Yol boyunca birçok merhaleler katedip, çeşitli makamlardan geçecek, sabrımız nisbetinde gerçeğe ereceğiz

Kişi arzularını terkettiği zaman Hükmün âlemine; gelenlere razı olduğu zaman da rızaya ermiş kul mertebesine yükselir...

Çünkü, Emr âleminde ne yemek, ne içmek, ne uyumak; yani kısacası, istekle, madde ile alâkası olan hiçbir şey yoktur.

Bu yapacağımız yolculuk süresince, nasib olduğu kadar gerçekleri açıp izah etmeye gayret edecek; gerçeği, elden geldiğince idrakınıza takdime çalışacağız.

İnsan, indini; yani, bana göre, bence, bana kalırsa gibi başlıklar altındaki izafi şahsî görüş ve düşünüşlerini terkedip, aslına yönelişi; ve kendini Allah indinde eritişi kadar tekâmül eder!..

Bu sebeplerden dolayıdır ki, kâmil kişi mahlûkatta kusur veya hata görmez ve aramaz!.

Herkes, düşünebildiği, idrak edebildiği nisbette fiillerde bulunur; ve sonucunda da hak ettiği ile karşılaşır.

Biliyoruz ki, bu satırlarımız kimseyi huy ve sabit fikirlerinden fıtratları dolayısıyladır ki çevirmeyecek; fakat buna mukabil gerçeği idrak için, yitiğini arayan anlayış ehlinin, kaderlerindeki takdir edilmiş, aslî varoluş noktalarına dönmelerine bir vesile olacaktır.

Muhterem kişi,

Bil ki, mükemmel olarak yaradılmamış tek bir mahlûk yoktur!... Var diyenler, sadece kendi sınırlı anlayışlarını sergilemektedirler.

Böyle düşünenler de zaviyelerince haklıdırlar, doğrudurlar. Çünkü bakış açıları, düşünüş seviyeleri onu gerektirmektedir.

Biz, şurası muhakkaktır ki, diyeceğiz, Yaradan, her şeyi güzel ve kemâl üzere yaratmıştır.1

Ancak şu var ki, onlara bakanlar, gözlerindeki rengârenk camlı gözlükleri çıkarmak zahmetine katlanıp, gerçeği çıplak gözle görmek lütfundan bulunsunlar. O zaman her şeyi daha iyi bir şekilde idrak edeceklerdir.

Muhterem kişi,

Bu yolda, kesinlikle ayırım yapmak yoktur!.

Sana verilen emir, emanetlere hıyanet etmeyip, onlara hakkettikleri en iyi muamelede bulunman hakkındadır. Öyle ise, onların arasında nasıl fark gözetip, onları, bu şudur, bu böyledir diye hüküm verip damgalıyarak, aralarında ayırım yaparsın.

Senin vazifen, sana verilen emre riayet edip her birine azamî derecede rıfk ve hilim ile yardımda bulunmandır.

Sadece, hayatının her anında iyiliklere vasıta olmaya çalış, karşılık beklemeksizin ve düşünmeksizin.

Yaradılmışlara senin aracılığın ile bir zarar gelmemesi için, elinden geldiğince gayret sarfet.

Daima yaradılmışların varoluş gayesini düşün; acaba, onlara ne şekilde bir iyiliğin erişmesine vesile olabilirim, diye... Ve bir sinek veya yaprağı dahi kendi nefsine tercih edecek hale gelmeye çalış.

Elindeki bir dilim kuru ekmekte gözü olan tok kişiye, istediğinde, günlerce açlıktan sonra bile olsa o bir dilimi verebilecek kadar feragat sahibi olabilmeye gayret et... Ki bu zâhirdedir... Dünyalıktır!.

Bütün ibadetlerinin ecir ve sevabını da, onlara ihtiyacı olanlara, kendine hiç pay ayırmayacak şekilde vermeye çalış. Bu da ukbâ ile ilgili feragatındır!.. Yaptıklarının karşılıklarından sıyrılışındır... Değil ki muhtaca yardım etmek!..

Daima çalış... Ama bu çalışman nefsin için değil, hepsi yaradanın birer emaneti olan mahlûkata yardım ve iyiliklerin onlara ulaşmasına vesile olmak için olsun.

Bil ki, insanlar dostu, menfaati, ihtiyaçları için isterler... Öyle ise kendine öyle bir dost seç ki, artık o, hiçbir yaradılmışa muhtaç olmayacak kudrete sahip olsun!.

Düşün, düşün ve gene düşün; düşündüğünün gerçeğine eremesen bile, hiç olmaz düşünenler arasına girersin.

Ne bir kusur iºle; ne de af dilemek mecburiyetinde kal!.. Hatta, kimsede kusur görmemeye gayret et.

Senin, bizzat arzularınla gelişen hırsın, senin şeytanın olmuştur!.. Arzuları kalmamış bir kişinin, ihtirasları da olmadığı için, şeytanı da müslüman olur!..

İşte bu hale gelmiş bir er kişi olduğun zaman, bütün menfaat duygularından da sıyrılmış olacağından; ne sen bir yaradılmış olanı kırarsın, ne de onların sana bir zararı dokunabilir.

İşte bu sebepledir ki, ne bir şeyinle öğün ve ne de bir şeyine güven bu kısa süreli yaşantı devresinde.

Yaradanından sık sık af dile, istiğfar et. Ama, sözümüzü iyi anla!..

Gerçek tövbe, yaptığın işin hakikaten hatalı olduğunu idrak edip, bundan pişmanlık duyduğun zaman edilmiştir.

Eğer işlediğin kusur, bir yaradılmışa zarar vermek suretiyle olmuş ise, bu takdirde onun o zararını dahi telâfi edip, gönlünü almaya çalış... Ta ki, helâllık alabilesin.

Bir yardımda bulunmak suretiyle bir yaradılmışın sevinmesine vesile olman, şüphesiz ki her şeyden üstündür.

Gece yarısı, bir hastaya, bir saat yardım için yanında bulunman, senin binlerce gecelik yararlı ibadetin kadar hayırlıdır... Çünkü, yararlı ibadet, vaktini boşa geçirmenden hayırlıdır.

Boş vaktini bir muhtaca hasredip, onun o ihtiyacının zail olmasına çalışman suretiyle değerlendirmen ise farzdır.

Bundan dolayıdır ki, daima Yaradanın huzurunda, yaradılmışların gerçeğe yönelen hizmetinde olmaya çalış.

Hakikata ermişlerin indinde kişinin değeri, yaradanına yönelişi ve yakınlığı kadardır... Öyle ise yönelişin gerçeğe, aslına, Rabbine olsun.