ความมั่นคงเชิงความร่วมมือ (cooperative security) คือ หลักการเชิงยุทธศาสตร์ที่มุ่งบรรลุวัตถุประสงค์และเป้าหมายด้วยการได้รับความยินยอมพร้อมใจกันมากกว่าจะใช้การคุกคามหรือใช้กำลังบังคับ (Nolan, 1994, pp. 4-5)

ความมั่นคงเชิงความร่วมมือ ได้กลายเป็นที่นิยมนับตั้งแต่ การสิ้นสุดของ สงครามเย็น แม้ว่าจะยังไม่ได้รับคำนิยามอันเป็นที่ยอมรับโดยทั่วไปแต่ก็ใช้กันอย่างแพร่หลายมากขึ้นในการประกาศ วิธีการใหม่เพื่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ กลยุทธ์การเข้าสู่แนวคิดในการสร้างความสงบสุขและความสามัคคีระหว่างประเทศ คือการนำเสนอรูปแบบของความร่วมมือด้านความมั่นคงที่ ครอบคลุมการรักษาความมั่นคง-ระหว่างประเทศแบบดั้งเดิมคือการเตรียมการรักษาความปลอดภัยและการป้องกัน ภายในกลุ่ม และเพิ่มองค์ประกอบใหม่การรักษาความมั่นคงส่วนบุคคลหรือความมั่นคงภายในประเทศและการส่งเสริมเสถียรภาพความมั่นคง การเกิดใหม่ของแนวคิด ความร่วมมือด้านความมั่นคงไม่ได้เป็นเรื่องของสงครามแต่เพียงอย่างเดียวแต่ผสมแนวคิดด้านในเรื่องของสันติภาพ

ความมั่นคงเชิงความร่วมมือเป็นระบบยุทธศาสตร์ที่อยู่บนพื้นฐานของรัฐ-ประชาธิปไตยเสรีนิยมที่เชื่อมโยงเป็นเครือข่ายระหว่างพันธมิตรที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ ตลอดจนสถาบันต่าง ๆ ที่ยึดถือระบบคุณค่าเดียวกันและมีความร่วมมือทางด้านการป้องกันประเทศ ด้านการเมือง และด้านเศรษฐกิจที่โปร่งใสในระบบ           ความมั่นคงเชิงความร่วมมือ เป้าหมายต่าง ๆ ของความมั่นคงแห่งชาติของรัฐแต่ละรัฐเชื่องโยงกันในระบบความมั่นคงเชิงความร่วมมือ (cooperative security) เชื่องโยงกันผ่านวงแหวนที่เป็นตัวเสริมความมั่นคง 4 วง (Cohen, 2001, pp. 7-11)

1. ความมั่นคงระดับประเทศ (individual security)

ความมั่นคงระดับประเทศ (individual security) คือ การส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนภายในขอบเขตของตัวเองและการรักษาความปลอดภัย ด้านความมั่นคงส่วนบุคคลในที่นี้หมายถึงในส่วนของความมั่นคงภายในของแต่ละประเทศ (national security) ซึ่งเป็นพื้นฐานที่จำเป็นต่อการรักษาความร่วมมือด้านความมั่นคงในด้านความมั่นคงส่วนบุคคลนั้นเป็นการมุ่งเน้นในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนภายในของตนเองโดยมีปัจจัยสำคัญในการรักษาความมั่นคงส่วนบุคคล หรือสิ่งที่อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศแคนาดา lloyd Axworthy ให้ความนิยมว่า“ความมั่นคงของมนุษย์” ระบบความมั่นคงส่วนบุคคล ระหว่างประเทศที่สร้างขึ้นจากแนวคิดเสรีนิยมประชาธิปไตย สร้างอุดมคติและผลักดันให้เกิดการปกป้องเสรีภาพขั้นพื้นฐานของบุคคลที่เป็นแกนกลางของความมั่นคงรูปแบบอื่น ๆ ทั้งหมด

วัตถุประสงค์หลักของความมั่นคงแห่งชาติภายใน ระบบการทำงานระบบความร่วมมือด้านความมั่นคงที่แต่ละประเทศจะต้องปรับเปลี่ยนสร้างขึ้นโดยบุคคลของพวกเขาเองและคำนึงถึง ผลประโยชน์ของชาติในระยะยาวร่วมกัน พวกเขาทำเช่นนั้นเพราะพวกเขาตัดสินผลประโยชน์ร่วมกันของพวกเขาเป็นสิ่งสำคัญที่จะมากขึ้นกว่าที่พวกเขาได้ด้วยตัวเอง องค์ประกอบนี้เป็นพื้นฐานของความสำเร็จของการรักษา                ความปลอดภัยของระบบความร่วมมือด้านความมั่นคง ความเสียหายของการรักษาความมั่นคงส่วนบุคคลของรัฐหนึ่งนั้นสามารถส่งผลให้ประเทศสมาชิกอื่นอาจจะพบว่าการรักษาความมั่นคงในกลุ่มลดลง

2. ความมั่นคงร่วมกัน (collective security)

การรักษาสันติภาพและเสถียรภาพภายในร่วมกัน หมายถึง การรักษาความสงบสุขและความมั่นคงภายในภูมิภาคร่วมกันซึ่งเป็นการรักษาความปลอดภัยและส่งเสริมแนวคิดของการรักษาความมั่นคงของกลุ่มคือ การป้องกันจากภัยคุกคามและ    การรุกรานกันเองในกลุ่มสมาชิก ระบบความร่วมมือด้านความมั่นคงโดยรวมยัง รวมถึงการร่วมมืออย่างใกล้ชิดระหว่างสมาชิกในการโต้ตอบภัยคุกคามทั่วไป เช่น การก่อการ-ร้ายอาชญากรรมที่ผิดกฎหมาย การตรวจคนเข้าเมือง ภัยจากยาเสพติดและปัญหามลพิษและการวางแผนร่วมกันในกรณีที่เกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติหรือที่ภัยอื่น ๆ ที่มนุษย์สร้างขึ้น 

3. การป้องกันร่วมกัน (collective defense)

การป้องกันร่วมกันกับการรุกรานจากภายนอก การป้องกันร่วมกันมีคุณลักษณะที่สำคัญของการทำสัญญาและความร่วมมือกันทางทหารที่เชื่อถือได้ในการป้องกันการรุกรานหรือการคุกคามจากนอกระบบ เป็นความร่วมมือกันในระดับกลาโหมภายในภูมิภาค

4. การส่งเสริมเสถียรภาพ (promoting stability)

ความร่วมมือด้านความมั่นคงในการส่งเสริมความมั่นคงในพื้นที่อื่น ๆ ที่มีความขัดแย้ง และอาจเป็นภัยคุกคามความต่อความมั่นคงของกลุ่มที่ โดยใช้วิธีการทางการเมือง การให้ข้อมูล การเศรษฐกิจและถ้าจำเป็นก็เป็นการสนับสนุนด้านการทหาร (การส่งเสริมความมั่นคง) ส่งเสริมเสถียรภาพแข็งขัน คือ ระดับสุดท้ายของระบบความร่วมมือด้านความมั่นคงที่พยายามจะร่วมมือกันป้องกันและสร้างความได้เปรียบ รวมถึงดูแลเรื่องของการละเมิดสิทธิมนุษยชนในพื้นที่รอบ ๆ โดยแข็งขัน ในระดับนี้จึงเป็นการรักษาระบบความร่วมมือด้านความมั่นคงที่มีความสำคัญมากที่สุด

                                                      ดร.สุปรีชา หิรัญบูรณะ

                                                         09/07/2561