Film, toneel en TV

Vlaamse detectives werden niet alleen op papier maar ook in andere media-vormen vereeuwigd. Op het toneel gebeuren veel moorden maar het aantal origineel Vlaamse toneelstukken dat in drukvorm verschijnt, is uiterst miniem, als we de uitgaven van Almo, het gespecialiseerde toneelfonds uit Antwerpen niet meerekenen. Maar die zijn meer voor de incrowd gepubliceerd dan ze frequent in de boekhandel te vinden zijn. Luisterspelen op de radio: krek hetzelfde verhaal.
Televisie is dan een heel ander verhaal. Buitenlandse voorbeelden als Maigret, Miss Marple, Poirot, Frost en andere Morse’s hebben de laatste decennia de televisie veroverd en vooral de oerdegelijke Britse kwaliteitsreeksen hebben overal ter wereld de interesse én de kijkcijfers verhoogd. Vlaanderen kon niet achterblijven en begon tien jaar geleden ook met eigen producties.

Toneel
Deconinck, Romain
Gent, 7 december 1915 – Gent, 1 december 1994
Volkse figuur die jaarlijks tienduizenden bezoekers kreeg in zijn Minardschouwburg. Speelde mee in 44 films en was ook op televisie te zien wat zijn populariteit nog ver-hoogde. Maakte ook nog heel wat elpees. Werd verkozen tot Gentenaar aller tijden en kreeg er een standbeeld.

Ne leeuw zonder tanden: naar het gelijknamige toneelstuk; be-werkt door A. van Acker. Zele: D.A.P. Reinaert; Gent: Het Volk, 1978, 95 p. – 90-310-0420-0 Een komische detectivestory van Romain DECONINCK door Antoon Van Ac­ker bewerkt tot een spannend, vrolijk en niettemin tot nadenken stem-mend misdaadverhaal.

Radio

Lampo, Hubert
Antwerpen 1 september 1920 – 12 juli 2006
Gaf les, werkte voor het AMVC en werd later hoofdinspecteur van de Vlaamse Openbare Bibliotheken. Publiceerde al romans en essays voor WO II maar vestigde pas naam met zijn magisch-realistische romans uit de jaren ’60.

De verzoeking. Antwerpen: Manteau, 1977, 70 p. – 90-223-0588-0. – (Manteau Marginaal) Het is – en blijft – een vreemde vertelling in dialoogvorm over de diefstal van “De verzoeking van de Heilige Antonius’, een bekend schilderij van Bosch, over een tegelijk gepleegde moord en over Bert Jager, de journa­list die dag aan dag het verloop van het gerechterlijk onderzoek verslaat en tenslotte veel meer aan het licht brengt dan wie ook had durven den­ken.

Televisie

Jeugd

Nadat het eerste jeugdfeuilleton (dan nog op zaterdag) in 1955 op televisie verscheen duurde het nog vijf jaar voor de Vlaamse Radio en Televisie, kortweg V.R.T., de eerste Vlaamse detective op het beeldscherm bracht. Het uitzenduur werd verplaatst naar de woensdag wat het mogelijk maakte nog meer kijkertjes te trekken met een heruitzending op zaterdag.

Kapitein Zeppos: Belderbos (1964)
Elke woensdag vanaf 21 oktober 1964 van 17.00 u. tot 17.25 u. Een jaar later in Neder­land – 15 afleveringen
De meest succesrijke van alle jeugdseries gaat over de mysterieuze Kapitein Zeppos die in Belder het kasteel Belderbos erft. Er zijn echter kapers op de kust die andere plannen hebben met het kasteel en de gronden. Geschreven door Louis de Groof en geregisseerd door Senne Rouffaer. Met o.a. Senne Rouffaer, Raymond Bossaerts en Vera Veroft.

Boek door Louis De Groof
Kapitein Zeppos: Belderbos. Antwerpen; Utrecht: Standaard, 1968, 139 p.

Kapitein Zeppos: De Eglantier (1968)
Kapitein Zeppos: Tweng (1968)
Elke woensdag vanaf 16 oktober 1968 van 16.00 u. tot 16.30 u - 2 x 8 afleveringen
Het vervolg op het eerste Kapitein Zeppos verhaal. Geproduceerd door Rik Van den Ab-beele onder een regie van Jef Demedts naar een verhaal van Louis de Groof. Met dezelfde spelers.

Boeken door Louis De Groof
Kapitein Zeppos: de Eglantier. Antwerpen; Utrecht: Standaard, 1970, 109 p.
Kapitein Zeppos: Tweng. Antwerpen; Utrecht: Standaard, 1970, 120 p.

Axel Nort (1966)
Elke woensdag vanaf 26 oktober 1966 van 17.00 uur tot 17.30 u. Een jaar later op de Nederlandse TV - 8 afleveringen
Een straalkacheltje met geheimzinnige eigenschappen is het uitgangspunt, het oprollen van een bende diamantsmokkelaars het doel van rechercheur Axel Nort. Hij is een soort Sherlock Holmes met geruit hoedje en jasje en krijgt hulp van Dirk Talboom, een jonge student Criminologie. Samen zoeken ze het antwoord op de vraag: Wie is de mysterieuze Mister Kee? Scenario Louis De Groof. Met o.a. Nand Buyl, Denise De Weerdt en Alex Cassiers.

Boeken door Louis De Groof
Axel Nort. Lier: Van In, 1967, 104 p.
Axel Nort overwint. Lier: Van In, 1967, 109 p.

Midas (1967)
Elke woensdag vanaf 1 november 1967 van 17.00 uur tot 17.30 u – 16 afleveringen
Peter Paracelsus is uitvinder van beroep en woont in het rustige Sinte-Landuyt. Hij wordt wereldwijd een beroemdheid als hij, net als de legendarische koning Midas, de formule vindt om goud te maken. Wanneer de IVIS (Internationale Vereniging voor Industriële Spionage) hem op het spoor komt, eindigt het rustige leventje voor hem, zijn vrouw Caroline en hun zoontje Gert. Maar de twee stuntelende spionnen Renée en Blabber verknallen het keer op keer. Scenario Karel Jeuninckx. Met o.a. Rik Andries, Jef Cassiers en Chris Lomme.

Boeken door Lo Vermeulen en Karel Jeuninckx
Midas 1. Antwerpen; Utrecht: Standaard, 1968, 102 p.
Midas 2. Antwerpen; Utrecht: Standaard, 1968, 110 p.

De Kat (1972)
Elke woensdag vanaf 17 januari 1973 van 18.10 u. tot 18.40 u – 13 afleveringen
Een als kat verklede man maakt het de fabrieken bijzonder moeilijk. In zijn strijd voor een gezonder milieu, is zijn oog dit keer gevallen op de vervuilende firma 'Afval' van Oskar Dias. Allerlei spectaculaire en ludieke acties moeten de directeur tot inzicht brengen. Geproduceerd door Rik Van den Abbeele onder een regie van Senne Rouffaer, naar een scenario van Louis De Groof. Met o.a. Rik Andries, Jeanine Schevernels en Domien De Gruyter.

Boeken door Louis De Groof
De Kat, deel 1. Antwerpen; Utrecht: Standaard, 1973. - 90-02- 122-853
De Kat, deel 2. Antwerpen; Utrecht: Standaard, 1973. - 90-02- 123-647

Merlina (1983)
Serie van 95 afleveringen
Merlina is een detectivebureau waar een vrouw de leiding heeft. Haar codenaam op kan­toor is Merlina omdat zij zich interesseert voor zwarte kunst in het algemeen en voor de grote tovenaar Merlijn in het bijzonder, buiten het kantoor is dat Tweeling omdat ze én detective én advocate is. Hun grote vijand is de mysterieuze Sardonis, waarvan niemand de echte identiteit weet omdat hij altijd een wit masker draagt. Hij is de baas van een ge­heime misdadigersorganisatie die in de hele wereld door de politiemacht gezocht wordt... Bedenker Bob Davidse (Nonkel Bob), scenario Dick Durver, regie van Guy Lavigne

Boeken door Dick Durver (ps. van Jef Elbers)
Merlina’s mysterieboek: een handleiding voor leerlingdetectives.Brussel: 1984, 101 p. – 90-7044-744-4.
Het geheim van Sardonis. Brussel: BRT, 1990, 115 p. – 90-5096-064-2

Postbus X (1988)
Serie van 100 afleveringen van 25 minuten
Opvolger van Merlina met een paar van dezelfde hoofdrolspelers. Verhaal is ook losjes gebaseerd op zijn voorganger. Een journalist ontdekt dat enkele van zijn collega’s een soort van moderne Robin Hoods zijn onder het mom van een fictief adres, Postbus X.
Scenario Dick Durver, regie van Guy Lavigne

Boek door Dick Durver (ps. van Jef Elbers)
De dossiers van Postbus X. Brussel: BRT, 1991, 188 p. – 90-5096-083-9

Interflix (1994)
Serie van 75 afleveringen
Spin-off van Postbus X met dezelfde personages. Locatie is een interim-bureau en boeven vangen was niet meer de topprioriteit. Scenario Dick Durver, regie van Guy Lavigne.
Een van de spelers was Chris Van den Durpel, later bekend van Chris & Co

Volwassenenfeuilletons

Langs de kade
15 episodes van 60 min
Geschreven door Guy Bernaert en Libera Carlier
Met o.a. Karel Vingerhoets, An Nelissen en Dora Van der Groen

Langs de kade / Libera Carlier. Brussel: BRT, 1989, 331 p. - 90-5096-052-9 Rechtlijnig, gewetensvol maar met begrip voor de omstandigheden waarin sommi-gen al of niet bewust verzeild geraken, krijgt Paul Crets een aantal delicten te on-derzoeken en op te lossen. In een heldere, nuchtere stijl zonder tierelantijnen doet Libera Carlier verslag over de vaak gevaarlijke, soms vermoeiende maar altijd boeiende taak van de havenpolitie.

Langs de kade 2 / Libera Carlier. Brussel: BRT, 1991, 177 p. - 90-5096-081-2 Rechtlijnig, gewetensvol maar met begrip voor de omstandigheden waarin sommi-gen al of niet bewust verzeild geraken, krijgt Paul Crets een aantal delicten te on-derzoeken en op te lossen. In een heldere, nuchtere stijl zonder tierelantijnen doet Libera Carlier verslag over de vaak gevaarlijke, soms vermoeiende maar altijd boeiende taak van de havenpolitie.

Niet voor publikatie (1990-1994)
23 afleveringen
Geschreven door Ward Hulselmans en Marga Neirynck
Met o.a. Vic De Wachter, Ann Ceurvels, Hubert Damen

Niet voor publikatie / Bob Van Laerhoven. Antwerpen; Baarn: Houtekiet, 1994, 143 p. - 90-5240-220-5 Een ongeluk komt nooit alleen: na zijn ontslag bij Het Nieuws en zijn scheiding komt mis-daadjournalist Tony Verbruggen terecht op een kale flat op de Antwerpse linkeroever en werkt hij als bladvuller bij de pulp­krant Express. Een artikel over een beroemd fotomodel dat aan cocaïne verslaafd is, heeft verstrekkende gevolgen. Tony gaat op zoek in de wereld van modellenbureaus, privé-detectives en criminelen…

Heterdaad (1996-1999)
TV1, 39 afleveringen van 60 min
Met o.a. Jo De Meyere, Gilde De Bal, Karel Deruwe
Geschreven door Ward Hulselmans

Heterdaad. Antwerpen: Houtekiet, 1998, 222 p. - 90-5240-490-9 Voor de BOB'ers van de Brusselse derde sectie breken drukke tijden aan. Het onderzoek voert hen vijftig jaar terug naar de periode van de Duitse bezetting, bevrijding en repressie. Matti Tomasetti staat er alleen voor, want John Nauwelaerts heeft de handen meer dan vol: een jonge, mee-dogenloze advocaat wrijft hem op de rechtbank een kanjer van een proce-durefout aan

Heterdaad: de vijf beste verhalen. Antwerpen: Houte-kiet, 1998, 151 p. - 90-5240-390-2 Zoals steeds worden de speurders met de meest uiteenlopende uit het leven gegrepen situaties geconfronteerd: een misdadiger die zijn eigen zoontje ontvoert, twee mannen die vechten om een vrouw, een moord- en een drugszaak en een jongen van veertien die spoorloos verdwijnt.

.Van de TV-serie verschenen ook twee cd's met muziek van Johan Hoogewijs (1997 en 1999)
De eerste 10 afleveringen verschenen in 2005 op DVD, de tweede reeks wordt uitgebracht in 2007

Diamant (1997)
De verfilming van het gelijknamige boek van Jef Geeraerts werd in 1997 uitgezonden als een zesdelige reeks op VTM en in 2002 nog eens herhaald.
Met o.a. Herbert Flack, Jan Decleir en Ann Ceurvels
Scenario: Marc Punt, regie: Jean-Pierre De Decker

Flikken (1999-2006)
13 afleveringen per jaar van 50 minuten
Met o.a. Andrea Croonenberghs, Ann Ceurvels en Joke Devynck
Geschreven door Pierre De Clercq

Van de TV-serie verschenen al drie cd's met muziek van verschil- lende artiesten (1999, 2000 en 2002). De populairste tracks uit deze drie cd's werden verzameld op Het beste uit Flikken in 2005. Er werden ook enkele cd-singles geperst, o.a. A million paper flowers (Andrea Croonenberghs, 1999) en Talk 2 me (Raf Van Brussel, 2000)
De eerste zeven jaargangen verschenen al op DVD, telkens in een box met vier schijfjes.
We ronden de merchandising af met twee PC-games uit 1999 en 2006.

Stille waters (2001)
TV1, 13 episodes van 50 minuten
Geschreven door Ward Hulselmans en Marga Neirynck
Met o.a. Antje de Boeck, Jo De Meyere en Koen De Bouw

Stille waters / Barbara Hofmann. Antwerpen, Houtekiet, 2001, 253 p. – 90-5240-634-0 In Terhaven, een stil dorpje aan de Schelde, verdrinkt op een nacht Stan Moereels, de oude veerman. Zelfmoord, is de conclusie. Jana, zijn stiefdochter, komt in allerijl terug uit Antwerpen, en legt zich niet bij die thesis neer. Ze gaat op zoek naar de waarheid achter zijn dood.

De soundtrack verscheen in 2001 op cd en in 2004 verschenen de afleveringen ook op DVD

Sedes & Belli (2002-2004)
TV1, 13 episodes van 50 minuten
Geschreven door Guy Didelez, Patrick Bernauw, Bavo Dhooge en anderen
Met o.a. Koen De Bouw, Tine Reymer en Vic De Wachter

Salieri / Bavo Dhooge. Leuven: Davidsfonds, 2002, 234 p. - 90-6306-468-3 Sedes & Belli, werknemers van het detectivebureau SCAN Recherche, krij­gen een wel heel bijzonder opdracht van hun baas, Vic Moens. Algauw gaat het de­tectiveduo in het zadel zitten voor een dolle en gevaarlijke rit in de paardenwe­reld van de Oostendse Wellington Hippodroom. Gevaarlijke hin­dernissen en dwaalsporen doen de speurders aanvankelijk in het zand bijten.

Rupel (2004-2005)
TV1, 13 afleveringen van 50 minuten
Geschreven door Hugo Van Laere
Met o.a. Johan Terryn, Hilde Heijnen en Tim van Hoecke
Het eerste en blijkbaar ook laatste seizoen verscheen in 2004 op DVD

Matroesjka’s (2005)
VTM, 10 afleveringen van 50 minuten
Met o.a. Peter Van den Begin, Marc Van Eeghem, Wim Opbrouck, Axel
Daeselaire, Stany Crets…
Het eerste en blijkbaar ook laatste seizoen verscheen in 2005 op DVD

Witse (2004)
TV1, 13 episodes van 50 minuten
Geschreven door Ward Hulselmans en Marga Neirynck
Met o.a. Hubert Damen, Tine van den Brande en Wouter Hendrickx

De soundtrack met muziek van Johan Hoogewijs verscheen in 2003 op cd.
De eerste drie jaargangen verschenen al op DVD, telkens in een box met vier schijfjes.

Aspe (2004)
VTM, 20 epsiodes van 50 minuten
Van de boeken van Pieter Aspe werden bewerkingen gemaakt voor TV. In 2004 verschenen de eerste tien afleveringen op DVD: De Midasmoorden, De kinderen van Chronos, Het vierkant van de wraak, De vierde gestalte, Het Dreyse incident, Blauw bloed, Dood tij, Zoenoffer, Vagevuur, De vijfde macht.
Seizoen 2 bestond niet meer uit originele verhalen van Aspe en verscheen in 2007 op DVD.
De soundtrack van de eerste reeks verscheen in 2004 op cd, een single van Reborn (Don't ever go, Aspe's theme) verscheen in 2006

TV-bewerking naar een boek van...

Berkhof, Aster
Het spook van Monniksveer werd in 1989 voor TV verfilmd door Eddy Asselberghs en Frank van Mechelen

Bouts, Axel
Het paradigma werd in 1989 voor de VRT verfilmd als Het glas van roem en dood in de reeks Made in Vlaanderen

Geeraerts, Jef
Diamant werd bewerkt tot een zesdelige serie en in 1997 uitgezonden op VTM en in 2002 nog eens herhaald.
Met o.a. Herbert Flack, Jan Decleir en Ann Ceurvels
Scenario: Marc Punt, regie: Jean-Pierre De Decker
Per 3 afleveringen verschenen ze in 1997 op twee VHS-cassettes en in 2004 op één DVD

Holsters, Bart
Willems & Co is de titel van de bewerking van Holsters' verhalen voor VRT. Werd uitgezonden in 1992 in de reeks Made in Vlaan-deren
Met Gunther Lesage als Jean-Pierre Willems

Bioscoopfilms
Alleen de speelfilms waarvan een papieren versie bestaat, werden chronologisch in dit overzicht opgenomen

Slachtvee
Deze Vlaamse misdaadfilm verscheen in 1979 (95 minuten) en werd geregisseerd door Patrick Conrad. Met o.a. Bert André, Guido Claus en Tony Rombouts. De filmmuziek was van Focusfluitist Thijs van Leer

Slachtvee: romanbewerking van een film van Patrick Conrad door Walter Soethoudt en Patrick Conrad. Antwerpen: Soethoudt, 1980, 136 p. – 90-6372-038-6 Geen flaptekst - -Jonge man hoort van zijn dokter dat hij maar een paar maanden heeft te leven. Verzeilt aan lager wal, besluit een hoertje te hel-pen vrij te geraken van haar pooier en begint te moorden. De spiraal van geweld lijkt niet te stoppen, ondanks enkele amoureuze verwikkelingen ... tot de onverwachte maar ietwat voorspelbare climax.

De film verscheen in 1979 op video en in 2005 op DVD

Het beest
Deze Vlaamse misdaadfilm verscheen in 1982 (90 minuten) en werd geregisseerd door Paul Collet. Met o.a. Willem Ruis, Cara Van Wersch en Ward De Ravet

Het beest / Paul Collet; bewerking van het scenario Joyce Mulvany. Antwerpen; Bussum: Standaard, 1982, 88 p. – 90-02-14605-1 Stadsverkeer. Opstoppingen. Claxonnerende auto’s. Geërgerde chauffeurs. Een dier wordt doodgereden; het betekent alleen meer vertraging. Medeplichtig zijn aan wanbe-leid. Een carrière. De ambities van collega’s. De firma eist dat men zich wegcijfert. Voor Harry Melchior is het leefpatroon plotseling onhoudbaar

De film verscheen in 1982 op video en in 2004 op DVD

Trouble in Paradise
Regie: Chiem van Houweninghe en Robbe de Hert
Met o.a. Ann Kusters, Peter Firth en Freddy de Jonghe

Trouble in paradise /Staf Schoeters; naar het gelijknamige filmscenario van Chien van Houweninghe en Robbe De Hert. Antwerpen: Nioba, 1989, 126 p. – 90-6945-087-9 Dat de meeste Westerse landen wapens leveren aan bevriende en vijandelijke mogend-heden, is een publiek geheim. De overheidscontrole terzake is ontoereikend, zoniet on-bestaande. De onverschilligheid om daadwerkelijk op te treden, impliceert echter de medeplichtigheid van de betrokken regeringen.

De potloodmoorden
1982, kleur, 80 minuten
regie: Guy Lee Thys
met o.a. Bert André, Warre Borgmans en Marcel Van Thilt
Also known as The Pencil Murders (USA)

De potloodmoorden / Guy Lee Thys. Schoten: Hadewijch, 1983, 1989, 95 p. – 90-70876-02-7 Het verhaal van de Antwerpse politie-inspecteur Rick van Houtte en zijn vriend, de wetsfotograaf Leslie Werkers. Door het overdrukke politieleven verwaarloost Rick zijn echtgenote Marylène, met als gevolg dat zijn hu-welijk op de helling komt te staan. Een sadistische moordenaar – hij ver-moordt uitsluitend aantrekkelijke, jonge vrouwen met een vlijmscherp pot-lood – teistert Antwerpen en Rick wordt met het onderzoek belast.

Naar het boek van

Geeraerts, Jef
De zaak Alzheimer
Regie: Eric Van Looy, scenario: Carl joos
aka The Alzheimer Affair (International: English title)
aka The Alzheimer Case (International: English title)
aka The Memory of a Killer (USA)

Over De Zaak Alzheimer vind je in gespecialseerde tijdschriften en websites meer dan genoeg informatie.