จังหวัดบุรีรัมย์
เป็นจังหวัดที่ได้ชื่อว่าเป็นดินอดนแห้งปราสาทหิน อยู่ในภาคอีสานตอนล่าง
ปราสาทพนมรุ้ง
เป็นที่ตั้งของทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์
ปราสาทพนมรุ้งเป็นศาสนสถานเขมรโบราณ
ตั้งอยู่บนภูเขาไฟที่มอดแล้วในเขตอำเภอนางรอง
ตัวปราสาทหันไปทางด้านทิศตะวันออก
ดูจากลักษณะของการสร้าง
เป็นสิ่งยืนยันว่า
ศาสนสถานแห่งนี้
สร้างขึ้นเพื่อถวายแด่พระศิวะ
ซึ่งเป็นเทพเจ้าสูงสุด
ในศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกาย
พนมรุ้งสร้างขึ้นสร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่
15
มีการเปลี่ยนแปลงและบูรณะครั้งใหญ่ในพุทธศตวรรษที่
17
และมีการก่อสร้างเพิ่มเติมในพุทธศตวรรษที่
18
กรมศิลปากรได้ดำเนินการบูรณะตั้งแต่ปี
พ.ศ.2514
ต่อมาจัดตั้งเป็นอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง
เปิดเป็นทางการเมื่อ พ.ศ. 2531
ปราสาทเมืองต่ำ
เป็นศาสนสถานอีกที่หนึ่งที่สวยงามในจังหวัดบุรีรัมย์
อยู่ที่ย้านโคกเมือง ตำบล
จรเข้มาก อำเภอประโคนชัย
ห่างจากปราสาทพนมรุ้งประมาณ 10
กิโลเมตร
ความเด่นของปราสาทเมืองต่ำคือ
สระน้ำขนาดใหญ่
ล้อมรอบปรางค์ทั้ง4มุม
อยู่ระหว่างระเบียงคดกับ
กำแพงแก้ว
ขอบสระสลักหินทรายเป็นลำตัวนาค
ที่มุมสระมีนาค 5 เศียร อยู่
ทับหลังและหน้าบันที่ปราสาทเมืองต่ำ
มีภาพพระอิศวรทรงโคนนทิประคองอุ้มนางปารพติด้วยพระหัตถ์ซ้าย
ภาพพระอรุณเทพนั่งชันเข่าเหนือแท่นซึ่งแบกอยู่โดยหงส์
3ตัว จากภาพดังกล่าว เชื่อว่า
ปราสาทเมืองต่ำสร้าขึ้นในศาสนาพราหมร์
กำหนดอายุการสร้าง
อยู่ในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 16-17
จากลวดลายที่ปรากฏบนทับหลัง
แหล่งเตาโบราณ
จากการสำรวจโดยโครงการโบราณคดีประเทศไทย ( ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ) พบว่าพื้นที่ของจังหวัดบุรีรัมย์ มีแหล่งเตาโบราณไม่น้อยกว่า 100เตา โดยได้ขุดค้นไปแล้ว3แห่ง ผลจากการขุด พบว่าเตาทั้ง3แห่ง เป็นเตาที่ก่อด้วยดินดิบ มีขนาดประมาณ 12-16เมตร ลักษณะเป็นเตาระบายความร้อนในแนวนอน ( crossdraft kiln ) มีร่องรอยการสร้างทับซ้อนหลายครั้ง เชื่อว่าเป็นเตาที่ใช้ในช่วง พุทธศตวรรษที่ 15-19 ผลิตของประเภทเครื่องเคลือบสีน้ำตาล จำพวกไห คนโท กระปุก เครื่องเลือบสีเขียวผิวเปลือกแตงกวา ตลับ ชามต่างๆ
