มีคนเข้าไปเขียนถามไว้ในเวบบอร์ดของ ศบอ.ผักไห่
ที่
www.geocities.com/nfeph ว่า "ทำ SWOT ด้วยหรือเปล่าครับ
หากทำขอทราบรายละเอียดด้วยครับ" ซึ่ง ศบอ.ผักไห่ ได้ตอบในเวบบอร์ด
แล้ว เป็นคำตอบที่ค่อนข้างยาว และปัจจุบันก็ลบออกจากเวบบอร์ดไปแล้ว ที่
ลบทิ้งก็เพราะมันค่อนข้างยาวนี่แหละ ไม่เหมาะที่จะอยู่ในเวบบอร์ด (คำถามและ
คำตอบยาว ๆ ได้ลบออกไปหลายเรื่องแล้ว) แต่เหมาะที่จะมาเผยแพร่ในหน้า
"สรรสาระ" นี้
ผมขอนำเรื่อง SWOT มาเผยแพร่ในที่นี้ โดยอธิบายความหมายสั้น
ๆ
ควบคู่ไปกับตัวอย่าง SWOT ของ ศบอ.ผักไห่ ให้เข้าใจยิ่งขึ้น ดังนี้
SWOT Analysis คือการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกและภายใน
องค์กร เป็นขั้นตอนแรก ๆ ในการวางแผนประเภทต่าง ๆ เช่นแผนกลยุทธ์ ซึ่ง
กำลังเป็นแผนที่วงการต่าง ๆ รวมทั้งวงการ กศน. สนใจ
SWOT เป็นอักษรย่อของคำ 4 คำ ที่เกี่ยวกับสภาพแวดล้อมภายนอกและ
ภายในองค์กร คือ Strength, Weakness, Opportunities, Threats
ทั้ง 4 ด้านนี้ แบ่งออกได้เป็น 2 ส่วน คือ
(งบประมาณ เครื่องมือ/เทคโนโลยี บุคลากร
ภารกิจของหน่วยงาน
โครงสร้างการบริหาร)
1.1 Strength (จุดแข็ง) คือ สภาพที่ทำให้หน่วยงานนั้นเข็มแข็งพัฒนา
ให้ก้าวหน้าได้ จุดแข็งของศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอ(ศบอ.)
ผักไห่ คือ
- บุคลากรหลายคนมีความสามารถพิเศษเฉพาะตัว
มีศักยภาพสูง
ในการทำงานแต่ละด้าน บางคนมีทักษะด้านช่างศิลป์ บางคนด้านคอมพิวเตอร์
ด้านการทำแผนงานโครงการ บางคนด้านประชาสัมพันธ์ บางคนด้านการจัด-
การศึกษาผู้ใหญ่-การศึกษานอกระบบ บางคนด้านการตลาด เมื่อรวมกันทำให้มี
ความพร้อม
- ผู้บริหารมีความสามารถหลายด้าน
- บุคลากรมีความสามัคคี
ช่วยเหลือกันจัดกิจกรรมเป็นทีม
- ภารกิจหรืองานในหน้าที่ของ
ศบอ.ผักไห่ (ซึ่งก็คืองาน กศน.)
มีลักษณะที่หลากหลาย น่าสนใจ มีหลายหลักสูตรหลายวิธี ช่วยพัฒนาสังคมได้
จึงไม่ยากที่จะได้รับความร่วมมือ ทำให้ทำงานไม่ยากนัก
1.2 Weakness (จุดอ่อน) คือ สภาพที่ทำให้ดำเนินการตามภาระกิจ
ไม่ได้ จุดอ่อนของ ศบอ.ผักไห่คือ
- บุคลากรบางรายขาดความรู้ความเข้าใจ
ขาดอุดมการณ์ ไม่ปฏิบัติ
ตามขั้นตอน ขาดวินัยในตนเอง ยังไม่มีจิตสำนึกในการทำงานเพื่องานเพื่อ
ประชาชน ทำเฉพาะที่ได้รับการสั่งการ-ทวงถาม-บังคับ (ทำต่อหน้า)
- ทรัพยากรการบริหาร
(บุคลากร งบประมาณ ยานพาหนะ สื่อ) ไม่
เพียงพอกับปริมาณงาน
- โครงสร้างการบริหาร
การแบ่งหน้าที่รับผิดชอบสับสนไม่ชัดเจน
(มีชื่อบุคลากรเกือบทุกคนในการรับผิดชอบแต่ละงาน ทุกงาน)
- อาคารสถานที่
ศบอ.ผักไห่ คับแคบ ไม่สะดวกในการปฏิบัติงาน
2. สภาพแวดล้อมภายนอกองค์กร
(ภาวะทางเศรษฐกิจ วัฒนธรรมท้องถิ่น ผู้นำชุมชน
ปัญหายาเสพติด นโยบายหน่วยเหนือ)
2.1 Opportunities (โอกาส) คือ สภาพที่ทำให้องค์กรพัฒนาก้าวหน้า
แข่งกับองค์กรอื่นได้)
- กลุ่มเป้าหมาย
กศน. ใน อ.ผักไห่ ยังมีปริมาณอีกมาก จึงสามารถ
สร้างผลงานเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพได้อีกมาก
- มีนักศึกษา กศน. และศิษย์เก่า อยู่ในหน่วยงานต่าง
ๆ ทั้งภาครัฐ
ภาคเอกชน ใน อ.ผักไห่ จำนวนมาก สะดวกในการประสานงานขอความร่วมมือ
2.2 Threats (อุปสรรค) คือ สภาพที่กีดขวางเหนี่ยวรั้งการพัฒนา
เมื่อเทียบกับปริมาณงาน
กศน. ใน อ.ผักไห่ แล้ว ถือว่า ศบอ.ผักไห่
มีงบประมาณและบุคลากรน้อย การอาศัยเครือข่ายบางเรื่องก็ไม่เป็นไปตาม
ที่คิดที่หวัง เพราะ
- อบต. และหน่วยงานหลายแห่ง
รวมทั้งประชาชนบางส่วน ไม่เห็น
ความสำคัญของการศึกษา
- การจัดการศึกษาไม่ทำให้เห็นประโยชน์ในทันที
- สภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ
การวิเคราะห์ SWOT นี้ ต้องดำเนินการโดยระดมความคิดเห็น
จากบุคลากรทุกคน เมื่อวิเคราะห์ได้แล้ว ก็ใช้ SWOT ทั้ง 4 ด้าน
เป็นข้อมูล ข้อคำนึง ข้อพิจารณา ในการทำแผนต่าง ๆ ต่อไป