Mo�ollar�n ve Timurlenk�in seferlerinden sonra Kara�ay-balkarlar�n n�f�slar� iyice azalm��t�r ve etnik topraklar�n kuzey s�n�rlar� zay�flam��t�r. Olu�an durumdan faydalanarak Ad�g kabileleri, Taman yar�m adas�ndan do�uya do�ru ilerleyerek Kara�ay-Balkarlar�n kuzey topraklar�na yerle�mi�ler. Ve b�ylece 15-16 y.y.da Kara�ay-Balkarlar�n kom�u halklarla yeni s�n�rlar� belirlenmi�tir. Bu s�n�rlar 19 y.y.da Ruslar�n Kafkasya'y� i�gal etmesine kadar korunmu�tur. Kara�ay-Balkar'lar�n kuzey-do�u hududundaki kom�u halklarla olan s�n�rlar�n� belirleyen �ok �nemli bir kan�t 1709 y�l�na ait Kafkasya'da, s�n�rda yer alan ta� levhada yaz�lan yaz�d�r. Bu yaz�da: "Kr�m topraklar�nda ya�ayan Kabartaylar ve Be� da� toplulu�u aras�nda topraklarla ilgili tart��ma ��kt�. Be� da� toplulu�u: Balkar, Bezengi, Holam, �egem ve Baksand�r. Da� toplulu�u Kaytuk Aslanbe�i temsilci olarak se�mi�tir, Kabartaylar Kazaniy Jaba��'yi,Kr�ml�lar Sorsan Bayan'� se�mi�ler ve bunlar biraraya gelerek t�re (meclis)yapm��lar ve �u karara varm��lar:
Tatar-t�p b�lgesinden Tere�e kadar, oradan koban (Osetya'da) ovalar�na kadar, oradan Lestken s�rt�ndaki da� ge�idine kadar, oradan Jamba� ve Malka'ya kadar olan b�lgenin yukar� k�sm� Be� da� toplulu�una aittir. Ta�-kalas�'ndan Tatar-t�pe kadar K�r�m topraklar�d�r. Ta�-kalas�ndan a�a��s�-Rus topraklar�d�r..." (Abayev M. Balkariya. �stori�eskiy o�erk. 1911. s.586-627.)
Kara�ay-Balkarlar�n topraklar�n�n bat� s�n�rlar�n� belirleyen belgelerden baz�lar� ise �unlard�r: "19 y.y. Kara�ay�da Arh�z b�lgesinde bulunan Rus ara�t�rmac� S.V. Vagapov�un belirtti�ine g�re: B�y�k Zelen�uk nehri Kara�ayl�lar� bir taraftan di�er taraftan da Abazalar�n, Ad�galar�n ve Nogaylar�n toprak s�n�rlar�n� ay�rmaktayd�. B�y�k Zelen�uk nehrinin do�u taraf�nda y�ksek da�larda ve Maruh, Aksavut nehirler aras�ndaki otlaklar� Kara�ayl�lar kullanmaktad�rlar. B�y�k Zelen�uk ile B�y�k Laba aras�ndaki otlaklar� ise �erkesler, Abazalar ve Nogaylar kullanmaktad�rlar.
Vagapov�un Arh�z�da kar��la�t��� ya�l�lar�n anlatt�klar�na g�re: bu s�n�rlar �ok eskilerden beri belirlenmi�tir ve Arhuz nehrin yan�ndaki bir b�lgede ise de�i�ik ticari anla�malar yap�lmaktayd�. (V.Arsenin, N.Bondar�v, Z.Sergiyevskiy. "Gorn�ye Pute�estviya po Zapadnomu Kavkazu. s.10-11.)
Kara�ay-Balkarlar�n kuzey s�n�rlar�n� 1666 y�l�nda Kuzey Kafkasya�da bulunan �nl� T�rk gezgini Evliya �elebi "Kafkasya Seyahatnameleri" adl� notlar�nda belirtmi�tir. Kara�ay-Balkarlar kendilerine "tavlu" yani da�l� dediklerinden dolay� Evliya �elebi�de bunlar�n �lkelerine "Tavistan" olarak yazm��t�r. Notlar�nda: "Kuban ve �ncik (Zelen�uk) nehirlerinin birle�ti�i b�lgede Beberdeka� (Biberdler) �erkezleri otururlar. Bunlar�n oturdu�u b�lgede da�lar yoktur ve hepsi d�zl�k alanlarda, a�a�l�k yerdedirler. Beberdeka� �erkezi d�rtkarde� beyleridir. �kisi kabart� beylerine, ikisi de Tavistan sultan�na tabidir... Be�tav b�lgesinden do�uya do�ru be� saat gidip kubart� da�lar�ndan a��p Zeluk (Zolka) nehrine geldik. Tavistan hudundan durdu�umuz kona��n arkas�ndad�r. Zeluk nehrini ge�tik ve Tavistan vilayetine girdik. Buras� hayret edilecek b�y�kl�kte bir vilayettir. Bir ucu kuzeyde ta Masku (Moskova) vilayeti ile kom�udur. Bir ucu Da��stan Padi�ah� �lkesiyle hududu ile kom�udur. Bir ucu g�neyde Berz da�� arkas�nda Dadyan (Svan) �lkesiylekom�udur. (Evliya �elebi Seyahatnameleri. �stanbul.1996. s.445-448). |
