จังหวัดกาฬสินธุ์

    เมือง "ดินดำน้ำชุ่ม" ซึ่งหมายถึง อุดมสมบูรณ์ด้วยดินคุณภาพดี กล่าวกันว่า เป็นจังหวัดที่มีความอุดมสมบูรณ์   ด้วยดินคุณภาพดี กล่าวกันว่า เป็นจังหวัดที่มีความอุดมสมบูรณ์ที่สุดจังหวัดหนึ่งของอีสาน

    ฟ้าแดดสูงยาง

    เมืองโบราณขนาดใหญ่สมัยทวาราวดี ( พุทธศตวรรษที่ 14-16 ) มีคันดิน และคูน้ำสองชั้นล้อมรอบ อยู่ที่บ้านเสมา ตำบลหนองแบน อำเภอกมลาไสย ห่างจากตัวจังหวัด 19 กิโลเมตร ผังของเมือง จากภาพถ่ายทางอากาศ คล้ายกับรูปใบเสมา บางครั้งเรียกว่า เมืองเสมา จากการขุดแต่งโดย กรมศิลปากร พบโบราณสถาน 15 แห่ง ที่สำคัญคือ พระธาตุยาคู ซึ่งยังคงเห็น ร่องรอยฐานเดิม เป็นแบบสมัยทวาราวดี แต่ส่วนบนของพระธาตุได้มีการบูรณะซ่อมแซม ดัดแปลง เป็นทรงใหม่ไปแล้ว

    นอกจากเจดีย์สมัยทวาราวดีที่พบในเมืองฟ้าแดดสูงยาง ได้พบใบเสมาหินจำหลัก เป็นเรื่องราวภาพชาดก และพุทธประวัติ และภาพอื่นๆมากมาย บางส่วนได้นำไปเก็บไว้ ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติขอนแก่น บางส่วนถูกเก็บรักษาอยู่ที่วัดโพธิ์ชัยเสมาราม เมืองฟ้าแดดสูงยางบางส่วนยังคงจมดินอยู่ในตำแหน่งเดิม