قانون تعزیرات حکومتی بهداشتی
مصوب مجمع تشخیص مصلحت
فصل اول - تعزیرات حکومتی خدمات تشخیصی و درمانی
ماده ۱- ایجاد مؤسسات پزشکی غیر مجاز توسط اشخاص فاقد صلاحیت از
نظر تخصصی جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می‌گردد:
مرتبه اول - تعطیل مؤسسه وضبط کلیه ملزومات مؤسسه بنفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی به میزان یک میلیون تا ده
میلیون ریال واعلام نام در جراید.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، زندان ازشش ماه تا یک سال.
ماده ۲- ایجادمؤسسه پزشکی توسط افراد متخصص بدون پروانه کارجرم بوده و متخلف به
مجازاتهای زیر محکوم می‌گردد:
مرتبه اول - تعطیل مؤسسه، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی به میزان یکصد هزار ریال تا
یک میلیون ریال.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه به میزان یک میلیون تا ده میلیون
ریال وضبط اموال مؤ سسه بنفع دولت.
ماده ۳ - خودداری بیما رستان‌ها از پذیرش وارایه خدمات اولیه لازم به بیماران
اورژانس جرم محسوب شده ومتخلف به مجازاتهای زیرمحکوم می‌گردد:
مرتبه اول - جریمه نقدی از یکصد هزار تاپانصد هزار ریال، توبیخ کتبی و درج در
پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از پـانصـد هزار تـا یک میلیون ریال، لغو پروانه مسئول فنی
مؤسسه، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از مبلغ یک میلیون تا پنج میلیون ریال، لغو پروانه مسئول
فنی مؤسسه، لغو پروانه تاسیس، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
ماده ۴ - ایجاد و یا ارایه خدمات مازاد بر احتیاج به منظور سود جویی و یا دخل و
تصرف در صورتحساب ودریافت اضافه ازنرخهای اعلام شده از ناحیه وزارت بهداشت، درمان و
آمـوزش پزشکی جــرم محسوب شـده و متخــلف بــه مجـازاتهای زیر محکوم می‌گردد:
مرتبه اول - جریمه نقدی به میزان دو برابر اضافه دریافتی از بیماران، توبیخ کتبی و
درج در پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی به میزان پنج برابر اضافه در یافتی از بیماران، لغو پروانه
مسؤول فنی، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه سوم - جریمــه نقدی به میزان ده برابر اضافه دریافتی از بیماران، لغو پروانه
مسئول فنی، لغو پروانه تاسیس، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
تبصره - میزان حق العلاج بیماران از طریق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام
خواهد شد.
ماده ۵ - بکار گیری کلیه متخصصین و صاحبان حرفه‌های پزشکی و پیراپزشکی که فاقد مجوز
قانونی کار، صادره از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند، در مؤسسات پزشکی
جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - جریمه نقدی بمیزان یکصد هزار تا پانصد هزار ریال، توبیخ کتبی و درج در
پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، لغو پروانه مسئول فنی.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، لغو پروانه تاسیس.
ماده ۶ - صاحبان حرفه‌های پزشکی و پیراپزشکی فاقد مجوزهای قانونی کار مندرج در ماده
۵ که در محل غیر مجاز بکار مشغول شده‌اند به مجازاتهای زیر محکوم خواهند شد:
مرتبه اول - درج تخلف در پرونده پزشکی و اعزام به محل کار قانونی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی بمیزان پانصد هزار تا پنج
میلیون ریال به تناسب.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، محکومیت و اضافه خدمت در محل کار قانونی
حداکثر تا دو برابر مدت قانونی.
ماده ۷ - بکار گیری افراد فاقد صلاحیت حرفه‌ای در مؤسسات پزشکی جرم محسوب شده و
متخلف به مجازاتهای زیر محکوم خواهدشد:
مرتبه اول - جریمـه نقدی بمیزان پانصد هزار تا یک میلیون ریال، توبیخ کتبی و درج در
پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، لغو پروانه مسئول فنی.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، لغوپروانه تاسیس.
تبصره - افراد فاقد صلاحیت شاغل نیز به مراجع ذیصلاح قضایی جهت برخورد قانونی معرفی
خواهندگردید.
ماده ۸ - ترک مؤسسه پزشکی توسط مسؤول فنی وپزشک کشیک وسایر کادرهای تخصصی در ساعت
مقرر، تعطیل غیر موجه مطب ویا مؤ سسه پزشکی بدون اطلاع سازمان نظام پزشکی ونپذیرفتن
درصدی از بیماران بیمه که وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی تعیین مینماید، جرم
محسوب شده ومتخلف به مجازاتهای زیر محکوم می‌گردد:
مرتبه اول - توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی بمیزان یکصدهزار تا
پانصدهزار ریال.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات‌ها ی مرتبه دوم، لغو پروانه مسئول فنی.
تبصره - در صورت لغو پروانه مسئول فنی و یا لغو پروانه تاسیس در مورد مؤسسات پزشکی
(مشمولین مواد ۳ و ۴ و۵ و۷ و ۸) جهت تعیین تکلیف قانونی برای انتخاب مسئول فنی جدید
و هیأت مؤسس جدید مراتب به کمیسیون قانونی تشخیص امور پزشکی ارجاع می‌گردد و ضمناً
تا تعیین تکلیف نهایی از طریق کمیسیون فوق از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی مسئول فنی موقت برای اداره مؤسسه منصوب و بکار گماشته خواهد شد.
ماده ۹ - چنانچه اعمال خلاف مندرج در مواد (۱ و۳ و۴ و۷) سبب ورود خسارت جانی و مالی
به افراد شود، مجازاتهای مندرج، مانع رسیدگی و پیگرد قانونی مؤسسه و یا افراد متخلف
و اعمال مجازاتهای مربوط توسط مراجع ذیصلاح قضایی نخواهد گردید.
ماده ۱۰ - چنانچه تخلفات متعددی درواحد‌های موضوع این قانون صورت پذیرد، در هر مورد
مجازاتهای مربوط اعمال خواهد شد.
ماده ۱۱- در مورد جرایم موضوع این قانون کمیسیونی مرکب از سرپرست نظام پزشکی مرکز و
یا استان بر حسب مورد و مدیر عامل سازمان منطقه‌ای بهداشت و درمان استان و نماینده
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موضوع را بدوا «رسیدگی نموده و در صورت تشخیص
وقـوع جرم در مورد مؤسسات دولتی به کمیسیون تعزیرات حکومتی بخش دولتی و در موارد
غیر دولتی به دادسرای انقلاب اسلامی جهت تعیین مجازات معرفی مینماید. (۱)
ماده ۱۲ - کلیه درآمدهای حاصل از مجازاتهای این قانون به خزانه واریز میشود و
وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است اعتبارات مورد نیاز جهت اجرای این قانون را
مطابق تشخیص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از محل وجوه جرایم در اختیار وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار دهد. (۲)
فصل دوم - تعزیرات توزیع و فروش دارو و شیر خشک و ملزومات
پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی
بخش ۱ - دارو:
ماده۱۳ - دارو باید دارای پروانه ساخت یا مجوز ورود ازطرف وزارت بهداشت درمان و
آموزش پزشکی باشد و عرضه و فروش داروی فاقد پروانه ساخت یا مجوز ورود از طرف دارو
خانه جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می‌گردد:
مرتبه اول - اخطار کتبی (۳) و جمع آوری داروهای غیر مجاز.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال و انعکاس مراتب در پرونده.
مرتبه سوم - قطع سهمیه دارویی تا مدت سه ماه.
مرتبه چهارم - تعطیل دارو خانه تا مدت یکسال.
قانون اصلاح ماده (۱۳) قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و
بهداشتی ۱۳/۹/۱۳۷۹
قانون اصلاح ماده (۱۳) قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی
ماده واحده - ماده (۱۳) قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی مصوب سال
۱۳۴۶. ۴. ۲۲ به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
ماده ۱۳ - تخلف از مقررات بهداشتی نظیر عدم رعایت بهداشت فردی، وضع ساختمانی،
وسایل کار ممنوع است و مستوجب مجازات می‌باشد. مقررات بهداشتی مربوط به مراکز تهیه
و تولید، نگهداری، توزیع، فروش و حمل و نقل مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و
بهداشتی و اماکن عمومی در‌آئین‌نامه اجرائی این ماده تعیین خواهد شد. تخلف از
مقررات مذکور مستوجب مجازاتهای بازدارنده از بیست و پنج هزار
(۰۰۰ ۲۵) تا پانصد هزار (۰۰۰ ۵۰۰) ریال جریمه نقدی به ازای هر مورد نقض مقررات
بهداشتی خواهد بود. میزان مجازاتهای یاد شده بر اساس نرخ‌تورم (هر سه سال یک بار)
بنا به اعلام بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و تأیید هیأت وزیران قابل افزایش است.
مأمورینی که از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای نظارت بهداشتی اماکن و
مراکز موضوع این ماده تعیین میشوند مکلفند متخلفین‌از مقررات بهداشتی را با ذکر
موارد تخلف با تنظیم گزارشی به مسؤول بهداشت محل معرفی نمایند. مسؤول بهداشت محل در
صورت تأیید گزارش به‌صاحب مرکز و یا مسؤولین مربوطه اخطار مینماید تا نسبت به رفع
نواقص بهداشتی در مهلت تعیین شده اقدام کند در صورت عدم رفع موارد تخلف، دستور
تعطیل محل و مهر و موم و یا لاک و مهر آنرا صادر مینماید و پس از برطرف شدن نواقص
و تأیید مسؤول بهداشت محل از واحد مربوطه رفع‌تعطیل و فک مهر و موم خواهد شد. در
تمام موارد مذکور پرونده جهت رسیدگی به دادگاه صالحه ارجاع می‌گردد.
مقررات بهداشتی، وظایف و مسؤولیتهای مسؤول بهداشت محل و مأمورین نظارت مدت زمانهای
لازم برای رفع نواقص بهداشتی و سایر امور مربوطه‌در اجرای این ماده واحده در
آئین‌نامه اجرائی این قانون مشخص خواهد شد.
تبصره ۱ - صاحبان مراکز مزبور در صورتی که اقدامات انجام شده را خلاف قانون و
مقررات مربوطه بدانند میتوانند به مرجع قضائی صالح شکایت‌نمایند.
تبصره ۲ - مأمورین انتظامی موظفند در تمام مراحل اجرای عملیات بازرسی، تعطیل و مهر
و موم یا لاک و مهر کردن محل، همکاری لازم را با مأمورین‌وزارت بهداشت، درمان و
آموزش پزشکی به عمل آورند.
تبصره ۳ - آئین‌نامه اجرائی این قانون توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
تدوین می‌گردد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ سیزدهم آذر ماه
یکهزار و سیصد و هفتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و در‌تاریخ ۱۳۷۹. ۹. ۲۰ به
تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی - مهدی کروبی
ماده ۱۴ - داروخانه باید دارای پروانه تاسیس از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی باشد و تخلف از آن جرم محسوب شده و محل مذکور بلافاصله تعطیل می‌گردد.
ماده ۱۵ - عرضه و فروش دارو باید با حضور مسئول فنی انجام گیـرد و تخلف از آن جـرم
محسوب شده و محل مذکور بلافاصله تعطیل می‌گردد.
ماده ۱۶ - مسئول فنی باید در ساعات مقرر در داروخانه حضور داشته باشدوتخلف از آن
جرم محسوب شده ومتخلف به مجازاتهای زیر محکوم می‌گردد:
مرتبه اول - اخطار کتبی (۱) با درج در پرونده.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ دویست هزارریا ل.
مرتبه چهارم - لغو موقت پروانه مسئول فنی تا مدت سه ماه.
ماده ۱۷ - داروخانه بایددارو رااز شبکـــه‌های توزیع تعیین شده از سوی وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (شرکتهای توزیع کننده دارو) تهیه و تدارک نماید. عدم
رعایت ضوابط این ماده جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می‌گردد:
مرتبه اول - اخطار کتبی (۲) با درج در پرونده.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال و قطع سهمیه دارویی تا مدت سه ماه.
مرتبه چهارم - تعطیل موقت داروخانه تا مدت یکسال.
تبصره - مبادله دارو در حد متعارف مصرف یک روز بین داروخانه‌های یک شهر مشمول ضوابط
فوق نخواهد بود.
ماده ۱۸ - دارو باید در مقابل نسخه پزشک ارایه شود و ارایه آن بدون نسخه پزشک جرم
محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - تذکر کتبی (۳).
مرتبه دوم - اخطار کتبی (۴) با درج در پرونده.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ پنجاه هزار ریال.
مرتبه چهارم - جریمه نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال.
مرتبه پنجم - قطع سهمیه دارویی تا مدت یکماه.
تبصره - لیست اقلامی که ارایه آنها بدون نسخه پزشک مجاز می‌باشد از سوی وزارت
بهداشت، درمان وآموزش پزشکی اعلام می‌گردد.
ماده ۱۹ - دارو باید طبق قیمت رسمی برای مصرف کننده، به متقاضی ارایه شود و قیمت هر
قلم از داروهای ارایه شده در نسخه درج شود و نسخه نیز به مهر دارو خانه ممهور گردد
و در مورد نسخ بیمه خدمات درمانی کپی نسخه (نسخه دوم) پس از درج قیمت مهر گردد تخلف
از این ماده جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می‌گردد:
الف - گرانفروشی:
مرتبه اول - جریمه نقدی تا مبلغ پنجاه هزارریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ پانصدهزار ریال ونصب پارچه بعنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال وقطع سهمیه دارویی به مدت یکماه.
مرتبه چهارم - تعطیل دارو خانه تامدت یکسال.
ب -عدم درج قیمت در نسخ بیماران وممهور ننمودن آنها:
مرتبه اول- تذکر کتبی (۱).
مرتبه دوم - اخطار کتبی (۲).
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ پنجاه هزار ریال.
مرتبه چهارم - جریمه نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال.
ماده ۲۰ - نگهداری ویا عرضه ویا فروش داروهای فاسد ویا تاریخ گذشته که بایستی معدوم
شوند، جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
الف - عرضه و نگهداری:
مرتبه اول - تذکر کتبی (۳) و جمع آوری داروهای فاسد و یا تاریخ گذشته.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال و جمع آوری داروهای فاسد و یا
تاریخ گذشته.
مرتبه سوم - قطع سهمیه دارویی تا مدت سه ماه.
مرتبه چهارم - تعطیل موقت تا شش ماه.
ب - فروش:
چنانچه در سایر قوانین مجازاتهای شدید تری پیش بینی نشده باشد، علاوه بر جبران
خسارت وارده به بیمار:
مرتبه اول - جریمه نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال و جمع آوری داروهای فاسد ویا تاریخ
گذشته.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال و قطع سهمیه دارویی تا مدت یک ماه.
مرتبه سوم - تعطیل داروخانه تا مدت یکسال.
ماده ۲۱ - در داروخانه نباید غیر از دارو، لوازم بهداشتی و آرایشی، شیر خشک، غذای
کودک و لوازم مصرفی پزشکی مجاز، کالا ی دیگری بفروش برسد. تخلف از ضوابط این ماده
جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - تذکر کتبی (۱).
مرتبه دوم - اخطار کتبی (۲) و درج در پرونده.
مرتبه سوم - جمع آوری کالاهای غیر مجاز.
مرتبه چهارم - جریمـه نقدی تا مبلـــغ یکصد هزار ریال و ضبط کالاهای غیر مجاز به
نفع دولت.
ماده ۲۲ - چنانچه داروخانه لوازم بهداشتی و آرایشی، شیر خشک، غذای کودک و لوازم
مصرفی پزشکی مجاز را بیش از قیمتهای تعیین شده عرضه نماید گرانفروشی محسوب شده و
متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
الف - گرانفروشی تا مبلغ دو هزار ریال.
مرتبه اول - جریمه نقدی معادل مبلغ ده هزار ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی معادل مبلغ ده هزار ریال، نصب پارچه در محل واحد بعنوان
گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی معادل مبلغ ده هزار ریال، نصب پارچه در محل واحد و معرفی از
رسانه‌های گروهی بعنوان گرانفروش.
ب - گرانفروشی از مبلغ بیش از دو هزار ریال تا مبلغ پانصد هزار ریال.
مرتبه اول - جریمه نقدی از مبلغ ده هزار ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از مبلغ ده هزار ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی و نصب
پارچه در محل واحد بعنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از مبلغ ده هزار ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی، نصب
پارچه در محل واحد و معرفی از رسانه‌های گروهی بعنوان گرانفروش.
ج - گرانفروشی از مبلغ بیش از پانصدهزار ریال تا مبلغ پنج میلیون ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی
مرتبه دوم - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی و نصب پارچه در محل
واحد بعنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل
واحد و معرفی از رسانه‌های گروهی بعنوان گرانفروش.
د - گرانفروشی بیش از پنج میلیون ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی و نصب پارچه در محل
واحد بعنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل واحد
و معرفی از رسانه‌های گروهی بعنوان گرانفروش.
ماده ۲۳ - داروخانه موظف است کلیه کالاهای خریداری شده را مستمراً تا اتمام موجودی
عرضه نمـاید ودر صورت خودداری از عرضه به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - اخطار کتبی (۱) با درج در پرونده و الزام به عرضه کالا‌ها با قیمت
تعیین شده.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال.
مرتبه سوم - قطع سهمیه تا مدت سه ماه.
مرتبه چهارم - تعطیل موقت تا مدت یکسال.
ماده ۲۴ - داروخانه موظف است طبق ساعات تعیین شده خدمات مربوطه را ارایه نماید مگر
با دلیل موجه و یا با اطلاع کتبی و نظر سازمان منطقه‌ای بهداشت و درمان محل و در
غیر اینصورت متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - تذکر (۱)
مرتبه دوم - اخطار کتبی (۲) با درج در پرونده.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا بیست هزار ریال.
مرتبه چهارم - جریمه نقدی تا پنجاه هزار ریال.
تبصره ۱ - در صورتیکه داروخانه قبل از پایان ساعات تعیین شده از ارایه خدمات دارویی
خودداری نماید مرتبه اول تذکر (۳)، مرتبه دوم اخطار کتبی (۴) و درج در پرونده،
مرتبه سوم جریمه نقدی تا پنجاه هزار ریال و مرتبه چهارم جریمه نقدی تا یکصد هزار
ریال.
تبصره ۲ - داروخانه‌های شبانه روزی در صورت عدم رعایت مفاد این ماده علاوه بر
تعزیرات ذکر شده در مرتبه پنجم تا یکسال تعطیل خواهند شد.
ماده ۲۵ -در مناطقی که داروخانه منحصر به فرد باشد و دارو خانه بر طبق مواد این
قانون تا یکسال به تعطیل موقت تعزیرشود، پروانه تاسیس از متخلف سلب و به فرد واجد
شرایط دیگری واگذار می‌گردد و متخلف تا پنج سال حق گرفتن مجدد پروانه تاسیس
داروخانه را نخواهد داشت وبه هر حال داروخانه نباید تعطیل گردد.
بخش ۲- شیر خشک وغذای کودک:
ماده ۲۶ - شیرخشک شیرخواران باید دارای مجوز ورود از وزارت بهداشت، درمان وآموزش
پزشکی بوده و از طریق شبکه‌های توزیع کننده مورد تایید این وزارت در اختیار
داروخانه‌ها قرارگیرد و داروخانه نیز بایستی درازاء دریافت کوپن معتبر و با قیمت
رسمی به متقاضی ارایه نماید (شیر خشکهای رژیمی صرفا بایستی با نسخه پزشک وبا قیمت
رسمی به مصرف کننده عرضه شود).
تخلف از این امور جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
الف - درصورت عدم عرضه شیر خشک، مجازاتهای مذکور در ماده ۲۳ این قانون.
ب - در صورت گرانفروشی، مجازاتهای مذکور در بند الف ماده ۱۹ این قانون.
ج - درصورت عرضه شیر خشکهای رژیمی بدون نسخه پزشک مجازاتهای مذکور درماده ۱۸ این
قانون.
در صورت تهیه وعرضه وفروش شیر خشک شیر خواران بدون مجوز، مجازاتهای مذکور در ماده
۱۳ این قانون.
بخش ۳ - لوازم وملزومات پزشکی ودندانپزشکی و آزمایشگاهی:
ماده ۲۷ -لوازم و ملزومات پزشکی و دندانپزشکی وآزمایشگاهی که برای تولید ویا وارد
کردن آنها از ارز دولتی استفاده شده باشد باید براساس ضوابطی که وزارت بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی تعیین مینماید، در مقابل ارایه فاکتور و با قیمت رسمی در
اختیار متقاضی قرار گیرد و تخلف از این امور جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر
محکوم میشود.
مرتبه اول - اخطار کتبی (۱) و یا جریمه تا یکصدهزار ریال و یا هردو مجازات.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا یک میلیون ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا پنج میلیون ریال.
در صورت گرانفروشی متخلف به ترتیب مذکور در ماده ۲۲ این قانــــون مجازات میشود.
تبصره - شرکتهـــــای توزیع کننده اقلام مذکور در صورتیکه در تخلف از ضوابط فوق با
تولید کننده و یا وارد کننده مشارکت و یا معاونت داشته باشند متخلف محسوب و به
مجازاتهای زیر محکوم خواهند شد:
مرتبه اول - اخطار کتبی (۲) و ضبط کالا بنفع دولت و پرداخت بهای آن به قیمت رسمی به
شرکت مذکور.
مرتبه دوم - ضبط کالا بنفع دولت.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا یک میلیون ریال و ضبط کالا بنفع دولت.
بخش ۴ - شرکتهای توزیع کننده دارو، شیر خشک و ملزومات پزشکی، دندانپزشکی و
آزمایشگاهی:
ماده ۲۸ - اینگونه شرکت‌ها موظفند کالاهای موضوع این قانون را در صورتی که با ارز
دولتی تولید و یا وارد شده باشند، منحصرا» از شرکتهای تولیدی یا وارداتی مجاز
دریافت نمایند، تخلف از این امر جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود.
مرتبه اول - اخطار کتبی (۱) و ضبط کالا بنفع دولت و پرداخت بهای آن بقیمت رسمی.
مرتبه دوم - ضبط کالا بنفع دولت.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا یک میلیون ریال و ضبط کالا بنفع دولت.
ماده ۲۹ - شرکتهای توزیعی موظفند اقلام توزیعی خود را بر طبق ضوابط اعلام شده در
اختیار واحدهای مجاز ویا متقاضیان قرار دهند. تخلف از ضوابط این ماده جرم بوده و
متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - اخطارکتبی (۲).
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تامبلغ پنج میلیون ریال.
ماده ۳۰ - شرکتهای توزیعی موظفند با ارایه فاکتور و به قیمت رسمی کالا را تحویل
نمایند. تخلف از این ماده جرم بوده ودر صورت گرانفروشی متخلف به ترتیب مذکور درماده
۲۲ این قانون مجازات میشود ودر غیر اینصورت:
مرتبه اول- اخطار کتبی (۳).
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ سیصد هزار ریال
فصل سوم- تعزیرات تولید، توزیع و فروش مواد خوردنی،
آشـامیدنی، آرایشی و بهداشتی
ماده ۳۱ - تولید مواد خوردنی، آ شامیدنی، آرایشی و بهــداشتی که با عـلامت و بسته
بندی
مشخص بصورت بازرگانی عرضه می‌گردد طبق فهرست ماده یک آیین نامه اجرایی ماده۸ و ۹
قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی منوط به اخذ پروانه ساخت از وزارت
بهــــداشت، درمــان وآموزش پزشکی می‌باشد وتخلف از آن جرم بوده ومتخلف به
مجازاتهای زیر محکوم میشود.
مرتبه اول - تعطیل واحد تولیدی غیر مجاز بلافاصله و ضبط کالای تولیدی بنفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی تا مبلغ ده میلیون ریال با
توجه به حجم تولید غیر مجاز.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، ضبط لوازم تولیدی بنفع دولت.
چنانچه واحد تولیدی مجاز بدون کسب پروانه ساخت اقدام به تولید کالایی نماید:
مرتبه اول - تعطیل خط تولید و ضبط کالای تولیدی بنفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال با
توجه به حجم تولید.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم تعطیل واحد تولیدی تا مدت شش ماه.
ماده ۳۲ -تولید موادغذایی، آرایشی و بهداشتی باید با حضور مسئول فنی انجام گیرد، در
صورت تخلف:
مرتبه اول - تعطیل تولید تا حضور مسئول فنی و اخطار کتبی (۱) و درج درپرونده.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، ضبط کالای تولیدی بنفع دولت.
مرتبه سوم-علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال.
مرتبه چهارم - تعطیل واحد تولید ی تا یکسال.
ماده ۳۳ -حضور مسئول فنی در کلیه مراحل تولید الزامی بوده و مسئول فنی باید نظارت
دایم در امر تولید داشته باشد. تخلف از این امر جرم بود ه و متخلف به مجازاتهای زیر
محکوم میشود:
مرتبه اول - اخطار کتبی (۲) ودرج در پرونده مسئول فنی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال.
مرتبه چهارم - تعلیق پروانه مسئول فنی تا شش ماه.
ماده ۳۴ - کلیه تولید کنندگان موظفند بر چسب اطلاعاتی بر روی کلیه محصــولات و
فرآورده‌های تولیدی خود الصــاق نماینــــد و شمــــاره پــــروانه ساخـت و
مهلـــــت اعتبار مصـرف (تاریخ مصرف) را نیز روی محصولات، حسب مورد، درج نمایند.
تخلف از این امر جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - اخطار (۱) و جریمه نقدی تا مبلغ دویست هزار ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال.
ماده۳۵ - تولید کنندگان مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی ملزم به رعایت
فرمول تایید شده در پروانه ساخت میباشند.
تخلف از مفاداین ماده درصورتیکه عدم رعایت فرمول ساخت بر اساس کاهش مصرف مواد
متشکله آن باشد از مصادیق کم فروشی و یا گرانفروشی محسوب گردیده و متخلف به
مجازاتهای زیر محکوم می‌گردد:
الف - گرانفروشی تا مبلغ دو هزارریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی تا مبلغ ده هزار ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ ده هزار ریال ونصب پارچه در محل واحدبعنوان
گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ ده هزار ریال، نصب پارچه در محل واحد و معرفی از
رسانه‌های گروهی بعنوان گرانفروش.
ب - گرانفروشی از مبلغ بیش از دو هزار ریال تا مبلغ پانصد هزار ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از مبلغ ده هزار ریال تاپنج برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از مبلغ ده هزار ریال تا پنج برابرمیزان گرانفروشی و نصب
پارچه در محل واحد بعنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمـــه نقدی از مبلغ ده هزار ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی، نصب
پارچه در محل واحد ومعرفی از رسانه‌های گروهی بعنوان گرانفروش.
ج - گرانفروشی از مبلغ بیش از پانصد هزار ریال تا مبلغ پنج میلیون ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابرمیزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی ونصب پارچه در محل
واحدبعنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل
واحد و معرفی از رسانه‌های گروهی بعنوان گرانفروش.
د - گرانفروشی بیش از پنج میلیون ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم- جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی ونصب پارچه در محل واحد
بعنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل واحد
ومعرفی از رسانه‌های گروهی بعنوان گرانفروش.
در صورتی که مواد اولیه بکار رفته در فرمول ساخت، از مواد غیر مجاز و یا سمی باشد
متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - ضبط کالای تولیدی و در صو رت سمی و یا زیان آور بودن، معدوم نمودن
کالا.
مرتبه دوم - علا وه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی تا پنج میلیون ریال.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، تعطیل واحد تولیدی تا یکسال.
ماده ۳۶ - شرکتهای پخش، فروشگاه‌ها، سوپر مارکت‌ها، تعاونی‌ها و سایر اماکن که حق
فروش یا توزیع کالا ی خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی را دارند مجاز به عرضه و
فروش آن دسته از کالاهای مشمول قانون مـواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهـداشتی
میباشند که دارای پروانه ساخت معتبر و یا مجوز ورود از وزارت بهداشت، درمان و
آموزش پزشکی باشند.
تخلف از این امر جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود.
الف -شرکتهای پخش و تعاونیهای بزرگ:
مرتبه اول - اخطار (۱) و ضبط کالا بنفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال با
توجه به حجم کالا.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، محکومیت مدیر عامل شرکت به زندان از یک
تا شش ماه.
ب - فروشگاه‌ها و سوپر مارکت‌ها و سایر اماکن:
مرتبه اول - اخطار (۲) و ضبط کالا بنفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی تا یکصد هزار ریال.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی تا پانصد هزار ریال.
در صورت تکرار - تعطیل واحداز یک تا شش ماه.
ماده ۳۷ - فروشگاههــا، سوپر مارکت‌ها، تعاونی‌ها و سایر اماکن باید از عرضه و
تحویل کالای غیر بهداشتی خودداری نمایند. عرضه و تحویل کالا با علم به غیر بهداشتی
بودن آن تخلف محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - اخطار کتبی (۳) و ضبط کالا به نفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه تا مبلغ یک میلیون ریال به تناسب
حجم کالا.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، تعطیل واحد از یک تا شش ماه.
ماده ۳۸ - سازمانهاوشرکتهای واردکننده وتولیدکننده مواداولیه غذایی، آرایشی و
بهداشتی در صورتی میتوانند کالای خود را به تولید کنندگان موضوع ماده ۳۱ این
قانون عرضه نمایند که واحدهای مذکور دارای مجوز و یا پروانه ساخت معتبر از وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند و متخلفین از مفاد این ماده به مجازاتهای زیر
محکوم میشوند:
الف - وارد کنندگان:
مرتبه اول - اخطار (۴) و جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از یک میلیون تا ده میلیون ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ ده میلیون ریال و لغو کارت بازرگانی بمدت یکسال.
ب - تولیدکنندگان:
مرتبه اول - اخطار (۱) و جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از یک میلیون تا پنج میلیون ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا ده میلیون ریال.
ماده ۳۹ - متصدیان و مسئولین کارخانجات و کارگاهها و مراکز تهیه و توزیع مواد
خوردنی، آشامیدنی، آرایشی، بهداشتی، اماکن عمومی، مراکز بهداشتی درمانی، مراکز
آموزشی و پرورشی، محلهای نگهداری و پرورش دام و طیور و کشتارگاهها ملزم به رعایت
ضوابط و مقررات بهداشت محیطی در محل فعالیت خود میباشند. متخلفین از مفاد این ماده
به ازای هر مورد نقص بهداشتی، به مجازاتهای زیر محکوم میشوند:
مرتبه اول - جریمه نقدی از مبلغ یکهزار تا پنجاه هزار ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از مبلغ دو هزار تا یکصد هزار ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از مبلغ چهار هزار تا دویست هزار ریال.
مرتبه چهارم - علاوه بر مجازات مرتبه سوم، زندان از یک تا شش ماه.
تبصره - در صورت عدم رفع نقائص بهداشتی در پایان مهلت مقرر، با لغو پروانه کسب
متصدی و یا مسئولین، محل تعطیل خواهد شد و ادامه کار منوط به اخذ پروانه جدید و رفع
نقص می‌باشد.
ماده ۴۰ - در کلیـه مراحل مربـوط بــه مواد این قانون در صورتی که تخلف در بخش غیر
خصوصی انجام گرفته باشد، حسب مورد مقام مجاز دستور دهنده و یا مباشر و یا هردو،
متخلف محسوب و به مجازاتهای زیر محکوم می‌گردند:
مرتبه اول - اخطار کتبی ( ۲) و جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ پنج میلیون ریال.
مرتبه سوم - تعلیق از خدمت بمدت سه تا ششماه.
مرتبه چهارم - زندان از یک تا ششماه
فصل چهارم- سایر مقررات
ماده۴۱ - گزارش تخلفات مندرج در این قانون به وسیله ناظریـن و بازرسیـن ویژه‌ای که
توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا مدیران عامل سازمانهای منطقه‌ای
بهداشت، درمان تعیین میشوند، تهیه می‌گردد.
ماده ۴۲ - کلیه گزارشات تخلفات مندرج در این قانون باید به تأیید ناظرین و بازرسین
ویژه برسد.
ماده ۴۳ - وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است بطور منظم اسامی کالاهای
مجاز (خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی) را جهت اطلاع عموم بنحو مقتضی اعلام
نماید.
ماده ۴۴ - اعمال تعزیرات حکومتی موضوع این قانون مانع اجرای مجازاتهای قانونی دیگر
نخواهد بود.
آیین نامه اجرایی قانون اصلاح ماده۱۳ قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و
بهداشتی
قانون مواد خوردنی وآشامیدنی مشتمل بر ۱۸ ماده است که ماده۱۳ آن نحوه کنترل
و برخورد با متخلفین مراکز تهیه، توزیع، نگهداری، فروش و حمل و نقل مواد
خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی و اماکن عمومی را مشخص می سازد. ماده
۱۳ قانون مزبور در سال ۱۳۷۹ توسط مجلس شورای اسلامئ بازنگری شد
در اجرای تبصره سه قانون اصلاح ماده۱۳ قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و
بهداشتی مصوب آذر ماه ۱۳۷۹ مجلس محترم شورای اسلامی، بدینوسیله آئین نامه اجرایی
ماده مذکور را مشتمل بر ۵ فصل، ۹۵ ماده، ۵۴ تبصره و ۴۶ بند بشرح ذیل تصویب مینماید:
فصل اول - بهداشت فردی
ماده ۱: کلیه متصدیان و کارگران و اشخاصی که در مراکز تهیه، تولید، توزیع، نگهداری
و فروش وسایط نقلیه حامل مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی و اماکن عمومی
اشتغال دارند، موظفند دوره ویژه بهداشت عمومی را به ترتیبی که معاونت سلامت وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین و اعلام مینماید گذرانده و گواهینامه معتبر آنرا
دریافت نمایند.
تبصره ۱: مدیریت و یا تصدی و اشتغال به کار در هر یک از کارگاهها وکارخانجات و
مراکز و اماکن و وسایط نقلیه موضوع این آئین نامه بدون داشتن گواهینامه معتبر موضوع
ماده ۱ ممنوع است.
تبصره ۲: استخدام یا بکارگیری اشخاص فاقد گواهینامه معتبر مندرج در ماده ۱ این آئین
نامه در هر یک از کارگاهها، کارخانجات، اماکن و مراکز و وسائط نقلیه مذکورممنوع
است.
تبصره ۳: اشخاصی مانند صندوقدار، باغبان، نگهبان، راننده و نظایر آنها که در اماکن
موضوع این آئین نامه شاغل بوده لیکن با مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی ارتباط مستقیم
ندارند از شمول ماده ۱ فوق و تبصره های ۱ و۲ آن مستثنی میباشند.
ماده ۲: کلیه متصدیان، مدیران، کارگران و اشخاصی که مشمول ماده ۱ این آئین نامه
میباشند موظفند کارت معاینه پزشکی معتبر در محل کار خود داشته و
هنگام مراجعه بازرسین بهداشت ارائه نمایند.
تبصره ۱: کارفرمایان موظفند هنگام استخدام اشخاص گواهینامه معتبر ماده ۱ و کارت
معاینه پزشکی آنان را ملاحظه و ضمن اطمینان از اعتبار آن در محل کسب نگهداری
نمایند.
تبصره ۲: کارت معاینه پزشکی منحصرا از طرف مرکز بهداشت شهرستان یا مرکز بهداشتی
درمانی شهری و روستایی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صادر خواهد شد.
مدت اعتبار کارت فوق برای پزندگان اغذیه، ساندویچ، بستنی، آبمیوه فروشان، قنادان،
مشاغل مشابه و نیز کارگران کارگاهها و کارخانجات تولید مواد غذایی و بهداشتی فاسد
شدنی ۶ ماه و برای سایر مشاغل موضوع این آئین نامه حداکثر یکسال می باشد.
ماده ۳: متصدیان و کارگران اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات و وسایط
نقلیه موضوع این آئین نامه موظفند رعایت کامل بهداشت فردی و نظافت عمومی محل کار
خود را نموده و به دستوراتی که از طرف بازرسین بهداشت داده میشود عمل نمایند.
ماده۴: کلیه اشخاصی که در اماکن، مراکز و وسایط نقلیه موضوع این آئین نامه کار
میکنند باید ملبس به لباس کار و روپوش تمیز و به رنگ روشن باشند.
تبصره ۱: کلیه تهیه کنندگان مواد غذایی نظیر آشپزان، نانوایان و مشاغل مشابه و نیز
کارگران کارگاهها و کارخانجات تولید مواد غذایی و بهداشتی که با این مواد ارتباط
مستقیم دارند ملزم به پوشیدن لباس سفید، کلاه و اشخاصی مانند شاغلین و فروشندگان
اغذیه و ساندویچ، آبمیوه، بستنی، شیرینیجات، کله و پاچه، جگرکی و مشابه آنها علاوه
بر روپوش و کلاه ملزم به استفاده از دستکش در حین کار می باشند.
تبصره ۲: در رستوران ها و چایخانه های سنتی افرادی که در امر پذیرایی شرکت داشته
وبا غذا سروکار دارند ملزم به پوشیدن روپوش و کلاه سفید بوده و سایر افراد می
توانند از لباسهای محلی استفاده کنند.
ماده۵: متصدیان اماکن و مراکز و کارگاهها و کارخانجات موضوع این آئین نامه موظفند
برای هر یک از شاغلین خود جایگاه محفوظ و مناسبی بمنظور حفظ لباس و سایر وسایل در
محل تهیه نمایند.
ماده ۶: متصدیان مراکز و اماکن و کارگاه ها و کارخانجات و وسایط نقلیه موضوع این
آئین نامه موظفند از ورود و دخالت افراد متفرقه به امور تولید، تهیه و طبخ، حمل
ونقل، توزیع و فروش مواد غذایی جلوگیری نمایند.
ماده ۷: متصدیان مراکز و اماکن و کارگاه ها و کارخانجات و وسایط نقلیه موضوع این
آئین نامه موظفند به تناسب تعداد کارگران خود به ازای هر کارگر
حداقل۵/۲ متر مربع اتاق استراحت مطابق با موازین بهداشتی تهیه نمایند.
تبصره: در هر حال مساحت اتاق استراحت نباید کمتر از ۵/۷ متر مربع و ارتفاع سقف آن
نباید کمتر از ۸/۲ متر باشد.
ماده ۸: متصدیان کارگاه ها و کارخانجات مواد غذایی و بهداشتی موضوع این آئین نامه
موظفند در صورت لزوم آشپزخانه، انبار مواد غذایی اولیه و سالن غذا خوری با فضای
کافی به تناسب تعداد کارگران و شاغلین با شرایط کاملا بهداشتی مطابق ضوابط وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در محل کارگاه یا کارخانه ایجاد نمایند.
ماده ۹: هرکارگرموظف به داشتن کلیه وسایل نظافت، شستشو و استحمام اختصاصی می باشند.
ماده ۱۰: اشخاصی که به نحوی از انحاء با طبخ و تهیه و توزیع مواد غذایی
سروکار دارند، در حین کار شخصا حق دریافت بهای کالای فروخته شده را از مشتری
نخواهند داشت.
تبصره: شاغلین محلهایی مانند میوه و سبزی فروشی، عطاری، سقط فروشی، بقالی و
فروشندگان مواد غذایی بسته بندی شده، همچنین فروشندگان آن گروه از مواد غذایی که
بدون شستشو یا پخت و پز به مصرف نمیرسند از شمول این ماده مستثنی است.
ماده ۱۱: جعبه کمکهای اولیه با مواد و وسایل مورد نیاز در محل مناسب نصب گردد.
ماده ۱۲: کارگران کارگاهها و کارخانجات و اماکنی که با پخت و فرآوری مواد غذایی سرو
کار دارند همچنین کارگران کشتارگاهها و محلهایی مانند آنها موظفند هر روز قبل از
شروع و بعد از خاتمه کار استحمام نمایند.
ماده ۱۳: استعمال دخانیات توسط متصدیان و کارگران مشمول این آئین نامه در حین کار
ممنوع است.
ماده ۱۴: فروش و عرضه سیگار در کارگاهها و کارخانجات و اماکن و مراکز و محلهای
موضوع این آئین نامه ممنوع می باشد.
تبصره ۱: اماکن، مراکز و محلهایی که دارای مجوز و عاملیت عرضه دخانیات هستند از
شمول ماده ۱۴ مستثنی می باشند.
تبصره ۲: فروش سیگار به افراد کمتر از ۱۸ سال در اماکن و مراکز موضوع این آئین نامه
ممنوع می باشد.
ماده ۱۵: مصرف هر گونه محصولات دخانیاتی در محوطه های عمومی کارگاهها و کارخانجات و
اماکن و مراکز و محلهای موضوع این آئین نامه ممنوع می باشد.
تبصره ۱: متصدیان، مسئولین و یا کارفرمایان محلهای موضوع این آئین نامه
مسئول اجرای مفاد ماده ۱۵ بوده و موظفند ضمن نصب تابلوهای هشدار دهنده در نقاط
مناسب و در معرض دید، از مصرف دخانیات جلوگیری کنند.
تبصره ۲: متصدیان، مسئولین و یا کارفرمایان موضوع تبصره ۱ میتوانند محل مشخصی را که
کاملا از محلهای معمولی و عمومی جدا باشد جهت افرادی که میخواهند دخانیات مصرف کنند
در نظر بگیرند.
فصل دوم - شرایط ساختمانی و بهداشتی مراکز تهیه، تولید، توزیع، نگهداری و فروش مواد
غذایی و اماکن عمومی
ماده ۱۶: کف ساختمان باید دارای شرایط زیر باشد:
الف – از جنس مقاوم، صاف، بدون درز، شکاف و قابل شستشو باشد.
ب – دارای کف شور به تعداد مورد نیاز، مجهز به شتر گلو بوده و نصب توری
ریزروی آن الزامی است.
ج – دارای شیب مناسب به طرف کف شور فاضلابرو باشد.
ماده ۱۷: ساختمان دیوار از کف تا سقف از مصالح مقاوم بوده و طوری باشد که از ورود
حشرات و جوندگان جلوگیری به عمل آورد.
تبصره ۱: سطح دیوارها باید صاف، بدون درز و شکاف و به رنگ روشن باشد.
ماده ۱۸: پوشش دیوارها باید متناسب با احتیاجات و لوازم مربوط به نوع کار و بر حسب
مشاغل مختلف به شرح تبصره های ذیل باشد.
تبصره ۱: پوشش بدنه دیوار کارگاههای تهیه مواد غذایی، آشپزخانه، آبدارخانه، انبار
مواد غذایی، میوه و سبزی فروشی، حمام، مستراح، دستشویی، رختشویخانه باید از کف تا
زیر سقف و در مورد کارگاهها و کارخانجات تولیدی مواد غذایی تا ارتفاع حداقل ۴ متر
کاشی، سنگ یا سرامیک و دیوار کارخانجات از ارتفاع ۴ متر به بالا می تواند از سیمان
صاف و صیقلی به رنگ روشن باشد.
تبصره ۲: پوشش بدنه دیوار انبارهای بزرگ مانند انبارهای عمومی و امثال آنها و
بنکداریها میتواند از مصالح دیگر مانند سنگ وسیمان صاف و صیقلی و به رنگ روشن باشد.
تبصره ۳: سطح دیوار سالنهای پذیرایی تا ارتفاع حداقل ۱۲۰ سانتی متر از کف با سنگهای
صیقلی یا سرامیک و یا کاشی و ازارتفاع ۱۲۰ سانتی متری تا زیر سقف با رنگ روشن قابل
شستشو پوشیده شود.
تبصره ۴: پوشش بدنه دیوارهای مراکز تهیه و فروش مواد غذایی از قبیل کبابی، جگرکی،
کله و پاچه، سیراب و شیردان، اغذیه و ساندویچ، پیتزا، مرغ کنتاکی، قهوه خانه و
نظایر آنها باید بر حسب نوع به شرح زیر باشد:
بند ۱ – چنانچه محل طبخ در مراکز فوق الذکر از سالن پذیرایی جداسازی شده
باشد قسمت طبخ مشمول تبصره ۱ و قسمت پذیرایی مشمول تبصره ۲ ماده ۱۸ فوق الذکر می
باشد.
بند ۲ - چنانچه محل طبخ از سالن پذیرایی جداسازی نشده باشد کلیه دیوارهای
مراکزمذکورمشمول تبصره ۱ ماده ۱۸ می باشد.
تبصره ۵: سطح بدنه دیوارهای مراکز فروش انواع شیرینی، خشکبار و آجیل، خوار و بار
فروشی، لبنیات فروشی، انواع نان فروشی و عطاری تا ارتفاع ۱۲۰ سانتیمتر با سنگ یا
کاشی و یا سرامیک و از ارتفاع ۱۲۰ سانتی متر تا زیر سقف با رنگ قابل شستشو پوشیده
شود.
تبصره ۶: پوشش بدنه دیوارهای مراکز فروش انواع گوشت و فراورده های گوشتی (قصابی،
مرغ و ماهی، سوسیس و کالباس و مواد پروتئینی) باید از کف تا زیر سقف کاشی یا سرامیک
با سطح صاف یا سنگ صیقلی باشد.
تبصره ۷: پوشش بدنه دیوارهای نانواییهای سنتی و کارگاههای پخت انواع نانهای ماشینی
و ساندویچی و فانتزی و انبار آرد و شکر آنها باید از کف تا زیر سقف از جنس کاشی یا
سرامیک با سطح صاف یا سنگ صیقلی باشد.
تبصره ۸: سطح بدنه دیوارهای سالن آرایشگاهها از کف تا زیر سقف با رنگ روغنی قابل
شستشو پوشیده شود. بدیهی است پوشش بدنه دیوارهای دستشویی، سرشویی و مستراح
درآرایشگاهها باید ازکف تا زیرسقف با کاشی یا سرامیک صاف و یا سنگ صیقلی باشد.
تبصره ۹: پوشش سطح دیوار سالنهای پذیرایی در رستورانها و چایخانه های سنتی باید ضمن
دارا بودن طرح و حالت سنتی از کف تا زیر سقف از مصالح مقاوم، صاف، بدون فرورفتگی
وشکاف و قابل شستشو باشد.
ماده ۱۹: سقف باید صاف، حتی الامکان مسطح، بدون ترک خوردگی، درز و شکاف و همیشه
تمیز باشد.
تبصره: پوشش سقف آشپزخانه ها و هر نوع محل طبخ و همچنین گرمخانه و دوش حمام باید از
جنس قابل شستشو و به رنگ روشن باشد.
ماده ۲۰: وضع درها و پنجره ها باید دارای شرایط زیر باشد:
الف – درها و پنجره ها از جنس مقاوم، سالم و بدون ترک خوردگی و شکستگی و زنگ زدگی و
قابل شستشو بوده و همیشه تمیز باشد.
ب – پنجره های باز، باید مجهز به توری سالم و مناسب باشد به نحوی که از ورود حشرات
به داخل اماکن جلوگیری نماید.
ج – درهای مشرف به فضای باز باید مجهز به توری سالم و مناسب و همچنین فنر دار باشد
به طوریکه از ورود حشرات و جوندگان و سایر حیوانات جلوگیری نماید.
ماده ۲۱: آب مصرفی باید مورد تایید مقامات بهداشتی باشد.
ماده ۲۲: کلیه اماکن و مراکز و کارگاهها و کارخانجات مشمول این آئین نامه باید
دارای سیستم جمع آوری و در مورد هتلها، کارگاهها و کارخانجات سیستم تصفیه و دفع
بهداشتی مورد تایید مقامات بهداشتی باشند.
تبصره: هدایت و تخلیه هر گونه فاضلاب و پساب تصفیه نشده مراکز و اماکن و کارگاه ها
و کارخانجات و موضوع این آئین نامه به معابر و جوی و انهار عمومی اکیدا ممنوع می
باشد.
ماده ۲۳: وضع و تعداد دستشویی بهداشتی و متناسب باشد.
ماده ۲۴: وضع و تعداد توالت و دستشویی بهداشتی و متناسب باشد.
تبصره: دستشویی ها باید مجهز به صابون (ترجیحا صابون مایع) و خشک کن مناسب و
بهداشتی بوده و وجود زباله دان در کنار دستشویی الزامی است.
ماده ۲۵: برای کارگران باید دستشویی و توالت مجزا و مجهز به شیر آب گرم و سرد و با
شرایط لازم بهداشتی در محل مناسب و به تعداد مورد نیاز بشرح جدول ذیل وجود داشته
باشد:
۱) ۵-۱ نفر کارگر ۱ توالت و ۱ دستشویی
۲) ۲۵-۶ نفر، به ازای هر ۱۰ نفر ۱ توالت و ۱ دستشویی (۲۵ نفر از هر کدام ۳ دستگاه)
۳) ۵۵-۲۶ نفر، به ازای هر ۱۵ نفر ۱ توالت و ۱ دستشویی (۵۰ نفر از هر کدام ۵ دستگاه)
۴) ۱۱۵-۵۶ نفر، به ازای هر ۲۰نفر ۱ توالت و ۱ دستشویی (۱۰۰ نفر از هر کدام ۷دستگاه)
۵) ۲۶۶-۱۱۶ نفر، به ازای هر ۲۵نفر ۱ توالت و ۱ دستشویی (۲۵۰ نفر از هر کدام
۱۳دستگاه)
۶) از ۲۶۶ نفر به بالا به ازای هر ۳۰نفر ۱ توالت و ۱ دستشویی
تبصره: وجود توالت و دستشویی بشرح مفاد ماده ۲۵ و بندهای ۱ تا ۶ آن برای کارگران
مرد و کارگران زن بصورت کاملا جدا و مستقل از هم اجباری است.
ماده ۲۶: حمام مذکور در ماده ۱۲ باید دارای شرایط مندرج در مواد ۱۵ لغایت ۲۰ و ۲۷،
۳۰، ۳۱، ۳۷، ۳۸ این آئین نامه بوده و تعداد آن نیزمتناسب با تعداد کارگران بشرح
جدول ذیل بوده و باید مشابه توالت و دستشویی برای کارگران مرد و کارگران زن بطور
جداگانه محاسبه و اعمال و به صورت کاملا جدا و مستقل از هم در محلهای مناسب وجود
داشته باشد.
۱) ۵-۱ نفر کارگر ۱ دستگاه
۲) ۲۰- ۶ نفر، به ازاء هر ۵ نفر ۱ دستگاه (۲۰ نفر ۴ دستگاه)
۳) ۵۰-۲۱ نفر، به ازاء هر ۱۰ نفر ۱ دستگاه (۵۰ نفر ۷ دستگاه)
۴) ۱۰۰-۵۱ نفر، به ازاء هر ۲۰ نفر ۱ دستگاه (۱۰۰ نفر ۱۰ دستگاه)
۵) از ۱۰۰ نفر کارگر به بالا به ازاء هر ۲۰ نفر اضافی ۱ دستگاه
ماده ۲۷: دستگاه سوخت و نوع مواد سوختنی باید از نوعی باشد که احتراق بصورت کامل
انجام گیرد.
تبصره: نصب هود با ابعاد متناسب، از جنس مناسب و مجهز به هواکش با قدرت مکش کافی
بالای دستگاه پخت الزامی است.
ماده ۲۸: محل شستشو و نگهداری ظروف باید در مجاور محل پخت و مجزا و مستقل از آن
باشد.
ماده ۲۹: ظروف باید در ظرفشویی حداقل دو مرحله ای (شستشو، آبکشی) یا توسط دستگاههای
اتوماتیک شسته شود.
تبصره ۱: تعداد و ظرفیت هر ظرفشویی باید متناسب با تعداد ظروف باشد.
تبصره ۲: هر لگن یا هر واحد ظرفشویی باید مجهز به آب گرم و سرد باشد.
تبصره ۳: در صورت نداشتن ماشین ظرفشویی، ظروف پس از شستشو در محل مناسب (قفسه مجهز
به آب چکان) و بدون استفاده از پارچه و حوله و امثال آنها خشک و سپس در قفسه مخصوص
ظروف نگهداری شود.
ماده ۳۰: قفسه و ویترین و گنجه ها باید قابل نظافت بوده و مجهز به در و شیشه سالم و
همیشه تمیز و فاصله کف آنها از زمین حدود ۲۰ سانتیمتر باشد.
ماده ۳۱: پیشخوان ومیزکارباید سالم وسطح آن از جنس قابل شستشو باشد.
تبصره: میز کاری که صرفا جهت تهیه مواد غذایی به کار میرود باید فاقد هر گونه کشو و
یا قفسه بوده و فضای زیر آن نیز مورد استفاده قرار نگیرد.
ماده ۳۲: سبزیجات و صیفی جاتی که در اماکن عمومی و مراکز عرضه مواد
غذایی بصورت خام، در اختیار مشتریان گذارده میشود باید در محل مخصوص، تمیز و با آب
سالم و مایع ظرفشویی شستشو شده و پس از گند زدایی، آبکشی و مصرف گردد.
ماده ۳۳: انبار مواد غذایی باید قابل تمیز کردن بوده و وضع داخلی آن مطابق با شرایط
مندرج در موارد ۱۶ لغایت ۲۰ و ۳۸ لغایت ۴۰ این آئین نامه و حجم و فضای آن متناسب آب
نیاز و احتیاجات موسسه باشد.
تبصره ۱: انبار مواد غذایی باید بنحو مطلوب تهویه و میزان حرارت و رطوبت آن همواره
مورد تایید مقامات بهداشتی باشد.
تبصره ۲: انبار آرد و شکر باید مطابق نقشه مصوب بالاترین مقام بهداشتی محل احداث
شود.
تبصره ۳: قفسه بندی و پالت گذاری در انبار به نحو مطلوب و مناسب انجام شود.
ماده ۳۴: کلیه مواد غذایی فاسد شدنی باید در یخچال و یا سرد خانه مناسب
نگهداری شود و مدت آن بیش از زمانی نباشد که ایجاد فساد یا تغیر کیفیت نماید.
تبصره: یخچال و سرد خانه باید مجهز به دماسنج سالم باشد.
ماده ۳۵: قرار دادن مواد غذایی پخته و خام و شسته و نشسته در کنار هم در داخل یخچال
ممنوع بوده و یخچال و سرد خانه همواره باید تمیز و عاری از هرگونه بوی نامطبوع
باشد.
ماده ۳۶: عرضه و فروش مواد غذایی آماده مصرف از قبیل انواع ساندویچ، کباب، آش،
غذاهای پخته، غذاهای فاسد شدنی، شربت آلات، نوشیدنی های فله، ترشیجات و شور و
خیارشور، شیرینی جات، انواع تنقلات و خشکبار و آجیل فله و امثال انها به صورت دوره
گردی ممنوع است.
ماده ۳۷: تهویه مناسب باید به نحوی صورت گیرد که همیشه هوای داخل اماکن
سالم، تازه، کافی و عاری از بو باشد.
ماده ۳۸: در فصل گرما حداکثر درجه حرارت داخل اماکن نباید بیشتر از ۳۰ درجه سانتی
گراد باشد.
ماده ۳۹: شدت روشنایی نور طبیعی یا مصنوعی در آشپزخانه ۱۰۰ تا ۲۰۰ لوکس، آرایشگاه
۲۰۰ تا ۵۰۰ لوکس، نانوائی۱۰۰ تا ۳۰۰ لوکس، محل های فرآوری و تولید و بسته بندی ۱۵۰
تا ۲۰۰ لوکس (بسته به نوع کار) و در محوطه عمومی و انبار مراکز و اماکن کارگاه ها و
کارخانجات موضوع این آئین نامه باید حداقل ۱۰۰ لوکس و در راهرو، سرسرا، رختکن،
توالت، دستشویی و حمام ها باید بین ۵۰ تا ۱۵۰ لوکس باشد.
ماده ۴۰: برای جلوگیری از حریق و انفجار و سایر خطرات احتمالی باید پیش بینی های
لازم با توجه به حجم کار و نوع فعالیت و تعداد کارگران به عمل آید.
ماده ۴۱: کارگاه ها و کارخانجات تولیدی مواد غذایی و بهداشتی مشمول این آئین نامه و
همچنین هتلها و متلها و امثال آنها موظفند زباله تولیدی را همواره به طریقه کاملا
بهداشتی جمع آوری، نگهداری موقت، حمل و نقل و دفع نمایند به طوری که اقدامات آنها
مورد تایید مقامات بهداشتی باشد.
ماده ۴۲: زباله دان درپوش دار، زنگ نزن، قابل شستشو، قابل حمل و با حجم مناسب و
تعداد کافی موجود باشد.
تبصره: زباله دان باید مجهز به کیسه زباله و در محل مناسبی قرار گرفته و اطراف آن
همواره تمیز باشد.
ماده ۴۳: مگس، پشه وسایر حشرات، سگ، گربه، موش و سایر حیوانات به هیچ وجه نباید در
داخل اماکن و کارگاهها و کارخانجات دیده شوند.
تبصره: وجود سگ نگهبان در کارخانجات و محلهای مشابه، مشروط بر اینکه به هیچ وجه با
محل های تهیه، تولید، نگهداری و توزیع مواد غذایی و افراد شاغل در این قسمتها در
ارتباط و تماس نباشد بلامانع است.
ماده ۴۴: نقشه کلیه ساختمان های اماکن عمومی و مراکز و کارگاهها و کارخانجات موضوع
این آئین نامه به منظور انطباق با موازین بهداشتی قبل از اجرا باید به تصویب مقامات
مسئول برسند.
ماده ۴۵: اماکنی که اجازه قبول مسافر دارند باید علاوه بر رعایت کلیه موارد بهداشتی
واجد شرایط زیر باشند:
تبصره ۱: در هر اتاق تعداد تختخوابها باید طوری باشد که برای هر تخت حداقل ۵ متر
مربع مساحت منظور گردد.
تبصره ۲: هر اتاق دارای دستشوئی مجهز به صابون (ترجیحا صابون مایع) باشد.
تبصره ۳: در هر طبقه به ازای هر ۱۸ تخت حداقل دو دستگاه مستراح (یک دستگاه مردانه و
یک دستگاه زنانه) با شرایط کاملا بهداشتی وجود داشته باشد.
تبصره ۴: تعداد دوش آب گرم و سرد در هر طبقه از ساختمان نباید کمتر از مجموع تعداد
مستراحهای همان طبقه باشد.
تبصره ۵: در صورتی که در داخل اطاقها امکانات صحیح و قابل قبول برای آشپزی وجود
نداشته باشد وجود آبدارخانه با شرایط بهداشتی و مجهز در هر طبقه الزامی است.
تبصره ۶: پله باید دارای حفاظ و روشنایی کافی (حداقل ۱۰۰ لوکس) بوده و لغزنده
نباشد، ارتفاع پله حداکثر ۱۸ سانتی متر و عرض آن حداقل ۳۰ سانتی متر باشد.
تبصره ۷: البسه و لوازم پارچه ای مانند (حوله، ملحفه، روبالشی، پرده، پتو و امثال
آن) باید با دستگاههای اتوماتیک در محل مناسب که مطابق نقشه استاندارد وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد، شستشو، ضدعفونی، خشک و اطو شود.
ماده ۴۶: وجود هر گونه حوض یا حوضچه پاشوی و امثال آن ممنوع می باشد. مگر در
استخرهای شنا مطابق مفاد ماده ۵۸ این آئین نامه
تبصره: در رستورانها و چایخانه های سنتی، حوضچه های آب نما طوری طراحی گردند که
همواره در آنها آب در گردش بوده و امکان دسترسی به آب برای مشتریان و اطفال آنها
فراهم نگردد.
ماده ۴۷: نگهداری هر گونه وسایل اضافی و مستهلک و مستعمل و مواد غذایی غیر قابل
مصرف و ضایعات در محل کار ممنوع است.
ماده ۴۸: نصب دستگاه کلرزنی و سیستم تصفیه آب در استخرهای شنا الزامی
است و کلر باقی مانده و pHآب استخر میبایست روزانه و به دفعات کافی اندازه گیری و
در دفتر مخصوص ثبت و هنگام مراجعه بازرسین بهداشت محیط برای کنترل ارائه گردد.
تبصره: میزان کلر باقیمانده در آب استخر می بایست بین ۱ تا ۳. ۵ میلیگرم در لیتر
(حسب نظر مقامات بهداشتی) و pH آن حدود ۲/۷ تا ۸ و بالاخره مشخصات فیزیکی، شیمیایی
و باکتریولوژیکی آن مطابق ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد.
ماده ۴۹: درجه حرارت آب در استخر سرپوشیده باید حدود ۲۵ درجه سانتیگراد و درجه
حرارت هوای اطراف استخر نباید بیش از ۵ درجه سانتیگراد گرمتر و یا یک درجه
سانتیگراد سردتر از آب استخر باشد.
ماده ۵۰: حداقل مساحت مورد نیاز برای هر شناگر در استخرهای مخصوص شناگران (با عمق
متوسط حدود ۸/۱ متر) معادل ۵/۱ متر مربع و در استخرهای آموزشی (با عمق متوسط حدود ۱
متر) برابر با ۸/۱ متر مربع می باشد.
تبصره: در استخرهای چند منظوره لازم است مساحت مورد نیاز برای هر نفر در هر قسمت بر
اساس نوع بهره برداری از همان قسمت محاسبه و اعمال شود.
ماده ۵۱: شناگران بایستی قبل از ورود و به هنگام خروج از محوطه استخر دوش گرفته و
بدن خود را کاملا شستشو نمایند، مسئولیت اجرای آن به عهده مدیر استخر می باشد.
ماده ۵۲: استخر باید مجهز به دوش آب سرد و گرم بوده و حداقل تعداد آن به تناسب مدت
زمان استفاده در هر نوبت استخر، بشرح زیر باشد:
الف – برای هر نوبت ۲ ساعته، به ازاء هر ۵ نفر شناگر یک دستگاه دوش بهداشتی آب سرد
و گرم
ب - برای هر نوبت ۳ ساعته، به ازاء هر ۷ نفر شناگر یک دستگاه دوش بهداشتی آب سرد و
گرم
ج - برای هر نوبت ۴ ساعته، به ازاء هر ۱۰ نفر شناگر یک دستگاه دوش بهداشتی آب سرد و
گرم
د - برای هر نوبت ۶ ساعته، به ازاء هر۲۰ نفر شناگر یک دستگاه دوش بهداشتی آب سرد و
گرم
ماده ۵۳: به ازاء هر ۴۰ نفر شناگر باید یک دستگاه مستراح با شرایط کاملا بهداشتی
وجود داشته باشد.
ماده ۵۴: به ازاء هر ۷۵ نفر شناگر باید حد اقل یک دستگاه دستشویی مجهز به آب سرد و
گرم با شرایط کاملا بهداشتی وجود داشته باشد.
ماده ۵۵: رختکن باید دارای وسعت کافی و متناسب با تعداد کمدها بوده و موازین بهداشت
عمومی در آن رعایت گردد.
ماده ۵۶: به ازاء هر شناگردر هر نوبت استفاده از استخر باید جایگاه محفوظ و مناسب
برای حفظ لباس شناگران وجود داشته باشد.
ماده ۵۷: توزیع و استفاده از وسایلی مانند مایو، حوله، کلاه، دمپایی، بینی بند،
لنگ، تیغ، شانه، برس و امثال آنها بصورت مشترک در حمامها و آرایشگاهها و استخرهای
شنا و محلهای مشابه ممنوع و مسئولیت آن متوجه مدیر و متصدی مکان می باشد.
ماده ۵۸: حوضچه محتوی مایع ضدعفونی کننده بمنظور ضدعفونی پای شناگران بنحوی تعبیه
گردد که شناگران بعد از دوش گرفتن و قبل از ورود به محوطه استخر علاوه بر شرایط
مندرج در ماده ۱۶ این آئین نامه به نحوی باشد که موجب لغزندگی و بروز حادثه برای
شناگران نشود. ضمنا شستشو و ضدعفونی مرتب محوطه استخر الزامی است.
ماده۶۰: ابعاد و مشخصات فنی ساختمان استخر و تجهیزات و تاسیسات آن باید مطابق نقشه
مصوب سازمانهای مسئول مربوطه باشد.
ماده۶۱: لازم است آبسردکن مناسب به تعداد کافی برای استفاده شناگران در محوطه استخر
وجود داشته باشد.
ماده ۶۲: شرایط بهداشتی بوفه و رستوران موجود در محوطه استخر مشمول مواد مربوطه
مندرج در فصل پنجم این آئین نامه باشد.
ماده ۶۳: وضعیت ساختمانی و شیب بندی موج شکن و سرریز استخر باید به نحوی باشد که
مانع برگشت آب به داخل استخر شود.
ماده ۶۴: حضور نجات غریق واجد شرایط و متناسب با تعداد شناگران در محوطه استخر
الزامی است.
ماده ۶۵: وجود وسایل نجات غریق از قبیل چوب، تیرک، لوله عصائی شکل، حلقه نجات،
تیوپ، طناب و سایر وسایل مورد نیاز در محل استخر الزامی است.
فصل سوم – وسایل و لوازم کار
ماده ۶۶: ظروف مورد استفاده باید دارای شرایط زیر باشند:
* ظروف شکستنی باید تمیز، بدون ترک خوردگی ولب پریدگی باشد.
* وسایل و ظروف فلزی که برای تهیه و نگهداری و مصرف مواد غذایی به کار میروند باید
سالم، صاف و بدون زنگ زدگی باشند.
* وسایل و ظروف غذا باید پس از هر بار مصرف شسته، تمیز و بر حسب ضرورت ضدعفونی
گردیده و در ویترین یا گنجه مخصوص که محفوظ باشد نگهداری شود.
ماده ۶۷: استفاده از ظروف مشروحه زیر ممنوع می باشد:
* دیگ و ظروف مسی اعم از اینکه سفید کاری شده یا نشده باشند.
* گوشت کوب و قاشق چوبی و سربی
* قندان بدون در پوش مناسب
* ظروف فاقد در ثابت و مخصوص برای عرضه موادی از قبیل نمک، فلفل، سماق، شکر و امثال
آنها
* هرنوع ظروف و ابزاری که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی غیر مجاز شناخته
و آگهی می شوند.
ماده ۶۸: جنس و مشخصات ظروف، وسایل و دستگاههایی که برای مراحل مختلف تولید و بسته
بندی مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی در کارگاهها و کارخانجات تولید این
مواد به کار می روند باید مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند.
ماده ۶۹: مواد غذایی مانند بستنی، آبمیوه، انواع لبنیات و امثال آنها باید در ظروف
بسته بندی یکبار مصرف مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ساخته شده از
مواد اولیه نو (غیر بازیافتی) و مرغوب و حتی الامکان تجزیه پذیر و همواره سالم،
تمیز و بهداشتی عرضه می گردد.
تبصره: آن دسته از مواد غذایی مزکور در ماده فوق که توسط واحد های تولیدی مجاز و
دارای پروانه های معتبر بهداشتی تهیه و به طرق مجاز دیگر بسته بندی و عرضه می شوند
از شمول ماده مزکور مستثنی می باشند.
ماده ۷۰: سطح میزها باید صاف، تمیز، سالم، بدون درز و روکش آنها از جنس قابل شستشو
و به رنگ روشن باشد.
ماده ۷۱: صندلی ها و نیمکتها باید سالم و تمیز باشند.
ماده ۷۲: برای هر مسافر تازه وارد باید ار ملحفه، رو بالشی و شمد تمیز و سالم
استفاده شود و تعویض آنها حداقل هر سه روز یکبار اجباری است.
ماده ۷۳: استفاده از لحاف، پتو، تشک و بالش کثیف و مندرس و بدون ملحفه ممنوع است.
ماده ۷۴: استفاده از تختخوابهایی که دارای پارگی یا شکستگی و یا گودرفتگی فنر باشد
و ایجاد سروصدای غیر طبیعی نماید ممنوع است.
ماده ۷۵: استفاده از مواد غیر استاندارد از جمله کاغذهای بازیافتی و کاغذهایی که
تمیز نباشند و روزنامه و همچنین کیسه های پلاستیکی جهت پیچیدن و بسته بندی مواد
غذایی ممنوع است.
ماده ۷۶: جعبه های مقوایی و پاکت های کاغذی که برای بسته بندی مواد غذایی استفاده
میشوند باید از جنس سالم و استاندارد و کاملا تمیز بوده و از نوع بازیافتی نباشد.
ماده ۷۷: ظروف خمیرگیری باید صاف و تمیز و بدون درز باشد. نصب شیر آب بالای ظرف
خمیرگیری لازم است.
تبصره: کوشش شود از دستگاه های خودکار برای تهیه خمیر و سایر مواد مخلوط کردنی
استفاده گردد.
ماده ۷۸: برای حمل و نقل و جابجائی مواد غذائی فاسد شدنی مانند انواع گوشت دام
وطیور و آبزیان، مواد پروتئینی، فراورده های خام و پخته غذایی دام و طیور آبزیان،
کله و پاچه و آلایش خوراکی دام، شیر و محصولات لبنی و امثال آنها باید منحصرا از
وسایط نقلیه مخصوص و مجهز به سردخانه سالم و مناسب استفاده شود.
ماده ۷۹: برای حمل و نقل و جابه جایی هر نوع ماده غذایی که بدون شستشو و پخت و پز
مجدد به مصرف می رسد، همچنین انواع نان، شیرینیجات و خشکبار و امثال آنها باید از
وسایط نقلیه مخصوص و مجهز به اطاقک محفوظ و مناسب، تمیز و بهداشتی استفاده شود.
ماده ۸۰: برای حمل و نقل مواد اولیه مصرفی و محصولات نهایی کارگاهها و کارخانجات
تولید مواد غذایی، حبوبات، غلات، میوه جات و سبزیجات باید صرفا از وسایط نقلیه
مخصوص حمل و نقل این مواد که مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد
استفاده شود.
ماده ۸۱: کلیه افرادی که در وسایط نقلیه موضوع مواد ۷۸ لغایت ۸۰ فوق الذکر با جابه
جایی مواد غذایی سر و کار دارند مشمول ماده ۲ این آئین نامه در خصوص اخذ کارت
معاینه پزشکی و تبصره های ذیل آن می باشد.
ماده ۸۲: صاحبان وسایط نقلیه موضوع این آئین نامه موظفند قبل از بهره برداری از
آنها مجوز حمل و نقل مواد غذایی توسط وسیله نقلیه مربوطه را از وزارت بهداشت اخذ
نمایند.
تبصره: حمل و نقل هر نوع کالای غیر از مواد غذایی توسط وسایط نقلیه مجاز حمل این
مواد ممنوع و علاوه بر اخذ جریمه موجب توقف وسیله نقلیه متخلف به مدت حداقل یکماه
خواهد شد.
ماده ۸۳: حمل و نقل مواد غذایی و بهداشتی موضوع مواد ۷۸ لغایت ۸۰ این آئین نامه
توسط وسایط نقلیه غیر مجاز ممنوع و علاوه بر اخذ جریمه، موجب توقف وسیله نقلیه
متخلف به مدت حداقل یکماه خواهد شد.
ماده ۸۴: استفاده از انبرک مخصوص از جنس استنلس استیل برای برداشتن دانه های شیرینی
جات، خرما، خیار شور، قطعات پنیر، حلوا و امثال آنها الزامی است.
فصل چهارم وظایف مسئول بهداشت محل و مأمورین نظارت و تکالیف صاحب یا مدیر
محلهای مشمول قانون
ماده ۸۵: مأمورینی که از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای
نظارت و بازرسی بهداشتی ازمحلهای مشمول قانون اصلاح ماده ۱۳ قانون مواد
خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی تعیین می شوند، موظفند متخلفین از
مقررات بهداشتی را با ذکر تخلف و تنظیم گزارش به مسئول بهداشت محل معرفی
نمایند.
تبصره ۱ - مسئول بهداشت محل، رئیس مرکز بهداشت شهرستان یا رئیس مرکز
بهداشتی درمانی شهری یاروستائی است که با تشخیص و ابلاغ معاون امور
بهداشتی دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات‌بهداشتی درمانی محل تعیین
می شوند.
تبصره ۲ - مأمور نظارت یا بازرس بهداشت به کاردان یا کارشناسی گفته می شود
که دوره مخصوص بهداشتی‌را گذرانده و از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی یا دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات‌بهداشتی درمانی کشور برای امور
بازرسی و نظارتی در زمینه مسائل بهداشت محیطی و بهداشت مواد غذایی‌بکار
گمارده شده و دارای کارت بازرسی باشد.
تبصره ۳ - کارت بازرسی کارت مخصوص مدت داری است که عکس بازرس روی آن
الصاق و مشخصات‌کامل شناسنامه ای، تحصیلاتی و شغلی وی در آن درج شده
باشد. این کارت منحصرأ توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (با امضای
وزیر) یا دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی (باامضای رئیس
دانشگاه) برای بازرسین موضوع تبصره ۲ فوق صادر و هرگونه سوء استفاده از آن
جرم محسوب‌می شود.
ماده ۸۶: مسئول بهداشت محل در صورت تائید گزارش مأمور نظارت، علاوه بر
معرفی صاحب یا مدیرمؤسسه و یا صاحب یا راننده وسیله نقلیه به دادگاه، کتبأ
به وی اخطار می نماید ظرف مدت معین (۱۵ روز تادوماه حسب نوع و تعداد
نواقص)، نواقص بهداشتی را برطرف نماید.
ماده ۸۷: در صورتیکه پس از انقضای مهلت داده شده، محل دارای نواقص
بهداشتی باشد، بازرس بهداشت مکلف است مراتب را به مسئول بهداشت محل گزارش
نماید و مسئول مذکور پس از رسیدگی و تائید گزارش بازرس بهداشت مکلف است علاوه
بر معرفی متخلف به دادگاه محل تعیین شده را با دستور کتبی و صدوراخطار ۲۴
تا ۴۸ ساعته موقتأ رای مدت حداقل یک هفته تعطیل و در مورد وسائط نقلیه
دستور توقف درپارکینگ آن را برای مدت حداقل یک هفته به نیروی انتظامی
ابلاغ نماید.
ماده ۸۸: تعطیل موقت محل با لاک و مهر و یا مهر و موم کلیه درها و راههای
نفوذی و نقاط حساس مانندشیرهای آب و گاز و کنتور برق و امثال آنها و در مورد
وسائط نقلیه توقف وسیله نقلیه مربوطه توسط نیروی انتظامی‌در پارکینگ و
تنظیم صورت مجلس انجام و با نصب اطلاعیه علت تعطیل یا توقف همراه خواهد
بود.
تبصره ۱ - مسئولیت نگهداری از لاک و مهر و یا مهر و موم و اطلاعیه علت
تعطیل یا توقف بعهده صاحب یامدیر مؤسسه تعطیل شده و یا صاحب و یا راننده
خودرو متوقف شده می باشد.
تبصره ۲ - شرایط توقف وسیله نقلیه و صورت مجلس و سایر موارد برخورد با وسیله
نقلیه طبق دستورالعملی‌خواهد بود که توسط نیروی انتظامی و وزارت بهداشت
مشترکأ تنظیم می شود.
ماده ۸۹: شکستن لاک و مهر و یا مهر و موم و همچنین برداشتن موانع ورود به
محل تعطیل شده و یا داخل‌شدن به وسیله نقلیه متوقف شده بدون کسب مجوز
کتبی از مسئول بهداشت محل موجب تعقیب قانونی‌صاحب یا مدیر مؤسسه تعطیل
شده و یا صاحب و راننده خودرو متوقف شده خواهد بود.
ماده ۹۰: پس از انقضای مدت تعیین شده برای تعطیل موقت محل یا توقف
وسیله نقلیه، صاحب یا مدیرمؤسسه تعطیل شده یا صاحب یا راننده وسیله نقلیه
متوقف شده ضمن سپردن تعهد قابل قبول متضمن اجرای‌قانون به مسئول بهداشت
محل، تقاضای بازگشایی محل تعطیل شده یا رفع توقف وسیله نقلیه متوقف شده
رامی نماید. مسئول بهداشت محل در صورت قبول تقاضا و تعهد متقاضی، محل
تعطیل شده را صرفأ برای رفع‌نواقص بهداشتی با دستور کتبی موقتأ بازگشایی و
حسب مورد دستور رفع توقف خودرو متوقف شده را برای‌رفع نواقص صادر می نماید.
ماده ۹۱: بازگشایی محل و یا رفع توقف وسیله نقلیه با شکستن لاک و مهر و یا
مهر و موم کلیه درها و راههای‌نفوذی و تنظیم صورت مجلس انجام و با نصب
اطلاعیه حاوی، در حال رفع نواقص بهداشتی است، اجازه‌بهره برداری ندارد،
همراه خواهد بود.
ماده ۹۲: صاحب یا مدیر مؤسسه یا وسیله نقلیه، پس از رفع کلیه نواقص
بهداشتی، تقاضای بهره‌برداری ازمحل یا وسیله نقلیه را به مسئول بهداشت
محل تسلیم و مسئول مذکور موظف است مأمور نظارت را ظرف مدت‌دو روز اداری
جهت بازرسی اعزام نماید.
ماده ۹۴: اقدام به بهره برداری قبل از رفع کلیه نواقص بهداشتی و اخذ مجوز
بهره برداری از مسئول بهداشت‌محل، موجب تعطیل مجدد محل یا توقف مجدد وسیله
نقلیه برای حداقل مدت یک ماه بدون نیاز به طی‌مراحل مندرج در مواد ۸۶ و
۸۷ این آئین نامه خواهد بود.
فصل پنجم: طبقه بندی اماکن و مراکز و کارگاهها و کارخانجات از لحاظ شمول
مواد این آئین نامه
ماده ۹۵: طبقه بندی اماکن و مراکز و محلها از لحاظ شمول مواد این آئین نامه
بشرح ذیل است:
۱. کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد ۴۱، ۴۵، ۴۸، ۶۵، و ۷۲تا۷۴شامل
محلهای تهیه و فروش مواد غذایی‌که دارای محل پذیرایی از مشتری می باشند از
قبیل رستوران، چلوکبابی، سلف سرویس، تالار پذیرایی، کافه‌قنادی و امثال
آنها می باشد.
۲. کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد ۷، ۸، ۱۲، ۲۴ لغایت ۲۶، ۴۵،
۴۸لغایت ۶۵، ۷۲لغایت ۷۴ شامل‌محلهای تهیه و فروش مواد غذایی که دارای محل
پذیرایی از مشتری بوده لیکن فاقد آشپزخانه هستند از قبیل‌کبابی، حلیم پزی،
آش پزی، کله پزی، جگرکی، سیراب و شیردان، اغذیه و ساندویچ، پیتزا، مرغ
سوخاری، چایخانه و قهوه خانه، آبمیوه و بستنی فروشی، بوفه و امثال آن می
باشد.
۳. کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد ۸، ۲۳، ۲۴، ۴۵لغایت ۶۵و۷۰ لغایت
۷۴شامل محلهای تهیه و توزیع‌مواد غذایی از قبیل انواع چلوکباب، چلوخورش،
کباب، جوجه کباب، پلو، آش و... امثال آنها که فاقدامکانات پذیرایی از
مشتری در محل هستند می باشد.
۴. کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد ۷، ۸، ۱۰، ۱۲، ۲۴ لغایت ۲۹، ۳۲،
۴۱، ۴۵، ۴۸لغایت ۶۶، ۶۸، ۷۰ لغایت۷۴، ۷۷و ۸۴ شامل سوپر مارکت، خواربار و
لبینات فروشی و پخش و عرضه مواد غذایی در فروشگاههای‌بزرگ، تعاونی و زنجیره
ای می باشد.
۵. کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد ۲۳، ۲۴، ۲۸، ۲۹، ۳۲، ۴۵،
۴۶و۴۸لغایت ۶۵، ۷۰لغایت ۷