Nederlands-Indische kranten op micro-film

DEN HAAG - De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag is begonnen met het op microfilm zetten van oude kranten uit Nederlands-Indië. ,,Want als wij het niet doen, is alle informatie weg.'' In de immense betonnen kelder van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag ligt de geschiedenis in de vorm van vijf kilometer opgeslagen Nederlandse en buitenlandse kranten. Daarvan bestaat een paar honderd meter uit kranten uit het voormalige Nederlands-Indië. Van de Javabode en het Nieuw Bataviaans Handelsblad tot een minder bekend advertentieblad voor Midden-Java. Zo'n zeventig verschillende dagbladen.

Belangrijke historische bronnen uit de periode 1744 tot 1948. Ze liggen er in kartonnen banden of verpakt in dik papier. Kwetsbaar voor vocht en licht. Vrijwel onbruikbaar geworden voor mensen die er onderzoek in willen doen. De hoogste tijd om ze te conserveren door de pagina's op microfilm te zetten. ,,We hebben een unieke collectie'', zegt Wim Smit, hoofd conservering en optische technieken van de Koninklijke Bibliotheek. ,,De belangstelling voor de koloniale geschiedenis is groot, maar veel van het materiaal kan niet meer worden ingezien en restaureren van het papier is uitgesloten.''

De Koninklijke Bibliotheek heeft nu veel geld uitgetrokken voor het conserveringsproces, met hulp van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen in het kader van het conserveringsproject voor bibliotheekmateriaal Metamorfose. Smit: ,,Indische kranten geven een ongelooflijk gedetailleerd beeld van het dagelijks leven in ons koloniaal verleden. Ruwweg zijn er twee bronnen van informatie: de gouvernementele, maar die is officieel en daardoor gekleurd, en kranten. In kranten hoor je ook de stem van het volk en krijg je een beeld van de dagelijkse gang van zaken. Werd er officieel gerapporteerd dat het in een bepaalde plaats rustig was, dan blijkt uit de krant dat er van alles aan de hand was.''

De kranten zijn niet alleen belangrijk voor het bestuderen van de koloniale geschiedenis. ,,Ze zijn ook een belangrijke bron voor de Nederlands-Indische letterkunde. Veel schrijvers zijn in kranten begonnen met feuilletons.'' Ook voor familieonderzoek zijn ze van belang. Conservator Gardjito van de Nationale Bibliotheek in Jakarta, op bezoek in Den Haag, verwacht dat onderzoekers in Indonesië veel gebruik zullen maken van de microfilms. (18 april 2002)