'Biliyor musun? Tek boynuzlu atlarin inanilmaz yaratiklar oldugunu dusunurdum ve daha once yasayan bir tane gorememistim'

'Simdi birbirimizi gorduk' dedi tek boynuzlu at, 'bana inanirsan ben de sana inanirim.'

-Lewis Carroll;Through the Looking Glass

Tek tanrili dinlerde, yaratilanin 'tanrinin ozunden fiskiran' tanimlamasi kabul edildiginde, yaratiklarin dayanilmaz cekiciligi, varolmakla varolmamak arasinda gezinen, hayal gucuyle beslenen 'digerleri' olmalarindan kaynaklandigi dusunulebilir. Yaratilma taniminin zaman ve uzam icinde sinirli olmasina ragmen yaratilanlara insan tarafindan yapilan atiflar onlarin dogaustu bir boyut kazanmalarini saglar. Belki de bu yuzden tek boynuzlular* gercekligini yitirip mitolojik bir duse donusur.

Tek boynuzlularin gorunumlerini tanimlanmasinda tam olarak bir fikir birligi bulunmasa da yapi olarak toynakli hayvanlara benzedikleri iddia edilir. Yunanli felsefeciler tek boynuzlulari at ve esek arasinda bir yere koyarken, diger felsefeciler bir tur keci olarak tanimlamayi uygun gormuslerdir. Thomas Aquinas ise bu tanimlarin bir ortak noktasi olabilecegini dusunup bazi tekboynuzlu hayvanlarda hem ata hem de keciye dair ozellikler gorundugunu one surmustur. Bu tanimlama dahilinde on ayaklari keci ayagina benzer, at basli, keci sakalli ya da keci govdeli, at basli yaratiklar olarak ifade edilmistir. Odell Shepard ise tek boynuzlularin gorunusu ile ilgili anlasmazliga, kisaca Mendel kanunlarina gore yonlenen bir seri yolunu sasirmis melezin karismasiyla olusan bir irk oldugu tanimlamasiyla yanit vermisti.

Ortacagda tek boynuzlular asaletin ve erdemin simgesi olarak gorunmuslerdi. Boynuzun gucu hanedanlarin birliginin, beraberliginin sembolu haline gelmis ve donemin sanat eserlerinde sik sik rastlanmistir. Tek boynuzlular ozellikle Hiristiyanlar arasinda safligin ve iffetin simgesi olarak ortaya cikmis ve bu tanimlar Incil'deki kutsal yaratiklarla ilgili ifadelerle desteklenmistir. Tek boynuzlu hayvanlarin gucu sadece dini inanislarin bir sembolu olmasindan degil mistik ve ruhani guclerin de bileskesi olmasindan kaynaklanir. Tek boynuzlular bir aslanla dovusebilecek kadar guclu, bir bakireye boyun egebilecek kadar saftirlar.

'Tek boynuzlu atlari yakalamanin bir yolu, bakirenin kollarindan gecer. Bakire issiz bir yerde birakilir. Tek boynuzlu at bakireyi fark ederek onun dayanilmaz cazibesinin yavas yavas esiri olur ve bakireye yaklasir, onun kucaginda uykuya dalar. Iste, avcilara gore tekboynuzlu atin yakalanmasi icin en uygun andir. Buna ragmen yetiskin bir tek boynuzlu atin hic yakalanmadigi soylenir. Yakalanan yavru tek boynuzlu atlar ise sirklerde halka gosterilir ya da kralin yaratik koleksiyonunun bir parcasi olur. '

Tek boynuzlular efsunludur ve yasayan canlilar icin yasam ile olum arasindaki cizgiyi belirler. Ornegin, Italya'da kral saraylarinda zehirli olan yiyeceklerin, iceceklerin ortaya cikarilmasinda onlara basvurulur.

'Ve ormandaki butun hayvanlar suyun yaninda tek boynuzlu ati beklediler, ki gelsin, safligini suya katsin.'

'Alicorn' olarak da adlandirilan boynuzun, bir cok hastaliga iyi de geldigine inanilirmis. Boynuz, ilac satan dukkanlarda toz halinde satilir ya da asaletin simgesi olarak tum olarak da alinirmis. O donemde ele gecen boynuzlarin gercekligini anlamak icin kimyacilar cesitli testler yaparlarmis.

Gercek bir boynuz;

1. Suya atildiginda kucuk kabarciklar cikarir ve suda sanki kaynar gibi ses cikarir,

2. Yakildiginda tatli bir koku yayar,

3. Zehirli bitkiler ve hayvanlar yanina getirildiklerinde patlar ve yokolur,

4. Zehiri etkisiz eder,

5. Cok sert, agir ve simsir renkli arsenikten zehirlenmis bir guvercini kurtaracak kadar gucludur,

6. Boynuzla yere cizilen yuvarlagin ortasindaki orumcegi hapseder ve olumune sebep olur.

Tek boynuzlulara yuklenen sifatlara bakildiginda, bir cogunun insanlari diger canlilardan ayiran ozellikleri de kapsadigi gorulebilir. Boylece, tek boynuzlularin insanin dus dunyasindaki yeri ile yeryuzundeki yaradilisi uzerinde bir paralellik kurulabilir. Belki de dunyadaki 'tekboynuzlu atlarin' zaman ve uzamla sinirli olsalar bile, yarattiklari etki sonsuza dek surecektir.

'O yerde ne varsa hepsini sizin icin yaratti. Sonra semaya yoneldi, onu yedi gok olarak yaratip duzenledi...'**

Bir anlamda insanoglunun sahip olamadigi ya da sahip olamayacagi kitlesel bir dusu imgeleyen erdemleri barindiran tum ihtiyaclarini doyurmasi icin bir mahluk yaratmis ve 'yaradan'in konumuna gecmistir.

Gunumuz dunyasinda tek boynuzlulara aftedilen birlestirici misyonlari kalmasa bile akilda estetik ve guzelligin simgesi olmaya devam etmektedir. Tekboynuzlu ata yonelik tanimlardaki kitlesel yapi zaman icinde kisisel ihtiyaclarin tatminine yonelik bir imge haline gelmistir.

'Insanlar ic dunyalarina yapacaklari yolculuklar icin tekboynuzlu atlari es sectiler. Ve onlar insanligin herseyini tasidirlar. Dedi ki tek boynuz, 'dunyanin butun agirligi uzerimdeydi.''

* Eski fransizca'da "unicorne", latince'de "unicornis".

** Bakara suresi, 29.ayet