 |
| ANATOMIA REGJIONALE E SISTEMIT NERVOR Ndarja e sistemit nervor* Sistemi nervor (SN) eshte nje njesi morfologjike dhe funksionale, por per shkaqe didaktike te studimit ndahet mbi baze te aspektit morfologjik dhe aspektit funksional (Shih Fig. 1). A) Sipas aspektit morfologjik ngahet ne: 1.Systema nervosum centrale/sistemi nervor qendror (SNQ) 2.Systema nervosum perifericum/sistemi nervor periferik (SNP) Sistemi nervor qendror (SNQ) perbehet nga encephalon (angl.-brain; shq.- truri) i cili eshte i vendosur ne zgavren kraniale (Cavitas cranii) (Fig.X) dhe nga medulla spinalis (shq.- palca kurizore) qe eshte e vendosur ne kanalin rruazor (Canalis vertebralis). SNQ eshte pergjegjes per funksionet si: vetdia, memoria, mesimi, mendimet, imagjinata, gjumin, emocionet qe paraqesin funksione te larta te sistemit nervor qendror. Funksionet motorike, sensitive, viscerale (te mjedisit te mbrendeshem te organizmit), dhe endokrine jane gjithashtu nen kontrollin e SNQ. Nje numer i madh i stimuluesve veprojne mbi receptoret e sistemit nervor, te cilat stimulime ndertojne themelin e te qenurit nje sistem organik i hapur, sistemi nervor qendror ben diferencimin e informatave te panevojshme dhe shfrytezimin e informatave te vlefshme per mbijetesen e organizmit. Nga e gjithe kjo qe u cek me larte nenkuptojme qe dritarja e organizmit ndaj botes materiale eshte pikerisht sistemi nervor qendror. Tere keto divizione te sistemit nervor jane te integruara ne nje skeme, per te ilustruar unitetin e ketyre divizioneve ne nje sistem te vetem � sistemin nervor (Fig. 1-4),. Sistemi nervor periferik (SNP) perbehet nga nervat dhe nyjet nervore (Nervi et Ganglia neurium). Nervat ndahen ne nervat kranial (Nervi craniales) dhe ne nervat shpinor (Nervi spinales) (Fig.X), ndersa nyjet shpindore ndahen ne nyjet senzitive te nervave te kokes (Ganglia sensoria neurium cranialum) (Fig.x) dhe ne nyjet shpinore (Ganglia spinalia). Me gjeresisht do te trajtohet ne kapitujt e posacem mbi SNP-ne. B) Sipas aspektit funksional ndahet ne: 1.Systema nervosum somaticum/sistemin nervor somatik/ SNS 2.Systema nervosum autonomicum/sistemin nervor autonom/ SNA Sistemi nervor somatik e mundeson kontaktin e organizmit me ambientin e jashtem dhe ne menyre te vullneteshme kontrollon aktivitetin e tij. Psh. dhenia e dores gjate takimit me nje mik, eshte nje funksion motorik i vullnetshem. Sistemi nervor autonom/vegjetativ/visceral perfshin ato pjese te sistemit nervor qendror dhe periferik te cilat jane te specializuara per kontrollimin e pavullnetshem te funksioneve viscerale, respektivisht kontrollimin e funksionit te gjendrave te muskulatures se lemuar dhe te zemres. Ky sistem ne bashkpunim me sistemin endokrin perkujdesen per mirembajtjen e homeostazes se ambientit te mbrendshem te organizmit (milieu interne). Me detalisht lexo ne kapitullin e posacem per kete sistem. Tere keto divizione te sistemit nervor jane te integruara ne nje skeme, per te ilustruar unitetin e ketyre divizioneve ne nje sistem te vetem � sistemin nervor. ________________________________________________________________________________________ * Referenca.- Klasifikimi eshte perpiluar mbi bazen e informatave te marra nga: Waxman G.S.: Clinical Neuroanatomy. 25th ed.. 2002 Appleton & Lange, (faq 7) dhe Nuraj B. Anatomia e Njeriut - Sistemit Nervor Periferik. 1998 "Koha" Prishtine; (faq. 11). |
 |
 |
 |
 |
| Fig. 1 Diagrami i ndarjes se sistemit nervor, aspekti funksional dhe morfologjik i perfshin te gjithe njesite funksionale, dhe regjionet morfologjike. (Diagrami eshte perpiluar mbi bazen e informatave te marra nga: Waxman G.S.: Clinical Neuroanatomy. 25th ed.. 2002 Appleton & Lange, (faq 7) dhe Nuraj B. Anatomia e Njeriut - Sistemit Nervor Periferik. 1998 "Koha" Prishtine; (faq. 11). |
 |