Ondanks het feit dat de reguliere geneeskunde met zijn enorme mogelijkheden snelle en doeltreffende behandelingen kan aanbieden, is er een behoefte aan aanvullende of complementaire behandelingen ontstaan. Vandaar de grote belangstelling voor natuurgeneeskunde en volksgeneeskunde. De drang naar een natuurlijke levenswijze, natuurlijke voeding, zelfzorg en een duurzaam milieubeleid heeft de belangstelling voor kruiden doen toenemen.
Kruiden worden niet alleen therapeutisch
gebruikt. Ze maken ook deel uit van het
dagelijkse leven. Kruiden worden
gebruikt in de voeding, bij het behandelen van eenvoudige kwalen, om chronische
ziekten te ondersteunen, om de levenskwaliteit te verhogen en als een vorm van
preventie. Maar ook om een verstoorde
gemoedstoestand te reharmoniseren of om het gevoelsleven te verbeteren.
Onder kruiden verstaan we alle plantaardige
middelen met een gezondheidsbevorderende of genezende werking. Het gaat altijd om plantaardige substanties
met een volledige organische structuur.
Botanisch gezien is een kruid een bepaald soort gewas dat relatief klein
is. In de kruidengeneeskunde zijn
kruiden delen van planten, struiken of bomen zoals wortels, knollen, takken,
hout, schors, bol, knop, bladeren, stengels of voortbrengselen ervan zoals
bloemen, bloesems, vruchten, bessen, peulen, zaden of pitten.
Kruiden bevatten een aantal genezende
stoffen, die zich in bepaalde delen ervan bevinden, daarom zal men altijd bij
het geven van een advies naast de naam van het kruid, ook het deel vermelden.
Er
zijn een heleboel mogelijke werkzame stoffen in kruiden zoals: bitterstoffen,
looistoffen, etherische oliën, glycosiden, alkaloïden, saponinen, slijmstoffen,
flavonderivaten, harsachtige substanties, enz.
In
het algemeen kunnen kruiden werkzaam zijn voor het zenuwstelsel, bij maag-,
darm-, lever- en galklachten, bij stofwisselingsstoornissen, hart- en
vaatziekten, ademhalingsproble-men, nier- en blaasklachten, huid-problemen,
immuniteitsklachten, enz.
Ze kunnen uiteenlopende eigenschappen
hebben: samentrekkend, opwekkend, pijnstillend, libidoremmend of –stimulerend,
krampstillend, antiseptisch, zweetremmend, eetlustopwek-kend, smaakgevend,
welriekend, warmtegevend, windenverdrijvend, galstimulerend, bloed-zuiverend,
verteringsbevorderend, vochtafdrijvend, menstruatiestimulerend,
slijmophoestend, koortsverlagend, melksecretieverhogend, hartversterkend,
bloedstelpend, leverstimulerend, hoeststillend, stoelgangbevorderend,
bloeddrukverlagend of –verhogend, enz.
Ze kunnen in allerlei vormen toegediend
worden: als warm of koud bereid aftreksel, afkook-sel, tinctuur, poeder, wijn
of likeur, pleister, wikkel of kompres, kruidenzakje, zalf of crème, preparaat,
siroop, olie, azijn, etherische olie, bad, keukenkruid, sap, enz.
Kruidenadviezen worden meestal verstrekt
naar aanleiding van advies. De meeste
vragen zijn gericht op het gebruik bij klachten. Kruidenadviezen kunnen nooit een medische behan-deling
vervangen. Een kruidenadvies is
vrijblijvend en is globaal gericht, terwijl kruiden-therapie specifiek gericht
is op het individuele ziektebeeld van de patiënt, dat niet los te koppelen is
van het persoonlijkheidsbeeld. Bij
kruidentherapie worden immers de klachten in verband gebracht met de
persoonlijkheid en wordt de diepere oorzaak van de klacht opgespoord. Er wordt aandacht besteed aan het symptoom,
de duiding en de prognose. De patiënt
wordt begeleid en het kruidenrecept kan aangepast of gewijzigd worden volgens
het verloop van de ziekte. De vorm
waarin het kruid wordt toegediend, de verhouding van de verschillende kruiden,
de breedte van het werkingsspectrum alsook de dosis worden nauwkeurig bepaald.
Kruiden hebben een grote invloed op de
orgaanfuncties; deze worden vnl. geregeld door het sympatische en het
parasympatische zenuwstelsel, beide onderdelen van het autonoom
zenuwstelsel. De sympathicus stimuleert
of activeert functies, terwijl de parasympathiscus zorgt voor het afremmen of
vertragen ervan.
Kruiden stimuleren de werking van het zelfgenezend mechanisme. Daarom zijn andere aspecten zoals een natuurlijke levenswijze en natuurlijke voeding van zeer groot belang. Iemand die bvb. aan hoge bloeddruk lijdt en daarvoor een goed kruid gebruikt zal niet van zijn klacht bevrijd geraken zolang men grote hoeveelheden koffie of cola blijft drinken, men veel zout gebruikt en onvoldoende rust neemt.
Bron:
Dries, J. & Houben, J., Kruidenadviezen vanuit de traditionele kruidengeneeskunde, Arinus, Genk, 1999