By Hüsnü Köktürk        TB6BHK           [email protected]

Multivibrator FM telsiz devresi
UYARI Devre güçlü olduğundan amatör bantları dışında kullanımı kullanımı yasaklar kapsamına girer. Devre eğitim amaçlıdır, labaratuvar test aracı olarak kullanılma amacıyla monte edilmiştir. Serbes ve rahat kullanmak isteyenler voltajı 3 volta indirme, gücü düşürme, anten kullanmama....gibi tedbirler alıp legal sınırlar içerisine inerek çalışmayı deneyebilirler. Bu devreyi 40 küsur yıl önceleri de yapmış ve memnun olmuştum. O zamanları elimde güç ölçen birşeyler yoktu, şimdi de yok ama şimdi elimde hiç olmazsa köryük olarak veya anten devresine seri olarak bağlanabilen küçük, gücü belli minyatür ölçüm lambaları var. Yeni, yani 2010 yılı başlarında bu devreyi 2N3866 transistörüyle(transistörün orijinal olduğunu zannetmiyorum) yeniden kurdum, elbette eski yıllara göre şahsımda tecrübe fazlalığı vardı. Vardı ama yine de eski kurduğum devreler ile yenisi arasında biraz fark var gibi ki bu farkı kapatmak hayli güç oluyor. Eski kurduğum devreler mucizevi şartlarda çalışıyordu. Sadece küçük bir BC108 ile FM bandında 10 km mesafe alabiliyordum. Bu mesafeyi belki şimdi modern devrelerle ancak yakalayacabileceğim. O mucizevi devreleri Trac mecmuasında yayınlamış olmama rağmen eksik anlatımdan ve de meçhullerin tam bilinememesi dolayısı ile yeniden bir defa dahi yapıp ortaya koyamadım. Veya o işlerle uğraşmadım, fakat nasıl başarılı oldukları hatıraları ve hayallleri hep kafamda durmuştur. Eski başarının bir, belki iki sebebi vardı. Şimdi anlamaya başlıyorum. Öncelikle FM 87-108MHz bandında çalışmama rağmen bobin boyutları normal ölçülere sığmayacak kadar büyük ve çok turluydu. Bobinler zil telinden icabında yassı piller üzerine sarılıyordu. Okuyucu soruyordu, zil telinin çapı nedir, uzunluğu nekadardır?(şimdi ise gümüş kablama tel kullanın, çap 10mm yi geçmesin derler) ha ha ha ha! kullandığımız zil telinin çapı yarım mm basit hat teli idi. Bobin çapı tur adedi ve tel uzunluğu ancak denemelerle bulunabiliyordu. Yapılan en doğru hareket radyoyu açarak vericiden 10 metre uzağa koymak ve bobini sarmaya başlamak, evet FM bandınde ya elinizin 4 parmağı üzerine veya o yıllarda var olan ve şimdi bulunmayan yassı 9 voltluk iki pil üzerine FM osilator bobini sarmak, böyle bir FM osilatorunun kabladığı alanı düşünebiliyormusunuz? Bir an alıcı radyonun aniden güçlü olarak hışırdadığını duyuyorsunuz, radyo sallanıyor devrilmeye geliyor. Radyo da o eski radyolardan, en az üç veya 4 muayyen (moyen, orta frekans) frekans bobinli çok üstün seçici ve şimdi malesef üretimi bulunmayan radyolardan, işte akort yapılmıştır. İşte mucizevi osilator devresi, bu osilator normal osilatorlardan 5 veya 10 kere daha güçlü. Bobin turu kimin aklında, saten bu telden akım geçmezdi ki!. Ama mandala bastığınızda 10 metre ötedeki radyo devrilecek gibi olurdu. Şimdi anlıyorum biz o zamanları osilator olarak hem güç osilator devrelerini hemde asıl frekansı değil harmonik frekansları kullanıyorduk?. BC108 transistörü gerçek frekansta (88-108MHz)zayıf çalışıyordu. Ama 20MHz nin 5 inci harmoniği FM bandinda çok daha fazla başarılı idi. Ayrıca bir de 30 volt gibi yüksek voltaj kullanmışsanız, başarınıza başarı katmış olurdunuz. ( bu düşüncelerin yanlış olduğu sonradan ortaya çıktı) Ne ise gelelim asıl şimdiki devremize. Görüyorsunuz dimi, biz buna benzer devreleri ta 1968 yılında transistörler yeni yeni piyasaya çıkıyorken yapmıştık. İnanın ki 1968 yılı devreleri ile biz fm radyosu içine türkü söyleyebiliyorduk. Günün birinde bu mucizevi devreyi yeniden kaleme almayı deneyeceğim, devreyi çizince buraya ilave edeceğim inşallah.

Bazı elektronikçiler bu tip multivibrator devrelerini hiç beğenmiyorlar. Birisi bu devreyi driver olarak kullanamadığını söylüyor. Güç olarak devre başarılı. İki transistörlü bu devreye bir, iki veya üç vat diyenler var. Bir vattan aşağı diyen hiç yok. Modulasyon işine gelince güçlü bir osilator devresine direk bağlanan modulator, problenli olabilir, nitekim benim kullandığım bu modulator 10 üzerinden ancak 7 veya 8 puan alabilir. Verici osilasyonlarının modulatora girmesini engellemek amacıyla orjinal devrede bulunmayan 1n bir nano kondansatörler ilave edilmek zorunluluğu hissedildi. Diğer modulasyon tiplerini denemedim, yıllar önceleri biz voltaj devresine seri bağlı hoperlor kullanmış ve %100 kaliteli ses almıştık.. Cihazın ikinci dezavantajlı tarafı, antene yaklaşınca frekansın oynayıp kayması.

http://www.jonasbairros.xpg.com.br/transmissor%20de%20fm%20corsario.gif
http://www.reconnsworld.com/forum/read.php?18,376
http://totalitaer.de/Rftechnik/mikrowellersender.htm
http://www.mariucci.freeserve.co.uk/fm2w.gif
http://homepage.eircom.net/~yellowbeard/pantek.htm
http://www1.shellkonto.se/icom2002/fmsandare/stationtransmitter/4/index.htm
http://www.geocities.ws/husnu66tr/resimler/multi-modulator.jpg
http://www.geocities.ws/husnu66tr/resimler/ multi-transmitter.jpg

ANA SAYFA-- MAIN PAGE

Copyright © Hünü Köktürk TB6BHK  2N3866 FM multivibrator transmitter dynamic mice modulator