เครื่องลงยาเป็นศิลปหัตถกรรมประเภทหนึ่ง ซึ่งมีกรรมวิธีคล้ายคลึงกับการทำเครื่องถมแต่เป็นการ

ทำเครื่องประดับที่มีราคาถูกขึ้นแทนการประดับด้วยพลอยและแก้วมณีลงบนเครื่องเงินเครื่องทองที่มี

ราคาแพง การลงยาเป็นการนำเอาแร่บางชนิดที่หลอมละลายได้ มาหลอมละลาย เพื่อให้แร่ที่หลอมละลาย

นี้ใส่ลงไปในช่องที่แกะไว้  แทนน้ำยาถม การลงยาจะแตกต่างไปจากการลงถมก็อยู่ที่การลงยาทำเป็นสี่

ต่าง ๆ ได้ ปัจจุบันการลงยามักจะใช้อ๊อกไซด์ผสมน้ำยาเคลือบแล้วใช้ไฟฟ่น(เป่าแล่น) เผาให้หลอม

ละลายเคลือบเช่นเดียวกับวิธีเคลือบ

         การลงยานี้เป็นกรรมวิธีการตกแต่งประดับโลหะของไทย ที่มีควบคู่มากับการทำเครื่องถม หากแต่

การลงยาอาจจะทำลงบนโลหะอื่นนอกเหนือจากเงินได้ เช่น ทอง นาค ทองแดง เป็นต้น และการลงยาอาจ

จะใช้แร่ที่หลอมละลายได้หลายสีทำให้เกิดลวดลายหลากสีที่งดงามไปอีกแบบหนึ่ง

        เครื่องลงยาของไทยที่นิยมทำกันประเภทหนึ่งคือ การใช้ภาชนะที่ทำด้วยทองแดงมาเคลือบพื้น แล้ว

เขียนลวดลายเป็นสีต่าง ๆ ลงไป แทนการถมด้วยน้ำยาสีเป็นลักษณะการทำเครื่องลงยาแบบกำมะลอ

เรียกว่า ถมปัด เครื่องลงยาชนิดนี้สมัยก่อนนิยมทำเป็นเครื่องใช้ของพระราชาคณะ เช่น กระโถน ปิ่นโต

ขันโอ เป็นต้น

        งานศิลปหัตถกรรมที่มีลักษณะการตกแต่งให้เกิดลวดลายบนผิวโลหะที่มีกรรมวิธีใกล้เคียงกับการทำ

เครื่องถมและเครื่องลงยาของไทย คือ "คร่ำ" ซึ่งเป็นกรรมวิธีตกแต่งโลหะของไทยที่อาจรับอิทธิพลมา

จากอาหรับ ทำโดยการสลักลวนลายลงบนเนื้อเหล็กให้เป็นร่องลึก แล้วนำเส้นเงินหรือทองฝังลงไปถ้าฝัง

ด้วยเส้นเงินก็เรียกว่า "คร่ำเงิน" ถ้าฝังด้วยทองก็เรียกว่า "คร่ำทอง" การทำคร่ำมักทำเป็นเครื่องใช้และ

อาวุธต่างๆ เช่น พระแสงดาบ กรรไกร ดาบ ด้ามปืน เป็นต้น

         ศิลปหัตถกรรมไทยประเภทดังกล่าวเป็นหัตถกรรมเก่าแก่ของไทยที่ทำสืบต่อกันมาแต่โบราณกาล

ที่ควรจะได้รับการอนุรักษ์ส่งเสริมให้ดำรงอยู่สืบไป