5.2.4 Pieter van der Toorn

5.2.5 Johannes van der Toorn II

5.2.6 Johannes Adrianus van der Toorn

5.2.7 Dirk van der Toorn

5.3 Conclusie

Terug naar index

      1. Pieter van der Toorn
      2. Gedoopt in Den Haag op 17 september 1741 en zoon van Gregorius van der Toorn en Jacoba de Windt, die op 8 mei 1740 waren getrouwd [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, nr. 246, p. 45 verso; H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, nr. 370, p. 35 verso]. Bij de doop van Pieter van der Toorn in de nieuwe kerk door dominee Ostade, predikant te Gouda, waren Pieter van der Toorn (oom van zijn vader) en Johanna Middelvaart aanwezig als getuigen [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, nr. 1795 nr. 246 p 45 verso of 43 verso].

        Ondertrouw op 30 april 1769 [Voet 1941, p. 117].

        Gehuwd 1 in Delft op 15 mei 1769 in de Nieuwe Kerk met Dina van de Goorberg (geb. Delft - � Den Haag 28 december 1787) dochter van Dirk van de Goorberg, zilversmid te Delft en Johanna Oversloot [G.A. Delft D.T.B. inv. nr. 86; H.G.A. notarieel nr. 5556, p. 966; Delsman Va; Nieuwe kerk 28 december 1787].

        Kinderen Gregorius (ged. 11 februari 1770), Dirk (ged. 8 september 1771, begr. 27 november 1776), Johanna Jacoba (ged. 13 juli 1772, tr.kerk 15 juni 1800 Christoffel Nohr, overl. 30 september 1852), Dirk (ged. 11 Maart 1778), Pieter (ged. 12 januari 1780), Hendrik Johannes (ged. 7 oktober 1781, begr. 14 januari 1782), Dina (ged. 26 januari 1783, begr. 6 april 1784), Adam (ged. 16 mei 1785), Dina (ged. 26 november 1786, overl. 18 september 1787, begr. 19 september 1787) [O Delsman Va].

        Gehuwd 2 in Den Haag op 3 mei 1789 met Helena Heronima Pielat [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, bnr. 479, p. 165]

        Kinderen Willem Diederik (ged. 21 november 1790, begr. 29 januari 1809), Helena Aletta (ged. 5 mei 1793) [O Delsman Va].

        Overleden Den Haag, 18 januari 1824. In Voet 1941 wordt als overlijdensdatum 19 januari opgevoerd.

        Zilversmid In eedboek opgenomen op 13 november 1769 [H.G.A. bnr 350 nr. 5036 p. 207; Voet 1941, p. 117]. In 1775 vervangt Albertus de Haas, François van Stapele na diens overlijden, als keurmeester. De positie van supernumeraire keurmeester is nu vrij gekomen en die wordt door Pieter van der Toorn ingenomen. Zijn taak is het de keurmeesters te helpen in hun waarnemende taak [H.G.A. bnr 350 nr. 16, p. 93 verso, 26 juli 1775; H.G.A. oud archief bnr. 376 nr. 54]. Op 23 augustus 1775 heeft de heer P. van der Toorn als aankomen supernumerair een dukaat aan de kas van het gilde betaalt (aantekeningenboek van het gilde voor het jaar 1774) [H.G.A. oud archief bnr. 376, nr. 54]. Uit een brief d.d. donderdag 8 december 1785 van Marcelis de Haan betreffende een voorstel hoe het gildenbestuur georganiseerd zou moeten zijn, blijkt dat Pieter van der Toorn als de supernumerair keurmeester ook deel uitmaakt van dat bestuur [H.G.A. oud archief bnr. 350 nr. 18 p. 193 verso]. Op 5 december 1787 wordt Pieter van der Toorn samen met A. de Haas keurmeester in het Haagse goud- en zilversmid gildenbestuur. D. Fortman wordt de deken van het gilde. In 1788 en 1797 was Pieter van der Toorn de deken van het gildenbestuur [H.G.A. oud archief bnr 350, inv. nr. 4884, z.p.].

        Op 21 december 1809 verstuurde de minister van financiën aan de Landdrost van Maasland, de heer Poelman een brief over belastingontduiking gepleegd door de keurmeesters in Den Haag. In verband met deze belastingontduiking is P. van der Toorn ontslagen uit zijn functie als keurmeester. De keurmeesters van Den Haag schrijven een brief ter verdediging van P. van der Toorn aan de heer Poelman. Zij stellen dat de enige fout die de heer Van der Toorn gemaakt heeft is dat hij niet alles met een gekroonde O heeft gestempeld in 1807. Verder zijn er verzachtende omstandigheden omdat in de periode dat dit gebeurde hijzelf ziek was en hij daarna een sterfgeval in de familie had, verder was Van der Toorn een hele goede keurmeester. Hierop volgt een brief tussen de officiële instanties, over de schuldvraag. Is het fraude of onvoorzichtigheid? Proces verbaal nummer 60 van de minster van financiën, op 9 maart 1810, concludeert dat Pieter van der Toorn weer deel mag uitmaken van de keurkamer van Den Haag als extra-ordinair keurmeester. In een brief van Pieter van der Toorn d.d. 20 maart 1810 bedankt hij de heer Poelman. uitgebreid [A.R.A. 2.01.33 inv. 23].

        In 1810 werd P. van der Toorn aangesteld als keurmeester in het departement Maasland voor Den Haag [A.R.A. 2.01.33 inv. 23 G3. 1810.12.18]. Op de beroepslijst van 1811 wordt vermeld dat Pieter van der Toorn keurmeester, een van de hoofdlieden van het fonds ter ondersteuning van de verarmde leden van het goud- en zilversmidberoep, kasthouder en goud- en zilversmid van beroep is [H.G.A. bnr. 350, nr. 5036, z.p.]. Op 29 maart 1823 legt hij zijn werk neer [Voet 1941, p.117]. Zijn specialiteiten waren zilveren hoofdbeuken, tooken enz. [Voet 1941, p. 117].

        Meesterteken PT soms met punt ertussen soms erachter [Voet 1941, nr. 156-157; (1769-1811) Citroen 1993, p. 95]. T boven globe in ruit (vanaf 1812) [Voet 1941, nr. 157]. Het meesterteken P. T. is gebruikt van 1795 tot 1808. Meesterteken PT zonder punten gebruikt van 1769 tot 1811. Meesterteken PT. van 1769 tot 1811 gebruikt. [Citroen 1993, p. 95].

        Huizen

        • Op 25 augustus 1791 verkopen Pieter en Johanna van der Toorn samen een huis en erf aan de oostzijde van de Breedstraat aan hun broer Johannes voor fl 1733,- [H.G.A. transport 25 augustus 1791 nr. 237].
        • Op 7 mei 1792 verkopen Pieter en Johannes van der Toorn een huis met erf aan de zuidzijde van Warmoestraat aan Dirk Vinjin [H.G.A. transport 7 mei 1792 nr. 370, folio 54].
        • Op 22 juni 1803 koopt Pieter van der Toorn een huis met erf "De Olifant" aan de westzijde van de Veenestraat van Arnoldus van Thiel en Johanna van Stapelen (zus van een zilversmid). Er is een speciale aantekening bij de aankoop: "De koper moet betalen Fl 50,- voor een hoekbuffet, werkbank en meer bij de condictio (in verzekerde bewaring stellen) en voorwaarden bedongen goederen" [H.G.A. transport 22 juni 1803 nr. 814, folio 247].
        • Op 6 mei 1807 koopt Pieter van der Toorn, zilversmid en kasthouder, een huis met erf aan de zuidzijde van der grote Groenmarkt wijk W nr. 128 van Theodorus Tieleman voor fl 1400,- [H.G.A. transport nr. 1997 folio 374].

        Obligaties en leningen

        • Op 16 juni 1789 vond er een transport plaats voor Pieter van der Toorn meester goud- en zilversmid van Jan van Hoef, meester timmerman van beneden de fl 1000,- [H.G.A. transport nr. 4311, p. 228].
        • Op 30 april 1792 hebben Pieter en Johannes van der Toorn een schuldbrief van fl 1200,- gekocht van advocaat Pieter Verstolk. De gebroeders hebben niet voldaan aan de aflossing die 1 mei 1796 gebeurd had moeten zijn [H.G.A. bnr. 372 notarieel 30 april 1792, nr. 5311, p. 142; H.G.A. transport 30 januari 1797 nr. 4316, p. 444].
        • Op 2 september 1793 wordt de nalatenschap van Clazina van der Haak, weduwe en boedelhoudster van Cornelis de Haan (meester goud- en zilversmid) door meester goud- en zilversmid Johannes van der Toorn getaxeerd, gewaardeerd en overgenomen voor fl 534,4 st. [H.G.A. notarieel nr. 4133, p. 376].
        • Op 26 december 1797 kochten Martinus van Stapele (goud- en zilversmid in Den Haag) en Pieter van der Toorn een obligatie van Arnoldus van Thiel en Johanna van Stapele (zus van Martinus van Stapele) ter waarde van fl 3000,- waar ze beiden de helft van moeten betalen [H.G.A. transport 26 december 1797 nr. 4144 p. 372; H.G.A. transport 23 juni 1800 nr. 4442, p. 818. ( nr. 17)].
        • Op 27 december 1797 zijn Pieter van der Toorn en Martinus van Stapele beide meester goud- en zilversmid, samen een borg of acte van garantie en condictio aangegaan [H.G.A. bnr 372. notarieel 27 december 1797, nr. 4144, p. 384].
        • Op 22 december 1798 koopt Pieter van der Toorn, meester goud- en zilversmid een obligatie van J. van der Tak uit Rotterdam ter waarde van fl 700,- [H.G.A. 22 december 1798 nr. 4318, p. 334].
        • Op 22 juni 1802 leent Pieter van der Toorn, meester goud- en zilversmid fl 450,- van mejuffrouw Hendriana Alida Hiddinga, meerderjarig en ongehuwd [H.G.A. transport 22 juni 1802 nr. 4322, p. 199].

        Overige biografische gegevens

        • Op 25 februari 1807 hebben Pieter van der Toorn, meester goud- en zilversmid en mejuffrouw Helena Heronima Pielat een verandering aangebracht in hun testament dat voor het eerst opgemaakt was op 3 september 1790. Zij woonden toen aan de zuidzijde van de Vlamingstraat [H.G.A. bnr 372. notarieel 25 juli 1807 nr. 5556, p. 968].
        • De eerste verandering betrof de werkplaats. De comparanten wensen dat de gereedschappen die bij de zilver- en goudsmid en zilverwerkwinkel horen voor de zonen Jan en Dirk van der Toorn zijn. Zij moeten hiervoor fl 100,- betalen. "De staande zilver- en goudkasten en alle �monster� kasten, lantaarn, hek, toonbank, schalen en gewicht en alles wat daartoe in den ruimste zin hoort voor fl 100,-." Dit zal geregeld en bepaald worden door hun oom, Jan van der Toorn [H.G.A. bnr. 372 notarieel 25 juli 1807 nr. 5556, p. 966-968].
        • De tweede verandering betreft Helena zelf. "Het is vrij aan de vrouw om de winkel voor hare rekening aan te houden. Zij zal dan alleen al het goud en zilver dat aanwezig is over moeten nemen. Goud 43 gulden voor een ons, zilver van de grote keur voor 62 stuivers het ons en zilver van de kleine keur voor 53 stuivers het ons" [H.G.A. bnr. 372 notarieel 25 juli 1807 nr. 5556, p. 966-968].
        • Pieter van der Toorn woonde zijn hele leven van 1741 tot 1824 in buurt W 197 [bevolkingsregister Den Haag; H.G.A. oud archief bnr. 350 nr. 5603; H.G.A. oud archief bnr. 350 nr. 5602].
      3. Johannes van der Toorn II
      4. Gedoopt in Den Haag op 26 december 1747 en zoon van Gregorius van der Toorn en Jacoba de Windt, die op 8 mei 1740 waren getrouwd [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, 246, p.124; H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, 479 nr. 17] Bij de doop van Johannes door dominee Muilman zijn Hendrik de Wint en Grietje van Bekem aanwezig als getuigen [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, nr. 246 p. 124].

        Ondertrouw in Den Haag op 5 juni 1785 [H.G.A. D.T.B. bnr. 370, z.p.].

        Gehuwd in Den Haag op 19 juni 1785 in de Scheveningse kerk met Maria Catharine Vrijthoff (geb. Den Haag 16 mei 1756, ged. 19 mei 1756, overl. Voorburg 1 januari 1841), dochter van Johannes Bernardus Vrijthoff en Geertruit Peijsel [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, 479 nr.17; H.G.A. D.T.B. fnr. 1794,-; H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, -; H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, zonder nummer; Delsman Vb].

        Kinderen Gregorius Johannes (ged. 4 april 1786, overl. na 1830), Johannes Bernardus van der Toorn Vrijthoff (geb./ged. 2/6 april 1788), Carel Johannes (geb./ged. 15/19 juni 1789), Jacobus Gerardus (geb./ged. 8/10 augustus 1790), Johannes Adrianus (geb./ged. 15/27 mei 1792), Hermanus Adrianus (geb./ged. 20/22 oktober 1793), Pieter Hendrik (geb./ged. 9/14 december 1794), Geertruy (ged. 18 juni 1797) [Delsman Vb].

        Overleden Den Haag 27 november 1832 [Voet 1941, p. 117; Delsman Vb]

        Zilversmid ingeschreven op 11 november 1771 in het boek van het gilde [Voet 1941, p. 117]. Na 1 juli 1807 geregistreerd als kasthouder [H.G.A. oud archief bnr. 350, nr. 5036, z.p.]. Op 4 juni 1811 staat Johannes van der Toorn volgens de beroepen lijst nog steeds ingeschreven als goud- zilversmid in Den Haag [H.G.A. oud archief bnr. 350, nr. 5036, z.p.].

        Meesterteken IT in rechthoek (1771-1811)[Voet 1941, nr. 145-146; Citroen 1993, p. 75], IT in een ruit met een toren (vanaf 1812) [Voet 1941, nr. 146], T (1771-1811) [Citroen 1993, p. 103].

        Huizen

        • Op 29 december 1775 kocht Johannes van der Toorn voor fl2500,- een huis van Domineus Huijbers arts en hoogleraar aan de oostzijde van de nieuwe Beestenmarkt, naast het huis van zijn vader [H.G.A. transport 29 december 1775 nr. 3946 p. 555].
        • In 25 augustus 1791 kocht Johannes een huis aan de oostzijde van de Breedstraat van Pieter van der Toorn [H.G.A. transport 25 augustus 1791 nr. 237].
        • Op 7 mei 1792 verkochten Pieter en Johannes van der Toorn een huis met erf aan de zuidzijde van de Warmoestraat aan Dirk Vinjin op 7 mei 1792 [H.G.A. transport 7 mei 1792 nr. 370, folio 54].
        • Johannes van der Toorn woonde in 1810 en 1812 op adres V390 [H.G.A. oud archief bnr. 350 nr. 5603; H.G.A. oud archief bnr. 350 nr. 5602].
        • Johannes van der Toorn woonde vanaf 1747 tot 1832 op adres V390 [ Bevolkingsregister Den Haag].

        Obligaties en leningen

        • Op 1 februari 1774 koopt Johannes van der Toorn samen met zijn zus Johanna een obligatie van fl 600,- van mejuffrouw Sietske Dikkeboom. Als onderpand wordt een obligatie van Mons Antonie Farenhout en juffrouw Anna Vink, uitgegeven op 3 mei 1773, gebruikt [H.G.A. transport nr. 4222, p. 244].
        • Op 30 april 1792 hebben Pieter en Johannes van der Toorn een schuldbrief van fl 1200,- gekocht van advocaat Pieter Verstolk. De gebroeders hebben niet voldaan aan de aflossing die 30 mei 1796 gebeurd had moeten zijn [H.G.A. bnr. 372 notarieel 30 april 1792, nr. 5311, p. 142; H.G.A. transport 30 januari 1797 nr. 4316, p. 444].

        Taxaties

        • Op 2 april 1789 heeft zilversmid J. van der Toorn voor het testament van Juffrouw Dina Neijgh getaxeerd. De zilversmid J. v.d. Toorn heeft fl 25,6st. betaald, omdat hij een zilveren trekpot van acht ons en vijftien engels koopt. Omdat deze bij publieke verkoping niet meer dan 25 stuivers per ons op bracht en daarom dus niet boven de fl 25,- kwam [H.G.A. 2 april 1789 nr. 4552 p. 587].
        • Op 15 november 1791 betaalde Johannes van der Toorn goud- en zilversmid fl 627,12st ,8p voor overgenomen zilver en goud uit de nalatenschap van juffrouw Judith Coster [H.G.A. bnr. 372 notarieel 15 november 1791 nr. 5163, p. 566].
        • Op 13 juni 1793 taxeerde Johannes van der Toorn het goud, zilver en de juwelen uit de nalatenschap van de heer Jacobus van Kannebeek sr. (stadsdrukker). Aan de zilversmid J. van der Toorn werd fl 3,11st,11p betaald voor de taxatie [H.G.A. bnr. 372 notarieel 22 juli 1795 nr. 5652, p. 174; p. 294].
        • Op 9 augustus 1794 heeft Johannes van der Toorn het zilverwerk uit de nalatenschap van Christiana Joanette Kock, weduwe van Johan Hendrik Straus (meester zadelmaker), getaxeerd en gekocht voor fl 88, 8st om de veilingkosten te besparen. Voor de taxatie van het zilver, goud en de juwelen heeft men de goud en zilversmid Van der Toorn fl 4,10st. betaald [H.G.A. bnr. 372 notarieel 23 januari 1796 nr. 5653, p. 361; p.415].
        • Op 14 februari 1795 heeft zilversmid J. van der Toorn zilverwerk gewogen en getaxeerd voor Douaniere Schepen, geboren te Breden [H.G.A. bnr. 372 notarieel 14 februari 1795 nr. 3891, p. 131].
        • Op 31oktober 1795 is het testament van Dina van Boon opgemaakt door notaris Hendrik van Os. Er wordt een zilveren beugeltas in genoemd die door goud- en zilversmid Johannes van der Toorn gemaakt is voor fl 67, 7 st. (Dit blijkt uit aantekeningen van de zilversmid Van der Toorn) [H.G.A. 31 oktober 1795, nr. 4138, p. 84].
        • Op 31 oktober 1795 is de inboedel van Maria Catharina Kelder, vrouw van Jacob Mandel geïnventariseerd. Het goud en zilver is door zilversmid J. v.d. Toorn getaxeerd en gewaardeerd. Beschreven is een bandje met granaat steentjes [H.G.A. 31 oktober 1795, nr. 4138, p. 94].
        • Op 19 maart 1797 is het nagelaten goud en zilverwerk van Mejuffrouw Maria Magdalena van Gool door de meester goud- en zilversmid Johannes van der Toorn gewaardeerd. [H.G.A. bnr. 372 notarieel 19 maart 1797 nr. 5656, p. 449].
        • Op 30 september 1797 maakt Johannes een taxatie en beschrijving van het goud- en zilverwerk in bezit van zijne excellentie Charles Olivier en George Marquis voor het uitschrijven van een obligatie op last van notaris P.T. de Mikker [H.G.A. bnr. 372 notarieel 30 september 1797 nr. 5658, p. 260; p. 273].
        • Op 30 september 1797 heeft goud- en zilversmid Johannes van der Toorn een taxatie gedaan van het goud en zilverwerk van wijlen Agestijn van der Bol dat door de erfgenamen is overgenomen. [H.G.A. bnr. 372 notarieel 30 september 1797 nr. 5658, p. 260].

        Overige biografische gegevens

        • Geertruy Pijzel, dochter van Jacobus Pijzel, was gehuwd met Johannes Bernardus Vrijthoff (meester horlogemaker) en moeder van Jacobus Vrijthoff (zilversmid) en Maria Catharina Vrijthoff en dus de schoonmoeder van Johannes van der Toorn.
        • Na het overlijden van haar echtgenoot is Maria Catharina Vrijthoff volgens dhr. E. Voet verder gegaan met de verkoop. Zo is er door haar een gouden ring verkocht met een T als meesterteken wat volgens Citroen een meesterteken van Johannes is [Voet 1941, nr. 233].
      5. Johannes Adrianus van der Toorn
      6. Gedoopt in Den Haag op 10 december 1775 en zoon van Pieter van der Toorn en Dina van de Goorberg, die op 29 april 1769 waren getrouwd [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, 18, p. 94 verso; G.A. Delft D.T.B. fnr. 1794, nr. 86, z.p.]. Bij de doop van Johannes Adrianus door D. Munnekemolen in de Grote kerk waren Dirk van de Goorberg en Johanna Oversloot aanwezig als getuigen [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, nr. 18 p 94 verso].

        Ondertrouw in Den Haag op 24 april 1803 [H.G.A. D.T.B. bnr. 370, nr. 116]

        Gehuwd in Den Haag op 8 mei 1803 met Johanna Baggerman, (ged. Den Haag 31 oktober 1779) dochter van Ary Baggerman en Peternella Elisabeth Kannegieter [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, bnr. 370, nr.116; H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, 249, p.125 verso].

        Kinderen Dina Johanna van der Toorn (ged. 24 februari 1805, tr. Clemens J.J. Goffin officier), Johannes Adrianus (ged. 20 maart 1808, overl. 17 november 1830), Willem (geb. 1 oktober 1817) [Delsman VIb]

        Overleden 7 juli 1849 [Delsman VIb]

        Zilversmid ingeschreven op 29 oktober 1795 als meester goud- en zilversmid [H.G.A. bnr. 350, nr. 5036, p. 151]. In het overzicht van de leden van het goud- en zilversmidgilde in 1811 wordt J.A. van der Toorn als werkmeester genoemd [H.G.A. oud archief bnr. 350, nr. 5036]. Werk neergelegd op 1 mei 1838 [Voet 1941, p. 117].

        Meesterteken IAT aaneengesloten (1795-1811) [ Voet 1941, nr. 239; Citroen 1993, p.58]. Een T boven een O in een ruit [Voet 1941, nr. 240].

        Huizen

        • J.A. van der Toorn woonde aan de zuidzijde van de K. Vlamingstraat W198 [Voet 1941, p.117].
        • J.A. van der Toorn woonde op adres W198 in 1810 en 1812 [H.G.A. bnr. 380 nr. 5603; H.G.A. bnr. 380 nr. 5602].
        • Johannes Adrianus van der Toorn woonde vanaf 1775 tot 1849 op adres W 198 [Bevolkingsregister Den Haag].
      7. Dirk van der Toorn
      8. Gedoopt in Den Haag op 11 maart 1778 en zoon van Pieter van der Toorn en Dina van de Goorberg, die op 15 mei 1769 waren getrouwd [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, 250, p. 200; H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, 370, p.116].

        Gehuwd in Den Haag op 26 april 1807 met Maria van der Kruk, dochter van Cornelis van der Kruk en Alida van Os [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, 479, p. 52; H.G.A. 21 maart 1809 nr. 4544, p. 406].

        Overleden Den Haag, 30 januari 1807 [H.G.A. D.T.B. fnr. 1794, 292, p.138]

        Zilversmid: In 1811 genoemd als werkmeester [H.G.A. oud archief bnr. 350, nr. 5036, z.p.]. Naast zilversmid was Dirk van der Toorn ook etser en graveur [Delsman Va].

        Meesterteken DT in schrijfletters hoofdletter [Voet 1941, nr. 244]; DT met een punt erachter (1807-1811) [Citroen 1993, p. 37].

        Overige biografische gegevens

        • Op 21 maart 1809 hebben Cornelis van der Kruk en Alida van Os een testament opgemaakt, Maria van der Kruk zijn dochter en Dirk van der Toorn zijn de erfgenamen [H.G.A. 21 maart 1809 nr. 4544, p. 406].
    1. Conclusie
    2. Bij het onderzoek naar de geschiedenis van de familie van der Toorn zijn vier interessante bevindingen gedaan. Twee daarvan zijn inzichten over het functioneren van het familiebedrijf en twee zijn correcties op Voet op genealogische gebied.

      De twee inzichten zijn, ten eerste, dat de weduwe de leiding van de winkel en werkplaats overnam en dus niet doorgaf aan één van de zonen en, ten tweede, dat men reeds kon functioneren als zilversmid zonder een winkel en werkplaats geërfd te hebben.

      De weduwe van Gregorius Rijkerszoon, Geetruit Pieters van Rossem, is de eerste echtgenote in de rij van weduwen Van der Toorn die het bedrijf voortzette na het overlijden van haar echtgenote. In het Haags gemeentearchief is namelijk de notitie gevonden dat de weduwe Van der Toorn de �nering� met vijf knechten voortzette [G.A Den Haag oud archief bnr. 350, 4886 z.p.].

      Hillegonda van Dillingh, weduwe van Johannes van der Toorn I, wonende in de Bierstraat, wordt in 1745 in de lijst opgenomen van Haagse kashouders van goud- en zilversmeden [A.R.A. 1.01.44, inv. 28, p. 252 verso]. Dit is het enige bewijs dat zij de winkel voortzette na het overlijden van haar echtgenoot.

      Na het overlijden van haar echtgenoot, Johannes van der Toorn II, is Maria Catharina Vrijthoff volgens dhr. E. Voet verder gegaan met de verkoop. Zo is er door haar een gouden ring verkocht met een T als meesterteken wat volgens Citroen een meesterteken van Johannes II is [Voet 1941, nr. 233]. Het is onbekend of zij dit daadwerkelijk ook gedaan heeft.

      In het testament van Pieter van der Toorn en Helena Heronima Pielat staat dat "Het is vrij aan de vrouw om de winkel voor hare rekening aan te houden. Zij zal dan alleen al het goud en zilver dat aanwezig is over moeten nemen." [H.G.A. bnr. 372 notarieel 25 juli 1807 nr. 5556, p. 966-968].

      Al met al zijn de vier bovengenoemde voorbeelden reden om aan te nemen dat in het algemeen de weduwe de leiding over de winkel en werkplaats overnam van haar overleden echtgenoot. Aangenomen wordt dat om dit te kunnen doen de echtgenotes, ook voor het overlijden van hun man, nauw betrokken waren bij de dagelijkse bedrijfsvoering.

      Het testament van Pieter van der Toorn (17 september 1744 � 18 januari 1824) laat zien dat "De staande zilver- en goudkasten en alle �monster� kasten, lantaarn, hek, toonbank, schalen en gewicht en alles wat daartoe in den ruimste zin hoort" door zijn zonen Jan en Dirk geërfd werd. Ook zal Johannes van der Toorn II waarschijnlijk hebben geprofiteerd van het feit dat zijn vader vijf maanden voordat hij zilversmid werd overleed. Gregorius, Pieter, Johannes Adrianus en Dirk van der Toorn zijn echter reeds begonnen terwijl hun ouders nog werkten. Ook kan het niet zo geweest zijn dat zij als onderdeel van een bruidsschat een werkplaats verkregen van hun schoonvaders, die wel vaak zilversmid waren, omdat ook zij op dat moment nog werkten en er verder over dergelijke acties ook geen bronnen gevonden zijn. Dit brengt ons tot de conclusie dat het niet noodzakelijk was om via vererving een werkplaats te bemachtigen en dat het mogelijk was om zelfstandig een nieuwe werkplaats te kopen dan wel op te bouwen.

      In het H.G.A. zijn twee interessante ontdekkingen gedaan die in tegenspraak waren met eerdere beweringen van Voet. De eerste betreft de bewering dat Gregorius van der Toorn hertrouwde met Barbara van Helden. Het enige huwelijk dat te vinden was van een Van der Toorn met een mejuffrouw Van Helden was het huwelijk van Jacoba van Helden en Gregorius van der Toorn. Deze informatie was moeilijk te rijmen met het feit dat de enige Gregorius die daarvoor in aanmerking kon komen al getrouwd was met Jacoba de Wint. Veel andere Van der Toorn�s die uit het D.T.B. bestand waren gekomen leken geen familie van de zilversmeden. Dit omdat andere predikanten hun kinderen doopten en de voornamen consequent verschilde van de traditionele namen die in de zilversmedenfamilie Van der Toorn gebruikt werd. Het uiteindelijke doorslaggevende bewijs was het boek van A. Dek, Het geslacht Van der Toorn : een vissersfamilie uit Scheveningen, Den Haag 1983. Dit boek werd gevonden bij het Genealogisch bureau en in de bibliotheek van het Vrije Universiteit Amsterdam.

      De tweede bewering van Voet die weerlegd is, is de overlijdensdatum van Gregorius van der Toorn die Voet op 4 januari 1768 had gezet en in werkelijkheid 10 juni 1771 blijkt te zijn. Na het vinden van verschillende documenten was het onomstotelijk vast komen te staan dat dit onmogelijk kan zijn. Gregorius maakte een testament op, kocht een obligatie en verschillende huizen tussen januari 1768 en 1771.

Hosted by www.Geocities.ws

1