«MÂRİFETNÂME», Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri'nin ansiklopedik mahiyyetteki eseridir. 1703 (H. 1115) yılında Hasankale'de doğan İbrahim Hakkı Hazretleri, zamanının Arap ve Türk âlimleriyle tanışmış, İstanbul'a gelerek saray âlimleriyle görüşmüş, birçok mevzûda geniş bilgi sâhibi olmuştur. Aynı zamanda Şeyh İsmâil Fakirullah Tillovi'ye intisâb ederek O'nun halifesi olmuştur. Şeyhini ve O'nunla olan münâsebetlerini eserinin son bölümünde anlatır. 1780 (H. 1194) yılında vefât eden bu büyük âlim, şeyhinin ayakucuna gömülmüştür. Rahmetullâhi aleyh.

«MÂRİFETNÂME», doğu ve batı dillerine çevrilmiş ve her devirde ilgi görmüş bir eserdir. Ancak ansiklopedik olması sebebiyle Astronomi, Matematik, Anatomi ilimleriyle ilgili bölümlerindeki birçok bilginin bugün eskidiği, bu mevzularda daha ayrıntılı eserler yazıldığı bilinen bir gerçektir. Bu husus gözönüne alınarak, bu mevzulardaki mâlûmat üzerinde fazla durulmayarak, özellikle Tasavvuf ve benzeri Dini mevzulardaki bilgiler olduğu gibi aktarılmaya çalışılmıştır. Böylece eser, gereksiz bir mâlûmat yığını olmaktan ziyade, her an başvurulabilecek bir kaynak kitap hâline getirilmiştir.

Sadeleştirmede «Matbaa-ı Âmire» baskısı esas alınmış ve Hazretin üslübu mümkün olduğu kadar bozulmamaya çalışılmıştır. Daha önce yapılmış olan sadeleştirmelerin bir kısmına eserle ilgili olmayan mâlûmatlar karıştırılmış, bir kısmına da dini mevzulardaki mâlûmat eksik bırakılmıştır. Temel Yayınların neşrettiği sadeleştirme her ne kadar aslına sadık kalınarak yapılmışsada, yukarıda belirttiğimiz ve bugün eskimiş olan bilgilerin sadeleştirmeye de aynen alınması, eserin oldukça hacimli olmasına sebep olmuştur.

Bizim takdim ettiğimiz bu sadeleştirme, bütün bu eksiklikleri ve külfetleri ortadan kaldırmış ve eserin pratik ve kullanışlı hâle gelmesini sağlamıştır. Aynı zamanda Madde başlarınıda küçük başlıklara dönüştürerek, eseri daha da pratik hâle getirdik.

Kitabın değerli okuyucularımıza faydalı olmasını Cenab-ı Hakk'tan niyâz ederiz.

TAKDİM

İbrahim Hakkı Erzurumî Hazretlerinin Türk diliyle yazıp bize emanet bıraktığı ölümsüz eseri «MÂRİFETNÂME»nin yeniden sadeleştirilip basıma hazır hâle getirilmesini memnuniyetle müşâhede etmiş bulunmaktayım.

Kitsan'ın hazırlatıp tetkik için bana getirdiği nüshayı zevkle ve bazı yerlerinide aslından karşılaştırarak okudum. Müellifin uslûbunu bozmadan anlatmak istediklerini, bugünkü dille ve akıcı bir tarzda dilimize kazandırdıkları için hazırlayanları candan tebrik etmeyi bir vazife bilirim.

Yazıldığı asırlara ışık tutan, günümüze kadar değerinden birşey kaybetmeksizin temel dini eserler arasında müstesna biryer işgal eden «MÂRİFETNÂME»nin tekrar irfan hayatımızda yer alması sevindirici bir olaydır.

Coğrafya, Astronomi, Tabiat bilgisi ve Matematik gibi ilimlere dair Üstad'ın vermiş olduğu bilgiler, zamanın görüş ve düşünüşlerini aktarması yönünden ve ilimler tarihi bakımından kıymetli bir bilgi kaynağıdır. Bugün için pratik bir değer taşımayan bölümlerin çıkartılmış olması, eserin bütünlüğü yönünden mühim bir noksan kabul edilmemelidir. Hazırlayanların da belirttiği gibi kitabın sadeleştirerek hazırlanmasında asıl gâye, İslâm ahlâkının, İslâm kültürünün, tasavvufun, hikmetin, âdâbın ve kısacası İslâmi yaşayış tarzının ve ibadetlerinin halkımızın istifadesine sunulmasıdır.

İmam Gazâli'nin İhyâ-ı Ulûm'u, İmam Birgivi'nin Tarîkât-ı Muhammediyyesi ile zamanlarında İslâmi ilimlere yaptığı hizmetleri, İbrahim Hakkı Hazretleri de zamanında bihakkın yaparak bizlere ölümsüz eseri «MÂRİFETNÂME»yi bırakmıştır.

Eserin, yeniden Müslüman halkımızın istifadesine sunulmasında emeği geçenleri tekrar tebrik ederken, basımını üstlenen Kitsan neşriyata en kalbi teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim.

Eserin milletimize ve Müslüman halkımıza hayırlı olmasını ve ışık tutmasını Cenâb-ı Hak'tan niyâz ederim.

SELÂHATTİN KAYA
İstanbul Müftüsü