Voedselcombinaties
Er bestaan vele spijsverteringsmoeilijkheden. Er zijn de klachten die rechtstreeks met de spijsvertering kunnen in verband gebracht worden, zoals zure oprispingen, branderig gevoel in de slokdarm, opgeblazenheid, winderigheid, zwaar gevoel na de maaltijd.
Er zijn ook heel wat klachten die onrechtstreeks kunnen in verband gebracht worden met de vertering, zoals malabsorptie van voedingsstoffen, kortademigheid, slaapproblemen, nierklachten, bepaalde allergieën, overgewicht, verkeerde lichaamshouding, huiduitslag, enz.
Een belangrijke mogelijke oorzaak van al deze klachten zijn verkeerde voedselcombinaties. Cultureel is het zo gegroeid dat mensen alles en alles door elkaar zijn beginnen eten. In de natuur weten dieren instinctief wat ze al dan niet kunnen samen eten. Oorspronkelijk at de mens, net zoals de dieren, slechts één voedingsmiddel per maaltijd. Ondanks de culturele evolutie en de ontwikkeling van de landbouw en de voedingsindustrie, is het spijsverteringsstelsel van de mens hetzelfde gebleven.
De voedselcombinaties werden voor het eerst onder de aandacht gebracht door dr. Howard Hay rond 1939 en verder uitgewerkt door dr. Herbert Shelton. Beide baseerden ze zich op het werk van Pavlov uit 1902. Ze waren vooral praktisch gericht maar stonden theoretisch zwak en een aantal zaken klopten niet. Daarom werden de voedselcombinaties ook nooit geaccepteerd. Men weet nu veel meer over de werking van het spijsverteringstelsel, de zuurgraad van voedingsmiddelen, het zuur-basenevenwicht enz. zodat het nu mogelijk is dit vanuit een wetenschappelijk inzicht te verklaren.
Alle voedingsmiddelen bestaan uit de voedingsstoffen koolhydraten, eiwitten, vetten in een welbepaalde verhouding. Men maakt voor de koolhydraten een onderscheid tussen zetmeel (tarwe, rijst, gierst, maïs, enz.) en suikers (fruit, honing, melasse, enz.). Ook zuren spelen een rol in de combinaties. Zo bevat een banaan ong. 20 %. suikers en 1 % eiwit. Een stuk kalfsvlees bestaat uit 22% eiwitten en haast geen koolhydraten. Rijst bestaat uit ong. 75% zetmeel, 7% eiwit en 2% vet. Men spreekt naargelang het voedingsmiddel van een dominantie van een voedingsstof: in banaan domineren de suikers, in kalfsvlees de eiwitten, in rijst het zetmeel. Sommige voedingsmiddelen hebben twee of zelfs drie dominanten; peulvruchten hebben bvb. een eiwit- en een zetmeeldominantie, soja zelfs een eiwit-zetmeel- en vetdominantie. Als de dominanten per voedingsmiddel in een maaltijd met elkaar verenigbaar zijn, kunnen we spreken van een goede voedselcombinatie en een goede verteerbaarheid. Een voedingsmiddel waarin er twee of drie dominanten aanwezig zijn verteert op zichzelf al moeilijker.
Hoe werkt de spijsvertering?
Zetmeelrijk voedsel zoals aardappelen, brood en andere granen wordt in de mond voorverteerd onder invloed van het speekselenzyme ptyaline dat optimaal werkzaam is in een lichtzuur tot neutraal milieu. In het zure milieu van de maag (pH 1 tot 4) wordt de vertering van zetmeel stilgelegd om verdergezet te worden in de twaalfvingerige darm o.i.v. pancreassap. Daarom is het beter bij zetmeelrijk voedsel geen al te zure zaken te eten die de pH in de mond te sterk doen dalen.
Eiwitrijk voedsel zoals vlees, vis, eieren, soja, kaas en noten worden in de maag afgebroken in een zuur milieu o.i.v. 8 soorten pepsine.
Suikers in voedingsmiddelen worden door het maagzuur gestabiliseerd zodat ze niet gaan gisten. Zetmeel dat in suikers is omgezet tijdens het kauwen wordt eveneens gestabiliseerd door het maagzuur. Vet vertraagt de werking van de maag, wat de moeilijke vertering van eiwit ten goede komt.
In de twaalfvingerige darm wordt de maaginhoud geneutraliseerd of ontzuurd, omdat het darmstelsel en de pancreasenzymen een alkalisch milieu nodig hebben. In de twaalfvingerige darm gebeurt de verdere afbraak van eiwit, vet en koolhydraten naargelang de samenstelling van het voedsel. Bij een eiwitrijke maaltijd komt eerst de vertering van eiwit aan bod, bij een zetmeelrijke maaltijd eerst het zetmeel. Bij slechte combinaties loopt deze vertering moeilijker en heeft er geen volledige vertering plaats, waardoor gistings- en rottingsprocessen kunnen ontstaan.
Hierbij speelt de darmflora een belangrijke rol: er zijn bacteriën voor de afbraak van eiwitresten en bacteriën voor de afbraak van de suikerresten. Ze dienen in een goede verhouding aanwezig te zijn; bij een onevenwicht ontstaat makkelijker gisting en/of rotting. Bij slechte combinaties worden er allerlei gifstoffen gevormd die het bloed, de darmen, het immuunsysteem, het bindweefsel, het lymfestelsel enz. kunnen belasten en zelfs kunnen zorgen voor allergieën door de onverteerde eiwitresten.
Wat men het eerst eet, verlaat het eerst de maag. Als men zoetigheden eet op een gevulde maag, dan kunnen de suikers niet in aanraking komen met de maagwand en het maagzuur zodat deze onder invloed van de temperatuur van de maag (37°C) beginnen te gisten. Vandaar het advies geen desserts te gebruiken, die vaak bestaan uit zoet. En dus ook geen fruit als dessert. Men kan ev. wel fruit vóór de maaltijd gebruiken.
Drinken voor, bij of na de maaltijd heeft geen invloed op de maagzuurproductie, omdat vocht langs de maagwand wegvloeit. Dit kan echter wel gehinderd worden als de maag te vol is.
De belangrijkste slechte combinaties:
1. Zetmeel + eiwit
vb. brood met kaas, aardappelen met vlees, brood met ei, enz.
2. Fruit als dessert
3. Zoetigheden als dessert
vb. gebak, taart, pudding, chocolade, enz.
Fruit verdient bijzondere aandacht. Hoe kan fruit best gegeten worden?
· Eén soort afzonderlijk
· Meerdere soorten
· Gecombineerd met verzuurde melkproducten zoals yoghurt of karnemelk
· Gecombineerd met vet vb. slagroom, avocado, olijf, boter (dit geldt niet voor
suikerrijk fruit zoals bananen, dadels)
· Gecombineerd met noten
· Nooit als dessert, desnoods vóór een maaltijd mag wel
· Meloenen kan men best afzonderlijk eten, ze laten zich slecht combineren
· In het algemeen kan men fruit best op nuchtere maag eten, dus als fruitontbijt of als tussendoortje
Er zijn ook andere slechte combinaties, maar om praktische reden beperken we ons tot de belangrijkste. Verder speelt de individuele sterkte of gevoeligheid van het spijsverteringsstelsel een rol. Er zijn mensen met een goede darmflora, sterke maag, darmen en pancreas, die van slechte combinaties geen last hebben, daarom geloven zij er ook niet in.
Wat de combinatie zetmeel-eiwit betreft, dient men dus een keuze te maken: men kan aardappelen of rijst of spaghetti e.d. eten met groente en vet, of men kan vlees, vis, kip e.d. eten met groente en vet, maar niet beide tegelijk zoals bvb. frieten met biefstuk, rijst met kip, spaghetti met kaassaus, pizza met ansjovis, enz. Het is wennen, maar men voelt duidelijk het verschil.
Brood of aardappelen bevatten zelf ook wat eiwit, maar dit is op een natuurlijke wijze met het zetmeel gecombineerd en de verhouding zetmeel-eiwit ligt ver uit elkaar. Er zijn ook voedingsmiddelen waarin de verhouding zetmeel-eiwit ongunstig is, bvb. gedroogde bonen en erwten. Bij een aantal mensen kunnen deze aanleiding geven tot winderigheid, zure oprispingen, enz.
Het spreekt verder vanzelf, dat hoe ingewikkelder een maaltijd is en hoe meer ingrediënten, hoe moeilijker de vertering ervan verloopt.
Gunstige effecten van de voedselcombinaties:
· efficiëntere vertering, minder belasting van de spijsverteringsorganen
· betere absorptie van voedingsstoffen
· minder afvalstoffen door slechte vertering die het lichaam verzuren
· men heeft minder voedsel nodig
· er is minder energie nodig om dit voedsel af te breken
· minder spijsverteringsklachten zoals gasvorming, opgezette buik, allergieën, enz.
· het toepassen van voedselcombinaties werkt afslankend
Er dient echter ook een bedenking of waarschuwing geplaatst te worden bij het toepassen van voedselcombinaties:
1. Er zijn mensen die neigen tot perfectionisme en ook de niet vermelde combinaties tot in de puntjes willen toepassen. Als u de combinaties wil toepassen, is het aangeraden u te beperken tot de twee belangrijkste zaken: het scheiden van eiwitrijk en zetmeelrijk voedsel en het op de juiste manier eten van fruit. De andere combinaties veroorzaken minder last en kan men best vergeten. Als men echte maag-, darm-, lever-, pancreasziekten heeft, kan men ev. nog enkele andere moeilijke combinaties vermijden, desnoods tijdelijk.
2. De combinaties zijn historisch en scheikundig wel verklaarbaar en juist, maar anti-cultureel en anti-maatschappij. De hele eetcultuur wordt op zijn kop gezet. Men dient dus ergens een compromis te zoeken om sociale redenen.
3. Hou er vooral rekening mee, en dat staat in geen enkel voedingsboek, dat er bij het toepassen van de combinaties een soort enzymatische ontwenning optreedt, zodat men na enkele maanden of jaren kan vaststellen dat men veel meer last heeft als men al eens verkeerd combineert. Daarom is het ook om sociale reden aangeraden toch regelmatig verkeerd te combineren. Zo zou men bvb. 1 of 2 maaltijden op een dag juist kunnen combineren en de rest niet. Of men zou de ene dag wel kunnen goed combineren, de volgende dag niet, de dag daarop weer wel, enz. Zo blijft men toch een beetje sociaal t.o.v. de mensen die niet letten op de combinaties, ondervindt men toch wat de voordelen van goede combinaties die men regelmatig toepast en kan men zonder veel moeilijkheden terecht in restaurants, barbecues, picknicks, enz.
Bron:
Dries, J., Bio-energetische voedingsleer, Arinus, Genk, s.a.