบดีกูดเมาว์กำลังเดินทางเยือนประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ทั้งนี้รัฐธรรมนูญของติมอร์ได้กำหนดให้ประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งโดยตรง มีวาระในการดำรงตำแหน่ง 5 ปี และไม่เกิน 2 วาระติดต่อกัน

รัฐสภาของติมอร์มีสภาเดียวคือสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกรัฐสภามีวาระในการดำรงตำแหน่ง 5 ปี

ปัจจุบันประเทศติมอร์ตะวันออกมีประชากร 7 แสนกว่าคน ยังเป็นประเทศยากจน และในเดือนกันยายนปีนี้ติมอร์ตะวันออกก็จะสมัครเป็นสมาชิกรายล่าสุดของ UN คือสมาชิกลำดับที่ 192 (สมาชิกล่าสุดคือสวิสเซอร์แลนด์ซึ่งเพิ่งผ่านการลงมติจากประชาชนให้เป็นสมาชิก UNได้ หลังจากในอดีตสวิสเซอร์แลนด์มองว่าการเข้าเป็นสมาชิก UN จะทำให้สูญเสียความเป็นกลาง)

ในอนาคตคาดว่าติมอร์ตะวันออกจะเข้าเป็นสมาชิกของอาเซียน ซึ่งจะทำให้

อาเซียนขยายสมาชิกเพิ่มขึ้น จากปัจจุบันที่มีสมาชิก 10 ประเทศ หรือเรียกว่า ASEAN Ten

สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรืออาเซียน ต่อตั้งเมื่อ 8 สิงหาคม 1967 ปัจจุบันมีอายุครบ 35 ปี ในช่วงที่มีอายุครบ 30 ปี ได้ขยายสมาชิกจาก 6 ประเทศเป็น 10 ประเทศ และหากติมอร์ตะวันออกเข้าเป็นสมาชิกอาเซียนจะเป็นองค์การที่มีสมาชิกครอบคลุมทั้งภูมิภาค

อาเซียนจะเป็นองค์การความร่วมมือระหว่างประเทศทั้งด้าน เศรษฐกิจ

วัฒนธรรม สังคม และการเมือง โดยไม่เกี่ยวข้องกับด้านการทหาร

เดิมสมาคมอาเซียนนั้นจัดตั้งในนามอาสา โดยมี 3 ประเทศก่อตั้งคือไทย มาลายา (มาเลเซีย) และฟิลิปปินส์ แต่ไม่ประสบความสำเร็จมากนัก จนกระทั่งอินโดนีเซียและสิงคโปร์เข้ามาร่วมทำให้ตั้งเป็นอาเซียน

ภูมิภาคเอเชียในปัจจุบันจึงประกอบด้วย ไทย มาเลเซีย สิงคโปร์ อินโดนีเซีย

บรูไน พม่า กัมพูชา ลาว เวียดนาม และติมอร์ตะวันออก

สำหรับสิงคโปร์นั้นเป็นประเทศที่แยกตัวออกมาจากมาเลเซีย เนื่องจากมาเลเซียดำเนินนโยบายภูมิบุตรา ซึ่งเป็นนโยบายที่ให้ความสำคัญกับคนเชื้อสายมาเลย์มากกว่าคนเชื้อสายจีนและอินเดียที่มีอยู่จำนวนมากในมาเลเซีย ทำให้คนจีนส่วนใหญ่ไม่พอใจทำให้ต้องการแยกตัวมาตั้งประเทศใหม่ โดยมีผู้นำคนสำคัญคือลีกวนยู ซึ่งได้รับการยกย่องว่าเป็นบิดาของสิงคโปร์

การเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เกิดขึ้น

เมื่อชาติตะวันตกได้ยึดเอาดินแดนส่วนใหญ่ของภูมิภาคนี้เป็นอาณานิคมในกลางศตวรรษที่ 19 ( ประมาณ ค.ศ.1850) กล่าวคือ

การเปลี่ยนแปลงตรงนี้ทำให้ประเทศอาณานิคมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะต้องมีการปรับปรุงกฎหมายต่างๆ หรือสนธิสัญญาต่างๆ

อย่างไรก็ตามค่านิยมแบบอุปถัมภ์และการยึดถือในตัวบุคคลยังเป็นสิ่งที่ปรากฎอยู่ในปัจจุบัน

แนวคิดเรื่องรัฐทำให้มีการแบ่งอาณาเขตของประเทศ เกิดเป็นประเทศต่างๆอย่างปัจจุบัน เช่นลาวเดิมนั้นอาจจะรวมอยู่ในอาณาจักรของไทยแต่ฝรั่งเศสมาจัดทำแผนที่และให้ไทยกับลาวแยกออกจากกันโดยมีแม่น้ำโขงเป็นแนวเขต

แนวคิดในเรื่องรัฐ การเป็นพลเมือง ทำให้เกิดปัญหาความกระทบกระทั่งระหว่างประเทศในปัจจุบัน เช่นความขัดแย้งในเรื่องพรมแดนระหว่างประเทศไทยและเพื่อนบ้าน รวมทั้งความขัดแย้งระหว่างชนกลุ่มต่างๆที่ถูกรวมเข้ากันเป็นประเทศ

ประเด็นนี้สามารถมองได้ทั้งในแง่ของการมาเอาประโยชน์จากประเทศอาณานิคม ในบางมุมก็มองได้ว่าประเทศตะวันตกมาเอาประโยชน์จากประเทศอาณานิคม เช่นตัดถนนเพื่อทำให้เขาสามารถส่งวัตถุดิบหรือทรัพยากรออกไปประเทศตนเองได้มากขึ้น เพราะในดินแดนที่ไม่ค่อยจะมีทรัพยากรธรรมชาติก็ไม่ได้รับความสนใจมากนัก

ประเด็นนี้จึงเป็นคำถามว่าฝรั่งนั้นเข้ามา Give หรือเข้ามา Take กันแน่

ทั้งนี้ มาเลเซีย สิงคโปร์ พม่า ตกเป็นอาณานิคมของอังกฤษ

บรูไนนั้นถือว่าอยู่ในสถานะรัฐอารักขาไม่ใช่เป็นอาณานิคม เพราะสุลต่านของ บรูไนเชิญอังกฤษให้ช่วยคุ้มครอง เพราะเวลานั้นมีความขัดแย้งระหว่างสุลต่านของบรูไนกับสุลต่านของมาลายา

เดิมมาลายานั้นจะมีหลายรัฐแต่ละรัฐจะมีสุลต่านเป็นของตนเอง แต่เมื่อรวมกันเข้าเป็นมาลายา และเป็นมาเลเซียในเวลาต่อมาก็มีการรวมเอารัฐต่างๆมาเป็นลักษณะสมาพันธรัฐ หรือรัฐรวม

ปัจจุบันมาเลเซียมี 13 รัฐ แต่มีเพียง 9 รัฐที่มีสุลต่านเป็นประมุข ที่เหลือจะมีผู้ว่าการรัฐ (สุลต่านของรัฐต่างๆจะผลัดกันเป็นประมุขของประเทศ)

ส่วนอินโดนีเซียนั้นตกเป็นเมืองขึ้นของเนเธอร์แลนด์ และรวมเอาเมืองตามหมู่เกาะต่างๆมาเป็นประเทศอินโดนีเซียทำให้เวลานี้อินโดนีเซียยังมีความขัดแย้งระหว่างเชื้อชาติสูง มีความพยายามในการแยกตัวของหลายเกาะ

สำหรับฟิลิปปินส์นั้นถูกยึดครองโดยสเปนประมาณ 300 กว่าปี ก่อนจะถูกส่งมอบให้เป็นอาณานิคมของอเมริกา

ส่วน 3 ประเทศในอินโดจีนคือ ลาว กัมพูชา และเวียดนามถูกยึดครองโดยฝรั่งเศส

ประเทศต่างๆที่ตกเป็นเมืองขึ้นของประเทศตะวันตกเหล่านี้ได้เกิดลัทธิชาตินิยมและขบวนการชาตินิยมเพื่อต่อต้านเจ้าอาณานิคม ยกเว้นในบรูไนและมาเลเซียเท่านั้นที่ขบวนการชาตินิยมไม่ค่อยจะรุนแรงมากนัก เนื่องจากการยึดครองของอังกฤษเป็นไปในลักษณะการเชื้อเชิญให้เข้าไปดูแล

ขบวนการชาตินิยมที่เข้มแข็งและผ่านการต่อสู้เพื่อเอกราชที่รุนแรงมากก็คือเวียดนามที่มีผู้นำอย่างโฮจิมินส์ ที่ต้องการปลดปล่อยตนเองจากฝรั่งเศส โดยได้ประกาศนโยบายมหาอำนาจอินโดจีน

สำหรับประเทศไทยถือว่ามีแนวคิดในเรื่องชาตินิยมน้อยที่สุด เนื่องจากเราไม่ได้ตกเป็นเมืองขึ้น แต่ลักษณะชาตินิยมของเราเกิดในสมัยจอมพลป. แต่ไม่ใช่ชาตินิยมที่ต่อต้านฝรั่ง แต่เป็นการต่อต้านชาวจีนและเพื่อนบ้านมากกว่า

ประเทศที่ปกครองในระบอบประชาธิปไตยจะแบ่งออกเป็น 2 ระบบคือระบบรัฐสภาและระบบประธานาธิบดี

ประเทศที่ปกครองในระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภามี 4 ประเทศคือ

2.สิงคโปร์ รัฐธรรมนูญปัจจุบันของสิงคโปร์คือฉบับปี 1965

3.มาเลเซีย รัฐธรรมนูญปัจจุบันคือฉบับปี 1957

4.กัมพูชา รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันเป็นฉบับปี 1993

ประเทศที่ปกครองในระบบประธานาธิบดี ประกอบด้วย

1.อินโดนีเซีย รัฐธรรมนูญ 1945

2.ฟิลิปปินส์ รัฐธรรมนูญ 1987

ประเทศที่ปกครองในระบอบคอมมิวนิสต์ หรือระบอบเผด็จการอำนาจนิยม (Dictatorship/Authoritarian) คือเวียดนาม (รัฐธรรมนูญ 1980 แก้ไข 1992) และลาว

ประเทศที่ปกครองในระบอบสมบูรณายาสิทธิราชย์ หรือ Absolute Monarchy (ระบบกษัตริย์) คือประเทศบรูไน โดยสุลต่านของบรูไนจะเป็นประมุขของประเทศ (Head of State) และประมุขทางการบริหาร หรือหัวหน้ารัฐบาล (Head of Government) และดำรงตำแหน่งทางการเมืองอีกหลายตำแหน่ง

เช่นประเทศไทยจะมีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็น Head of State ซึ่งมีบทบาทเป็นสัญลักษณ์ของประเทศ แต่ไม่มีบทบาททางการเมืองและการ

บริหาร

ปัจจุบันประเทศที่ปกครองโดยระบบกษัตริย์มีเหลือไม่กี่ประเทศ สำหรับบรูไนนั้นจะไม่มีการเลือกตั้ง แม้ว่าจะมีพรรคการเมืองที่รัฐบาลอนุญาติมให้มีการจัดตั้งได้แต่ไม่ได้มีบทบาทแบบพรรคการเมืองในประเทศอื่นๆ

ส่วนประแด็นคำถามว่าคนบรูไนต้องการเรียกร้องสิทธิในทางการเมืองหรือไม่นั้น พบว่าประชาชนไม่มีความสนใจมากนัก เนื่องจากองค์สุลต่านบริหารประเทศโดยประชาชนอยู่อย่างมีความสุข มีระบบสวัสดิการที่เข้มแข็ง ประชาชนไม่ต้องเสียภาษีและทุกอย่างรัฐบาลบริการฟรีหมดไม่ว่าจะเป็นการศึกษา การรักษาพยาบาล ปัญหาทางการเมืองจึงยังไม่เกิดขึ้น

ส่วนพม่าเป็นประเทศที่ปกครองในระบอบเผด็จการทหาร โดยรัฐบาลของพม่าคือรัฐบาลที่ชื่อว่าสภาสันติภาพและการพัฒนาแห่งรัฐ หรือ SPDC โดยมีพลเอกตันฉ่วยเป็นผู้นำรัฐบาล

การเมืองการปกครองของมาเลเซีย

สำหรับมาเลเซียนั้นมีระบบพรรคการเมืองที่เรียกว่าระบบพรรคเด่นพรรคเดียว นั่นคือพรรคแนวร่วมแห่งชาติ (National Front Party) จะเป็นพรรคที่ได้รับการเลือกตั้งทุกครั้ง

พรรคแนวร่วมแห่งชาตินั้นจะเป็นการรวมพรรคการเมือง ถึง 14 พรรคด้วยกันโดยมีพรรคอัมโนเป็นแกนนำ และมีข้อตกลงว่าถ้าพรรคแนวร่วมแห่งชาติได้รับชัยชนะในการเลือกตั้งจะต้องให้หัวหน้าพรรคอัมโนเป็นนายกรัฐมนตรี ที่ผ่านมาหัวหน้าพรรคอัมโนจึงดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเรื่อยมา เนื่องจากพรรคแนวร่วมแห่งชาติได้รับชัยชนะในการเลือกตั้งมาตลอดตั้งแต่ได้รับเอกราชจากอังกฤษ เมื่อ 31 สิงหาคม 1957

ทั้งนี้พรรคอัมโนนั้นเดิมเป็นขบวนการอัมโนที่ต่อสู่เพื่อเรียกร้องเอกราชการจากอังกฤษ ก่อนจะพัฒนามาเป็นพรรคการเมือง และนายรัฐมนตรีคนแรกของมาเลเซียคือตวนกู อับดุล รามาน (มีแม่เป็นคนไทย เรียนหนังสือที่

เทพศิรินทร์) ส่วนมหาเธร์นั้นดำรงตำแหน่งมายาวนานถึง 24 ปี

ล่าสุดนายกรัฐมนตรี มหาธีร์ โมฮัมหมัด ประกาศจากลาออกจากตำแหน่งทางการเมืองทุกตำแหน่ง โดยจะให้นายอับดุลลา บาดาวีรองนายกรัฐมนตรีซึ่งเป็นทายาททางการเมืองของมหาธีร์สืบทอดตำแหน่งนายกรัฐมนตรีต่อไป

สำหรับประมุขของประเทศมาเลเซียนั้นคือสมเด็จพระราชาธิบดี หรือเรียกว่ายังดีเปอตวนอากง โดยตำแหน่งนี้จะมาจากการเลือกตั้งขององค์สุลต่านจากรัฐทั้ง 9 รัฐ โดยทุกๆ 5 ปี จะมีการเลือกให้สุลต่านจากรัฐใดๆรัฐหนึ่งขึ้นมาเป็นยังดีเปอตวนอากง

รัฐสภาของมาเลเซียจะมี 2 สภาคือสภาผู้แทนราษฎร มี 139 คนมาจากการเลือกตั้งในระบบการเลือกตั้งแบบเขตเดียวเบอร์เดียว ดำรงตำแหน่งวาระละ 5 ปี ส่วนวุฒิสภา มี 69 คน มาจากการแต่งตั้งรัฐละ 2 คนและที่เหลือจะมาจากการแต่งตั้งจากผู้ทรงวุฒวุฒิ ดำรงตำแหน่งคราวละ 6 ปี

ผู้มีสิทธิเลือกตั้งในมาเลเซียจะต้องมีอายุ 21 ปี และผู้รับสมัครเลือกตั้งต้องมีอายุ 25 ปีขึ้นไป

ส่วนฝ่ายบริหารจะมีนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีทำหน้าที่ในการบริหารประเทศ

การเมืองการปกครองของราชอาณาจักรกัมพูชา

เขมร 3 ฝ่ายประกอบด้วยฝ่ายของสีหนุ ฝ่ายของเฮงสัมริน และเขมรแดง ซึ่งมีความขัดแย้งและเกิดการสู้รบกันเป็นระยะเวลายาวนาน จนสหประชาชาติต้องเข้ามาไกล่เกลี่ยและจัดการเลือกตั้งในกัมพูชา

รัฐบาลไทยเองก็มีบทบาทอย่างยิ่งในการเจรจาระหว่างทั้ง 3 ฝ่ายด้วยการประกาศนโยบายเปลี่ยนสนามรบเป็นสนามการค้า

รัฐธรรมนูญของกัมพูชาฉบับนี้เป็นรัฐธรรมนูญในลักษณะประนีประนอมเช่นกำหนดให้มีนายกรัฐมนตรี 2 คน มีรัฐมนตรีของแต่ละกระทรวง 2 คน ทำให้หลังการเลือกตั้งครั้งแรกหลังจากมีสนธิสัญญากัมพูชาจึงมีนายกรัฐมนตรี 2 คน คือเจ้านโรดม รณฤทธิ์และสมเด็จฮุนเซ็น

อย่างไรก็ตามในการเลือกตั้งครั้งที่ 2 รัฐบาลของกัมพูชามีนายกรัฐมนตรีเพียงคนเดียวคือสมเด็จฮุนเซน เพราะพรรคประชาชนกัมพูชาของฮุนเซนได้รับชัยชนะในการเลือกตั้ง โดยมีเจ้ารณฤทธิ์เป็นประธานสภาผู้แทนราษฎร ขณะที่เจียซิง ซึ่งเป็นหัวหน้าพรรคประชาชนดำรงตำแหน่งประธานวุฒิสภา ส่วนเจ้านโรดม สีหนุเป็นประมุขของประเทศ

รัฐสภาของเขมรมี 2 สภาคือสภาผู้แทนราษฎรจำนวน 122 คนมาจากการเลือกตั้งของประชาชนตามระบบบัญชีรายชื่อ (Party List) ส่วนวุฒิสภามีจำนวน 61 คนแต่งตั้งจากตัวแทนของพรรคการเมืองเป็นไปตามสัดส่วน

ประมุขของกัมพูชาคือพระมหากษัตริย์ โดยเจ้านโรดม สีหนุ

การเมืองการปกครองของสิงคโปร์

ปกตินั้นในระบบรัฐสภาหากมีประธานาธิบดีเป็นประมุขนั้นจะไม่ได้มาจาการเลือกตั้ง แต่สำหรับสิงคโปร์นั้นเพิ่งจะมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญให้ประมุขของประเทศมาจากการเลือกตั้ง จากเดิมจะมาจากการแต่งตั้งของรัฐสภา ประธานาธิบดีคนปัจจุบันคือ เอส อาร์ นาธาน

สิงคโปร์มีสภาเดียวคือสภาผู้แทนราษฏร มีจำนวน ส.ส.จำนวน 84 คนมาจากการเลือกตั้งแบบเขตเดียวเบอร์เดียว 9 คน แบบแบ่งเขตเรียงเบอร์

เขตละ 3-6 คนจำนวน 75 คน ส.ส.ดำรงตำแหน่งคราวละ 5 ปี

ประชาชนที่มีสิทธิเลือกตั้งต้องมีอายุ 21 ปี ผู้สมัครรับเลือกตั้งต้องมีอายุ 25 ปีขึ้นไป

สำหรับฝ่ายบริหารนั้นมีนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีทำหน้าที่ในการบริหารประเทศนายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันของสิงคโปร์คือนายโก๊ะ จ๊ก ตง ซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 2 ที่สืบทอดตำแหน่งจากนายลี กวน ยู

พรรคการเมืองของสิงคโปร์ที่ได้รับชัยชนะในการเลือกตั้งมาตลอดในสิงคโปร์คือพรรค People Action Party (PAP) หรือพรรคกิจประชาชน ทำให้ระบบพรรคการเมืองในสิงคโปร์เป็นระบบพรรคเด่นพรรคเดียว โดยพรรคฝ่ายค้านในสิงคโปร์แทบไม่มีบทบาทในทางการเมืองเลย และบางครั้งพรรคฝ่ายค้านไม่ได้รับการเลือกตั้งแม้คนเดียว จนกระทั่งต้องมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อให้มีที่นั่งของฝ่ายค้านในสภาบ้าง

การเมืองการปกครองขอราชอาณาจักรไทย

รัฐสภาของไทยมี 2 สภาคือสภาผู้แทนราษฎรมาจากการเลือกตั้งของประชาชนจำนวน 500 คน 400 คนมาจากการเลือกตั้งระบบเขตเดียวเบอร์เดียว และอีก 100 คนเลือกตั้งในระบบบัญชีรายชื่อ และวุฒิสภาสมาชิกมาจากการเลือกตั้งของประชาชนใช้ระบบเขตจังหวัดเป็นเขตเลือกตั้ง

สมาชิกสภาผู้แทนดำรงตำแหน่งวาระละ 4 ปี ส่วน ส.ว.ดำรงตำแหน่งวาระละ 6 ปี

สำหรับผู้สิทธิเลือกตั้งคือคนที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไปส่วนผู้มีสิทธิรับสมัครเลือกตั้งนั้นต้องมีอายุ 25 ปีขึ้นไป

การเมืองการปกครองของสาธารณรัฐฟิลิปปินส์

ปัจจุบันรัฐธรรมนูญของฟิลิปปินส์คือรัฐธรรมนูญ ปี 1987 (11 กุมภาพันธ์)

ประธานาธิบดีของฟิลิปปินส์จะทำหน้าที่ทั้งหัวหน้าฝ่ายบริหารและประมุขของประเทศดำรงตำแหน่งวาระละ 6 ปีและเป็นได้เพียงสมัยเดียวเท่านั้น ประธานาธิบดีคนปัจจุบันคือประธานาธิบดี กลอเรีย มาเกาปาเกา อาโรโย่ เป็นลูกสาวของอดีตประธานาธิบดีมาเกาปาเกา

รัฐสภาของฟิลิปปินส์ มี 2 สภาคือสภาผู้แทนราษฎร มีจำนวนไม่เกิน 250 คน มาจากการเลือกตั้งตามระบบบัญชีรายชื่อดำรงตำแหน่งวาระละ 3 ปีและดำรงตำแหน่งได้ไม่เกิน 3 สมัย

ส่วนส.ว. มี 24 คนมาจากการเลือกตั้งของประชาชนและดำรงตำแหน่งวาระละ 6 ปี

ประชาชนที่มีสิทธิเลือกตั้งต้องมีอายุ 18 ปีขึ้นไป

รัฐสภาของอินโดนีเซียนั้นมีเพียงสภาเดียวคือสภาผู้แทนราษฎรที่เรียกว่าสภา DPR มีสมาชิกจำนวน 500 คน โดย 462 มาจากการเลือกตั้งของประชาชนตามระบบบัญชีรายชื่ออีก 38 คนมาจากการแต่งตั้งของประธานาธิบดี โดยจะแต่งตั้งทหารเข้ามาเป็นสมาชิ

สำหรับผู้มีสิทธิเลือกตั้งจะมีอายุตั้งแต่ 17 ปีขึ้นไป นับว่าเป็นประเทศที่มีการขยายสิทธิในการเลือกตั้งค่อนข้างจะกว้างขวาง

การเมืองการปกครองของสหภาพพม่า

พม่าได้รับเอกราชจากอังกฤษเมื่อวันที่ 4 มกราคม 1948 มีรูปแบบรัฐเป็นรัฐเดี่ยว ใช้กฎอัยการศึกในการปกครองประเทศในระบอบเผด็จการทหาร

ในช่วงที่เรียกร้องเอกราชจากอังกฤษผู้นำในการเรียกร้องเอกราชเวลานั้นคือนายพลอองซาน (บิดาของอองซาน ซูจี) ได้ทำการตกลงกับชนกลุ่มน้อยต่างๆว่าจะเปิดโอกาสให้ชนกลุ่มน้อยเข้ามาร่วมปกครองประเทศโดยทำสัญญาที่เรียกว่าสัญญาปางหลวง แต่นายพลอองซานถูกยิงเสียชีวิต รัฐบาลพม่าที่เข้ามาปกครองก็เบี้ยวสัญญาทำให้พม่ามีความขัดแย้งกับชนกลุ่มน้อยมาจนถึงปัจจุบัน

เวลานี้มีการเรียกร้องให้มีการประชุม 3 ฝ่ายเพื่อแก้ปัญหานี้คือชนกลุ่มน้อย รัฐบาลทหารพม่า และฝ่ายของนางอองซานซูจี

ปัจจุบันรัฐบาลพม่าเรียกกันในนามสภาเพื่อสันติภาพและการฟื้นฟู หรือ SPDC จากเดิมที่เรียกว่า SLORC ซึ่งเป็นรัฐบาลทหารพม่าที่เข้ายึดอำนาจจากรัฐบาลของนายพลเนวินเมื่อวันที่ 18 กันยายน 1988

ช่วงที่ผ่านมาประเทศไทยเป็นเจ้าภาพประชุม ACD (Asia Cooperation Dialogue) ซึ่งเป็นความคิดริเริ่มของ พ.ต.ท.ดร.ทักษิณ ชินวัตร ที่มองว่ากลุ่มประเทศในเอเชียด้วยกันเองยังมีการเรียนรู้และความเข้าใจระหว่างกันไม่มากนัก ทั้ง ๆ ที่ประเทศแถบเอเชียนั้นจะมีศักยภาพมากถ้าร่วมมือกันได้ พลเมืองของเอเชียประมาณ 3,000 ล้านคนซึ่งเท่ากับครึ่งโลก (ประชากรโลกประมาณ 6,000 ล้านคน) ในขณะที่ประเทศที่เป็นผู้นำโลกตอนนี้อย่างสหรัฐอเมริกาหรือยุโรปยังมีประชากรไม่มากเท่านี้ ดังนั้นประเทศในเอเชียจึงควรร่วมมือกันเพื่อพัฒนาศักยภาพและเพิ่มพลังการต่อรอง ในปีหน้าจะมีการประชุม ACD อีกครั้งที่จังหวัดเชียงราย

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ขณะนี้มี 11 ประเทศ ประเทศใหม่ล่าสุดคือสาธารณรัฐประชาธิปไตยติมอร์ตะวันออก (Democratic Republic of East Timor) สำหรับความเป็นมาของประวัติการเมืองการปกครอง การจัดโครงสร้างทางการเมืองการปกครองของประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ต้องย้อนกลับไปถึงประมาณ ค.ศ. 1850 ประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อยู่กันอย่างเป็นธรรมชาติ มีอารยธรรมที่รุ่งเรืองโดยได้รับอิทธิพลมาจากจีนและอินเดีย การเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เกิดเมื่อมหาอำนาจตะวันตกเข้ามาล่าอาณานิคม (Colonialism)ในช่วงกลางศตวรรษที่ 19 ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงมากมายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น

-เปลี่ยนแปลงแนวความคิดเกี่ยวกับการเป็นรัฐ (State) กล่าวคือ รัฐต้องมีประชากร ดินแดนที่เป็นอาณาเขตแน่นอน มีตัวบทกฎหมาย มีรัฐบาล มีอำนาจอธิปไตย

-เกิดแนวคิดเรื่องชาตินิยมทำให้มีประเทศใหม่ ๆ เกิดขึ้นมา

ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทุกประเทศยกเว้นประเทศไทยต้องตกเป็นอาณานิคมของตะวันตก สำหรับประเทศไทยที่รอดพ้นมาได้นั้นเพราะพระมหากษัตริย์ทรงเข้าใจสภาพการณ์การเปลี่ยนแปลงของโลกจึงวางนโยบายต่างประเทศที่เหมาะสม พัฒนาปฏิรูปประเทศอย่างทันท่วงที ทำให้ฝรั่งไม่สามารถอ้างได้ว่าจะมาช่วยสร้างอารยธรรมให้กับคนไทย

รูปแบบการปกครองของประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ประกอบด้วย

-ประชาธิปไตยในระบบรัฐสภา 4 ประเทศ

-ประชาธิปไตยในระบบประธานาธิบดี 2 ประเทศ

-ประชาธิปไตยกึ่งรัฐสภากึ่งประธานาธิบดี 1 ประเทศ คือติมอร์ตะวันออก มีประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งคือนายซานานา กุสเมา

-เผด็จการสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ 2 ประเทศ คือลาวและเวียดนาม

-เผด็จการทหาร 1 ประเทศ

-สมบูรณาญาสิทธิราชย์ 1 ประเทศ

สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

2. รัฐธรรมนูญ ค.ศ.1991 กำหนดการปกครองในระบอบเผด็จการหรืออำนาจนิยมคอมมิวนิสต์ โดยมีการเลือกตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญจำนวน 99 คน เมื่อร่างเสร็จสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญก็เปลี่ยนเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ปัจจุบันมีจำนวน 109 คน

ประเทศลาวเดิมเป็นเมืองขึ้นของฝรั่งเศสโดยได้รับเอกราชตามสนธิสัญญาเจนีวา ค.ศ.1954

4. ที่มาของรัฐบาล โดยการแต่งตั้งจากพรรคคอมมิวนิสต์และผ่านความเห็นชอบจากสมัชชาแห่งชาติ

5. ฝ่ายนิติบัญญัติ รัฐสภาประกอบด้วยสภาเดียวคือสมัชชาแห่งชาติจำนวน 109 คน

-ผู้มีสิทธิเลือกตั้งอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป

-ผู้สมัครรับเลือกตั้งต้องผ่านการกลั่นกรองและเห็นชอบในตัวบุคคลจากพรรคคอมมิวนิสต์ หมายความว่าผู้สมัครต้องเป็นสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ หากต้องการสมัครอิสระต้องผ่านการเห็นชอบจากพรรคคอมมิวนิสต์ก่อน

เห็นได้ว่าระบบการเลือกตั้งในประเทศคอมมิวนิสต์นั้นไม่ได้เป็นการเลือกรัฐบาล แต่เลือกเพื่อสนับสนุนหรือสร้างความชอบธรรมให้กับรัฐบาลว่ามีผู้แทนประชาชนให้ความเห็นชอบ การตั้งรัฐบาล ประธานประเทศ หรือนายกรัฐมนตรีต้องเริ่มต้นจากพรรคคอมมิวนิสต์ประชุมกำหนดตัวบุคคล แล้วนำเสนอสมัชชาแห่งชาติเพื่อให้ความเห็นชอบ

6. วาระ ประธานประเทศมีวาระ 5 ปี

7. ฝ่ายบริหาร ประกอบด้วยนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรี

8. ฝ่ายตุลาการ เป็นไปตามระบบราชการประจำ ผู้พิพากษามีอิสระในการพิจารณาพิพากษาคดีต่าง ๆ

สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม

1. รูปแบบรัฐ รัฐเดี่ยว

2. รัฐธรรมนูญ ค.ศ.1980 แก้ไขเพิ่มเติม 1992 กำหนดการปกครองในระบอบเผด็จการหรืออำนาจนิยมคอมมิวนิสต์ เดิมเคยเป็นเมืองขึ้นของฝรั่งเศส โฮจิมินห์ได้ต่อสู้เพื่อเอกราชจนได้รับเอกราชตามสนธิสัญญาเจนีวา ค.ศ.1954 (ลาว เวียดนาม กัมพูชา ซึ่งฝรั่งเศสเรียกว่าประเทศอินโดจีนได้รับเอกราชตามสนธิสัญญาเจนีวาใน ค.ศ.1954 ทั้งสามประเทศ)

3. ประมุขของรัฐ ประธานาธิบดี ปัจจุบันคือประธานาธิบดีซัน ดึ๊ก เลือง

4. ที่มาของรัฐบาล โดยการแต่งตั้งจากพรรคคอมมิวนิสต์และผ่านความเห็นชอบจากสมัชชาแห่งชาติ (เวียดนามกับลาวจะมีรูปแบบการปกครองเหมือนกัน เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จะมีอำนาจมาก เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนามคนปัจจุบันคือนายนง ดึ๊บ มาน)

5. ฝ่ายนิติบัญญัติ ประกอบด้วยสภาเดียวคือสมัชชาแห่งชาติหรือสภาแห่งชาติจำนวน 498 คน

-ผู้มีสิทธิเลือกตั้งอายุ 18 ปีขึ้นไป

-ผู้สมัครต้องผ่านการกลั่นกรองเห็นชอบในตัวบุคคลจากพรรคคอมมิวนิสต์เช่นเดียวกับลาว

นักวิชาการได้ศึกษาวิเคราะห์ประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกประมาณเกือบ 200 ประเทศ สรุปได้ว่าระบอบการปกครอง (Regime/Form of Government) ในโลกนี้มีสองรูปแบบคือ

1. ระบอบประชาธิปไตย (Democracy)
2. ระบอบเผด็จการ (Dictatorship) หรืออำนาจนิยม (Authoritarian)

ทั้งระบอบประชาธิปไตยและเผด็จการนั้นไม่มีระบอบใดดีกว่ากัน ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของแต่ละประเทศ ประเทศไทยในช่วง พ.ศ.2500 มีจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์เป็นนายกรัฐมนตรีโดยการยึดอำนาจ ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีควบคู่กับตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบก เท่ากับว่าเป็นการปกครองในระบอบเผด็จการแต่คนไทยยุคนั้นก็มองว่าเผด็จการเป็นการปกครองที่ดี

ต่อมามีการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองมาตลอดจนถึงปัจจุบันคนไทยมองว่าประชาธิปไตยเป็นระบอบที่ดีแต่เผด็จการนั้นไม่ดี สำหรับประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นั้นมีระบอบการปกครองทุกรูปแบบจากทั่วโลก ในการเจริญสัมพันธไมตรีทุกประเทศจึงเปลี่ยนนโยบายต่างประเทศเสียใหม่โดยเป็นมิตรกับทุกประเทศแม้ว่าจะมีลัทธิหรืออุดมการทางการเมืองที่แตกต่างกันก็ตาม ทำให้สามารถรวมตัวกันเป็นอาเซียนได้

1. ระบบรัฐสภา อังกฤษเป็นแม่แบบของระบบรัฐสภา
2. ระบบประธานาธิบดี สหรัฐอเมริกาเป็นแม่แบบ
3. ระบบกึ่งประธานาธิบดีกึ่งรัฐสภา ฝรั่งเศสเป็นแม่แบบ

การได้เอกราชของประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เริ่มต้นที่ฟิลิปปินส์เป็นประเทศแรกที่ได้รับเอกราชจากสหรัฐอเมริกา ขณะนี้ประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 11 ประเทศได้รับเอกราชทั้งหมดแล้ว ปัญหาคือตอนที่อยู่ภายใต้อาณานิคมของตะวันตกประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กลับมีความรู้สึกมั่นคงปลอดภัยเพราะมีประเทศเมืองแม่คอยคุ้มครองดูแลอยู่ ไม่ต้องกลัวศัตรูมารุกราน แต่เมื่อได้รับเอกราชครบทุกประเทศทำให้ความคิดของประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เริ่มเปลี่ยนไป เกิดความรู้สึกไม่มั่นคงไม่ปลอดภัยมาแทน เพราะไม่มีใครคอยดูแลเหมือนเดิม จึงมี 3 แนวทางเพื่อบรรเทาความรู้สึกนี้คือ

1. การหาพันธมิตร (Alliance)

2. ไม่ต้องหาพันธมิตรแต่ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด (Non-alliance)

3. ไม่เอาพันธมิตร ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด แต่สร้างองค์กรด้านความร่วมมือเพื่อสร้างความมั่นคงร่วมกัน (Regional Security Organization หรือ Regional Co-operation)

ประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้รับเอกราชหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ่งที่ทำให้ประเทศเหล่านี้ต้องรู้สึกไม่มั่นคงปลอดภัยก็เพราะหลังสงครามโลกได้เกิดสงครามเย็น (Cold War) ระหว่าง ค.ศ.1947-1991 เป็นสงครามที่ไม่ได้รบกันด้วยกำลังอาวุธแต่เป็นการต่อต้านอุดมการฝ่ายตรงข้าม โลกแบ่งเป็นสองค่ายคือค่ายคอมมิวนิสต์นำโดยสหภาพโซเวียต กับค่ายโลกเสรีนำโดยสหรัฐอเมริกา (เลนินปฏิวัติรัสเซียเป็นคอมมิวนิสต์ใน ค.ศ.1917 มีพรรคคอมมิวนิสต์ชื่อพรรคบอลเชวิคโค่นล้มพระเจ้าซาร์ซึ่งปกครองรัสเซียโดยระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์)

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดใหม่ ๆ สหรัฐฯกับโซเวียตยังเป็นพันธมิตรกันอยู่ แต่อุดมการของคอมมิวนิสต์เชื่อว่าประเทศจะเป็นคอมมิวนิสต์ได้ต้องปฏิวัติทั้งโลกให้เป็นคอมมิวนิสต์ทั้งหมด ด้วยเหตุนี้สหภาพโซเวียตโดยเลนินจึงสนับสนุนให้ประเทศทั้งหลายปฏิวัติเป็นคอมมิวนิสต์โดยตั้งพรรคคอมมิวนิสต์ในแต่ละประเทศขึ้น ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ก็มีพรรคคอมมิวนิสต์ในทุกประเทศรวมทั้งประเทศไทย

ค.ศ.1949 จีนปฏิวัติเป็นคอมมิวนิสต์ขึ้นมาอีกประเทศหนึ่งนำโดยเหมา เจ๋อ ตง ทั้งจีนและโซเวียตเป็นประเทศใหญ่จึงเป็นอภิมหาอำนาจมีศักยภาพสูงด้วยกันทั้งคู่จึงต้องการที่จะเป็นผู้นำของโลกคอมมิวนิสต์ ด้วยเหตุนี้ทั้งสองประเทศจึงสนับสนุนประเทศทั้งหลายให้จัดตั้งพรรคคอมมิวนิสต์เพื่อทำการปฏิวัติ เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และหลังสงคราม เมื่อแนวคิดนี้เผยแพร่เข้าสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทำให้ประเทศในแถบนี้เกิดความกลัว ประเทศไทยเองต้องออกพระราชบัญญัติป้องกันการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์แต่ยกเลิกไปแล้วในปัจจุบัน

ในสหรัฐอเมริกาซึ่งเป็นผู้นำของโลกเสรี ประธานาธิบดีทรูแมนประกาศ Truman Doctrine (ลัทธิทรูแมน) ใน ค.ศ.1947 เพื่อสกัดกั้นการแผ่ขยายอำนาจของคอมมิวนิสต์โซเวียต เพราะคอมมิวนิสต์ต้องการจะปฏิวัติทั้งโลกผู้นำโลกเสรีจึงต้องสกัดกั้น แม้แต่ปัจจุบันเมื่อวันชาติสหรัฐฯที่ผ่านมาประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิ้ลยู บุชเองก็บอกว่าจะต่อต้านการก่อการร้ายเพื่อรักษาไว้ซึ่งเสรีภาพของประชาชนทั่วทั้งโลก สะท้อนให้เห็นว่าสหรัฐฯยังต้องการเป็นผู้นำของโลกเสรีประชาธิปไตยอยู่

การสกัดกั้นลัทธิคอมมิวนิสต์ของประธานาธิบดีทรูแมนทำโดยการหาพันธมิตรแล้วปิดล้อมการแพร่ขยายของลัทธิคอมมิวนิสต์ เช่น ตั้ง SEATO ขึ้นในปี 1954 มีสำนักงานใหญ่ที่กรุงเทพมหานคร เพื่อปิดล้อมคอมมิวนิสต์ไม่ให้แพร่ขยายมาในภูมิภาคนี้

สงครามเย็นสิ้นสุดลงในปี 1991 เมื่อสหภาพโซเวียตล่มสลายโดยนายมิคาอิล กอร์บาชอฟเป็นประธานาธิบดีคนสุดท้าย กลายเป็นประเทศสหพันธรัฐรัสเซียมีประธานาธิบดีบอริส เยลต์ซินเป็นประธานาธิบดีคนแรก การล่มสลายของสหภาพโซเวียตเนื่องจากกอร์บาชอฟเปลี่ยนมาใช้นโยบายกราสน้อตและเปเรสทรอยก้าเพื่อเปิดประเทศและปรับระบบเศรษฐกิจของโซเวียตเสียใหม่

การแสวงหาความมั่นคงโดยการหาพันธมิตรของประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีวิธีการดังนี้

1. อิงโลกเสรีภายใต้การนำของสหรัฐอเมริกา ประกอบด้วย ไทย ฟิลิปปินส์ เวียดนามใต้ มลายา(มาเลเซีย) สิงคโปร์ บรูไน โดยกองทัพสหรัฐฯจะเข้ามาอยู่ในประเทศไทย ฟิลิปปินส์ และเวียดนามใต้ ส่วนมาเลเซีย สิงคโปร์ บรูไนนั้นมีอังกฤษช่วยดูแลให้เรียกว่า กลุ่ม FPDA : Five Power Defense Arrangement ประกอบด้วยอังกฤษ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ มาเลเซีย สิงคโปร์ ปัจจุบันกลุ่มทางทหารนี้ยังมีอยู่

2. อิงค่ายคอมมิวนิสต์ภายใต้การนำของสหภาพโซเวียต ได้แก่ COMECON และ Warsaw Pact โดยเวียดนามได้เข้าร่วมกับ COMECON ใน ค.ศ.1968

เป็นการรวมกลุ่มกันเพื่อไม่เข้ากับฝ่ายใด ประกอบด้วย พม่า อินโดนีเซีย กัมพูชา ลาว มีการประชุมกันที่เมืองบันดุง ประเทศอินโดนีเซียในเดือนเมษายน ค.ศ.1955 เพื่อตั้งกลุ่มประเทศไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดมีผู้นำจากหลายประเทศเข้าร่วมประชุม เช่น นายพลอูนุนายกรัฐมนตรีพม่า ประธานาธิบดีซูการ์โนแห่งอินโดนีเซีย สมเด็จเจ้าสีหนุจากกัมพูชา เจ้าสุวรรณภูมานายกรัฐมนตรีลาว ประเทศไทยในตอนนั้นมีจอมพล ป.เป็นนายกรัฐมนตรีซึ่งไม่ได้เข้าร่วมประชุมแต่ส่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศคือพระองค์เจ้าวรรณไวทยากร กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ไปร่วมประชุมแทน นอกจากนี้ยังมีผู้นำจากประเทศอื่น ๆ ไปร่วมประชุมด้วยอาทิ นายรัฐมนตรีโจวเอินไหลจากจีน (นายโจวเอินไหลนี้ได้รับการยกย่องจากทั่วโลกว่าเป็นนักการทูตที่มีความสามารถมาก) ประธานาธิบดีนัสเซอร์จากอียิปต์ ฯลฯ

เนื้อหาสาระการประชุมก็เพื่อต้องการสร้างความมั่นคงให้กับประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หลังจากนั้นได้มีการประชุมกันอีกที่กรุงเบลเกรด ประเทศยูโกสลาเวียใน ค.ศ.1960 การประชุมครั้งนี้ทำให้สามารถตั้งกลุ่มประเทศไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดขึ้นมาได้ (Non-Aligned Movement : NAM) และดำรงอยู่จนถึงปัจจุบัน

3. ไม่เอาพันธมิตร ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด แต่สร้างองค์กรด้านความร่วมมือเพื่อสร้างความมั่นคงร่วมกัน (Regional Security Organization หรือ Regional Co-operation)

เป็นการสร้างกลุ่มความร่วมมือในภูมิภาคเน้นความร่วมมือด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมเป็นหลัก ได้แก่

-ASA ตั้งขึ้นใน ค.ศ.1961 มีสมาชิก 3 ประเทศคือ ไทย ฟิลิปปินส์ มลายาซึ่งเปลี่ยนชื่อเป็นมาเลเซียใน ค.ศ.1963 โดยผนวกเอาสิงคโปร์ ซาบาห์ และซาราวักเข้าด้วยกัน ASA ไม่ค่อยประสบความสำเร็จเพราะสมาชิกมีน้อย ประเทศใหญ่อย่างอินโดนีเซียไม่เข้าร่วมทำให้องค์การนี้ต้องยกเลิกไปในที่สุด

-ASEAN ตั้งใน ค.ศ.1967 มีประเทศไทยเป็นผู้นำในการจัดตั้งโดยมีนายถนัด คอมันต์รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศเป็นผู้นำในการจัดตั้ง ระยะแรกมีสมาชิกคือไทย ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย (เสียงหายไป) อินโดนีเซีย สิงคโปร์ ปัจจุบันสำนักงานเลขาธิการอาเซียนอยู่ที่กรุงจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย การประชุมครั้งแรกจัดที่บาหลี อินโดนีเซีย และต่อมาอาเซียนก็ได้ขยายความร่วมมือมากขึ้นเรื่อย ๆ จนถึงปัจจุบันมีสมาชิก 10 ประเทศและในอนาคตอาจมีติมอร์เป็นสมาชิกลำดับที่ 11 เมื่อนั้นอาเซียนก็จะมีสมาชิกครบทุกประเทศ

จนถึงปัจจุบันการแสวงหาความร่วมมือในกลุ่มประเทศเอเชียเพื่อความมั่นคงปลอดภัยก็ยังคงดำเนินอยู่ต่อไปเห็นได้จากการประชุม ACD ที่ผ่านมา

เป็นแนวคิดที่ได้รับอิทธิพลมาจากตะวันตกทำให้เกิดปัญหาคือ ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ไม่ได้มีแนวคิดและวัฒนธรรมแบบประชาธิปไตยมาก่อน การเปลี่ยนเป็นประชาธิปไตยจึงมีปัญหาและอุปสรรคมากมาย

เมื่อพูดคำว่าการพัฒนาการเมืองมักหมายถึงการทำประเทศให้เป็นประชาธิปไตย แต่มีหลายประเทศโต้แย้งว่าการพัฒนาการเมืองไม่น่าจะหมายความถึงประชาธิปไตยเพียงอย่างเดียว ควรจะเน้นเรื่องประสิทธิภาพในการแก้ไขปัญหาปากท้องให้ประชาชนมากกว่าหลักการของระบอบประชาธิปไตย

1. ประชาชนเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตย ประชาชนจึงเป็นผู้ปกครองประเทศ ซึ่งสวนทางกับแนวความคิดแบบเดิมที่มองว่าผู้นำต้องเป็นผู้ปกครอง การเลือกตั้งจึงเป็นปัจจัยหนึ่งที่ส่งเสริมการพัฒนาการเมือง รัฐบาลที่เป็นประชาธิปไตยจึงต้องมาจาการเลือกตั้งของประชาชนในขณะเดียวกันการเลือกตั้งก็ต้องเป็นแบบประชาธิปไตย มีพรรคการเมืองหลายพรรคที่เสนอแนวทางการแก้ปัญหาของประเทศแตกต่างกัน ไม่ผูกขาดครอบงำโดยพรรคการเมืองเพียงพรรคเดียวอย่างในประเทศคอมมิวนิสต์

การเลือกตั้งที่เป็นประชาธิปไตยจะต้องมีมาอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ ไม่สะดุดลงด้วยการยึดอำนาจรัฐประหาร (Coup d’Etat อ่านว่า คูเดอต้า) อันเป็นอุปสรรคของประชาธิปไตย เห็นได้จากประเทศสิงคโปร์และมาเลเซียหลังจากที่ได้รับเอกราชมีการเลือกตั้งแล้วไม่เคยมีการยึดอำนาจปฏิวัติรัฐประหารจากทหารเลย การเลือกตั้งอย่างต่อเนื่องนี้จะช่วยในด้านการเรียนรู้ทางการเมืองของประชาชนให้เข้าใจว่าควรจะเลือกผู้แทนแบบใด ผู้แทนที่เลือกไปแล้วมีบทบาทมากน้อยแค่ไหน มาเลเซียจึงได้ฉายาว่า “ตู้โชว์ของระบอบประชาธิปไตยในระบบรัฐสภา”

สำหรับประเทศไทยนั้นหลังจากเปลี่ยนแปลงการปกครองมีรัฐประหารถึง 9 ครั้ง ฉีกรัฐธรรมนูญทิ้งจนรัฐธรรมนูญไม่เอื้ออำนวยต่อการพัฒนาประชาธิปไตย

การรัฐประหาร หมายถึง การเปลี่ยนแปลงรัฐบาลโดยการใช้กำลัง ส่วนใหญ่กระทำโดยทหารเพราะมีอาวุธอยู่ในมือ ทำการยึดอำนาจแล้วเข้ามาเป็นรัฐบาลเสียเองโดยโครงสร้างอื่น ๆ ไม่เปลี่ยนแปลง การรัฐประหารครั้งล่าสุดคือ เหตุการณ์ รสช.โดยพลเอกสุนทร คงสมพงษ์ พ.ศ.2534ยึดอำนาจจากพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณนายกรัฐมนตรี

การรัฐประหารถือเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายทำให้ทุกครั้งที่ทำรัฐประหารจึงต้องฉีกรัฐธรรมนูญทิ้ง เท่ากับว่าไม่มีกฎหมายผู้กระทำรัฐประหารก็ย่อมไม่มีความผิด อันเป็นแนวคิดตามหลักนิติศาสตร์ หลังจากนั้นก็ตั้งคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ขึ้นมา ทำให้ประเทศไทยต้องมีรัฐธรรมนูญมากมายถึง 16 ฉบับ

การปฏิวัติ หมายถึง การเปลี่ยนรัฐบาลที่มีประชาชนเข้าร่วมเป็นจำนวนมาก เป็นการเปลี่ยนแปลงเพื่อประชาชนส่วนใหญ่ทำให้ประชาชนพึงพอใจกับการปฏิวัติ เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างครั้งใหญ่ของประเทศ เช่น โครงสร้างทางสังคม การเมือง เศรษฐกิจ เช่น ในพม่าสมัยนายพลเนวินยึดอำนาจจากรัฐบาลประชาธิปไตยของนายพลอูนุแล้วเปลี่ยนโครงสร้างระบบเศรษฐกิจใหม่หันมาใช้ระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม หรือการปฏิวัติจีนใน ค.ศ.1949 เปลี่ยนจากการปกครองแบบประชาธิปไตยโดยรัฐบาลเจียง ไค เช็คเป็นระบอบคอมมิวนิสต์ โครงสร้างสังคมที่เคยเป็นสังคมเปิดกลายเป็นสังคมปิด เศรษฐกิจที่เป็นแบบเสรีก็ต้องใช้ระบบสังคมนิยมแทน

2. หลักสิทธิ เสรีภาพ ความเสมอภาค ต้องมีกฎหมายให้หลักประกันแก่ประชาชนในเรื่องสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาค

3. หลักการปกครองโดยกฎหมาย

4. หลักเสียงข้างมากโดยคำนึงถึงเสียงข้างน้อย เปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการปกครอง

สิงคโปร์ ประธานาธิบดีคนแรกคือนายลี กวน ยู หัวหน้าพรรค PAP ก็เคยไปเรียนที่อังกฤษแล้วเห็นความเจริญของอังกฤษจึงอยากนำแนวคิดประชาธิปไตยมาใช้ในสิงคโปร์ด้วยเช่นกัน

ประเทศไทยในสมัยรัชกาลที่ 5 ร.ศ.103 (พ.ศ.2428) ลัทธิล่าอาณานิคมได้เข้ามาสู่ประเทศไทยแล้ว โดยอังกฤษและฝรั่งเศสต้องการยึดเอาประเทศไทยเป็นเมืองขึ้น ร.5 ทรงมีวิสัยทัศน์ที่กว้างไกลเล็งเห็นว่าประเทศไทยจะรอดพ้นจากเงื้อมมือของมหาอำนาจต้องปฏิรูปประเทศ โดยเริ่มต้นที่การปฏิรูปบุคคลผ่านการศึกษา พระองค์จึงส่งพระราชโอรสและขุนนางไปเรียนหนังสือที่ยุโรป ปัญญาชนเหล่านี้เห็นความเจริญต่าง ๆ จึงอยากพัฒนาประเทศไทยให้เจริญก้าวหน้าเช่นนั้นบ้าง โดยทำหนังสือกราบบังคมทูลต่อ ร.5 ว่า การที่ประเทศยุโรปเจริญได้นั้นเพราะหลักการสองประการคือ

-Constitution (รัฐธรรมนูญ)

-Parliament (รัฐสภา)

ซึ่งสองสิ่งนี้ก็คือการปกครองโดยกฎหมาย และประชาชนเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยซึ่งก็คือการปกครองระบอบประชาธิปไตยนั่นเอง

เห็นได้ว่าไม่ได้มีการกราบบังคมทูลโดยตรงว่าต้องเปลี่ยนแปลงการปกครอง และ ร.5 ก็ทรงเข้าพระทัยในทันทีไม่ถือโทษต่อปัญญาชนกลุ่มนี้ นอกจากนี้พระองค์ยังมีหนังสือตอบไปว่า ประเทศไทยมีความแตกต่างทางวัฒนธรรมจากตะวันตก ประเทศตะวันตกนั้นเจริญได้เพราะประชาชนช่วยกันคิดและช่วยกันพัฒนาประเทศ แต่เมืองไทยการพัฒนาประเทศจะทำได้ต้องอาศัยผู้นำ ฉะนั้นความเห็นเรื่อง Constitution และ Parliament พระองค์ก็ทรงมีพระราชดำริที่จะพระราชทานให้แก่คนไทยเช่นกัน เพียงแต่คนไทยยังไม่พร้อมจึงต้องใช้เวลาอีกสักระยะหนึ่ง ให้คนไทยได้รับการอบรมสั่งสอนในเรื่องนี้เสียก่อน

การเป็นอาณานิคมเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยให้ประชาชนได้รู้จักการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ดังเช่นกรณีมาเลเซียเป็นอาณานิคมของอังกฤษจึงได้รับการอบรมฝึกฝนเรื่องประชาธิปไตย เพราะอังกฤษมีทัศนคติที่ดีต่อสุลต่านมาเลเซียเมื่อยึดเป็นอาณานิคมก็ช่วยพัฒนาประชาธิปไตย แต่พม่าซึ่งเป็นอาณานิคมของอังกฤษเหมือนกันแต่อังกฤษไม่ส่งเสริมเรื่องประชาธิปไตย เพราะพม่ามีแนวคิดว่าพระเจ้าแผ่นดินพม่าและมัณฑะเลย์ซึ่งเป็นเมืองหลวงคือศูนย์กลางของโลกและจักรวาลที่ประเทศทั้งหลายต้องเข้ามาสวามิภักด์

แนวคิดนี้ของพม่าเหมือนกับแนวคิดเรื่องฮ่องเต้ของจีน ทำให้พม่าไม่สนใจฝรั่ง ไม่เปิดประเทศดูว่าอังกฤษมีความเจริญก้าวหน้าและอาวุธที่ทันสมัยเพียงใด เมื่ออังกฤษเข้ามาพม่าก็รบกับอังกฤษเพราะคิดว่าตนเองเก่งทำให้ต้องพ่ายแพ้เสียเมืองให้แก่อังกฤษ และเมื่ออังกฤษขึ้นปกครองก็ทำลายหลาย ๆ อย่างของพม่าลง ไม่ให้การเรียนรู้เรื่องประชาธิปไตยแก่ชาวพม่า ชาวพม่าเองก็ต่อต้านอังกฤษ นอกจากนี้พม่ามีชนกลุ่มน้อยมากมายทำให้มีปัญหาเรื่องการปกครองมาโดยตลอด

ในฟิลิปปินส์นั้นสหรัฐอเมริกาได้นำรูปแบบการปกครองของสหรัฐฯมาเขียนไว้ในรัฐธรรมนูญของฟิลิปปินส์ โดยจำลองแบบรัฐสภาของสหรัฐฯมาไว้ทำให้ฟิลิปปินส์ได้รับการพัฒนาทางการเมืองอย่างดี ยกเว้นในสมัยรัฐบาลมาร์กอสเท่านั้น

2. ความคุ้นเคยของรูปแบบการปกครองในสมัยอาณานิคม

มาเลเซีย สิงคโปร์เป็นอาณานิคมของอังกฤษจึงนำระบบรัฐสภาของอังกฤษมาใช้ ฟิลิปปินส์ก็นำระบบของสหรัฐฯมาใช้ สำหรับอินโดนีเซียนั้นมีเนเธอร์แลนด์เป็นประเทศเจ้าอาณานิคมโดยกอบโกยผลประโยชน์จากอินโดนีเซียไปจำนวนมหาศาล ทำให้คนอินโดนีเซียต่อต้านเนเธอร์แลนด์และสถาปนารูปแบบการปกครองใหม่ขึ้น ภายใต้การนำของซูการ์โน

ในระยะแรกหลังได้รับเอกราชอินโดนีเซียใช้ระบบรัฐสภา ต่อมาซูการ์โนจัดการปกครองแบบใหม่ที่เรียกว่า Guided Democracy : ประชาธิปไตยแบบนำวิถี/แบบมีผู้นำ เป็นการเลือกประธานาธิบดีทางอ้อม ให้สมัชชาที่ปรึกษาสูงสุดของประชาชนทำหน้าที่เลือกประธานาธิบดีทุก ๆ 5 ปี ทำให้คนที่ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีอยู่ในตำแหน่งได้อย่างยาวนาน

ส่วนในลาว เวียดนามจะต่อต้านประชาธิปไตยโดยนำระบอบเผด็จการคอมมิวนิสต์มาใช้ปกครองประเทศแทน

3. หลายประเทศคิดว่าประชาธิปไตยจะเป็นทางลัดที่จะนำประเทศไปสู่ความเจริญทัดเทียมกับประเทศที่เจริญแล้ว

ประชาธิปไตยแบ่งเป็นรูปแบบโครงสร้างและเนื้อหาสาระ ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มักจะนำมาเฉพาะรูปแบบ เช่น มีรัฐธรรมนูญ รัฐสภา รัฐบาล พรรคการเมือง การเลือกตั้ง เห็นได้จากประเทศไทยหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองได้มีตำแหน่งนายกรัฐมนตรี คณะรัฐมนตรีเกิดขึ้นซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่เคยมีมาก่อน แต่เนื้อหาสาระนั้นไม่ได้นำมาด้วยทำให้ประชาธิปไตยไทยต้องล้มลุกคลุกคลานมานานพอสมควร

1. ปัญหาวัฒนธรรมที่แตกต่างกันระหว่างคนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กับคนตะวันตก

2. ปัญหาสถาบันการเมืองแบบตะวันตกและแบบตะวันออก การขาดประสบการณ์ในการปกครองแบบประชาธิปไตยในบางประเทศ เช่น ไม่เข้าใจว่าผู้แทนต้องทำหน้าที่อะไร

3. ปัญหาความรู้สึกนึกคิด ทัศนคติของประชาชนที่ต้องการผู้นำที่เข้มแข็งเพื่อเผชิญและแก้ปัญหาเกี่ยวกับความมั่นคงของประเทศ คนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังยอมรับสถาบันทหารที่มีความรวดเร็วในการตัดสินใจแก้ปัญหาต่าง ๆ ของประเทศ ประชาธิปไตยนั้นช้าไม่สามารถแก้ไขปัญหาของประเทศได้อย่างทันท่วงที

4. ในบางประเทศระบบพรรคการเมืองยังไม่สามารถใช้เป็นสถาบันการเมืองที่เป็นหลักของประเทศได้ ประเทศไทยก็ประสบปัญหานี้เห็นได้จากประชาชนนิยมเลือกตัวบุคคลมากกว่าเลือกพรรค ทำให้ต้องแก้ปัญหาด้วยการมีรัฐธรรมนูญที่ส่งเสริมระบบพรรคการเมือง

แต่บางประเทศก็ไม่มีปัญหาในเรื่องนี้ เช่น พรรคอัมโนของมาเลเซียที่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

5. ปัญหาความไม่เข้าใจและเห็นความสำคัญในกลไกการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยในสังคมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

หลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังไม่เข้าใจเรื่องการเลือกตั้ง ไม่รู้ว่าเลือกไปเพื่ออะไร รัฐธรรมนูญใหม่ของไทยก็บังคับให้การเลือกตั้งเป็นหน้าที่เพราะต้องการให้คนไทยคุ้นเคยกับการเลือกตั้ง

6. ปัญหาบทบาทและการปฏิบัติหน้าที่ของนักการเมืองในฐานะสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือสมาชิกรัฐสภา หรือผู้มีตำแหน่งในการบริหารบ้านเมือง

ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาการพัฒนาการเมืองที่จะไปสู่การเป็นประชาธิปไตยต้องมีหลายปัจจัย ทั้งปัจจัยที่เอื้ออำนวยและปัจจัยที่เป็นอุปสรรค ให้นักศึกษาวิเคราะห์และอธิบายโดยยกตัวอย่างประเทศใดประเทศหนึ่งยกเว้นประเทศไทย

ตัวอย่างปัจจัยสนับสนุนและปัจจัยที่เป็นอุปสรรค เช่น

-การเป็นอาณานิคม อังกฤษจะมีส่วนอย่างมากในการช่วยส่งเสริมประชาธิปไตยในประเทศอาณานิคม

-รัฐธรรมนูญ

-วัฒนธรรมทางการเมืองและค่านิยม

-ผู้นำประเทศ นายกรัฐมนตรีคนแรกของมาเลเซียคือตนกูอับดุลราห์มานเป็นผู้นำของขบวนการอัมโน เป็นผู้นำที่มีส่วนช่วยส่งเสริมการพัฒนาประชาธิปไตยในประเทศมาเลเซีย ในขณะที่ประธานาธิบดีมาร์กอสของฟิลิปปินส์เป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาประชาธิปไตยของประเทศเพราะแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อรวบอำนาจไว้ในมือจนกลายเป็นเผด็จการ แต่ผู้นำฟิลิปปินส์ส่วนใหญ่จะเป็นปัจจัยสนับสนุนมากกว่าเป็นอุปสรรค เป็นต้น ***

**คาดว่าตรงนี้จะเป็นข้อสอบ โดยอาจารย์ให้ไปเตรียมตัวในการเขียนเลยว่าจะเลือกประเทศใด และประเทศนั้นมีปัจจัยที่อะไรที่ส่งเสริมความเป็นประชาธิปไตยและปัจจัยอะไรที่เป็นอุปสรรคบ้าง***กุ้ง

-ระบบรัฐสภา 4 ประเทศ คือ มาเลเซีย สิงคโปร์ กัมพูชา และประเทศไทย

-ระบบประธานาธิบดี 2 ประเทศคือฟิลิปปินส์ และอินโดนีเซีย

-ระบบกึ่งประธานาธิบดีกึ่งรัฐสภา 1 ประเทศ คือติมอร์ตะวันออก

-ระบอบเผด็จการคอมมิวนิสต์ 2 ประเทศคือลาว และเวียดนาม

-ระบอบสมบูรณายาสิทธิราชย์ 1 ประเทศคือบรูไน

-ระบอบเผด็จการทหาร 1 ประเทศคือ เมียนมาร์

กรณีของพม่านั้น ทหารที่เข้ามาปกครองประเทศนั้น ในวันที่ 18 กันยายน 1988 พลเอกซอหม่องได้กำลังทหารยึดอำนาจจากนายพลเนวิน และตั้งคณะผู้บริหารใหม่คือสลอร์ค ต่อมาพลเอกตันฉ่วยขึ้นมาดำรงตำแหน่งผู้นำและเปลี่ยนชื่อคณะผู้บริหารเป็น SPDC ในปี 1997 โดยมีพลเอกขิ่นยุ่นและพลเอกหม่องเองมีตำแหน่งรองลงมา

หลักการของระบบรัฐสภาก็คือเป็นการรวมอำนาจนิติบัญญัติและบริหารรวมอยู่ในมือของคณะบุคคลเดียวกัน นั่นคืออำนาจอธิปไตยมีการแบ่งแยกออกเป็น 3 ฝ่ายคือ บริหาร นิติบัญญัติ และตุลาการ แต่ไม่มีการแบ่งแยกแบบไม่เด็ดขาด แต่มีการถ่วงดุลอำนาจซึ่งกันและกัน

ภายใต้ระบบนี้รัฐสภาจะเป็นองค์กรที่สำคัญที่สุดในฐานะองค์กรที่แสดงถึงเจตนารมย์ของประชาชน ฝ่ายบริหารหรือรัฐบาลจะมาจากการแต่งตั้งของฝ่ายนิติบัญญัติ การบริหารของรัฐบาลจะต้องอยู่ภายใจใต้ความไว้วางใจจากสภา

ขณะเดียวกันก็มีการถ่วงดุลระหว่างรัฐสภาและรัฐบาล นั่นคือรัฐสภามีสิทธิที่จะเปิดอภิปรายไม่ไว้วางในรัฐบาลหรือนายกรัฐมนตรี ขณะเดียวกันนายกรัฐมนตรีก็มีอำนาจในการยุบสภา

สำหรับตำแหน่งต่างๆในระบบรัฐสภาประกอบด้วย

- ตำแหน่งประมุขของรัฐ หรือ Head of State จะไม่มีอำนาจทางการเมือง แต่จะเป็นประมุขในทางพิธีการ โดยไม่มีอำนาจทางการเมือง แต่จะต้องเป็นกลางทางการเมือง มีบทบาทในลักษณะการเป็นสัญลักษณ์ของประเทศ

การเรียกชื่อประมุขของรัฐอาจจะต่างกันไปในแต่ละประเทศ เช่นมาเลเซียจะเรียกว่าพระราชาธิบดี หรือยังดีเปอตวนอากง และที่มาของประมุขจะใช้การเลือกจากสุลต่านของรัฐต่างๆทั้ง 9 รัฐ โดยดำรงตำแหน่งวาระละ 5 ปี

สำหรับตำแหน่งประมุขของรัฐของไทย คือพระมหากษัตริย์ ซึ่งใช้วิธีการสืบสันติวงค์ในการสืบทอดตำแหน่ง เช่นเดียวกับกัมพูชา องค์ปัจจุบันคือเจ้าสีหนุ

สิงคโปร์นั้นประมุขของรัฐคือตำแหน่งประธานาธิบดี ปัจจุบันกำหนดให้มาจากการเลือกตั้งและมีวาระในการดำรงตำแหน่ง 6 ปี

นายกรัฐมนตรีมีหน้าที่ในทางการเมือง กำหนดนโยบาย จัดสรรงบประมาณ และบริหารราชการแผ่นดิน

-รัฐสภา มาเลเซียนั้นมี 2 สภา สิงคโปร์มีสภาเดียว ไทยมี 2 สภา และกัมพูชาก็มี 2 สภา เดิมมีสภาเดียวแต่เพิ่งมาแก้ไขรัฐธรรมนูญให้มี 2 สภา

-ระบบพรรคการเมืองในมาเลเซียและสิงคโปร์นั้นเป็นระบบพรคคเด่นพรรคเดียว โดยในมาเลเซียพรรคที่ได้เป็นรัฐบาลมาตลอดคือพรรคแนวร่วมแห่งชาติ ซึ่งประกอบด้วยพรรคต่างๆถึง 14 พรรคและมีพรรคอัมโนเป็นแกนนำ ขณะที่สิงคโปร์นั้นพรรคที่ครองอำนาจมาตลอดคือพรรค PAP-People Action Party

ระบบประธานาธิบดี (Presidential System)

ฝ่ายบริหารจะมีประธานาธิบดีเป็นหัวหน้า ประธานาธิบดีจะมาจากการเลือกตั้งจากประชาชนจะเป็นการเลือกตั้งโดยตรงหรือโดยอ้อมก็ได้ ขณะที่ฝ่ายนิติบัญญัติหรือรัฐสภาจะมาจากการเลือกตั้งของประชาชนเช่นกัน ทำให้ทั้ง 2 ฝ่ายมีอิสระต่อกันไม่ก้าวก่ายกัน

สหรัฐอเมริกาซึ่งเป็นแม่แบบของระบบประธานาธิบดีการเลือกตั้งประธานาธิบดีก็อาจจะกล่าวว่าเป็นการเลือกตั้งทางอ้อมเนื่องจากมีคณะผู้เลือกตั้ง (Electoral Vote) ทำหน้าที่เลือกประธานาธิบดี ด้วยและเสียงของคณะผู้เลือกตั้งจะเป็นเสียงที่ตัดสินว่าใครจะได้เป็นประธานาธิบดี แม้ว่าเสียงมหาชนจะเป็นไปอีกทางก็ตาม

ฟิลิปปินส์เป็นประเทศที่รับเอามรดกนี้มาจากอเมริกาแต่การเลือกตั้งประธานาธิบดีในฟิลิปปินส์จะมาจากการเลือกตั้งโดยตรงจากประชาชน นอกจากนี้ตำแหน่งรองประธานาธิบดีอาจจะมาจากคนละพรรคกับประธานาธิบดีได้จากอเมริกาที่ประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีจะอยู่พรรคเดียวกัน

ระบบประธานาธิบดีนั้นประธานาธิบดีจะทำหน้าที่ประมุขของรัฐและประมุขของรัฐบาลด้วย (จะไม่มีนายกรัฐมนตรี) ประธานาธิบดีของฟิลิปปินส์ดำรงตำแหน่งได้เพียงสมัยเดียว 6 ปี

รัฐสภาในระบอบประธานาธิบดีของฟิลิปปินส์นั้นมี 2 สภาคือสภาผู้แทนราษฎรจำนวน 250 คนดำรงตำแหน่งวาระละ 5 ปี และมีวุฒิสภาจำนวน 24 คน ถ้าประธานาธิบดีทำงานผิดพลาดหรือมีความผิดร้ายแรงรัฐสภามีอำนาจในการถอดถอนออกจากตำแหน่ง หรือ Impeachment ได้

ขณะเดียวกันประธานาธิบดีก็มีอำนาจที่จะไม่ลงนามในกฎหมายที่รัฐสภาออกมาหากประธานาธิบดีไม่เห็นชอบด้วย

ส่วนระบบประธานาธิบดีของอินโดนีเซียนั้นประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งทางอ้อมกล่าวคือมาจากการเลือกตั้งของสภา MPR และสภาของ

อินโดนีเซียมีเพียงสภาเดียว

ระบบกึ่งประธานาธิบดีกึ่งรัฐสภา (Semi Presidential and Semi Parliamentary System)

การเกิดขึ้นของการเมืองในระบบนี้เนื่องจากในช่วงสาธารณรัฐที่ 4 ของฝรั่งเศสคือก่อนปี 1958 นั้นระบบรัฐสภาที่ฝรั่งเศสใช้อยู่มีความอ่อนแอมาก ทำให้ฝรั่งเศสมีการเปลี่ยนแปลงรัฐบาลบ่อยครั้งมากเนื่องจากฝรั่งเศสมีพรรคการเมืองหลายพรรค รัฐบาลเป็นรัฐบาลผสมที่ขาดเสถียรภาพ กล่าวคือช่วงเวลา 14 ปีของสาธารณะที่ 4 มีรัฐบาลถึง 25 รัฐบาล เฉลี่ยแล้วรัฐบาลมีอายุเพียง 6-8 เดือนเท่านั้น

ฝรั่งเศสจึงมีการปฏิรูปการเมืองในสมัยของนายพลเดอโกล และก้าวขึ้นมาเป็นประธานาธิบดีตามระบบใหม่เป็นคนแรก พร้อมกับจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่

ระบบกึ่งประธานาธิบดีกึ่งรัฐสภานั้นประชาชนจะเลือกตั้งประธานาธิบดีและสมาชิกรัฐสภาโดยตรง ต่อจากนั้นประธานาธิบดีก็ไปแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีขึ้นมาเป็นหัวหน้าฝ่ายบริหาร แต่การบริหารงานเป็นไปภายใต้ประธานาธิบดี และต้องได้รับความไว้วางใจจากรัฐสภา

กล่าวคือถ้านายกรัฐมนตรีทำงานผิดพลาดประธานาธิบดีมีสิทธิปลดนายกรัฐมนตรีออกจากตำแหน่งได้ ขณะเดียวกันรัฐสภาก็มีอำนาจไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรีได้ด้วย นายกรัฐมนตรีต้องทำงานตอบสนองต่อนโยบายของประธานาธิบดี

นายกรัฐมนตรีในระบบกึ่งประธานาธิบดีจึงเหมือนกับมีเจ้านาย 2 คนคือประธานาธิบดีและรัฐสภา ระบบนี้ต้องการให้ประธานาธิบดีมีอำนาจและมีเสถียรภาพ โดยรัฐสภาไม่สามารถเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจประธานาธิบดีได้

ติมอร์ตะวันออกได้นำระบบนี้มาใช้และประชาชนชาวติมอร์ได้เลือกเอาประธานาธิบดีซานนานา กูสเมาว์เป็นประมุขของรัฐ รัฐสภาของติมอร์ตะวันออกมีเพียงสภาเดียว

ฟิลิปปินส์เองเคยนำระบบกึ่งรัฐสภามาใช้ในสมัยของประธานาธิบดีมาร์กอสเนื่องจากมาร์กอสต้องการดำรงตำแหน่งอีกสมัย จึงแก้ไขรัฐธรรมนูญเปลี่ยนรูปแบบการปกครองจากระบบประธานาธิบดีให้เป็นระบบกึ่งประธานาธิบดี แต่ต่อมาก็ถูกประชาชนขับไล่ลงจากตำแหน่งเพราะมัวเมาในอำนาจ คอรัปชั่น หลังจากพ้นยุคมาร์กอสฟิลิปปินส์ก็เข้าสู่ระบบประธานาธิบดีเช่นเดิม

กัมพูชาเองก็เคยนำเอาระบบกึ่งประธานาธิบดีมาใช้หลังจากได้รับเอกราชจากฝรั่งเศส

กัมพูชาองก็เคยผ่านการปกครองมาแล้วทุกรูปแบบทั้งระบบสมบูรณายาสิทธิราชย์ ต่อมาเมื่อได้เอกราชจากฝรั่งเศสเจ้าสีหนุต้องการเล่นการเมืองจึงสละราชสมบัติมาตั้งพรรคการเมืองและลงสมัครรับเลือกและเป็นนายกรัฐมนตรีในระบอบรัฐสภา โดยให้บิดาขึ้นเป็นกษัตริย์แทน ต่อมาเมื่อบิดาเสียชีวิตเจ้าสีหนุก็ขึ้นเป็นกษัตริย์อีกครั้งแต่ยังต้องการเล่นการเมืองจึงสถาปนาระบบกึ่งประธานาธิบดีขึ้นมา

ต่อมาเมื่อนายพลลอนนอนปฎิวัติขยึดอำนาจจากสีหนุลอนนอนก็ได้นำระบบประธานาธิบดีมาใช้ จากนั้นเขมรแดงก็ยึดอำนาจจากลอนนอนและนำเอาระบอบคอมมิวนิสต์มาใช้ จนกระทั่งปัจจุบันกัมพูชาหวนกลับมาใช้ระบบรัฐสภาที่มีกษัตริย์เป็นประมุขอีกครั้ง

นั่นคือรูปแบบการปกครองในระบบรัฐสภาและระบบประธานาธิบดีซึ่งเป็นการปกครองในระบอบประชาธิปไตย แต่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังมีการปกครองระบบอื่นๆด้วย คือระบบสมบูรณายาสิทธิราชย์ในบรูไน ระบอบสังคมนิยมในลาวและเวียดนาม และระบอบเผด็จการทหารในพม่า