Gratis afslanken, op kosten van de overheid

Na het roken, is overgewicht het volgende gezondheidsprobleem waar overheden tegen ten strijde trekken. In Denemarken gebeurt dat al. Wie wil afslanken, mag gratis op cursus.

Dagelijks intensieve begeleiding bij het afvallen, een halfjaar lang. Zonder kosten. Het lijkt een tekst uit een reclamefolder. Maar in Denemarken is het overheidsbeleid. In Denemarken kunnen mensen met overgewicht op kosten van de staat deelnemen aan dagelijkse sessies om hun levensstijl te veranderen. En als ze toevallig ook nog werkloos zijn, kunnen ze zich opgeven voor een cursus die hen daarnaast aan werk helpt.

,,Het is gratis. Maar we voeren van te voren wel een gesprek met de betrokkene om te zien of hij of zij gemotiveerd genoeg is voor een radicale verandering in levensstijl'', zegt diëtiste Annette Moller (41). Ze is in de stad Randers een van de cursusleidsters van de staats-afslankcursus voor 'grote vrouwen'.

Belangstelling is er genoeg; de cursus draait al tien jaar onafgebroken. Het project werd in 1994 met startsubsidie van de Europese Unie opgezet door het arbeidsbureau en de gemeentelijke uitkeringsinstanties.

Annette Mollers cursisten zijn niet per se de dikste bewoners van de stad. ,,Het overgewicht moet zichtbaar zijn. Maar we hanteren geen minimumgrens van een bepaald aantal kilo's. Tien kilo of vijftig kilo overgewicht -de problemen zijn vaak dezelfde. De betrokken persoon zit vaak vast in een vicieuze cirkel van slechte eetgewoonten, weinig lichamelijke beweging, persoonlijke en misschien ook sociale problemen. Veel cursisten leiden een teruggetrokken leven. Ze liggen op de bank voor de televisie met als enige lichaamsbeweging de duim de afstandsbediening bedient."

Vicki (26) weegt meer dan honderd kilo en is bijna klaar met haar cursus van een halfjaar. Ze is elf kilo lichter geworden. ,,Het gaat niet alleen om het afvallen. Het gaat om het herwinnen van mijn zelfvertrouwen", vertelt ze. Heidi (38) viel slechts één kilo af. Ze is eetverslaafd. Haar psycholoog heeft haar gezegd dat ze eerst haar 'geestelijk evenwicht moet hervinden'.

Veel afvallen is niet de enige graadmeter voor succes, vindt de Deense overheid. ,,Dit is geen dieet", onderstreept cursusleidster Moller. ,,En er staan geen sancties op als je niet afvalt. Alles is erop gericht om te komen tot een verandering van levensstijl.''

Dus krijgen de deelnemers niet een halfjaar lang veel lichamelijke beweging. Ze gaan naar fitness, naar de sauna, het zwembad, doen aan powerwalk en badminton. Allemaal gratis. Ze krijgen lessen gezonde voeding, oriëntatie op de arbeidsmarkt en pscyhologie, door een psychotherapeut. Het voornaamste doel is om de vrouwen weer aan het werk te krijgen.

In het gymzaaltje waar de vrouwelijke cursisten vandaag hun fitnesstraining ondergaan, schalt uit een cassetterecorder een vrouwenstem die opdrachten geeft. ,,En nu schaatsen!" De vrouwen voeren de oefeningen correct maar niet al te fanatiek uit. Na een paar minuten staat het zweet op hun voorhoofd. Ondertussen zit Heidi met rode wangen op de fiets. Vanwege haar rug- en knieklachten kan ze beter fietsen dan grondoefeningen doen. Ooit was Heidi een slanke sportfanaat, ze voetbalde en handbalde in de nationale competitie. Na blessures raakte ze eetverslaafd. De cursus gaf haar zoveel moed dat ze sindskort handbaltraining geeft. ,,Een grote overwinning", noemt ze het.

In het kader van de oriëntatie op de arbeidsmarkt, hebben de vrouwen tijdens deze cursus geprobeerd uit te vinden welk werk of welke opleiding bij hen past. De vrouwen hebben zich verdiept in arbeidsrecht en arbeidsomstandigheden. Ze bezochten bedrijven en leerden solliciteren. Ook moesten ze een 'jobplan' schrijven en een of meer stageplaatsen vinden. Vicki liep stage bij een hobbywinkel, een hondenkapper en een cadeauwinkel. Een andere deelneemster besloot om een opleiding in de zorg te gaan volgen.

Blijkbaar werkt de aanpak: volgens cursusleidster Anneke Moller vindt vijftig procent van de deelnemers een baan of begint een opleiding. ,,Het lukt ze om uit de vicieuze cirkel te komen van overgewicht, weinig zelfvertrouwen en thuis zitten. Sommige oud-cursisten die ik tegenkom, zijn helemaal opgebloeid. Ze hebben collega's gekregen en een vriendenkring opgebouwd.''

Nog eens dertig procent van de deelnemers heeft aan een halfjaar begeleiding niet genoeg. Ze doen dezelfde cursus nog eens, omdat ze zoveel problemen hebben dat één cursus voor hen te kort is. Twintig procent blijft in de uitkering hangen.

De Deense overheid houdt niet bij hoeveel dikke Denen de staatsafslankcursus hebben gevolgd in de loop der jaren. Volgens schattingen zouden het er alleen al in de provincie Arhus ongeveer 1500 zijn.

Vicki en Heidi willen de cursus nóg een keer doen. Ze verwachten dat ze dat mogen doen met behoud van uitkering. ,,Ze hebben liever niet dat je met je armen over elkaar thuiszit." Heidi is opgeleid als technisch assistent bij de burgerbescherming. ,,Misschien kan ik werken met logistiek," zegt ze aarzelend. Daarna klinkt het wat zekerder: ,,Ik heb het afgelopen halfjaar gebruikt om dichter bij mezelf gekomen. Nu me dat is gelukt is, kan ik de nieuwe cursus gebruiken voor de volgende stap. Het vinden van werk.''

Bron: www.trouw.nl, 13 januari 2004