Net als Nederland is Costa Rica een klein land, net als Nederlanders zijn Tico�s dol op verkleinwoordjes. Neem nou het bekende woord chiquita, dit betekent niet �banaan� maar �klein meisje�. Een chico is een kind (m/v), een chiquito is een klein kind, een chiquitito een heel klein kind en een pasgeboren baby noemen ze liefkozend een chiquititico. De opmerkzame lezer valt het nu wellicht op dat deze laatste uitgang erg lijkt op de koosnaam die Costaricanen voor zichzelf gebruiken: Tico. En inderdaad, daar komt hun bijnaam vandaan, van hun voorliefde voor verkleinwoordjes.
Tico�s zijn gek op kinderen. Heb je kinderen, is dan ook een van de eerste vragen die je krijgt bij een kennismaking. Vervolgens vragen ze naar je familie. Meewarige blikken zijn je deel als blijkt dat je hier helemaal alleen bent, terwijl al je familieleden aan de andere kant van de wereld zitten. Familie is erg belangrijk, de hoeksteen van het Costaricaanse bestaan, zou je kunnen zeggen.
Aan familie begint men hier vaak heel jong. Het is niet ongebruikelijk dat een meisje met 15 jaar moeder is, met 30 oma, met 45 overgrootmoeder en ze met 60 trots de vier generaties overzien die ze voortgebracht heeft. Helaas zijn voorlichting en geboortebeperking in dit katholieke land een beetje taboe, maar er is meer aan de hand. Zowel Costaricanen als buitenlanders die hier al langer wonen, beamen: veel meisjes hebben geen zin om te leren. Gemakkelijker is het om zwanger te worden en te trouwen (of andersom, of niet). De jonge vader moet dan zorgen dat er rijst en bonen op tafel komen. Het aantal jongeren dat het verplichte onderwijs niet afmaakt, is dan ook dramatisch hoog.
Dat is het traditionele lot van chicas, ze volgen in hun (moeders)moeders voetsporen. En geheel volgens hetzelfde patroon worden de chicos vertroeteld tot machos. De moderne tijd rukt hier echter ook onafwendbaar op. In kranten en tijdschriften zijn geregeld artikelen te vinden over de �nieuwe man�. Daarmee bedoelen ze de man die huishoudelijke taken voor zijn rekening neemt, anders dan het drinken van bier. De man die durft te huilen, de man die zijn vrouw niet slaat maar met haar praat. Kortom, de man die geen macho is. Je weet wel, de man die in Nederland in een mannenpraatgroep zit omdat hij zijn nieuwe rol niet aankan. Van macho naar watje naar wacho? De psychiaters zullen het hier nog druk krijgen.
Maar, misschien zal het hier allemaal zo�n vaart niet lopen. Onlangs is er een onderzoek gedaan naar wat de Tico�s en Tica�s vinden van gelijke rechten voor man en vrouw. Meer dan de helft was er voor. Op de vraag of er meer vrouwen in hoge ambtelijke en politieke functies zouden moeten komen, was het antwoord van velen een volmondig �ja�. Op de vraag of men dacht dat het huishouden zou lijden onder het werken van vrouwen in dergelijke functies, antwoordden mannen �n vrouwen ook een oorverdovend �ja�. En op de vraag aan vrouwen of het huishoudelijk werk ook eerlijk verdeeld zou moeten worden, was de algemene mening dat het huishouden de taak van vrouwen moet blijven. Er is dus nog hoop voor de bedreigde macho. |
