Hafta sonu ormanlara yürüyüşe gittiniz. Işıltılı yapraklara basarken,
ortamın havasını solurken çok hoş dakikalar geçirdiniz. Çektiğiniz fotoğrafları
arkadaşlarınıza göstermek için çantanızdan çıkardınız ve birdenbire etrafınızın
boşaldığını gördünüz. İşte birkaç püf noktası: bunlardan birincisi ve sonuncusu;
"Fotoğraf çekilmez, yaratılır".
Fotoğraf Makineniz ister şipşak, ister Nikon, ister Canon olsun, fotoğraf çekmek görsel elemanların 2x3 oranlarında bir karenin içine dengeye dayalı yerleştirilmesinden başka bir şey değildir. Bir çok fotoğrafçı bu karenin içinde yer alacak öğeleri ve dışarıda kalması gerekenleri dikkatle seçer. Seçilen objelerin birbiriyle uyumu, onların yerleştirilmesi konusunda gösterilen veya gösterilmeyen özen fotoğrafa bakan kişi tarafından kolayca farkedilir.
Görsel elemanlar.
Nokta; çizgi; düz çizgi, eğri çizgi, yatay, dikey, oblik çizgiler, çizgilerin birleşmesinden doğan açılar, üçgenler, dörtgenler, çokgenler, eğrilerin doğurduğu parabollar, hiperbollar, serbest şekiller, elips ve daireler; yüzeyler, yüzeyleri kaplayan dokular, renkler; hacimler; piramitler, küpler, küreler, canlı ve cansız hacimler; hareketli ve hareketsiz şekiller, dağlar, taşlar, binalar, bitkiler, hayvanlar, insanlar bizim görsel elemanlarımızdır. Her birinin uyundırdığı farklı bir duygu ve farklı bir anlam vardır. Sabit bir yüzey üzerinde yerleştirilmiş piramit (yüzey + obje) stabilite hissi verirken, aynı yüzey üzerinde görünen bir bilye, bir kedi bir kalem farklı hisler verebilir.
Görsel elemanların en basiti noktadır. Bu nokta uzaktan görünen bir
insan, renkli bir çiçek olabilir, yeterki fotoğrafın küçü bir bölümünü
kaplasın. Fotoğraftaki bu nokta önemli ise odak noktası, önemsiz ise leke,
fotoğrafın bütünlüğüne zarar veriyorsa dengesizilik noktası adını alır.
Bir noktayı kare içine yerleşirmenin sonsuz yolu vardır. İlk akla gelen
karenin ortasına yerleştirmektir. Bir çok durumda işe yarar ama her zaman
en iyi yöntem olmayabilir. Neden yukarı yerleştirmeyelim? Neden aşağıda
olmasın? Ben sağda olsun istiyorum. Doğrusu farklı problemler için farklı
çözümler üretmekte fayda var, bazen en iyi çözüm eşeğe ters binmektir.
Noktanın ortada olması statik bir fotoğraf yaratır. Nokta sağa doğru hareket
eden bir araba ise ve fotoğrafın sağına yerleştirilmişse izleyen kişide
çekerken geç kalınmış hissi uyandıracaktır. En iyisi arabanın önünde bir
şey bulunmayacak şekilde şekilde sola yerleştirilmesidir. Bauhaus sanat
okulunda yapılan egzersizlerde gözün kareyi nasıl taradığı araştırılmış,
bazı önemli çizgiler ve altın noktalar tespit edilmiştir. Bunlar herhangi
bir kağıtta çizerek bulabiliriz.
Altın noktalar en çok çizginin geçtiği dört noktadır ve bunların çoğu
ortada değildir. Bunları bulabildiniz mi?
Kompozisyonda en kolay uygulanabilen kompozisyonlardan biri üçgen kompozisyondur. Üçgen kompozisyonun başırılı olabilmesi için tek şartı kenarlardan birinin kare kenarlarından birine paralel olmasıdır. Üçgen yukarıyı gösteren bir ok gibi duruyorsa stabiliteyi, oturmuşluğu simgeler. Ters duruyorsa her an devrilebilir hissini uyandırır. Üçgen kompozisyon üç noktadan oluşuyorsa aralarındaki güçlü bir bağa işaret eder. Bir nokta ve bir çizgiden veya üç çizgiden üçgen kompozisyonlar yaratılabilir. En başarılı üçgenler yukarıdaki egzersizden çıkmıştır.
Görüntülemek istediğimiz konuyu bir çarpı iskeleti üzerinde sabiteleştirebiliriz. Bu anlatımımıza bir dinamizm sağlar. Böyle bir düzenlemede çarpının kesişme noktası karenin tam ortasına gelmemeli, bu durumda yaratılan tüm hareket duygusunu kaybedebiliriz.
Yatay ve dikey çizgilerin kesiştiği nokta gözün ilgi merkezini oluşturur. Dengeli kullanılmış bir artı fotoğrafı güçlendirebilir.
Kare kompozisyonu dört noktadan veya iki çizgiden oluşur. Statik yapısı nedeniyle pek önerilmez. Kareleri en iyi odak noktasını çerçevelemek için kullanabiliriz.
Kompozisyonda gençliği, akışı hareketi analtmak için belkide en iyi
şekil "S" şeklidir. Bir nehrin akışına, yolun gidişine derinlik katmak
için Hogarth'ın adıyla anılan "S" şeklinden yararlanabiliriz. Dikkat edilmesi
gereken şey "S" hareketinin birden bitmemesi ve ve eğrinin çerçeveden taşmamasıdır.
Daire kompozisyonda öğeler arasında eşitlik ve birlik vurgulanır.
Işınlar ve birleşen çizgiler fotoğrafa derinlik hissi katar. Çizgilerin birleştiği nokta enerji ve yaratma kayanağı olarak algılanır. Geniş açılı objektifler ile bu duygu daha güçlü olarak ifade edilir.
Yatay çizgiler sakin ve trankilizan bir atmosferi anlatır. Dikey çizgiler ise güç ve güç sembollerini anlatır, bir dikilme bir azamet duygusu verir. Dalgasız bir deniz, yatan bir insan silahlı bir asker ve gökdelenlerin bize verdiği duyguyu fotoğrafı dik veya yatay çekerek arttırabiliriz.
Tekrarlanan motifler, tıpatıp aynılık simgeleridir. Binlerce civciv tarfikte sıkışmış arabalar, sıra yapmış askerler, karıncalar, ayçiçeği tarlası, vapurdan inen insanlar hep bu duyguyu şiddetlendirerek verirler.
Simetri görsel dünyaynın başka bir biçimsel kavramıdır. Bir elmanın yarısı, manzarının suda yansıması, kelebeğin kanatları, Rorshach kartları, eski mimari eserler simetrik yapıları ile karşımıza çıkarlar. Bazen suya atılan bir taş simetrik bir yansımada anti-simetri yaratarak dinamizm yaratbilir.
Görsel sanat araçlarının uyum içinde kullanılması, kavram kargaşasından uzak, amacına uygun fotoğraflar üretilmesiyle sonuçlanır. Bu hafta sonu yürüyüşte manzaraya bakarken elinizle bir çerçeve yapın. Duvarınızda asılıymış gibi bakın gördüklerinize. Gördüğünüzü beğendiyeseniz güzel bir fotoğrafınız oldu demektir. Çerçeveleyip belleğinizin bir köşesine asabilirsiniz. Çekerseniz bana'da bir kopya gönderebilirsiniz.
İyi Fotoğraflar,
Nevit
