Inleiding
Om lengte te kunnen meten maken we gebruik van hulpmiddelen. We kennen bijvoorbeeld de liniaal, de geodriehoek en het meetlint. Maar er zijn meetinstrumenten waarmee de lengte nauwkeuriger te meten is! Een van die meetinstrumenten is de schuifmaat. En deze site toont jou de werking!
Nauwkeurig meten met een geodriehoek
Op een geodriehoek staan millimeterstreepjes. Je kunt dan dus de millimeters uiterst nauwkeurig METEN. De stand tussen twee millimeterstreepjes in kun je nauwkeurig SCHATTEN (niet gokken!). Dus met een geodriehoek kun je lengtes meten tot op een halve millimeter nauwkeurig.
En de schuifmaat dan?
De schuifmaat is zo gemaakt, dat je ook de tiende nauwkeurig kunt METEN. Hoe werkt dat dan?
Een schuifmaat heeft twee schaalverdelingen! Het vaste (bovenste) deel noemen we de liniaal. Het beweegbare (onderste) deel noemen we de nonius.
 |
Op de (bovenste) liniaal staan de
millimeterstreepjes. In dit voorbeeld is de afstand tussen de beide
"benen" van de schuifmaat 6 mm "plus nog wat". Je kunt zien
dat het "nulstreepje" van de (onderste) nonius 'n stuk voorbij de 6 mm
staat maar nog niet bij de 7 mm. Hoeveel is dan dat "nog wat"? Dat lees je nu af met behulp van de nonius! Je kijkt welk streepje van de nonius recht onder een streepje van de bovenste liniaal ligt. In dit voorbeeld is dat het geval met het 8e streepje van de nonius; dit zijn de cijfers achter de komma. De lengte van het voorwerp is dan in dit voorbeeld 6,8 mm. |
Een bijzonder geval treedt op als het eerste streepje van de nonius ("0") recht onder een streepje van de liniaal ligt. Dan wordt de uitkomst 6.0 mm. Wanneer streepje nul bijvoorbeeld recht onder de 20 van de liniaal komt, wordt de uitkomst 20.0 mm. Het is belangrijk dat je deze 0 achter de komma ook opschrijft. Je weet immers dat het niet 19,9 of 20,1 is, maar precies 20,0!
Je kunt dus tot tienden van millimeters nauwkeurig METEN. In de praktijk komt het vaak voor dat er geen enkel streepje recht onder ligt. Dan ligt er wel ergens een streepje vlak voor en de volgende vlak na het streepje van de liniaal. B.v. tussen 34.3 mm en 34.4 mm. Je zou dan b.v. kunnen schrijven 34.35 mm omdat de uitkomst er ergens tussenin zit! Je kunt dus op 0,05 mm nauwkeurig SCHATTEN.
En nu zelf aan de slag
Let op: gebruik punten in plaats van komma's. Bijvoorbeeld: 23.2 mm in plaats van 23,3 mm.
Als je het niet begrijpt, vink dan het vakje "show" aan en beweeg het beweegbare deel. Succes.
Bron: http://www.phy.ntnu.edu.tw/~hwang/ruler/
� Fu-Kwun Hwang, Dept. of physics, National Taiwan Normal University 12-8-1999
Nederlandse tekst en screendump: � Kees Koopman, 5/10/2000. Met dank Marc Castenmiller.