HZ.YUNUS (AS)'IN PEŞİNDE: NİNOVA VE YEREL İNANÇLAR
Hz. Yunus Kur'an-ı Kerîm'de kıssası
anlatılan büyük peygamberlerden birisidir. Kendisi Ninova'ya
yani şu anki Irak'taki Musul'a peygamber olarak gönderilmişti.
Bazıları Kur'an-ı Kerîm'deki bu olayı imkansız bulabilir.
Ancak görülecek ki yakın tarihlerde bile benzeri olaylar
meydana gelmiştir.
"Deniz Köpeği" adlı bir balık (Carcharodon
cacharias) 12 metre boya bile ulaşabilmektedir. Bu canlı ılık
sularda yaşar. 1758 yılında Akdeniz'de bir gemici gemiden
düşüp bir balık tarafından yutulmuştu. Geminin kaptanı
balığı topa tutturmuş ve balık yuttuğu adamı öldürmeden
çıkarmıştır. 1
Sperm balinaları 2.4 metrelik bir
kütleyi bir kerede yutabilirler. Şubat 1891'de James Bartley
adlı bir gemici, "Star of the East" adlı gemiden
düşüp Falkland Adaları civarında bir balina tarafından
yutuldu. 48 saatten fazla balinanın içinde kalan gemici balina
avcılarının balinayı zıpkınlayıp geminin güvertesinde
balinanın karnını yardıktan sonra tesadüfen çıkarıldı.
Sir Francis bunun hakkında şöyle der:
"Bartley, balina içinde bir insanın
havasızlıktan ölmeden yaşayabileceğini kanıtladı.Bu kişi
balinaya girişini hatırlıyor. Balinaya girdikten hemen sonra
zifiri bir karanlık etrafını kaplamış. Çevresinde ne olup
bittiğini anlamayan denizci biraz araştırdığında yumuşak
birşeye temas ettiğini anlamış. Daha fazla hareket edememiş
ama hala nefes alabiliyormuş. En kötü şey korku ve müthiş
sıcaklıkmış. İçerde durdukça cildi asitle beyazlamış ve
kurtarılınca da bu beyazlık hiç geçememiş. Bunun dışında
herşeyi sağlıklı imiş. 2
Asurluların önde gelen tanrısı "Dagan", "yarı
balık-yarı insan" şeklinde tasavvur edilirdi. Bu balık
tanrısı figürleri Ninovadaki yıkık sarayların girişinde ve
Ninova'daki tapınak harabelerinde ve Babil mühürlerinde
değişik formlarda yer alır.
Babil tarihçisi Berosus M.Ö.4.üncü y.y.'da bu balık adam
inancının kökeni ile ilgili kayda sahiptir. En eski
geleneklere göre Kalde ve Babil, sudan gelen "yarı
balık-yarı insan" birisinin yönetimindeydi. Hz. Yunus
(as) zamanında insanlar onun peygamberliğine inanırlardı. H.
Clay Trumbull şöyle yazar:
"..Kaydedilmiş ani ve yaygın Ninova inancı ile
Yunus'un mucizesi bir tesadüf değildir.." 3
Berosis bu tanrının adını Odacon'un çeşitli
tezahürlerinden bahsederken, Asur Balık Tanrısı
"OANNES" olarak verir. Ünlü Asurolog Dr. Herman V.
Hilprecht, Yunancaya geçmiş şekliyle aynı olan Oannes'in
Yunus'tan geldiğinden bahseder. 4
"Yunas" kelimesinin Ninova'da
kalıntıları da Yunus (as) kıssasının doğruluğuna işaret
eder.
"Toprağın altı kazıldıkça Ninova'nın eski
saraylarında Nebi Yunus (as)'ın izleri ortaya
çıkmıştır."5
Kaynaklar:
1 Ambrose John Wilson, "The Sign of prophet Jonah and its
Modern Confirmations"The Princeton Theological Review 25
(1927):638. Altyazı 20
2 A.g.e., s. 636
3 H. Clay Trumbul ,"Jonah in Nineveh", Journal of
Biblical Literature 11 (1892): 10-12
4 A.g.e., s.14
5 A.g.e., s.17-18