Κύριε Καθηγητά μπορώ να σας μηνύσω;
Η 19χρονη
Κάθριν Νόρφοκ είναι ένα «παιδί της εποχής μας». Όταν είδε το
χαμηλό βαθμό της στις τελικές εξετάσεις των Λατινικών δεν κατηγόρησε τον εαυτό
της, ούτε απέδωσε την αποτυχία της στην κακή συγκυρία. Αντιθέτως, μήνυσε το
ιδιωτικό σχολείο της για ανεπαρκή προετοιμασία, διεκδικώντας αποζημίωση
150.000 λιρών (κάπου 84 εκ. δρχ.). Το επιχείρημα της «απλό»: το, ομολογουμένως ακριβό, σχολείο της (στοιχίζει περίπου 4,5 εκ. δρχ.
το χρόνο) όφειλε να εξασφαλίσει τη σωστή της προετοιμασία και κατ' επέκταση
την επιτυχία στις εξετάσεις.
Ο μη
ικανοποιητικός τελικός βαθμός σημαίνει αφ' ενός ότι το σχολείο δεν έφερε εις
πέρας το έργο που ανέλαβε και πληρώθηκε να κάνει και αφ ετέρου ότι η ίδια κινδυνεύει
να μην κάνει ποτέ καριέρα ως δικηγόρος στο Σίτι του Λονδίνου. Γιατί με το
«μελανό» αυτό σημείο στο βιογραφικό της, οι μεγάλες νομικές εταιρείες ίσως δεν
της δώσουν ποτέ μια ευκαιρία, ούτε καν για συνέντευξη. Ζητεί, λοιπόν,
αποζημίωση για πιθανή απώλεια εισοδημάτων. Βλάβη στις επαγγελματικές της προοπτικές
και ψυχική οδύνη!
Όσο ριζοσπαστική ή παράλογη κι αν φαίνεται αυτή η
αγωγή, πολλοί πιστεύουν ότι θα αποτελέσει νομικό προηγούμενο για πληθώρα
παρόμοιων διεκδικήσεων. Το θέμα δεν είναι φυσικό μόνον νομικό ή πρακτικό αλλά
και ηθικό, γ’ αυτό και οποιοδήποτε
συμπέρασμα προϋποθέτει μια πολύπλευρη ανάλυση. Το πρώτο ερώτημα που τίθεται
είναι το εάν και πόσο τα αποτελέσματα των εξετάσεων είναι ένα εμπορεύσιμο αγαθό
που μπορεί να συνοδεύεται από εγγύηση, όπως οποιοδήποτε άλλο προϊόν. Ακόμη κι
αν δεχτούμε ότι υπάρχει ένα μίνιμουμ περιθώριο πρόβλεψης της επιτυχίας, είναι
πολύ δύσκολο ν' αποδειχθεί ότι η ευθύνη ανήκει στο σχολείο -που δεν δίδαξε-και
όχι στο μαθητή -που δεν διάβασε.
Όπως
επισημαίνουν έγκριτοι δικηγόροι, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι υπήρξε
παράβαση καθήκοντος εκ μέρους του σχολείου εάν κάτι είχε πάει τελείως στραβά,
εάν π.χ. δεν είχε ακολουθηθεί το προβλεπόμενο πρόγραμμα σπουδών ή εάν δεν είχε
ολοκληρωθεί η διδακτέα ύλη. θα έπρεπε επιπλέον να αποδειχθεί ότι αυτή n
παράβαση προκάλεσε σημαντική ζημία. Στην περίπτωση μάλιστα της Κάθριν, και
δεδομένου ότι οι μαθητές μπορούν να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο και με
χαμηλότερο Βαθμό, θα έπρεπε να αποδειχθεί ότι η μη εισαγωγή σε ένα συγκεκριμένο
πανεπιστημιακό πρόγραμμα μπορεί να βλάψει τη μελλοντική σταδιοδρομία της. O
συνήγορος της έχει αναλάβει μια μάλλον δύσκόλη αποστολή.
Τι οδηγεί όμως μια τόσο νέα κοπέλα σε μια τόσο δραματική αντιμετώπιση της
αυριανής της εξέλιξης; Ο αυξανόμενος
ανταγωνισμός για υψηλούς βαθμούς στις εξετάσεις και για την είσοδο στα καλύτερα
πανεπιστήμια έχε κάνει πολλούς γονείς να βλέπουν με πιο κριτικό μάτι τον τρόπο
εκπαίδευσης των παιδιών τους, ιδίως όταν τους στοιχίζει πολύ ακριβά Αυτό είναι
βεβαίως θεμιτό, αρκεί να μη δίνουν στα παιδιά την εντύπωση ότι η μάθηση είναι αποκλειστική
υποχρέωση του σχολείου κι οχ δική τους. Μεγάλο μέρος της ευθύνης φέρουν και οι
μεγάλοι εργοδότες, που αποφασίζουν για τους υποψήφιους προς πρόσληψη βάσει των
Βαθμών τους στις εισαγωγικές εξε- τάσεις. Δεν είναι αυτό μια παράλογη και υπερβολική
πίεση για παιδιά μόλις 17 και 18 ετών; Δεν μπορούν, κα δεν είναι πια φρόνιμο,
οι εταιρείες του Σίτι να περιμένουν την αποφοίτηση των νέων από το πανεπιστήμιο,
πριν προχωρήσουν στο «ξεκαθάρισμα»; Και
δεν είναι παρακινδυνευμένο να αποφασίζουν οι νέοι, με τόση Βιασύνη και υπό
τέτοια πίεση, για μια καριέρα που θα καθορίσει τις επόμενες τρεις ή τέσσερις δεκαετίες
της ζωής τους; Σίγουρα η εκπαίδευση είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση και όλοι οι
συμμετέχοντες στη εκπαιδευτική διαδικασία οφείλουν να ανά λαμβάνουν τις ευθύνες
που τους αναλογούν Όταν όμως φτάνει να αντιμετωπίζεται ως εμπορική συναλλαγή,
τότε κάποιος έχει πάρε ξηγήσει το ρόλο του. Είτε είναι οι φορείς της
εκπαίδευσης που έχουν χάσει το στόχο τους
και δίνουν περισσότερη έμφαση σε ένα κακώς νοούμενο «στάτους» παρά στην
ουσία είτε είναι οι μαθητές, που βλέπουν το σχολείο σαν ¨¨σουπερμάρκετ.¨¨
(από
τον ημερήσιο τύπο)