Invierno (winter), primavera (lente), verano (zomer) en oto�o (herfst) zijn woorden die iedere Costaricaan op school leert. Ze weten ook dat het �s winters in Nederland erg koud is en bespreken dat graag gezellig griezelend met je, terwijl ze nog wat ijs in hun bier doen. Zelf onderscheiden ze twee seizoenen: de regentijd en de droge tijd. Als overblijfsel uit het oude land noemen ze die respectievelijk invierno en verano. Maar veel hebben deze seizoenen niet te maken met wat wij in Noord-Europa onder winter en zomer verstaan.
Costa Rica bevindt zich een graad of tien boven de evenaar en ligt op het noordelijk halfrond, net als Nederland. De langste dag valt dus ook hier op 21 juni. In Nederland geeft die datum het begin van de zomer aan, in Costa Rica is de �winter� dan al begonnen. De winter, oftewel de regentijd, duurt ongeveer van juni tot en met december, het regent dan praktisch iedere dag. De maanden januari tot en met mei noemen de Tico�s �zomer�, dan is het overwegend droog. Dat wil zeggen dat er in bepaalde gebieden soms maanden achtereen helemaal geen neerslag valt.
De eenvoudige uitleg dat de zomer droog is en winter nat is echter veel te simpel en absoluut ontoereikend om het weer in Costa Rica te beschrijven. Dankzij de drie bergketens die diagonaal het land doorsnijden, telt dit kleine landje namelijk een een aantal zeer verschillende subklimaten, Zo kan het kil regenen in San Jos� terwijl de zon ondertussen stralendwarm schijnt in de Valle del Sol, vijf kilometer verderop, het tegelijkertijd in Guanacaste kurkdroog en bloedheet is en aan de andere kant van het land de Caribische kust verdrinkt in een aardige imitatie van de zondvloed.
Hollanders klagen altijd over het weer, we denken dat het veel en vaak regent in ons kikkerlandje. Nou, dan moet je eens hier komen kijken. Ter vergelijking: Nederland ontvangt gemiddeld 80 millimeter regenval in een jaar, sommige gebieden in Costa Rica krijgen jaarlijks zeven meter(!) regen over zich heen.
In natte tropische laaglandwouden zoals Corcovado is de luchtvochtigheid zo hoog, dat overdag natgezweette hemden �s nachts alleen maar natter worden. De enige manier om je was te drogen is pal in de zon, met een briesje erbij. En dat is er niet altijd. Die mensen moeten dan ook leven met opdringerige schimmel als hun naaste. Schoenen, kleren, boeken, matrassen, overal komt een poezelig laagje op. De droge tijd daar is symbolisch: het betekent dat er dan iets minder regen valt.
In de regentijd is Costa Rica zo ongelooflijk groen dat het pijn doet aan je ogen. Zodra de droge tijd aanbreekt, zie je het landschap verkleuren naar verschillende tinten geel en bruin. De ontboste berghellingen die ternauwernood door gras bedekt worden, verdorren in een deprimerend tempo. Om dat aangezicht nog dramatischer te maken, branden de Tico�s hele grashellingen af als alternatief voor maaien. Aan het eind van de droge tijd zijn alleen de nog onaangetaste stukken regenwoud prachtig vibrerend groen en levend, omdat daar het ecosysteem nog wel functioneert.
Wandelen door een tropisch bos geeft een merkwaardig herfstig gevoel, ook al tikt het kwik tegen max aan. De meeste bomen laten namelijk het hele jaar door bladeren vallen. In de droge tropische wouden in Guanacaste, aan de westkust in het noorden, laten sommige bomen in het begin van de droge tijd alle bladeren vallen om de extreme hitte te kunnen overleven. Hun kale hout tooien ze met bloesem.
Hoewel de Tico�s dat zelf niet doen, zou je het einde van de regentijd �lente� kunnen noemen. Na 21 december gaat de zon op weg naar een plek dichter bij de evenaar en nemen het aantal zonuren en de lichtintensiteit toe. Volgens organische tuiniers is dat hier h�t moment om je plantenzaadjes aan de vochtige aarde toe te vertrouwen. In de �lente� bloeien veel bomen en dat doen ze in oorverdovende tinten: knalgeel, pimpelpaars, lichtblauw, pijnlijk oranje, lichtroze, signaalrood, cyclaamroze. Ook vele vogels reageren door nesten te bouwen en eieren te leggen.
En na de droge tijd, die altijd veel korter lijkt te duren dan de regentijd, komt er weer een invierno. Je moet je weer even aanwennen niet de deur uit te gaan zonder paraplu. Liefst een hele grote. Zonder regenscherm ben je binnen een mum van tijd doorweekt zodra er een bui losbreekt. Een plu heeft echter een groot nadeel: ongeacht de maat schiet zo�n ding altijd tekort in het droog houden van je onderdanen. Reken dus op een dagelijks paar natte schoenen. Tenzij je zorgt dat je rond 13.00 uur weer thuis bent en niet meer de deur uit hoeft. Dit tijdstip geldt overigens voor het openen van de hemelsluizen in San Jos�, maar ieder oord heeft zijn eigen � en vrij betrouwbare - dienstregeling. Het zal zelden een hele dag Hollands zeiken, maar voor deze bewering gelden |
