Do końca królestwa patronami religii buddyjskiej byli przede wszystkim królowie Laosu. Głównie buddystami byli “nizinni” Laotańczycy oraz niektórzy Theung którzy również uprawiali ziemię na nizinach . Od przejęcia władzy w 1975 rząd komunistyczny nie przeciwstawiał się buddyzmowi ale raczej próbował manipulować religią tak aby z jej pomocą wspierać polityczne cele , zresztą z pewnym sukcesem ( doktryna partii głosiła że droga partii i wskazywana przez Buddę – są zbieżne ) Na początku lat dziewięćdziesiątych niewielki wzrost dobrobytu i spadek politycznej kontroli, doprowadziły do ożywienia praktyk buddyjskich .

Laotański buddyzm należy do tradycji Theravada , opartej na wczesnym nauczaniu Buddy, która głównie kultywowana byłą na Sri Lance , skąd rozpowszechniła się w Birmie, Tajlandii i w Kambodży.

Buddyzm Therawada nie jest w żaden sposób religią autorytarną nakazów i zakazów , nie głosi własnej wyłączności w stosunku do wyznawców i jest tolerancyjny w stosunku do innych religii .

Zasadniczo nauka opiera się na trzech pojęciach :

• dharmie - doktrynie Buddy będącej przewodnikiem słusznego działania i wiary ;
• karmie - tłumaczącej związki działań osoby we wszystkich przeszłych i obecnych wcieleniach
• sangha - w granicach której człowiek może uczyć się jak ulepszać własne życie  

Buddyzm nie przedstawia żadnej obietnicy nieba albo życia po śmierci ale raczej zbawienia w formie końcowego wygaśnięcia swojego “ja” i wyzwolenia od błędnego cyklu urodzin i śmierci, związanego z nieuniknionym cierpieniem. Taki stan “wygaśnięcia” - stan nirwany , możliwy jest po osiągnięciu oświecenia i uzmysłowienia sobie złudnej i będącej iluzją natury istnienia.

Istota buddyzmu zawiera się w Czterech Szlachetnych Prawdach uczonych przez Buddę, wskazujących że :

• cierpienie istnieje
• cierpienie ma powód , którym jest pragnienie albo tęsknota za istnieniem ;
• to pragnienie może zostać przezwyciężone;
• służy temu “ośmiokrotna” ścieżka wiodąca do ustania cierpienia. W skrócie znaczenie “ośmiokrotnej” ścieżki sprowadza się do życia z ośmioma cechami postępowania : słusznego i prawego pojmowania , słusznych i prawych intencji , słusznej i prawej mowy , prawego i słusznego prowadzenia się , prawego i słusznego powołania , prawego i słusznego wysiłku , prawego i słusznego myślenia , i prawej - słusznej medytacji .

Przeciętna osoba nie może mieć nadziei na osiągniecie nirwany w ciągu własnego życia , ale dzięki postępowaniu w zgodzie z podstawowymi regułami moralnego zachowania , może ulepszać swoją karmę, przez co jej życie będzie lepsze w następnym wcieleniu . Jedynie własną pracą nada sobą można wpłynąć na przyszłość. Teraźniejszość jest już ukształtowana za sprawą bezosobowego kosmicznego prawa , które determinuje kształt i miejsce w hierarchii istot w następnym wcieleniu , zależnie od ich zachowania we wcześniejszym.

Karma może być pozytywnie kształtowana przez przestrzeganie pięciu zakazów : zabójstwa , kradzieży , powstrzymania się od seksualnych przyjemności , kłamstwa, oraz picia napojów wyskokowych . Najbardziej efektywny sposób ulepszania karmy polega również na zdobywaniu zasług. Chociaż w zasadzie każdy czyn dobry wspiera ulepszanie karmy, Laotańczycy wierzą że najlepszą metodą zdobycia zasług jest wspieranie sangha i udziału w jej działalności.

Tradycyjnie wszyscy mężczyźni powinni spędzić pewien okres w habicie mnicha albo nowicjusza przed małżeństwem lub w okresie starości i większość ludzi “Lao Loum” czyniła tak do 1970r. Wyświęcać też przynosi wielką zasługę do swoich rodziców . Okres wyświęcania nie musi być długi –wystarczy jedynie trzy miesiące, ale wielu spędza lata w sangha zdobywając świecką i religijną wiedzę, studiując język Pali , w którym napisano wszystkie księgi i teksty Theravada.

Wyświęcony mnich musi jednak stosować się do 227 reguł klasztornego życia ; nowicjusz – zazwyczaj w wieku przed osiągnięciem dwudziestu lat musi być posłusznym 75 regułom. Niektóre kobiety , zwykle starsze , stają się również mniszkami ; żyjąc w kontemplacji i ascezie nie osiągają jednak aż tak wysokiego statusu społecznego jak mnisi oraz nowicjusze i nie mogą prowadzić samodzielnie ceremonii religijnych.

Mnisi muszą żyć w sposób odmienny od życia świata i w związku z tym nie mogą posiadać żadnej własności ( z wyjątkiem parasola , szaty, sandałów i filtra do wody ) . Stąd ich byt materialny zależy od hojności ludzi w sprawach żywności i odzieży . Te dary dostarczają okazję zdobycia ważnej zasługi dla dawcy . Kobiety, bardziej niż mężczyźni zajmują się przygotowywaniem i przekazywaniem ryżu i innej żywność dla mieszkańców świątyń. Mnisi każdego ranka odbywają przemarsz przez miasto niosąc miski na ryż, otrzymując jej tyle aby starczyło na cały dzień. W wioskach gdzie jest niewielu mnichów i nowicjuszy , kobiety często same przynoszą żywność do świątyń każdego ranka .

Najważniejsze święta religijne wypadają kilka razy rocznie. Początek czegoś na podobieństwo buddyjskiego postu wypada na pełnię księżyca w ósmym miesiącu i kończy się w jedenastym miesiącu. Jest to okazja specjalnych świadczeń ( szaty i różne dewocjonalia służące obrzędom ) dla mnichów . Podczas buddyjskiego postu , zarówno mnisi jak i laicy próbują bardziej dokładniej przestrzegać buddyjskich nakazów. Mnisi muszą pozostawać każdej nocy w świątyniach i raczej nie mogą swobodnie podróżować. Znacznie więcej czasu poświęcają medytacji . Inne święta to Vixakha Bouxa , które upamiętniać ma urodzenie , oświecenie i śmierć Buddy , obchodzone przy pełni księżyca szóstego miesiąca zwykle jednak w maju wiąże się ze świętem wystrzeliwania rakiet ( boun huku fai ), którym wita się początek pory deszczów . Data Boun Phavet , które poświęcone jest miłosierdzie i bezstronność Księcia Vessantary , wcześniejszego wcielenia Buddy , wypada gdzieś w granicach pory suchej , i daje okazję wielu wioskom do zaproszenia mieszkańców innych wiosek na dwudziesto cztero godzinne spotkanie polegające głównie na słuchaniu mnichów recytujących stare teksty poświęcone Vessantarze.

That Luang w Vientiane , stupa w stylu Laotańskim , jest najbardziej poważanym buddyjskim pomnikiem w Laosie i miejscem organizowania najważniejszych świąt i festiwali.

Dla Laotańczyków świątynia która tu nosi nazwę wat ( wat oznacza nie kompleks świątyni i miejsca zamieszkiwania mnichów ) , jest jeden z dwóch najważniejszych ognisk wiejskiego życia ( drugim jest szkoła ) . Wat stanowi symbol serca wspólnoty ludzkiej jak również jest miejscem ceremonii i świąt . Przed powstaniem laickich szkół podstawowych , wiejscy chłopcy otrzymywali podstawową edukację od mnichów właśnie w wat.

Nawet obecnie wiele ubogich rodzin wiejskich decyduje się na wysłanie synów do watów – szkół średnich w miastach , ze względu na jedyną okazję otrzymania ich darmowej edukacji ( laickie szkoły średnie choć są bezpłatne , rozmieszczone w miastach zmuszają do dodatkowych wydatków na żywność i zakwaterowanie ) . Niemalże każda nizinna wieś ma wat , i kilka nawet dwa. Najprostszy wat składa się z budynku gdzie mieszkają mnisi i nowicjusze , (zwanego vihan), i głównej budowli stanowiącej miejsce przechowania posągów Buddy ( zwanego sim ) , które jest miejscem przeznaczonym dla sesji modlitewnych . Zależnie od bogactwa i wkładu mieszkańców , wioski , powstają proste budynki z drewna i bambusu lub okazałe gmachy l z ozdobnej cegły i dachami pokrytymi dachówką , ozdabiane barwnymi malowidłami ściennymi i rzeźbami mitycznego węża albo wodnego smoka u wrót.

Buddyjskie ceremonie ogólnie nie towarzyszą cyklom z życia codziennego Laotańczyków ( jak urodziny czy śluby ) z wyjątkiem śmierci. Zdarzają się bardzo szczegółowo zorganizowane i pełne obrzędów pogrzeby , ale tylko w wypadku zamożnej rodziny . W większości są one proste w wiejskich chatach . Ciało leży w trumnie w domu przez kilka dni , podczas których mnisi modlą się i bezustanny strumień gości składa kondolencje i wyrazy szacunku rodzinie i oraz je i pije . Po tym okresie , ciało jest przenoszone w trumnie do komory kremacyjnej i spalane w asyście mnichów . Popioły potem są umieszczane w urnie i spoczną w grobie, w małym relikwiarzu na gruntach należących do wat .

Od lat pięćdziesiątych Pathet Lao próbuje przyciągnąć mnichów do ideologii lewicowej co zresztą mu się udaje ponieważ działania rządu królewskiego polegające na obejmowaniu administracyjną kontrolą sangha i powoływaniu mnichów do wojska , nie zyskują ich aprobaty. Dodatkowo elity Królestwa są w konflikcie kulturowym z sangha , wyrażającym się głównie przyjmowaniem wzorców zachowań europejskich i zapominaniu o tradycji. To właśnie niepisany sojusz z sangha pozwolił Pathet Lao zdobyć wiele popularności wśród ludności wiejskiej. Partia zresztą głosiła że marksizm i buddyzm idą w zgodzie ponieważ obie wyrażają że wszyscy ludzie są równi , celem obu jest zakończenie cierpienia . Wyrzekanie się własności prywatnej przez mnichów było również elementem odbieranym jako zbliżanie się do ideału przyszłej społeczności komunistycznej , choć wiele pozostałych aspektów ideologii jak walka klas , materializm zupełnie nie pokrywało się z prawdami wiary. Z biegiem czasu zresztą zbyt natarczywa indoktrynacja i kontrola nad mnichami zaczęła powodować zmniejszanie się sangha i opuszczanie jego stanu przez wiele osób oraz ucieczki mnichów za granicę – do Tajlandii .

Odtąd buddyjskie szkoły w miastach musza włączać znaczący składnik polityczny do programów nauczania . Partyjni notable mają prawo brać udział w buddyjskich ceremoniach i nawet mogą być jak mnisi osobami prowadzącymi obrzędy pogrzebowe.

Poziom pobożnej rozumiejącej i ortodoksyjnej sangha , jednak jest obecnie wyższy niż to było przed 1975 . Od lat 1980 reformy ekonomiczne pobudziły rynek i dary dla świątyń stały się okazalsze co pozwoliło na organizowanie bardziej dopracowanych ceremonii i festiwali.

Chociaż więc rola buddyzmu podlegała częstym manipulacją ze strony socjalistycznego rządu , to jednak prawdziwe i nie podlegające wypaczeniom oblicze tejże religii dla społeczności laotańskiej , pozostało nie zmienione. Tą prawdę zauważa dziś rząd republiki , i powoli łagodzi politykę kontroli i indoktrynacji , co pozwala na ponowny i niezakłócony renesans religii.