Werkplek nog steeds gevoelig voor rsi

De werk-plek van veel beeld-scherm-werkers deugt niet en is daardoor sterk rsi-gevoelig. De meeste zitten bovendien te lang achter hun computer.

Ook hebben ze last van te hoge werkdruk. Overigens gaan zij ook zelf niet geheel vrijuit. Ze nemen te weinig pauze, nemen werk mee naar huis, doen geen rek- of strekoefeningen om rsi te voorkomen en maken nauwelijks gebruik van sneltoetsen die het muisgebruik verminderen.

Top 10 sneltoetsen

Hoe herken je RSI?

RSI (Repetitive Strain Injury) is een verzamelnaam voor klachten en symptomen die voorkomen in bovenrug, nek- en schoudergebied, polsen, armen, ellebogen, handen en vingers. De klachten worden voornamelijk veroorzaakt door repeterende inspanningen, vaak gecombineerd met een verkeerde houding, werkdruk en te weinig pauzes.
RSI is herkenbaar aan:
Pijn, vermoeidheid of krachtsverlies in vingers, hand, pols, arm, schouder of nek, of een combinatie hiervan.
Klachten houden langer dan 6 weken aan en genezen niet meer met rust
Klachten verergeren bij krachtzetten, bijvoorbeeld bij het tandenpoetsen, wringen of tillen
Klachten verergeren bij hoge werkdruk of stress.

Dat blijkt uit de antwoorden op meer dan 3000 ingevulde elektronische enquêteformulieren op de website rsi-scan.nl van het Haagse bedrijf TrainingTime, dat met een ergonoom, fysiotherapeut en een mental trainer bedrijfstrainingen verzorgt in het beter omgaan met de computer.

Directeur ing. René Persoon zegt geschrokken te zijn van de uitkomsten. "Tweederde zegt langer dan zes uur per dag met de computer te werken. Wettelijk mag dit niet eens. Ik vind dat schrikbarend".

Uit eerder TNO-onderzoek bleek dat bij mensen die zeer betrokken zijn bij hun werk, dat moeilijk kunnen loslaten en daardoor te veel werken een verhoogde kans op rsi hebben.

Bij ruim een kwart staat de monitor niet op de aanbevolen kijkafstand. Bijna een zelfde aantal zegt dat die monitor niet op ooghoogte staat. Bij ongeveer eenvijfde staat de monitor niet recht voor hem of haar. Eenderde heeft na twee uur werk achter het beeldscherm last van hoofdpijn of van de ogen.

De kantoorstoel voldoet in bijna de helft van de gevallen niet aan de normen van de Arbo-wet en is bij driekwart van de ondervraagden niet door een deskundige ingesteld op de lichaamsmaten. Ruim een kwart zegt dan ook last te hebben van rugklachten. Ook zorgen de armsteunen bij de helft voor hinder als de bureaustoel wordt aangeschoven. Een kwart zegt dat de stoel niet naar wens zit.

De werkplek is ook op andere punten lang niet ideaal. Meer dan een kwart ondervindt hinder van geluidsoverlast, heeft last van kou of tocht, kan geen gebruik maken van een goede zon- of lichtwering, heeft last van spiegelingen op het beeldscherm of heeft hinder van tegenlicht.

In de rsi-scan worden meer dan 60 vragen gesteld over het werken achter een beeldscherm. Uit de antwoorden blijkt dat in de helft van de gevallen nooit voorlichting is gegeven over de juiste werkwijze en de overgrote meerderheid – 83,5 procent – krijgt geen periodieke voorlichting over de werkwijze.

Commentaar van Peter Verhoeven, als mentale trainer verbonden aan Training Time: "Als je monitor niet recht, maar schuin voor je staat ben je wel de hele dag je nek aan het verdraaien, waardoor je weer meer kans op rsi hebt. Het probleem is dat veel mensen denken dat het hen niet overkomt. Ze laten zich inpakken door hun werkgever of door hun omgeving. Terwijl ze er over kunnen praten. Maar ze kunnen er ook zelf veel aan doen. Staat de monitor niet op ooghoogte? Leg er dan een telefoonboek onder."

Stress op het werk verhoogt de kans op rsi. Eenvijfde tot eenderde deel van de ondervraagden geeft aan last te hebben van stressverhogende factoren als : geen duidelijkheid over het al dan niet goed uitvoeren van de taken, het eigen werktempo of volgorde niet zelf kunnen bepalen, te weinig uitdagingen in het werk zien, onduidelijkheid over de bijdrage aan het eindproduct hebben, het niet kunnen afwisselen met andere werkzaamheden en het eigen werktempo niet kunnen bepalen.

Zeventig procent van degenen die het enquêteformulier hebben ingevuld zeggen regelmatig last te hebben van hoge werkdruk en bij 78 procent is het werk niet af als zij naar huis gaan. Bij bijna 70 procent wordt het werk regelmatig hinderlijk onderbroken door collega's, telefoon of trage software. Ruim een kwart noemt de software waarmee zij moet werken niet handig, niet betrouwbaar of niet efficiënt.

René Persoon: "Ook dat bevordert de stress, want niets is frustrerender dan wachten op een vastlopende computer."

Ergonomische muizen of toetsenborden zijn in het bedrijfsleven vrijwel onbekend, althans er wordt bij 77 procent van de beeldschermwerkers geen gebruik van gemaakt. De helft maakt geen gebruik van sneltoetsen en kan niet blind typen.

Persoon: "En sneltoetsen zijn, net als macro's, snelkoppelingen en werkbalken heel erg belangrijk. Zij verlagen het muisgebruik. Want juist die muis is de grootste bedreiging voor rsi. Die zorgt voor een sterk eenzijdige belasting van het lichaam. Met toetsencombinaties werk je bovendien sneller omdat je de vingers niet van het toetsenbord hoeft te halen. Je kunt een tijdwinst tot 33 procent behalen."

Uit onderzoek blijkt dat op een gemiddelde werkdag 20.000 keer met de muis wordt geklikt. Met de muis wordt er per dag tenminste 500 meter afgelegd.

RSI bedreigt de gezondheid en de productiviteit. Uit onderzoek van het TNO bleek vorig jaar dat 40 procent van de beroepsbevolking er last van heeft en dat 650.000 mensen zich jaarlijks met rsi-klachten ziek melden. Dat kost het bedrijfsleven 1,26 miljard euro per jaar. Beeldschermwerkers vormen al 46 procent van de beroepsbevolking.

Een ontspannen werkhouding, regelmatig rust nemen en strekoefeningen doen helpt tegen rsi, maar vrijwel niemand neemt die aanbeveling ernstig. Zo blijkt uit de rsi-scan dat 82,9 procent geen rek- en strekoefeningen doet, dat meer dan de helft geen onspannen werktechniek heeft aangeleerd en dat de helft de verplichte 10 minuten rust na twee uur werk niet neemt.

René Persoon: "In het algemeen denkt men te makkelijk over rsi. Zo van 'Het overkomt mij niet' en 'Ik ben er niet vatbaar voor'. Maar vergelijk het maar met metaalmoeheid. Als je een stuk metaal verbuigt, weer terugbuigt en weglegt gebeurt er niets, want de warmte van de buiging koelt weer af. Blijft je buigen en terugbuigen, dan breekt het. Zo is het met je spieren en je zenuwen ook. Geef je ze onvoldoende kans om te herstellen dan gaat het op een keer mis."

Peter Verhoeven: "Er zijn mensen die zich op het werk redelijk houden aan de regels voor een goede werkhouding, maar thuis onderuit gezakt gaan zitten gamen. Hun beleving is dat ze lekker ontspannen bezig, maar spieren kennen geen beleving. Spieren maken geen onderscheid. Die krijgen echt een klap."

Wie de rsi-scan op de gelijknamige website invult krijgt per onderdeel een advies en een beoordeling in groen, oranje en rood. René Persoon: "Bij de meeste mensen blijkt het aantal rsi-verhogende factoren ernstig hoog te zijn. Er gaat zelden een rapport de deur uit waarbij de uitslag groen is. Maar daar moet ik bij zeggen dat de einduitslag van iemand die eenmaal rood krijgt of op één punt oranje nooit groen kan zijn. Als je je auto laat keuren en alleen de remmen doen het niet, dan mag je toch ook niet wegrijden?"

Bron: www.ad.nl, 6 mei 2004