Lección Dos - Dua leciono

(Negación - Derivación - Adjetivos)

Para negar las oraciones se usa el adverbio "ne":

Tu ne havas la nova pano - Tú no tienes el nuevo pan
Me ne mustas irar adibe - No debo ir allí
Me ne mustas facar to - No debo hacer eso
Algunas consideraciones: A partir del adjetivo (que ya sabemos que termina en -a) se puede formar un sustantivo (que termina en -o), conservando el significado:
bona - bueno
bono - hombre bueno, un bueno
yuna - joven
yuno - un joven, una chica/o joven
acesora - accesorio, secundario
acesoro - un accesorio
O al contrario:
oro - oro
ora - dorado, hecho de oro

En los adjetivos se puede eliminar la "-a" final simpre que se suene y se entienda correctamente:

bona -> bon
yuna -> yun
acesora -> acesor
Veamos otra conversación entre Pedro y María:
P: Bon jorno! Quale vu standas?
M: Tre bone, danko. E vu?
P: Me standas bone, danko. Me nomesas Pedro. Quale vu nomesas?
M: Me nomesas María.
P: Til rivido, María!
M: Til rivido, Pedro!

Ejercicios - exerci

VORTARO (exerco 1):
prizar (gustar, apreciar, valorar), promenar (caminar, pasear), olda (viejo), domo (casa), manjar (comer(se)), manjajo (comida), parolar (hablar), habitar (vivir (en un lugar)), lernar (aprender por estudio), regardar (mirar a), lektar (leer), plado (plato donde comer), buxo (caja), kavalo (caballo), lakto (leche), drinkar (beber), kato (gato)

1) Traduce de español a Ido:

1. Soy, no soy
2. Tengo, no tengo
3. Veo, no veo
4. Me gusta, no me gusta
5. Estoy caminando, no estoy caminando
6. No soy viejo
7. No te veo
8. No me ves
9. No me gusta la casa
10. No me estoy comiendo la comida
11. El perro no habla Ido
12. No vives en Málaga
13. El perro no está aprendiendo Ido
14. María no vive en Madrid
15. No estás mirando a María
16. Tú no estás leyendo el libro
17. El plato no está en la casa
18. El perro no está mirando al caballo
19. El gato no está durmiendo en la caja
20. El/la joven no bebe la leche
VORTARO (para ejercicio 2):
anke (también), bruna (marrón), chasar (cazar), do (por tanto, así), dop (detrás de, después (en el lugar, en el espacio), ek (fuera (de)), felica (feliz), feroca (feroz), fisho (pez, pesca), foresto (selva, bosque), gardeno (jardín), gazoneyo (césped), grosa (grueso (no espeso), gordo, fuerte, robusto), magra (delgado, magro), muso (ratón), nun (ahora), ofte (a menudo), por (para), pozar (poner, colocar), sama (misma), strado (calle), tre (muy), trista (triste), tua (tu (posesión)), vidar (ver)

2) Traduce de español a Ido:

1. Félix es un delgado gato viejo
2. Él vive detrás de tu casa en el bosque
3. A menudo camina en mi gran jardín
4. A menudo duerme sobre mi césped
5. Hoy Félix está cazando un ratón gordo y marrón
6. Hoy Félix no tiene comida
7. Está muy triste
8. Por tanto, puse un pescado para él sobre un plato en el jardín
9. Ahora Félix está muy feliz
10. María ve a Félix
11. A ella no le gusta Félix y lo caza fuera de mi jardín
12. Félix está en la calle
13. Rex es un perro feroz
14. Él también ve a Félix
15. Rex lo caza
3) Observa con atención esta conversación. No te preocupes sino entiendes algo, ya que todo lo que necesitas saber sobre gramática ya se verá en posteriores lecciones:
¡Buenos días! - Bona matino!
¡Buen día! - Bona jorno!
¿Cómo te llamas? - Quale vu nomesas?
Me llamo Pedro - Me nomesas Pedro
¿Cómo estás? - Quale vu standas?
Muy bien - Tre bone
¡Gracias! - Me dankas!
¿Estás cansado? - Ka tu esas fatigita?
¡En absoluto! - Tote ne! ("no del todo")
Sí, un poquito - Yes, kelkete
No, señor - No, sioro
Si me permite/le ruego - Me pregas
Estoy hambriento - Me hungras
¿Estás sediento? - Ka tu durstas?
Dame un vaso - Donez a me glaso
Una taza de té - Taso de teo
¿Desea...? - Ka vu deziras...?
Nada que objetar/no me opongo - Me ne objecionas
No importa - Ne importas

SOLUCIONES:
Ejercicio 1:
1. Me es, me ne es
2. Me havas, me ne havas
3. Me vidas, me ne vidas
4. Me prizas, me ne prizas
5. Me promenas, me ne promenas
6. Me ne es olda
7. Me ne vidas tu
8. Tu ne vidas me
9. Me ne prizas la domo
10. Me ne manjas la manjajo
11. La hundo ne parolas Ido
12. Tu ne habitas en Málaga
13. La hundo ne lernas Ido
14. María ne habitas en Madrid
15. Tu ne regardas María
16. Tu ne lektas la libro
17. La plado ne esas en la domo
18. La hundo ne regardas la kavalo
19. La kato ne dormas en la buxo
20. La yuno ne drinkas la lakto
Ejercicio 2:
1. Félix es magra olda kato
2. Il habitas dop vua domo en la foresto
3. Il ofte promenas en mea granda gardeno
4. Il ofte dormas sur mea gazoneyo
5. Hodie Félix chasas grosa bruna muso
6. Hodie Félix ne havas manjajo
7. Il es tre trista
8. Do me pozas fisho por il adsur plado en la gardeno
9. Nun Félix es tre felica
10. María vidas Félix
11. El ne prizas Félix e chasas il ek mea gardeno
12. Félix es sur la strado
13. Rex es feroca hundo
14. Il anke vidas Felix
15. Rex chasas il

Hosted by www.Geocities.ws

1